Sprawdź się
Wiersze do ćwiczeń
Nazywam milczeniemNienazwane mogę nazwać słowem
mogę nazwać ojczyzną
miłością złotem różą
mogę wołać albo milczeć
mogę wymieniać kolory
morza wyspy ptaki owoce.
Wymieniam imię ukochanej
ojczyznę nazywam po imieniu
jedno słowo dwa razy powtarzam
nienazwane nazywam milczeniem.Źródło: Tadeusz Różewicz, Nazywam milczeniem, [w:] tegoż, Utwory zebrane, t. 7, red. J. Stolarczyk, Wrocław 2005, s. 23.
*** [poezja nie zawsze]poezja nie zawsze
przybiera formę
wierszapo pięćdziesięciu latach
pisania
poezja
może się objawić
poecie
w kształcie drzewa
odlatującego
ptaka
światłaprzybiera kształt
ust
gnieździ się w milczeniualbo żyje w poecie
pozbawiona formy i treści(13 października 1988)
Źródło: Tadeusz Różewicz, *** [poezja nie zawsze], [w:] tegoż, Utwory zebrane, t. 10, red. J. Stolarczyk, Wrocław 2006, s. 255.
Podaj związki frazeologiczne, które oddają sposób funkcjonowania milczenia u poety. Uzasadnij swój wybór.
ojczyzny,
miłości,
złotaczy
róży. Są kontrastem do/synonimem
nienazwanego, które podmiot liryczny najpierw chce nazwać słowem, ale ostatecznie decyduje się na
milczenie. Utwór Nazywam milczeniem jest rodzajem pochwały/sprzeciwu wobec dotychczasowej poezji, odcięciem się od dotychczasowych form/inspiracją zastanymi formami poetyckimi, próbą stworzenia nowej poezji.
Wykonaj polecenia zawarte poniżej.
Podaj występujące w utworach Tadeusza Różewicz Nazywam milczeniem i *** [poezja nie zawsze] motywy religijne. Zinterpretuj je w kontekście milczenia.
Wyjaśnij funkcję milczenia w wierszach. Wykorzystaj kontekst fragmentu mowy wygłoszonej przez Tadeusza Różewicza podczas uroczystości wręczenia doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego 4 kwietnia 2001 roku.
Przemówienie Tadeusza Różewicza na uroczystości wręczenia doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego w dniu 4 kwietnia 2001 r.Milczenie otacza poezję Norwida. Występuje często między zwrotkami wiersza, przedłuża trwanie poezji. (…) Norwid powiedział: „Odpowiednie dać rzeczy słowo”. To wystarczy za program poetycki i za manifest. To zdanie, przeczytane w młodości, stało się dla mnie zadaniem na całe moje poetyckie życie (…) Kiedy teraz, po sześćdziesięciu latach pisania wierszy, stary już poeta chcę „odpowiednie dać rzeczy słowo”, ciągle jeszcze myślę o zadaniu, jakie Norwid postawił przed każdym poetą.
Źródło: Przemówienie Tadeusza Różewicza na uroczystości wręczenia doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego w dniu 4 kwietnia 2001 r., „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 2001, nr 36, s. 6.
Napisz krótką wypowiedź argumentacyjną, rozważając sensowność istnienia poezji w świecie doświadczonym przez totalitaryzm.
Na podstawie cytatu, wyjaśnij wpływ manifestu poetyckiego Norwida na poetykę Tadeusza Różewicza:
Odpowiednie dać rzeczy słowo„Odpowiednie dać rzeczy słowo”. Norwid powiedział: „Odpowiednie dać rzeczy słowo”. To wystarczy za program poetycki i za manifest. To zdanie, przeczytane w młodości, stało się dla mnie zadaniem na całe moje poetyckie życie. Manifesty futurystów i skamandrytów, surrealistów i wszelkich innych, nic grzeszyły zwięzłością. A tu, jedno zdanie. Kiedy teraz, po sześćdziesięciu latach pisania wierszy, stary już poeta chcę „odpowiednie dać rzeczy słowo”, ciągle jeszcze myślę o zadaniu, jakie Norwid postawił przed każdym poetą.
Źródło: Tadeusz Różewicz, Odpowiednie dać rzeczy słowo, s. 264–265.
Słownik
czasownik wyrażający stosunek mówiącego do treści wypowiedzi lub do danej czynności, wykonywanej lub zaplanowanej; ten typ czasownika opisuje, czy czynność jest obowiązkowa, możliwa czy celowa