Tutaj, czyli w domu
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DFp92RdTN
Rozwiąż zagadkę. Jeśli masz kłopot z jej odgadnięciem, wróć do niej pod koniec zajęć.
Wspaniały, trójwymiarowy obraz,
rozpostarty od gór do Bałtyku,
a na nim rośliny, zwierzęta
i zadziwiające zjawiska.
Napisz tutaj lub na kartce, co według ciebie znaczy słowo „tutaj”. Porównaj swoją definicję z odpowiedziami innych uczniów.
Przyjrzyj się zdjęciom i powiedz, co na nich widzisz.
Wysłuchajcie uważnie wiersza Jerzego Ficowskiego pt. „Tutaj”. Co opisuje utwór?
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Wiersz Tutaj czyta Elżbieta Golińska Wiersz Tutaj czyta Elżbieta Golińska Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
Odpowiedzcie na pytania i porozmawiajcie:
Jaka jest główna myśl wiersza?
Co wam się w tym utworze podoba albo nie podoba? Dlaczego?
Jaki związek może mieć wiersz z fotografiami, które obejrzeliście w galerii?
Przeczytaj wiersz. Wyszukaj i zaznacz wyrażenia, które malują słowem konkretne obrazy.
TutajTutaj głaszczą powietrze skrzydełka jaskółek,
tutaj obłok jak bocian na topoli siada.
Tu maki czerwienieją – zbóż serduszka czułe –
i na łące się pasą złotych jaskrów stada.Tutaj wierzba koślawa, jak zielona kwoka
pod skrzydła bierze ptactwo, co w jej cieniu ćwierka.
Tutaj deszczyk lipcowy, co sfrunął z wysoka,
układa modrychmodrych kałuż świecące lusterka.Tutaj pająk w swą siatkę krople rosy złowił,
tu ważka jak kokardka na trzcinie zawisła,
sroczka skrzeczy na płocie: ,,Jadą goście nowi”
i od gór aż do Gdańska niebo spławiaspławia Wisła.Tu rośnie kwiat, gdzie tylko promień słońca padnie,
tutaj skoczna wiewiórka szeleści na sośnie.
Lecz co znaczy – Tutaj? Czy ktoś z was odgadnie,
w jakim to wszystko kraju świeci, pachnie, rośnie?Jerzy Ficowski, Tutaj, [w:] tegoż, Errata: wiersze, Londyn 1981, s. 12.
Wskaż w utworze te obrazy poetyckie, których nie ma na fotografiach z poprzedniego ćwiczenia.
Zamknijcie oczy, wyciszcie się i wyobraźcie sobie, jak skrzydełka jaskółek głaszczą powietrze, a potem jak deszczyk układa modre kałuże. Niech fantazja pokaże wam jaskry pasące się na łące. Porozmawiajcie o waszych wyobrażeniach.
Dobierz słowa w odpowiednie pary, tak żeby odpowiadały czynnościom zwierząt, roślin i zjawisk przedstawionych w wierszu, np. jaskry pasą się na łące.
układa modre kałuże, spławia niebo do Gdańska, głaszczą powietrze, złowił krople rosy w sieć, siada na topoli, szeleści na sośnie, bierze pod skrzydła ptactwo
| skrzydełka jaskółek | |
| pająk | |
| wiewiórka | |
| wierzba | |
| obłok | |
| deszczyk | |
| Wisła |
Zastanów się, jakich środków poetyckich użył autor wiersza, aby przedstawić różne obrazy. Wymień je.
Wskaż w wierszu te czynności, które wykonują lub którym podlegają rośliny, zwierzęta i zjawiska, a które odnoszą się zwykle do ludzi, np. „głaszczą powietrze skrzydełka jaskółek”. Zaznacz je na kolorowo. Uwaga: właśnie przedstawiło ci się Uosobienie! Jest nieśmiałe, więc w jego imieniu wypowiada się najpierw jego siostra, Przenośnia.
Uzupełnij definicję i przepisz ją do zeszytu.
uosobieniem, porównaniem, epitetem
Środek stylistyczny, w którym zjawiskom natury, zwierzętom, roślinom i przedmiotom przypisuje się czynności ludzkie, nazywa się ......................... Jest to rodzaj przenośni.
Napisz kilka zdań, w których wystąpi uosobienie. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.
Porozmawiajcie, odpowiadając na pytania:
Gdzie według was znajduje się tytułowe „tutaj”? W jakim kraju to wszystko „świeci, pachnie i rośnie”?
Co przedstawia trójwymiarowy obraz, rozpostarty od gór do Bałtyku? Jakie jest rozwiązanie zagadki z ćwiczenia 1?
O czym może świadczyć sposób przedstawienia przez poetę przyrody w kraju ojczystym?
Zastanówcie się, czy mieszkańcy waszej miejscowości dbają o swoje naturalne otoczenie. Jeśli nie, co możecie z tym zrobić? Jakie podjąć działania? Kogo prosić o pomoc? Rozważcie, komu są potrzebne te starania: wam czy przyrodzie?
Wybierz w miejscu swojego zamieszkania ciekawy fragment przyrody lub zjawiska i go przedstaw. Stwórz listę rzeczowników nazywających charakterystyczne elementy krajobrazu. Dopisz do nich różne określenia. Pamiętaj, że wszystko może świecić, pachnieć, grać, szeleścić. Namaluj ten obraz słowem lub barwą i kształtem.