Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Tekst do ćwiczeń

1
Zbigniew Herbert Potęga smaku

Pani Profesor Izydorze Dąmbskiej

To wcale nie wymagało wielkiego charakteru
nasza odmowa niezgoda i upór
mieliśmy odrobinę koniecznej odwagi
lecz w gruncie rzeczy była to sprawa smaku
Tak smaku
w którym są włókna duszy i chrząstki sumienia

Kto wie gdyby nas lepiej i piękniej kuszono
słano kobiety różowe płaskie jak opłatek
lub fantastyczne twory z obrazów Hieronima Boscha
lecz piekło w tym czasie było jakie
mokry dół zaułek morderców barak
nazwany pałacem sprawiedliwości
samogonny Mefisto w leninowskiej kurtce
posyłał w teren wnuczęta Aurory
chłopców o twarzach ziemniaczanych
bardzo brzydkie dziewczyny o czerwonych rękach

Zaiste ich retoryka była aż nazbyt parciana
(Marek Tulliusz obracał się w grobie)
łańcuchy tautologii parę pojęć jak cepy
dialektyka oprawców żadnej dystynkcji w rozumowaniu
składnia pozbawiona urody koniunktiwu

Tak więc estetyka może być pomocna w życiu
nie należy zaniedbywać nauki o pięknie
Zanim ogłosimy akces trzeba pilnie badać
kształt architektury rytm bębnów i piszczałek
kolory oficjalne nikczemny rytuał pogrzebów
Nasze oczy i uszy odmówiły posłuchu
książęta naszych zmysłów wybrały dumne wygnanie

To wcale nie wymagało wielkiego charakteru
mieliśmy odrobinę niezbędnej odwagi
lecz w gruncie rzeczy była to sprawa smaku
Tak smaku
który każe wyjść skrzywić się wycedzić szyderstwo
choćby za to miał spaść bezcenny kapitel ciała
głowa

(Raport z oblężonego miasta, 1983)

smak Źródło: Zbigniew Herbert, Potęga smaku, [w:] tegoż, Raport z oblężonego miasta, 1983.
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Opisz postawę podmiotu lirycznego wiersza Potęga smaku Zbigniewa Herberta wobec ukazanego w tekście systemu sprawowania władzy.

R2my5bcU2ZRF2
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj ukazany w wierszu Potęga smaku Zbigniewa Herberta świat oprawców.

