Ilustracja przedstawia dwie fotografie. Z lewej strony znajduje się fotografia tarasowych zielonych zboczy (kompozycja otwarta), z prawej strony - fotografia papugi (kompozycja zamknięta).
Z lewej: fotografia tarasowych zboczy, kompozycja otwarta; z prawej: fotografia papugi, kompozycja zamknięta.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
R1ABNBG73DMX9
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
To takie rozmieszczenie elementów na płaszczyźnie, które sprawia wrażenie jakby obraz miał dalszy ciąg poza ramami i można by go kontynuować poza jego obszar.
R1HSZ3ZZGZGUC1
Ilustracja przedstawia fotografię stada owiec na tle gór. Część owiec patrzy na wprost, część jest pochylona i skubie trawę. Kadr jest ciasny, owiec jest bardzo dużo, część nie mieści się w kadrze.
Owce
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
Ilustracja obok jest przykładem kompozycji otwartejkompozycja otwartakompozycji otwartej. Fotografia przedstawia stado owiec - fragment większej całości, której się domyślamy, bo wychodzi poza ramy obrazu. Poza tym, jest to również kompozycja wieloelementowakompozycja wieloelementowakompozycja wieloelementowa, asymetrycznakompozycja asymetrycznaasymetryczna, z akcentemkompozycja z akcentemz akcentem i statycznakompozycja statycznastatyczna. Jest tu również zastosowana perspektywa kulisowa, która polega na tym, że obiekty bliższe częściowo przesłaniają te, które znajdują się za nimi, tak jak to widzimy na ilustracji: owce, które są bliżej zasłaniają owce, które są za nimi.
Artyści tworzą kompozycje otwartekompozycja otwartakompozycje otwarte lub zamkniętekompozycja zamkniętazamknięte na rozmaite sposoby. Poniżej przykłady różnych kompozycjikompozycjakompozycji w dziełach sztuki. Klikając w ilustracje interaktywne dowiesz się, jaki rodzaj kompozycjikompozycjakompozycji zastosował artysta.
R1C72A14GOBK5
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Irysy”, autorstwa Vincenta Van Gogha [czytaj: wincenta wan choha]. Na pierwszym planie kompozycji ukazane zostały wyrastające z czerwono‑rudej ziemi niebieskie kwiaty o wysmukłych zielono‑szarych liściach i długich, wąskich łodygach. W tle znajduje się ciepłe, zielono‑żółte pole słoneczników. Artysta różnicuje plamę barwną. Zarówno tło jak i ziemia malowane są przy pomocy techniki puentylistycznej – drobnymi pociągnięciami pędzla, impasto. Zupełnie inaczej traktuje kwiaty – tutaj malarz przyłożył dużą wagę do detalu i odwzorowania natury. Każda roślina jest namalowana z niezwykłą wnikliwością, wręcz czuje się ich aksamitną delikatność. Powyginane kształty niebieskich płatków stanowią kontrast z okalającymi je podłużnymi liśćmi. Artysta zastosował tutaj kompozycję otwartą – obraz stanowi kadr większego pejzażu, który łatwo jesteśmy w stanie sobie wyobrazić. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Widoczne na obrazie irysy to część ukwieconej łąki. Możemy sobie łatwo wyobrazić, jak wygląda łąka poza ramami obrazu. Jest to więc kompozycja otwarta.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Irysy”, autorstwa Vincenta Van Gogha [czytaj: wincenta wan choha]. Na pierwszym planie kompozycji ukazane zostały wyrastające z czerwono‑rudej ziemi niebieskie kwiaty o wysmukłych zielono‑szarych liściach i długich, wąskich łodygach. W tle znajduje się ciepłe, zielono‑żółte pole słoneczników. Artysta różnicuje plamę barwną. Zarówno tło jak i ziemia malowane są przy pomocy techniki puentylistycznej – drobnymi pociągnięciami pędzla, impasto. Zupełnie inaczej traktuje kwiaty – tutaj malarz przyłożył dużą wagę do detalu i odwzorowania natury. Każda roślina jest namalowana z niezwykłą wnikliwością, wręcz czuje się ich aksamitną delikatność. Powyginane kształty niebieskich płatków stanowią kontrast z okalającymi je podłużnymi liśćmi. Artysta zastosował tutaj kompozycję otwartą – obraz stanowi kadr większego pejzażu, który łatwo jesteśmy w stanie sobie wyobrazić. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Widoczne na obrazie irysy to część ukwieconej łąki. Możemy sobie łatwo wyobrazić, jak wygląda łąka poza ramami obrazu. Jest to więc kompozycja otwarta.
Vincent van Gogh [czytaj: wincent wan choh], „Irysy”, 1889 r., J. Paul Getty Museum, Los Angeles [czytaj: pol geti miuzijem los andże‑lis], Stany Zjednoczone
Źródło: wikipedia.org, licencja: CC BY 3.0.
