Jakie wrażenia budzi w tobie spotkanie ze wzrokiem bohaterów?

Taki sposób operowania kamerą zaburza narrację – zmniejsza fikcyjność świata, wydaje się, jakby zatarła się granica między światami: realnym (tym, w którym tkwi widz) i tym wykreowanym przez reżysera. To sposób na to, aby zwrócić uwagę widza na coś ważnego, buduje się dodatkowo atmosferę niepokoju i wpływa na emocje odbiorcy. Spojrzenie bohatera wprost jest zaproszeniem do nieschematycznego odbioru przedstawienia. Widz przestaje być biernym podglądaczem opowiadanej historii, staje się uczestnikiem zdarzeń. Ma to znaczenie w kontekście poznawania i przeżywania losów bohatera.

Zwróć uwagę na realność/nierealność omawianej sceny oraz środki teatralne, które zostały wykorzystane do jej zbudowania.

Reżyser przedstawia scenę samobójstwa Kordiana, który jest następnie przenoszony do dworu. To punkt wyjścia do pokazania scen „Przygotowania” –  obrazy rodzą się w głowie rannego, nieprzytomnego bohatera. Wydają się być majaczeniem, zwidami młodzieńca. Do obrazów Szatana i Aniołów twórca spektaklu dołącza dźwięki natury (woda, wiatr) i muzykę.

Od tego momentu wizje Kordiana stają się symbolem  marzeń, myśli, wszystkiego, co gnębi i nurtuje człowieka, są poszukiwaniem odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące sensu istnienia.

Przyjrzyj się przywołanym kadrom ze spektaklu, przypomnij sobie odpowiednie sceny i określ ich znaczenie (symbolikę).

1. Kamera pokazuje zbliżenie piersi służącej, następnie przenosi uwagę widza na jej twarz. Po chwili widać inne oblicze Wioletty, kochanki bohatera. Znajdujemy się we Włoszech. Romans się kończy – wartością dla kobiety jest pieniądz, zlekceważone zostają ideały Kordiana, marzenie o miłości.
Reżyser wykorzystuje ruch kamery (zbliżenie, najazd), montaż (przenikanie jest tu przejściem do retrospekcji) i światło (prześwietlenie, dym, zamglony obraz). Prowadzi widza, działa na jego wyobraźnię, zmienia przestrzeń wydarzeń.

2. Śpiącemu bohaterowi towarzyszy ksiądz. Podkreślony został kontrast – tę funkcję pełni światło. Nagle Kordian wybudza się ze snu, wyłaniający się z mroku duchowny pochyla się nad młodzieńcem – akcja przenosi się do Watykanu. 
Reżyser wykorzystuje odpowiednie światło – pokój skąpany jest w półmroku, papieska komnata oblana jest fioletem i szkarłatem. Postawy duchownych też mają znaczenie – obaj górują ponad postacią bohatera, podkreślają jego małość (niemoc) wobec majestatu, potęgi Kościoła.

3. Kordiana budzi światło padające przez kryształowy kielich. Zmienia się kolor przestrzeni, w której widz obserwuje bohatera. W tym momencie akcja przenosi się na Mont Blanc, gdzie wypowiedziany zostaje monolog. Reżyser stosuje różne ujęcia, koncentruje się na szczegółach, stosuje detal – skupia się na oku bohatera, potem widz obserwuje twarz, a następnie postać. Całość obrazu tonie we mgle i prześwietleniu, zastosowane zostały ciepłe barwy w zestawieniu z bielą.

Dzięki zbliżeniu obraz staje się bardziej sugestywny, jest introspekcją, widz poznaje emocje bohatera, namiętności, jego rozterki, doświadczenia wewnętrzne. To bardziej intymny kontakt z postacią – twarz ludzka oglądana z bliska nie ukryje prawdy: widzimy strach, niepokój, determinację, niepewność, rozpacz, spokój etc. Kordian staje się nam bliższy, bo znamy jego emocje, jego siłę i słabości.

Reżyser zastosował różne oświetlenie i kontrast, które odrealniają część wydarzeń, wprowadzają tajemniczość i budują nastrój. Natura towarzyszy bohaterom, wpływa na ich emocje. Historia jest połączeniem elementów realistycznych i fantastycznych, podobnie jak w romantyzmie. Przenikające się światy, zacieranie granic między nimi powodują, że widz nie do końca wie, co jest prawdą, a co urojeniem Kordiana.  Księżyc staje się zwiastunem samotności, niepowodzenia, niepokojów bohatera, a blask lamp czy latarenek odkrywa tajemnice lub tworzy w wyobraźni bohatera wizje, które osłabiają jego wolę walki, wprowadzają wątpliwości. Światło – podobnie jak w utworze Słowackiego – często splata się ze złem, ciemnością. W taki sposób podkreślony został uniwersalny konflikt Dobra i Zła, podkreśla się trudną drogę bohatera, którą odbywa w poszukiwaniu tożsamości.