R18CBRHTZLP81
Jackson Pollock [czytaj: dżakson polok], "Galaxy"
Źródło: flickr [czytaj: flike], licencja: CC BY 3.0.

Podsumujmy wiadomości o warsztacie artysty malarza oraz o różnorodnych technikach malarskich, którymi posługują się twórcy dzieł malarskich.

Polecenie 1
R6BcwXqDuF60Y
Spośród poniższych stwierdzeń wybierz te, które dotyczą malarza. Możliwe odpowiedzi: 1. Do pracy używa pędzli, młotka i dłuta;, 2. Może malować pejzaże, portrety, kwiaty;, 3. Pracuje wyłącznie na świeżym powietrzu;, 4. Może malować na ścianie, tekturze, płótnie, blasze;, 5. Musi mieć odpowiedni strój, w tym także kapelusz. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Przypomnij sobie, jakie materiały i narzędzia używa w swojej pracy artysta malarz:

R1U6D2ERGX2MJ1
Plastikowa paleta, sposób trzymania palety
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
  • farby ( w zależności od techniki: olejne, akwarele, tempery, gwasze, farby plakatowe, akrylowe),

  • pędzle, szpachle malarskie, wałki,

  • olej lniany, terpentyna, werniks i inne preparaty do rozcieńczania farb i zabezpieczania powierzchni obrazów,

  • paleta malarska,

  • płótno naciągnięte na drewnianą ramę (na którym powstaje obraz),

  • kaseta z przegródkami na farby, pędzle i rozpuszczalniki,

  • papier, tektura lub inne rodzaje materiałów,

  • grunt ( preparat do zagruntowania podobrazia przed malowaniem),

  • sztaluga.

Techniki malarskie

RNewoe3dG0pJP1
Fot. nieznany, Sztaluga drewniana studyjna z szufladą, amazon.co.uk, CC BY 3.0
Źródło: Fot. nieznany, Sztaluga drewniana studyjna z szufladą, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.amazon.in/H-Frame-Easel-Supply-Storage-Drawer/dp/B00R423ZW2 [dostęp 27.05.2021], licencja: CC BY 3.0.

Jednym z kryteriów podziału malarstwa jest technika. Do najbardziej znanych technik malarskich należą:

  • technika olejna,

  • gwasz,

  • akryl,

  • tempera,

  • akwarela,

  • fresk,

  • pastel,

  • kolaż,

  • mozaika,

  • a także techniki mieszane, własne.

Rfey0IdtywDXE
Ćwiczenie 1
Rozpuszczalne w wodzie, służą do malowania na papierze, ich plamy są przejrzyste, niekryjące, lekkie, widać przez nie podłoże, a także wcześniej położone plamy. Artyści mieszają je z dużą ilością wody.
Definicja mówi o farbach (miejsce do wpisania odpowiedzi).
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
R1ON45RMBGKJD
Ćwiczenie 2
Wybierz materiały przydatne do namalowania akwareli. Materiały przydatne do namalowania akwareli. Możliwe odpowiedzi: 1. ręcznik papierowy, 2. szpachla malarska, 3. węgiel, 4. pastele, 5. szkło, 6. terpentyna, 7. płótno, 8. taśma papierowa, 9. nożyczki, 10. paleta, 11. pędzel płaski, 12. kredki, 13. gumka do mazania, 14. klej, 15. suchy papier, 16. mokry papier, 17. woda, 18. pędzel okrągły. Materiały nieprzydatne. Możliwe odpowiedzi: 1. ręcznik papierowy, 2. szpachla malarska, 3. węgiel, 4. pastele, 5. szkło, 6. terpentyna, 7. płótno, 8. taśma papierowa, 9. nożyczki, 10. paleta, 11. pędzel płaski, 12. kredki, 13. gumka do mazania, 14. klej, 15. suchy papier, 16. mokry papier, 17. woda, 18. pędzel okrągły.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Wśród technik malarskich są również techniki mieszane,
zwane też technikami kombinowanymi lub technikami własnymi.