RNJVSK4UZKUAS
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Broadway Boogie Woogie” [czytaj: brodłej bugi‑ługi], autorstwa Piet Mondrian [czytaj: pit mondrijen]. Abstrakcyjna kompozycja składa się z małych, żółtych, czerwonych, białych oraz granatowych kwadratów i prostokątów, ułożonych w poziome, a także pionowe pasy na białym tle. Między nimi znajdują się większe, prostokątne kształty w tych samych kolorach. Składowe elementy obrazu rozproszone są na całej powierzchni jakby przypadkowo. Artysta zastosował tutaj kompozycję otwartą – łatwo jesteśmy w stanie sobie wyobrazić dalszą kompozycję poza kadrem płótna. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Geometryczne kształty są równomiernie rozłożone na całej płaszczyźnie obrazu. Mamy wrażenie, że widzimy tylko fragment większej całości. Możemy łatwo wyobrazić sobie, co jest poza ramami obrazu. Jest to więc kompozycja otwarta.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Broadway Boogie Woogie” [czytaj: brodłej bugi‑ługi], autorstwa Piet Mondrian [czytaj: pit mondrijen]. Abstrakcyjna kompozycja składa się z małych, żółtych, czerwonych, białych oraz granatowych kwadratów i prostokątów, ułożonych w poziome, a także pionowe pasy na białym tle. Między nimi znajdują się większe, prostokątne kształty w tych samych kolorach. Składowe elementy obrazu rozproszone są na całej powierzchni jakby przypadkowo. Artysta zastosował tutaj kompozycję otwartą – łatwo jesteśmy w stanie sobie wyobrazić dalszą kompozycję poza kadrem płótna. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Geometryczne kształty są równomiernie rozłożone na całej płaszczyźnie obrazu. Mamy wrażenie, że widzimy tylko fragment większej całości. Możemy łatwo wyobrazić sobie, co jest poza ramami obrazu. Jest to więc kompozycja otwarta.
Piet Mondrian[czytaj: pit mondrijen] „Broadway Boogie Woogie [czytaj: brodłej bugi‑ługi]”, 1942‑1943 r., Museum of Modern Art [czyatj: miuzijem of modernart] (MoMA), Nowy Jork, Stany Zjednoczone
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R4VFLCBXHNUAH
Wersja alternatywna ćwiczenia: Wskaż reprodukcję, w której została zastosowana kompozycja otwarta.
Wersja alternatywna ćwiczenia: Wskaż reprodukcję, w której została zastosowana kompozycja otwarta.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na ułożenie elementów: w kompozycji otwartej sprawiają wrażenie jakby „wychodziły” poza krawędzie obrazu.
Ilustracja, na której są przedstawione kwiaty.
Ćwiczenie 1
R13fMWZgsiFP6
Rozpoznaj rodzaj kompozycji obrazu, który przedstawia fragment stawu z liliami wodnymi i kilkoma łabędziami. Żaden z łabędzi nie jest przedstawiony w całości, ponieważ wszystkie są namalowane przy krawędziach obrazu. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przeczytaj podrozdział „Kompozycja otwarta” jeszcze raz.
To taka kompozycjakompozycjakompozycja, której najważniejsze elementy są wyraźnie wyodrębnione i znajdują się wewnątrz dzieła. Mamy wrażenie kompletności, całości.
R1UK9N6M8E3U7
Na zdjęciu znajduje się wieża Eiffla w Paryżu, sfotografowana nocą. Jej konstrukcja jest cała oświetlona zamontowanymi na niej reflektorami. Na dole korony drzew jako zimne plamy, bez szczegółów, za nimi punktowo świecą lampy uliczne, które rozświetlają nocne niebo.
Wieża Eiffla[czytaj: ejfla] w Paryżu, Francja, fotografia nocna
Źródło: flickr [czytaj: flike], domena publiczna.
Powyższa ilustracja przedstawia kompozycję zamkniętąkompozycja zamkniętakompozycję zamkniętą, ale także jednoelementowąkompozycja jednoelementowajednoelementową, symetrycznąkompozycja symetrycznasymetryczną, centralną, jednoplanową. W tym przykładzie główny element kompozycyjny umieszczony jest w centrum kadru. Reszta obrazu jest jedynie tłem.
Poniżej przykład kompozycji zamkniętejkompozycja zamkniętakompozycji zamkniętej, kliknij w punkt interaktywny, a dowiesz się więcej.
