Słownik pojęć dla e‑materiału
związki organiczne powszechnie występujące w organizmach żywych, zawierające w cząsteczce co najmniej jedną grupę karboksylową (–COOH) i co najmniej jedną grupę aminową (–NHIndeks dolny 22)
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
aminokwasy białkowe, które nie są syntetyzowane w organizmie człowieka lub zwierzęcia danego gatunku, np. lizyna, treonina; ich brak należy uwzględniać w żywieniu
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
aminokwasy białkowe syntetyzowane przez organizm ludzki i zwierzęcy oraz przez rośliny, np. cysteina, tyrozyna
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
inaczej: antyutleniacze, przeciwutleniacze; związki chemiczne ulegające łatwo utlenieniu i mogące w ten sposób chronić przed utlenieniem (i destrukcją) inne ważne związki
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
zestawienie zapotrzebowania na poszczególne pasze w ciągu całego okresu ich skarmiania i możliwości pokrycia tego zapotrzebowania poprzez zaplanowanie odpowiedniej powierzchni paszowej
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
całokształt zachodzących w komórkach żywego organizmu reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energetycznych
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
przeznaczone na ubój młode, intensywnie tuczone kury, kaczki, indyki i króliki
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
gatunki zwierząt hodowanych głównie w celu pozyskiwania mięsa, mleka, skóry oraz siły pociągowej, zaliczane do rodziny bydłowatych, podrzędu przeżuwaczy, rzędu parzystokopytnych
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
dorosły samiec bydła domowego, również bawołów, jaka, żubra, bizona, łosia, jelenia, daniela, renifera
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
wielocukier zbudowany z jednakowych monosacharydów, łańcuchy celulozy są długie i nierozgałęzione lub bardzo słabo rozgałęzione, stanowi główny składnik ścian komórkowych roślin oraz niektórych grzybów. Wykorzystywana przez roślinożerców jako źródło węgla, jednak nie wytwarzają one enzymów trawiących celulozę, jej przyswajanie jest możliwe dzięki enzymom produkowanym przez bakterie symbiotyczne żyjące w przewodzie pokarmowym.
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
młode bydła domowego, także niektórych gatunków zwierząt dziko żyjących, np. żubra i pełnorogich (np. jelenia, łosia), w okresie karmienia mlekiem, tj. od urodzenia do 1,5–3,5 miesięcy
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
występują w niektórych paszach i obniżają jej strawność i przyswajalność, np. inhibitory enzymów proteolitycznych, lektyny, wicyna i konwicyna
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
określona ilość paszy, która jest przeznaczona w ciągu doby dla określonej liczby zwierząt; do właściwej dawki pokarmowej oraz normowania żywienia jest potrzebna szczegółowa znajomość wartości pokarmowej aktualnie posiadanych przez hodowcę różnych pasz
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Dobór pasz dla poszczególnych grup zwierzątDobór pasz dla poszczególnych grup zwierząt
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
dodatki stosowane w żywieniu zwierząt: kreda, sól pastewna, mieszanki mineralne, aminokwasy syntetyczne, probiotyki, konserwanty, enzymy, premiksy, zioła
Dobór pasz dla poszczególnych grup zwierzątDobór pasz dla poszczególnych grup zwierząt
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
wysokobiałkowa pasza stosowana w żywieniu zwierząt hodowlanych
udomowione ptaki, hodowane głównie w celach użytkowych, tj. na mięso oraz dla jajek oraz upierzenia
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
ptak użytkowy pochodzący od udomowionych ok. 3000 lat temu: gęsi gęgawy i pochodzącej z Dalekiego Wschodu, północnych Chin, Mongolii i Japonii gęsi garbonosej (Cygnopsis cygnoides), po udomowieniu zwanej gęsią łabędzionosą (Anser cygnoides)
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
inaczej: gliceryna; związek organiczny, najprostszy alkohol trihydroksylowy; bezbarwna, gęsta, higroskopijna ciecz o słodkim smaku; temperatura topnienia 18°C, temperatura wrzenia 290°C. Doskonale miesza się z wodą i alkoholem etylowym, mieszaniny z wodą krzepną w niskich temperaturach. Gliceryna jest reaktywna; występuje w przyrodzie w postaci estrów kwasów tłuszczowych. Dawniej otrzymywana przez hydrolizę tłuszczów, obecnie także syntetycznie (z propenu); stosowana m.in. do wyrobu żywic alkidowych, nitrogliceryny, w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym oraz jako składnik środków przeciw zamarzaniu.