R1PgynpSNp0mo
(Uzupełnij).
RqFbB9UCdaDT31
Ćwiczenie 3
Uzupełnij stwierdzenia. Wybierz odpowiednie zakończenie zdania pierwszego i drugiego. Wiersz Zbigniewa Herberta Potęga smaku jest literackim sprzeciwem Możliwe odpowiedzi: 1. w obronie praw człowieka do wierności wyznawanym zasadom., 2. wobec systemu, który narusza wolność i godność człowieka. Wiersz Zbigniewa Herberta Potęga smaku to głos poety Możliwe odpowiedzi: 1. w obronie praw człowieka do wierności wyznawanym zasadom., 2. wobec systemu, który narusza wolność i godność człowieka.
R8N0KBiz40F1k21
Ćwiczenie 4
Dobierz z podanych określeń i umieść we właściwym miejscu te, które charakteryzują dwa światy pokazane w wierszu Potęga smaku. My Możliwe odpowiedzi: 1. Wybrani, książęta, 2. Uparci, 3. Odmawiający, 4. Głusi i ślepi na to, co pozbawione smaku, 5. Pozbawieni dystynkcji rozumowania, 6. Masa, 7. Oprawcy, 8. Wnuczęta Aurory, 9. Chłopcy o ziemniaczanych twarzach, 10. Odważni, 11. Ludzie o wyrobionym artystycznym smaku; mają duszę i sumienie, 12. Spadkobiercy retoryki Marka Tulliusza, 13. Wysłani do pracy w terenie, 14. Twórcy, użytkownicy, odbiorcy parcianej retoryki Oni Możliwe odpowiedzi: 1. Wybrani, książęta, 2. Uparci, 3. Odmawiający, 4. Głusi i ślepi na to, co pozbawione smaku, 5. Pozbawieni dystynkcji rozumowania, 6. Masa, 7. Oprawcy, 8. Wnuczęta Aurory, 9. Chłopcy o ziemniaczanych twarzach, 10. Odważni, 11. Ludzie o wyrobionym artystycznym smaku; mają duszę i sumienie, 12. Spadkobiercy retoryki Marka Tulliusza, 13. Wysłani do pracy w terenie, 14. Twórcy, użytkownicy, odbiorcy parcianej retoryki
RohD2HKCfPeEf21
Ćwiczenie 5
Połącz wykorzystane w wierszu Zbigniewa Herberta Potęga smaku wyrazy i ich związki z ich objaśnieniami. Aurora – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Hieronim Bosch – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Cepy – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Dystynkcja – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Koniunktiwum – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Leninowska kurtka – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Potęga smaku – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
Tulliusz – (tu wybierz) 1. prymitywne narzędzia do młócenia zboża i pogardliwe określenie ludzi, 2. artysta o wrażliwości wizjonera, 3. frazeologizm określający aksjomaty wyboru, 4. mitologiczne określenie bogini świtu oraz nazwa krążownika, z którego ostrzelano Pałac Zimowy w Rosji i zapoczątkowano rewolucję bolszewicką, 5. Cyceron, filozof antyczny i wybitny mówca, 6. typowy dla wodza rewolucji bolszewickiej strój, 7. wyróżniająca kogoś lub coś cecha oraz stopnie wojskowe, 8. łacińskie określenie gramatyczne
21
Ćwiczenie 6

Scharakteryzuj postawę sprzeciwu wobec systemu, o której rozważa Zbigniew Herbert w wierszu Potęga smaku, oraz opisz, jak poeta odniósł się do jego zwolenników.

RH6fSRU2jSqyf
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Wskaż w wierszu Potęga smaku Zbigniewa Herberta jak najwięcej kontekstów kulturowych, a następnie wyjaśnij ich znaczenie dla interpretacji utworu. W jaki sposób Herbert pogłębia rozumienie tych kulturowych odniesień? W jaki sposób wpływają one na rozumienie współczesności?

Wymień z wiersza Potęga smaku Zbigniewa Herberta jak najwięcej kontekstów kulturowych, a następnie wyjaśnij ich znaczenie dla interpretacji utworu. Odpowiedz na pytanie: w jaki sposób Herbert pogłębia rozumienie tych kulturowych odniesień? W jaki sposób wpływają one na rozumienie współczesności?

RyPC425IWSrIq
(Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 8

Do podanych związków frazeologicznych dopisz odpowiednie cytaty z wiesza i określ ich rolę w utworze Potęga smaku.

RPa8V32FgjCqe
Tabela składa się z trzech kolumn: 1. Związek Frazeologiczny. 2. Cytat. 3. Funkcja w wierszu.
31
Ćwiczenie 9

Wykorzystaj wnioski z analizy i interpretacji wiersza Potęga smaku do uzasadnienia, że w utworze to, co etyczne, pozostaje w ścisłym związku z tym, co estetyczne.

Wykorzystaj wnioski z analizy i interpretacji wiersza Potęga smaku do uzasadnienia, że w utworze to, co etyczne, pozostaje w ścisłym związku z tym, co estetyczne. Zapisz swoje rozważania.

R15s7Pfnk5oMK
(Uzupełnij).
Praca domowa
  1. Zinterpretuj sens sformułowania: „Głowa to bezcenny kapitel ciała. Estetyka może być pomocna w życiu”.

  2. Na podstawie wiersza Zbigniewa Herberta Powrót prokonsula porównaj wizerunek urzędnika z ukazanymi w wierszu Potęga smaku oprawcami.

R1J96BTkc0IBh
(Uzupełnij).