Rxry50kAmVMve
Ćwiczenie 3
Połącz techniki malarskie z obrazami, które powstały przy ich użyciu.
Opisy obrazów: Vincent van Vincent van Gogh [czytaj: wincent wan goh], Gwiaździsta noc, 1889; August Macke, Dziewczyny w zieleni, 1914; Edgar Degas [czytaj: edgar dega], Tancerki, 1899; Sandro Botticelli [czytaj: boticzeli], Kuszenie Chrystusa, 1481–1482
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 3
Rnk6g7G58ZHC5
Dokończ zdanie. Technika rysowania miękkimi i kruchymi pałeczkami wykonanymi ze sproszkowanego pigmentu i wypełniacza w postaci kredy, glinki to:
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Awangarda malarska II poł. XX wieku i XXI wieku otworzyła wiele możliwości współczesnej sztuce, w tym malarstwu, dlatego nasze podsumowanie dotyczyć będzie tego, co jest aktualne.

Istnieje kilka charakterystycznych cech, które wyróżniają współczesne malarstwo na tle innych epok artystycznych:

  • Różnorodność; twórczość malarska obejmuje wiele technik i środków wyrazu artystycznego pod względem materiałów, formy, tematyki, a nawet lokalizacji, etc.;

  • Brak jednolitej ideologii, jaka często była widoczna w innych okresach i ruchach artystycznych;

  • Sztuka stanowi odzwierciedlenie dzisiejszego świata, być może z tego powodu sztuka współczesna bywa zagmatwana, dziwaczna, może też być oderwana od rzeczywistości, a także bardzo osobista;

  • Artyści współcześni odbiegają od schematów nakreślonych przez twórców z poprzednich epok;

  • Innowacje wprowadzane przez artystów są znacznie śmielsze od tego, co robiono wcześniej, mamy do czynienia z łączeniem sztuki z innymi dziedzinami, a także z nowoczesnymi technologiami cyfrowymi;

  • Masowość – jeszcze nigdy (w znanej nam historii) artystów nie było tak wielu. Odzwierciedlają to chociażby liczne wydarzenia kulturalne, wystawy, galerie, targi sztuki, etc.

  • Powszechny dostęp do sztuki - poprzez środki masowego przekazu i social - media informacje o wydarzeniach artystycznych docierają niemal wszędzie, dając możliwość obserwacji i uczestnictwa szerokiemu gronu odbiorców.

Słownik

abstrakcjonizm
abstrakcjonizm

charakterystyczna dla sztuki XX wieku tendencja polegająca na rezygnacji z odtwarzania rzeczywistości i posługiwaniu się formami plastycznymi powstałymi z połączenia figur geometrycznych, kompozycji kolorowych płaszczyzn i plam

abstrakcja geometryczna
abstrakcja geometryczna

odmiana sztuki abstrakcyjnej polegająca na operowaniu (w kompozycjach malarskich, rzeźbiarskich, graficznych) różnorodnymi formami geometrycznymi

akwarela
akwarela

farba rozpuszczalna w wodzie do malowania na papierze; plamy farby akwarelowej są przejrzyste, niekryjące, lekkie, widać przez nie podłoże, a także wcześniej położone plamy; artyści mieszają farby akwarelowe z dużą ilością wody, aby uzyskać plamy jak najbardziej swobodne

alla prima
alla prima

wł. alla prima – za pierwszym razem – technika malowania, głównie farbami olejnymi, polegająca na kładzeniu farb bezpośrednio na zaprawie, bez przygotowywania szkicu

atelier
atelier

(z fr. wym. atelje) – pomieszczenie, będące miejscem pracy twórczej jednego lub kilku artystów; współcześnie określenie to odnosi się najczęściej do studia fotograficznego - atelier fotograficzne

chromatyczne barwy
chromatyczne barwy

są to wszystkie kolory oprócz czerni, bieli i wszystkich szarości

dripping
dripping

półautomatyczna technika malarska, polegająca na wylewaniu farby na płótno i przez jego pochylanie tworzeniu ściekających, nieoczekiwanych form

faktura
faktura

sposób kształtowania powierzchni dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, przedmiotu rzemiosła artystycznego, zależny od charakteru tworzywa, techniki i narzędzi oraz właściwości stylu indywidualnego twórcy; w malarstwie zwł. sposób nakładania farb na podłoże (faktura gładka, szorstka, impastowa)