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
zbiorowa nazwa grupy polisacharydów zbudowanych z reszt D‑glukozy połączonych wiązaniami glikozydowymi w silnie rozgałęzione łańcuchy o względnej masie cząsteczkowej
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
organiczny związek chemiczny stanowiący podstawowy substrat energetyczny dla komórek organizmu
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
sfera działalności człowieka związana z utrzymaniem, reprodukcją i przekształcaniem populacji zwierząt, od ich udomowienia do stałego zwiększania ich użytkowości, oraz ich wykorzystaniem do zaspokojenia różnorakich potrzeb człowieka; również: sterowanie genetycznymi zmianami populacji zwierzęcych, spełniającymi założony cel hodowlany
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Dobór pasz dla poszczególnych grup zwierzątDobór pasz dla poszczególnych grup zwierząt
udomowiona forma dzikiego indyka Meleagris gallopavo, żyjącego w Ameryce Środkowej i Ameryce Północnej
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
owca przed osiągnięciem dojrzałości płciowej
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
samica bydła w wieku powyżej 6 miesięcy, przed pierwszym zacieleniem, czyli do wieku 18–24 miesięcy
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
mierniki wartości pokarmowej (produkcyjnej) pasz, używane także do określania zapotrzebowania zwierząt na karmę
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
(Anas domesticus) ptak użytkowy udomowiony ok. 2500 lat temu, niemal jednocześnie na kilku kontynentach (w Europie, Azji i Ameryce Południowej)
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
pasze soczyste o wysokiej wartości żywieniowej zakonserwowane naturalnie w wyniku fermentacji lub przez dodanie kwasów organicznych bądź mineralnych (np. mrówkowego lub siarkowego), a także preparatów fabrycznych
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
dorosły samiec świni domowej
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
niebiałkowa część enzymu połączona z apoenzymem, czyli białkową częścią enzymu; większość enzymów jest aktywna dopiero wtedy, gdy koenzym połączy się z apoenzymem
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
węglan wapnia, substancja dodawana do pożywienia oraz nawozów rolniczych
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
samica bydła domowego, również żubra, tura, bawołów i innych gatunków z rodziny krętorogich
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
(Gallus domesticus) ptak użytkowy pochodzący od wymarłych azjatyckich kur z rodzaju Gallus
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
substancja woskowata składająca się z polimerów kwasów tłuszczowych; tworzy na powierzchni niektórych organów rośliny nieprzepuszczalną dla cieczy i gazów warstewkę kutykuli, która chroni roślinę przed nadmierną transpiracją i patogenami
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
wielkocząsteczkowe związki organiczne, chemicznie niejednorodne, zbudowane z nukleotydów
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
polimer zbudowany z pochodnych alkoholi fenolowych; jest substancją zwiększającą zwartość komórek drewna (zwiększa sztywność ściany komórkowej i odporność na działanie czynników mechanicznych)
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
sposób podawania soli mineralnych zwierzętom hodowlanym
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
inaczej: maciora, maciorka; dorosła samica świni domowej (także dzika i innych świń dzikich) po wydaniu pierwszego potomstwa
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
pierwiastki występujące w niewielkich ilościach w organizmach; w roślinach ich zawartość przekracza 0,1% suchej masy, np. wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor, siarka
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
pierwiastki występujące w śladowych ilościach w organizmach; w roślinach ich zawartość nie przekracza 0,1% suchej masy, np. żelazo, miedź, kobalt, molibden, jod, mangan, cynk, fluor, selen
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
obfite żywienie bydła i owiec w celu uzyskania żywca rzeźnego pożądanej jakości
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
kilka gatunków ssaków kopytnych z rodzaju Ovis, z rodziny krętorogich; hodowane w celach użytkowych (mięso, mleko, wełna)
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
teren porośnięty trawą, na którym pasie się np. bydło
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
produkty pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mineralnego oraz substancje uzyskiwane w wyniku procesów chemicznych (np. mocznik) i biologicznych (np. drożdże paszowe) zawierające składniki pokarmowe, służące do żywienia zwierząt; mogą być: mlekopędne (otręby pszenne), smakowe (sól, cukier, zioła), lecznicze (śruta poekstrakcyjna lniana, otręby, kreda), rozwalniające (ziemniaki, buraki wywary, młode zielonki), zatwardzające (siano, susze, kreda), wzdymające (bobik, groch, lucerna, koniczyna).
