RmJq8fmG07uf71

Na zdjęciu zabudowania, w tle pasmo górskie. Wyraźnie widoczne piętra roślinne, niżej lasy liściaste, wyżej lasy iglaste, jeszcze wyżej skaliste stoki i szczyty pozbawione roślinności.

1. Czynniki klimatyczne kształtujące typy klimatu w Europie

Do geograficznych czynników kształtujących typy klimatu należą: szerokość geograficzna, która jest czynnikiem strefowym, rozkład lądów i mórz, oddziaływanie prądów morskich, ukształtowanie terenu, wysokość nad poziomem morza i pokrycie terenu.

Wpływ głównych geograficznych czynników klimatycznych na klimat w Europie przedstawia poniższa animacja.

R1e4mTwSbyHhb1

Widoczny kontur Europy z siatką kartograficzną. Prezentowane są nazwy: Ocean Atlantycki, Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne. Na mapie pojawiają się granice stref klimatycznych. Od zachodu zaczyna się wlewać kolor zielony, który dochodzi do granicy. Gdy kolor się wypełni pojawia się napis. Od wschodu zaczyna się wlewać kolor jasnoczerwony, który dochodzi do granicy. Na obszarze w Europie Środkowej między dwiema granicami, wlewał się najpierw kolor zielony, a potem kolor jasnoczerwony. Powstaje ze zmieszania obydwu kolorów trzeci. Od południa do granic powstałego wcześniej kolorowego pasa wlewa się kolor różowo-fioletowy. Od północy analogicznie wlewa się kolor niebieski. Na kolorowych pasach pojawiają się napisy: Klimaty okołobiegunowe, Klimaty umiarkowanych szerokości, geograficznych, Klimaty podzwrotnikowe.

Widoczny kontur Europy z siatką kartograficzną. Prezentowane są nazwy: Ocean Atlantycki, Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne. Na mapie pojawiają się granice stref klimatycznych. Od zachodu zaczyna się wlewać kolor zielony, który dochodzi do granicy. Gdy kolor się wypełni pojawia się napis. Od wschodu zaczyna się wlewać kolor jasnoczerwony, który dochodzi do granicy. Na obszarze w Europie Środkowej między dwiema granicami, wlewał się najpierw kolor zielony, a potem kolor jasnoczerwony. Powstaje ze zmieszania obydwu kolorów trzeci. Od południa do granic powstałego wcześniej kolorowego pasa wlewa się kolor różowo-fioletowy. Od północy analogicznie wlewa się kolor niebieski. Na kolorowych pasach pojawiają się napisy: Klimaty okołobiegunowe, Klimaty umiarkowanych szerokości, geograficznych, Klimaty podzwrotnikowe.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Widoczny kontur Europy z siatką kartograficzną. Prezentowane są nazwy: Ocean Atlantycki, Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne. Na mapie pojawiają się granice stref klimatycznych. Od zachodu zaczyna się wlewać kolor zielony, który dochodzi do granicy. Gdy kolor się wypełni pojawia się napis. Od wschodu zaczyna się wlewać kolor jasnoczerwony, który dochodzi do granicy. Na obszarze w Europie Środkowej między dwiema granicami, wlewał się najpierw kolor zielony, a potem kolor jasnoczerwony. Powstaje ze zmieszania obydwu kolorów trzeci. Od południa do granic powstałego wcześniej kolorowego pasa wlewa się kolor różowo-fioletowy. Od północy analogicznie wlewa się kolor niebieski. Na kolorowych pasach pojawiają się napisy: Klimaty okołobiegunowe, Klimaty umiarkowanych szerokości, geograficznych, Klimaty podzwrotnikowe.

2. Typy klimatu w Europie

RUCTc779R3VeP1

Typy klimatu w Europie

Typy klimatu w Europie

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dt1CgdeK4

Na mapie powyżej przedstawiono zasięgi typów klimatu w Europie. Obok mapy będą pokazywały się diagramy klimatyczne przykładowych stacji. Korzystając z mapy, wykonaj poniższe polecenia.

1. KLIMAT UMIARKOWANY MORSKI (OCEANICZNY) – STACJA KLIMATYCZNA LONDYN

Rg4RQtX2dqPk41

Ilustracja przedstawia mapę typów klimatu w Europie. Kolorami oznaczono typy klimatu, układają się one pasami o przebiegu równoleżnikowym. Na północy kontynentu klimat polarny i subpolarny, dalej na południe umiarkowany chłodny (odmiana kontynentalna, przejściowa i morska). Kolejnym pasem jest klimat umiarkowany ciepły (ponownie w trzech odmianach w zależności od odległości od wybrzeży). Na mapie podpisano jedynie klimat umiarkowany ciepły morski (Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Francja, zachodnia część Niemiec). Na południu Europy (Półwyspy Iberyjski, Apeniński i Bałkański) klimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski). W legendzie umieszczono i opisano kolory użyte na mapie. Obok mapy diagram klimatyczny dla Londynu leżącego w klimacie umiarkowanym ciepłym morskim – jednakowe opady we wszystkich miesiącach – około pięćdziesięciu milimetrów, suma opadów rocznych około sześciuset milimetrów. Temperatura latem maksymalnie osiemnaście stopni Celsjusza, zimą – kilka stopni powyżej zera.