grunt
grunt

w technikach malarskich warstwa sporządzana najczęściej z roztworu klejowego, kredy, gipsu, barwnika, nakładana na podłoże malarskie (płótno, drewno itp.), spełniająca częściowo rolę zabezpieczającą koloryt malowidła przed prześwitywaniem koloru podłoża; dawniej z reguły gruntowano także papier pod większość technik rysunkowych

gwasz
gwasz

kryjąca farba wodna z dodatkiem bieli ołowiowej lub kredy, w której spoiwem jest guma arabska lub białko; także technika malarska posługująca się farbami gwaszowymi oraz obraz wykonany taką techniką

impast (impasto)
impast (impasto)

technika malarska stosowana głównie w malarstwie olejnym, polegająca na nakładaniu farby grubą warstwą, pędzlem lub za pomocą szpachli

informel
informel

awangardowa tendencja w sztukach plastycznych, polegająca na wykorzystywaniu przypadku w procesie tworzenia dzieła sztuki

kolaż
kolaż

z języka francuskiego (collage) oznacza przyklejanie; jest to technika plastyczna, która polega na komponowaniu obrazu z różnych materiałów, np. kawałków tkanin, drewna, ilustracji gazetowych, reprodukcji, fotografii, a także drobnych przedmiotów codziennego użytku; po przyklejeniu ich na wybrane podłoże (np. płótno, papier) można dokonać ostatecznej korekty za pomocą farb, piórka, pisaka, ołówka, a nawet zwykłego długopisu

kontekst
kontekst

to zespół czynników powiązanych z czymś, niezbędnych do dokładnego zrozumienia np. dzieła malarskiego; dostarczają informacji o uwarunkowaniach społecznych, kulturowych, historycznych, psychologicznych

kontrast
kontrast

różnica, przeciwieństwo lub przeciwstawienie elementów np. barw

laserunek
laserunek

cienka warstwa przezroczystej farby położona na powierzchni obrazu

malarstwo gestu
malarstwo gestu

gatunek malarstwa współczesnego, który największy nacisk kładzie na proces powstawania dzieła. Inaczej: action painting

podobrazie
podobrazie

materiał, np. płótno, papier, drewno, pokryte zaprawą malarską (tzw. gruntem), na którym powstaje malowidło

relatywizm barw
relatywizm barw

kolory wydają się mieć inna barwę niż w rzeczywistości ze względu na barwę elementów znajdujących się w otoczeniu

serigrafia
serigrafia

technika druku (rodzaj szablonu) polegająca na przetłaczaniu farby przez jedwabną siatkę, której części zostały pokryte wcześniej substancją nieprzepuszczającą; chętnie stosowana przez malarzy pop artu, którzy dzięki niej mogli przenosić obrazy fotograficzne bezpośrednio na swoje płótna

sitodruk
sitodruk

technika druku przez naciągniętą na ramę siatkę, na której elementy niedrukujące pokryte są substancją nieprzepuszczającą farby

sztuka awangardowa
sztuka awangardowa

dotyczy aktywności artystów, których twórczość w określonym okresie historycznym jest niekonwencjonalna i  nowatorska

sztuka prymitywna
sztuka prymitywna

określenie stosowane umownie zarówno do sztuki ludów pierwotnych i egzotycznych, jak i do sztuki ludowej, a także do sztuki artystów amatorów

techniki klejowe
techniki klejowe

techniki malarskie polegające na posługiwaniu się farbami kryjącymi powstałymi z połączenia farby w proszku z klejem (klajstrem lub mączką kasztanową); do malowania farbami klejowymi stosowane są pędzle szczecinowe

tempera
tempera

rodzaj kryjącej farby, do wyrobu której oprócz barwników używa się jako spoiwa jaj kurzych w połączeniu z sokiem, piwem czy kwasem chlebowym lub gumy arabskiej i kazeiny, rozpuszczonych w oczyszczonym oleju i żywicy drzew iglastych; także technika malarska polegająca na posługiwaniu się farbami temperowymi oraz obraz namalowany tą techniką

werniks
werniks

szlachetny lakier stosowany do celów artystycznych (malarskich), którego podstawowym składnikiem jest żywica rozpuszczona w odpowiednim rozpuszczalniku

Źródła

  • encyklopedia.pwn.pl

  • sjp.pwn.pl

Linki do e‑materiałów