Wielokulturowość - element dziedzictwa kulturowego
Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Spis treści:
Czym jest wielokulturowość?
Zastanówmy się, czym jest wielokulturowośćwielokulturowość i jak wpłynęła na naszą kulturę narodową. Kilka faktów z historii Polski pozwoli Ci lepiej to zrozumieć.
Wydarzeniem w dziejach Polski, które włączyło nasz kraj do kultury europejskiej, było przyjęcie chrześcijaństwa w 966 roku, wskutek czego nasza narodowa kultura zyskała znaczenie w ówczesnej Europie.
W XIII wieku formował się język polski, kształtowała się kultura i obyczajowość dworów książęcych i rycerstwa. Jednocześnie kultura polska przenikała się z kulturami sąsiadów, zwłaszcza Rusinów i Niemców.
W okresie tym na terytorium państwa polskiego, a potem Rzeczypospolitej wyraźnie dominowała kultura dworsko - rycersko - szlachecka.
Także polskie kultury mieszczańska i chłopska, przenikały się z istniejącymi w granicach Rzeczypospolitej innymi kulturami – niemiecką, ruską, litewską czy żydowską.
Na terytorium Rzeczypospolitej od XIV do XVIII wieku w polskich miastach harmonijnie żyły odrębne kultury i języki, grupując się jednak w poszczególnych dzielnicach. Powszechnie podawanym przykładem jest Lwów, w którym istniały dzielnice: polska, ruska, niemiecka, żydowska i ormiańska.
Rozbiory Polski zmieniły sytuację, gdyż zadaniem kultury stało się zjednoczenie narodu zagrożonego wchłonięciem przez państwa zaborcze. Spowodowało to rozwój kultury narodowej, która przejawiała się m.in. w dbałości o zachowanie polskiego języka, poznawaniu i wspieraniu literatury w języku narodowym, obyczajów, ochronie tradycji i pamiątek przeszłości, czy kultywowaniu pamięci o historii. Widać to zwłaszcza w twórczości najważniejszych polskich artystów – Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Fryderyka Szopena, Stanisława Moniuszki – gdzie dominowały wątki narodowe, ale także w wieku XIX, kiedy to powstawały dzieła „ku pokrzepieniu serc”. Przykładem mogą być utwory Henryka Sienkiewicza i obrazy Jana Matejki.
Nie zaprzestano kultywowania kultury narodowej w późniejszym czasie, podejmując próby wypracowania tzw. „stylu narodowego”, który miał możliwie najpełniej odzwierciedlać ducha Polaków. Dotychczasowy model współżycia przedstawicieli różnych języków, religii i stylów życia ustąpił miejsca przekonaniu, że narodowa kultura jest najbardziej uprawniona do rozwoju na obszarze kraju.
Po zakończeniu I wojny światowej powszechnie niszczono świadectwa „obcego panowania” – dobra kultury, świątynie, cmentarze itp. Proces ten trwał w okresie Polski Ludowej, czego świadectwem są np. miejsca po zniszczonych cmentarzach ewangelickich czy żydowskich. Jednocześnie na polski grunt przenoszono wzorce kulturowe ze Związku Radzieckiego, obejmujące literaturę, malarstwo, rzeźbę, muzykę, architekturę.
Kultura jednego narodu podlega stopniowym zmianom związanym z oddziaływaniem innych kultur, z drugiej strony współistniejące kultury mogą wpływać na siebie wzbogacająco.
Współcześnie wielokulturowość ponownie staje się wartością.
W Polsce istnieją mniejszości narodowe, takie jak: Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi oraz mniejszości etniczne: Karaimi, Łemkowie, Romowie, Tatarzy. Społeczności te mają silne poczucie własnej tożsamości, a ich dawne tradycje są wciąż żywe.
Twórz tradycyjnie!
Potrzebne Ci będą:
- papier kolorowy (wycinanki)
- ołówek
- małe nożyczki
- klej do papieru
- kartka z bloku A4 biała lub czarna
Wybierz ulubiony kolor kartki z zeszytu, wyrwij całą, wyrównaj brzegi i złóż na pół.
Ołówkiem narysuj wzór na jednej połowie. Wycinaj swój wzór pamiętając, by zostawić połączenie między elementami.
Złożona krawędź papieru powinna być wycinana z przerwami.
Następnie rozłóż swoją wycinankę i ostrożnie, dotykając klejem tylko punktowo, przyklej na kartce papieru. Kartkę dobierz tak, aby wycinanka była dobrze na niej widoczna; ciemny kolor wycinanki na białej kartce, jasny kolor wycinanki na czarnej.
Już wiesz:
jak wyjaśnić pojęcia: kultura, dziedzictwo kulturowe, wielokulturowość, tożsamość;
dlaczego w pewnych momentach historii Polski dominowała kultura narodowa;
jakie narodowości i grupy etniczne wpłynęły na różnorodność dziedzictwa kulturowego Polski;
że obecnie wielokulturowość znów staje się wartością;
że należy chronić dziedzictwo kulturowe dla przyszłych pokoleń.
Potrafisz:
wyjaśnić, na czym polega wielokulturowość;
wymienić narodowości i grupy etniczne, które mieszkają w Polsce;
opowiedzieć o współistnieniu różnych narodowości i grup etnicznych w Polsce na przestrzeni dziejów;
wymienić znaczenie różnorodności kulturowej dla mieszkańców naszego kraju.
Słownik
dorobek kultury minionych pokoleń/język, tradycje, obyczaje, religie, zabytki architektury, muzea i skanseny, rezerwaty archeologiczne, obiekty historyczne, miejsca martyrologii
dziedzina, która odzwierciedla twórczość ludową i jest charakterystyczna dla społeczności zamieszkujących określone regiony; obejmuje również obrzędy, zwyczaje, muzykę, taniec, mowę, stroje i rękodzieło
to całość dorobku ludzkości, zarówno materialnego, jak i duchowego. Na kulturę składają się dzieła literackie, sztuka, obyczaje, język, tradycje, religia i wiele innych elementów; swoją kulturę mają poszczególne kraje, ale też regiony (np. Tatry, Kaszuby)
(UNESCO) organizacja wspierająca działania służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturowej, oświatowej oraz naukowej
utożsamiać się z narodem czy kulturą oznacza, że czujemy się częścią tego narodu, tej kultury, a jej wartości, tradycje i historia są nam bliskie
muzea i rezerwaty archeologiczne, zabytki architektury i budownictwa, obiekty unikatowe i muzea specjalistyczne, obiekty historyczno‑wojskowe, miejsca i muzea martyrologii, współczesne imprezy kulturowe, miejsca pielgrzymkowe
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Linki do materiałów:
https://zpe.gov.pl/a/przeczytaj/DsqUDVBos