RleKK1fRkxu4z1

Na zdjęciu las liściasty. W lesie ścieżka wysypana opadłymi liśćmi.

Ten typ klimatu nazywa się także oceanicznym, gdyż na kształtowanie się tego typu klimatu wpływa ocean. Lato w Londynie jest chłodne (17°C), zima łagodna (+5°C), a średnia roczna amplituda temperatury powietrza jest niewielka. Opady atmosferyczne są dość wysokie i występują we wszystkich porach roku.

2. KLIMAT UMIARKOWANY LĄDOWY (KONTYNENTALNY) – STACJA KLIMATYCZNA MOSKWA

R1O6rQTa45U531

Ilustracja przedstawia mapę typów klimatu w Europie. Kolorami oznaczono typy klimatu, układają się one pasami o przebiegu równoleżnikowym. Na północy kontynentu klimat polarny i subpolarny, dalej na południe umiarkowany chłodny (odmiana kontynentalna, przejściowa i morska). Kolejnym pasem jest klimat umiarkowany ciepły (ponownie w trzech odmianach w zależności od odległości od wybrzeży). Na mapie podpisano jedynie klimat ciepły kontynentalny w południowej części Rosji. Na południu Europy (Półwyspy Iberyjski, Apeniński i Bałkański) klimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski). W legendzie umieszczono i opisano kolory użyte na mapie. Obok mapy diagram klimatyczny dla Moskwy leżącej w klimacie umiarkowanym ciepłym kontynentalnym – opady roczne poniżej sześciuset milimetrów, większe latem i jesienią. Duża amplituda temperatur – latem temperatura dwadzieścia stopni Celsjusza, zimą – minus dziesięć stopni.

RpHJe3is9UN4R1

Na zdjęciu rozległa polana, wysokie trawy, pojedyncze krzewy i drzewa liściaste.

Ten typ klimatu występuje w Europie Wschodniej. Latem obszary lądu szybko się nagrzewają i podnoszą temperaturę zalegających na nich mas powietrza, średnie temperatury powietrza wahają się wówczas od 20°C do 24°C. Zimy są chłodne, a średnie temperatury w styczniu spadają do –11°C. Roczne amplitudy temperatury przekraczają 30°C. Opady roczne są niższe niż w klimacie morskim i wynoszą od 400 mm do 700 mm z przewagą opadów letnich.

3. KLIMAT UMIARKOWANY CIEPŁY PRZEJŚCIOWY – STACJA KLIMATYCZNA WARSZAWA

RQPw63p4tJwWc1

Ilustracja przedstawia mapę typów klimatu w Europie. Kolorami oznaczono typy klimatu, układają się one pasami o przebiegu równoleżnikowym. Na północy kontynentu klimat polarny i subpolarny, dalej na południe umiarkowany chłodny (odmiana kontynentalna, przejściowa i morska). Kolejnym pasem jest klimat umiarkowany ciepły (ponownie w trzech odmianach w zależności od odległości od wybrzeży). Na mapie podpisano jedynie klimat ciepły przejściowy obejmujący Europę środkową, w tym Polskę. Na południu Europy (Półwyspy Iberyjski, Apeniński i Bałkański) klimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski). W legendzie umieszczono i opisano kolory użyte na mapie. Obok mapy diagram klimatyczny dla Warszawy leżącej w klimacie umiarkowanym ciepłym przejściowym – opady roczne poniżej sześciuset milimetrów, większe wiosną, latem i jesienią. Latem średnia temperatura dwadzieścia stopni Celsjusza, zimą – nieco poniżej zera.

RTmlhtSXwvSY81

Na zdjęciu las mieszany. Wysokie drzewa iglaste, niższe drzewa liściaste. Wśród koron drzew widoczne niebo.

Ten typ klimatu występuje w Europie Środkowej, gdzie ścierają się masy powietrza z zachodu i ze wschodu. Jedną z cech tego klimatu są częste zmiany pogody. Latem średnie temperatury powietrza sięgają 19°C, zimą zaznaczają się spadki do −2°C. Opad roczny sięga 600 mm, wyraźnie wyższe opady są latem.