RUX18K4617GL7
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Madonna Magnificat”, autorstwa Sandro Botticellego. Na płótnie o kształcie koła, ukazana jest Madonna z małym Chrystusem na kolanach. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię. Jej ramiona przykrywa granatowy płaszcz ze złotymi wykończeniami. Głowę okrytą ma przezroczystym woalem i pasiastą, różowo‑niebieską chustą. Nad nią znajduje się korona, trzymana przez dwóch aniołów. Z lewej strony kompozycji stoją trzy postacie młodych osób o długich, jasnych, falowanych włosach. Dwaj młodzieńcy trzymają w dłoniach otwartą, zapisaną księgę, nad którą Madonna unosi dłoń z piórem zanurzonym w trzymanym przez jednego z chłopców kałamarzu. W tle znajduje się pejzaż z rzeką i pofalowanymi pagórkami, nad którymi rozpościera się błękitne niebo. Obraz zamyka okrągła, bogato rzeźbiona w motywy roślinne, złota rama. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Uwaga jest skupiona na rozgrywającej się w centrum scenie. Wszystkie ważne dla tematu postaci zmieściły się na kolistym formacie obrazu. Ich układy ciał i gesty podkreślają kształt ramy, dodatkowo zamykając kompozycję. Jest to więc kompozycja zamknięta.
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Madonna Magnificat”, autorstwa Sandro Botticellego. Na płótnie o kształcie koła, ukazana jest Madonna z małym Chrystusem na kolanach. Matka Boska ubrana jest w czerwoną suknię. Jej ramiona przykrywa granatowy płaszcz ze złotymi wykończeniami. Głowę okrytą ma przezroczystym woalem i pasiastą, różowo‑niebieską chustą. Nad nią znajduje się korona, trzymana przez dwóch aniołów. Z lewej strony kompozycji stoją trzy postacie młodych osób o długich, jasnych, falowanych włosach. Dwaj młodzieńcy trzymają w dłoniach otwartą, zapisaną księgę, nad którą Madonna unosi dłoń z piórem zanurzonym w trzymanym przez jednego z chłopców kałamarzu. W tle znajduje się pejzaż z rzeką i pofalowanymi pagórkami, nad którymi rozpościera się błękitne niebo. Obraz zamyka okrągła, bogato rzeźbiona w motywy roślinne, złota rama. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Uwaga jest skupiona na rozgrywającej się w centrum scenie. Wszystkie ważne dla tematu postaci zmieściły się na kolistym formacie obrazu. Ich układy ciał i gesty podkreślają kształt ramy, dodatkowo zamykając kompozycję. Jest to więc kompozycja zamknięta.
Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.
Materiały i przybory plastyczne
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
RKSNH1BBZC6RB
Co będzie potrzebne: - dwie białe kartki z bloku technicznego lub rysunkowego A4, - pięć kartek z kolorowego bloku A4, - nożyczki, - klej
Etapy Twojej pracy: 1. Wytnij z kolorowego papieru dowolne trójkąty: 5‑10 sztuk. 2. Wytnij z kolorowego papieru dowolne trójkąty: 5‑10 sztuk. 3. Każdy z trójkątów wytnij dwa razy w taki sam sposób. Będziesz mieć 10‑20 elementów. 4. Posegreguj je na dwa identyczne komplety. 5. Teraz, jedne komplet trójkątów rozłóż na wybranej białej kartce A4 – w taki sposób, aby powstała kompozycja zamknięta. Przyklej trójkąty. 6. Weź drugi komplet trójkątów – i rozłóż na drugiej białej kartce A4 w taki sposób, aby powstała kompozycja otwarta. Przyklej trójkąty. 7. Nadaj tytuły swoim kompozycjom i wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
R1BADDP4TFQNU
Zaplanuj kompozycję złożoną z różnych elementów i wyobraź sobie, że będzie ustawiona na stole pod oknem. Zaplanuj kompozycję otwartą i kompozycję zamkniętą. Napisz, jakich użyjesz elementów i w jaki sposób będą ustawione na stole. Swoją odpowiedź zapisz w polu znajdującym się poniżej.
to rozmieszczenie, uporządkowanie elementów w dziele sztuki (zarówno na płaszczyźnie, jak i w przestrzeni)
kompozycja otwarta
kompozycja otwarta
to takie rozmieszczenie elementów, które sprawia wrażenie jakby dzieło miało dalszy ciąg poza ramami obrazu i sprawia wrażenie, że można je kontynuować poza jego obszar
kompozycja zamknięta
kompozycja zamknięta
to taka kompozycja, której najważniejsze elementy są wyraźnie wyodrębnione i znajdują się wewnątrz dzieła. Mamy wrażenie kompletności, całości
to taka kompozycja, w której artysta zastosował co najmniej trzy elementy
kompozycja asymetryczna
kompozycja asymetryczna
prawa i lewa strona kompozycji się różnią; kompozycja asymetryczna to taka, w której elementy rozmieszczone są nieregularnie, niezależnie od osi symetrii
kompozycja z akcentem
kompozycja z akcentem
kompozycja, w której przynajmniej jeden z jej elementów wyróżnia się, np. barwą, wielkością, kształtem
kompozycja statyczna
kompozycja statyczna
to kompozycja, w której przeważają uporządkowane elementy pionowe i poziome. Mamy wrażenie równowagi, spokoju i bezruchu
kompozycja jednoelementowa
kompozycja jednoelementowa
to kompozycja, która składa się z jednego elementu
kompozycja symetryczna
kompozycja symetryczna
to taki układ elementów, który da się podzielić osią symetrii na dwie bardzo podobne części