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
zawierają powyżej 40% wody: zielonki, kiszonki, okopowe, niektóre produkty uboczne przemysłu rolno‑spożywczego
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
pasze, które zawierają powyżej 19% włókna surowego, np. siano, susze, słoma
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
pasze bogate odżywczo, do których zaliczamy ziarna zbóż, nasiona roślin strączkowych, otręby, mąki pastewne
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
wielkocząsteczkowe związki organiczne, polimery kwasu galakturonowego zestryfikowane częściowo metanolem
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
odpadki powstające przy młóceniu i czyszczeniu dojrzałych roślin, zwłaszcza zbóż, używane jako pasza o małej wartości pokarmowej
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
plan żywienia dla hodowli sporządzany na cały rok w dwóch okresach żywienia, uwzględniający zapotrzebowanie na paszę wszystkich zwierząt w gospodarstwie oraz pasze wytwarzane w gospodarstwie
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
przemysłowe dodatki paszowe o dużej zawartości minerałów i witamin, również aminokwasów i enzymów, przygotowane dla danej grupy zwierząt
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
młode świni domowej (także dzika i in. świń dzikich) w okresie karmienia mlekiem matki, tj. od urodzenia do odsadzenia od lochy
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
oligosacharyd roślinny zbudowany z D‑galaktozy, D‑glukozy i D‑fruktozy
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
zaplanowany zapas żywności
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
grupa roślin uprawnych, których główną częścią użytkową są podziemne bulwy lub korzenie, np. ziemniaki, buraki, marchew
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
rośliny zielone (trawy, rośliny motylkowate), skoszone w początkowym okresie wegetacji i wysuszone w warunkach naturalnych do 15–18% zawartości wody
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
drobno pocięte słoma, siano itp., służące jako pasza
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
wielocukier, substancja zapasowa występująca w roślinach
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
okres, w trakcie którego zapładniane są samice owiec
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
substancja organiczna zbudowana z długołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz ich estrów; pełni funkcję wzmacniającą i termoizolacyjną
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
młode zielonki (trawy, rośliny motylkowe), liście buraczane lub rozdrobnione buraki i ziemniaki, pocięte i wysuszone w wysokiej temperaturze
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
tradycyjny sposób żywienia zwierząt w gospodarstwach rolnych zakładający oddzielne podawanie pasz objętościowych i treściwych
produkt uboczny powstający w procesie ekstrakcji oleju z nasion roślin oleistych przy użyciu rozpuszczalników, np. benzyny ekstrakcyjnej lub heksanu
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
świnia domowa w okresie tuczu (intensywnego karmienia przed ubojem)
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
dojrzały do rozpłodu samiec owcy domowej i owiec dzikich
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
świnie hodowane dla mięsa
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
młoda świnia domowa (w wieku 2–4 miesięcy) po odstawieniu od maciory
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
związki organiczne o różnej budowie chemicznej niezbędne do prawidłowej czynności organizmu, do wytwarzania składników budulcowych, hormonów, koenzymów, uczestniczące w procesach przemian metabolicznych węglowodanów, białek i tłuszczów; dzielą się na rozpuszczalne w wodzie i w tłuszczach
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
podstawowy i niezbędny składnik w żywieniu zwierząt, w którym rozpuszczają się związki organiczne i nieorganiczne (transportuje je pomiędzy komórkami i tkankami), umożliwia trawienie pokarmów
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
termin stosowany w hodowli zwierząt na określenie porodu niektórych zwierząt, m.in. królików i owiec
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
produkt odpadkowy w cukrownictwie, używany jako pasza
Przedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem paszPrzedstawienie zwierząt gospodarskich wraz z wykazem pasz
zielone części roślin zebrane na wysokowartościową paszę. Najczęściej na zielonki uprawia się rośliny wieloletnie motylkowate (głównie koniczynę łąkową i lucernę mieszańcową), rośliny strączkowe (łubin żółty, łubin wąskolistny, bobik, groch polny, wykę, seradelę), trawy (kupkówkę pospolitą, życice, tymotkę łąkową, rajgras wyniosły, stokłosę bezostną i uniolowatą, kostrzewę łąkową), rośliny zbożowe (owies, jęczmień jary, żyto, kukurydzę), a także liście roślin korzeniowych i okopowych (głównie buraków cukrowych, także czerwonych, marchwi, brukwi, łęty ziemniaczane); podawane na świeżo lub po odpowiednim przygotowaniu w postaci kiszonek, suszu lub siana.
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego
związki zawierające azot, a niebędące białkami, wolne aminokwasy, peptydy, amidy, aminy, niektóre alkaloidy, glikozydy zawierające azot, zasady purynowe i pirymidynowe, sole amonowe i azotany, mocznik, który może być dodawany do pasz dla przeżuwaczy i może być źródłem mikroorganizmów w żwaczu
Zasady sporządzania bilansu paszowegoZasady sporządzania bilansu paszowego