4. KLIMAT PODZWROTNIKOWY WILGOTNY (ŚRÓDZIEMNOMORSKI) – STACJA KLIMATYCZNA ATENY

RqjkkJYvj4UDc1

Ilustracja przedstawia mapę typów klimatu w Europie. Kolorami oznaczono typy klimatu, układają się one pasami o przebiegu równoleżnikowym. Na północy kontynentu klimat polarny i subpolarny, dalej na południe umiarkowany chłodny (odmiana kontynentalna, przejściowa i morska). Kolejnym pasem jest klimat umiarkowany ciepły (ponownie w trzech odmianach w zależności od odległości od wybrzeży). Na południu Europy (Półwyspy Iberyjski, Apeniński i Bałkański) klimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski) i ten klimat opisano. W legendzie umieszczono i opisano kolory użyte na mapie. Obok mapy diagram klimatyczny dla Aten leżących w klimacie podzwrotnikowym wilgotnym – opady roczne czterysta milimetrów, większe jesienią i zimą. Latem średnia temperatura trzydzieści stopni Celsjusza, zimą – dziesięć.

R1S8VBJmcSwFS1

Na zdjęciu brzeg morski porośnięty makkią – wiecznie zielone, sucholubne, twardolistne zarośla, składające się ze skarlałych drzew, krzewów i krzewinek. W oddali morze.

Klimat ten obejmuje Europę Południową i nazywany jest też klimatem śródziemnomorskim. Do jego najważniejszych cech należą:

• łagodne, ciepłe i wilgotne zimy ze średnią temperaturą powietrza od 5°C do 12°C;

• suche, gorące lata ze średnią temperaturą powietrza od 22°C do 28°C;

• roczne sumy opadów wynoszące od 400 mm do 600 mm.

5. KLIMAT SUBPOLARNY – STACJA KLIMATYCZNA KANIN NOS

Rx2aQUTenejuD1

Ilustracja przedstawia mapę typów klimatu w Europie. Kolorami oznaczono typy klimatu, układają się one pasami o przebiegu równoleżnikowym. Na północy kontynentu klimat polarny i subpolarny (opisano ten klimat), dalej na południe umiarkowany chłodny (odmiana kontynentalna, przejściowa i morska). Kolejnym pasem jest klimat umiarkowany ciepły (ponownie w trzech odmianach w zależności od odległości od wybrzeży). Na południu Europy (Półwyspy Iberyjski, Apeniński i Bałkański) klimat podzwrotnikowy wilgotny (śródziemnomorski). W legendzie umieszczono i opisano kolory użyte na mapie. Obok mapy diagram klimatyczny dla miasta Kanin Nos leżącego w klimacie subpolarnym – opady roczne dwieście milimetrów, większe latem. Latem średnia temperatura latem osiem stopni Celsjusza, zimą – minus dziesięć.

R1VeScd6p1ons1

Na ilustracji tundra. Obszar bezleśny, niska pokrywa roślinna, mchy i porosty.

Na północnych krańcach Europy występują klimaty chłodne. Na wyspach leżących daleko na północy jest to nawet klimat polarny. Zima, tj. okres, gdy średnia temperatura spada poniżej 0°C, trwa od 7 do 8 miesięcy. W najcieplejszym miesiącu temperatura powietrza nie przekracza 10°C. Opady są niewielkie, sięgają 200 mm rocznie. Ważną cechą klimatu na tych obszarach jest duża zmienność typów pogody.

6. KLIMAT GÓRSKI

RmJq8fmG07uf71

Na zdjęciu zabudowania, w tle pasmo górskie. Wyraźnie widoczne piętra roślinne, niżej lasy liściaste, wyżej lasy iglaste, jeszcze wyżej skaliste stoki i szczyty pozbawione roślinności.

Na obszarach górskich w Europie występuje typ klimatu o zaznaczonej piętrowości. Temperatura powietrza jest zawsze wyraźnie niższa niż na terenach otaczających łańcuch górski, a suma opadów wyraźnie wyższa. W zależności od położenia geograficznego masywu górskiego piętra klimatyczne leżą na nieco innych wysokościach.

Podsumowanie

• Europa mimo stosunkowo niewielkiej powierzchni znajduje się w trzech strefach klimatycznych: północna część lądu w strefie okołobiegunowej, środkowa część w strefie umiarkowanej, południowa – w strefie podzwrotnikowej.

• Największy obszar zajmują klimaty strefy umiarkowanej.

• Geograficzne czynniki klimatyczne wpływają na zróżnicowanie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów miesięcznych w poszczególnych regionach Europy.

• W Europie wraz z przesuwaniem się z zachodu na wschód wzrasta kontynentalizm klimatu.

Słowniczek

Zadania

RkIdF6593LPVt1

Na ilustracji mapa hipsometryczna Europy bez opisów. Zaznaczone cztery stacje klimatyczne: X – Londyn, Y -Warszawa, W – Rzym, Z – Moskwa.