Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów: kierowca mechanik i technik transportu drogowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów: kierowca mechanik i technik transportu drogowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach technik transportu drogowego i kierowca mechanik. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\text{TDR.01.}$ Eksploatacja środków transportu drogowego — Kierowca mechanik $8 3 2 2 0 1$, Technik transportu drogowego $3 1 1 9 2 7$

$\text{TDR.02.}$ Organizacja przewozu środkami transportu drogowego — Technik transportu drogowego $3 1 1 9 2 7$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji

$\text{TDR.01.}$ Eksploatacja środków transportu drogowego:

• wykonywanie prac związanych z obsługą środków transportu drogowego,

• wykonywanie prac związanych z przewozem drogowym rzeczy.

$\text{TDR.02.}$ Organizacja przewozu środkami transportu drogowego:

• planowanie i organizowanie prac dotyczących przewozu drogowego osób oraz ładunków,

• prowadzenie dokumentacji dotyczącej przewozu drogowego osób oraz ładunków.

Efekty kształcenia

$\text{TDR.02.2.}$ Podstawy transportu drogowego

Uczeń:

3) charakteryzuje rodzaje oraz warunki przewozu ładunków

$\text{TDR.02.3.}$ Organizowanie przewozu towarów i ładunków

Uczeń:

1) omawia procesy i systemy transportowe ładunków

2) przygotowuje plan przebiegu procesu transportowego

4) omawia zasady doboru środka transportu do realizacji zadań przewozowych

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDqcfbQx4TWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Film edukacyjny Rodzaje ładunków i środków transportuDdqFCVku7Film edukacyjny Rodzaje ładunków i środków transportu — prezentuje m.in. zadania zawodowe oraz czynności w zakresie organizacji i planowania przewozów różnych towarów: masowych, ciekłych, drobnicy, na paletach, żywności, samochodów, szkła, o dużej objętości lub osób oraz związane z doborem środka transportu odpowiedniego do ładunku, np. ciągnika siodłowego z różnymi rodzajami naczep, samochodu bez przyczepy, samochodu z przyczepą lub autokaru. Film prezentuje również zastosowanie: furgonu do $3,5$ tony, ciężarówki plandeki, ciągnika siodłowego, chłodni, naczepy kurtyny, ruchomej podłogi, wywrotki, cystern: chemicznej, gazowej, paliwowej, silosu, platformy, naczepy niskopodłogowej. Przedstawia także dokumentację związaną z przewozem drogowym rzeczy oraz osób w postaci wykazu dokumentów obowiązujących w transporcie krajowym oraz międzynarodowym, jakimi są:

   • prawo jazdy kierowcy

   • dowód rejestracyjny pojazdu

   • certyfikat bezpieczeństwa

   • wypis z pozwolenia na wykonywanie zawodu

   • dokument potwierdzający dopuszczenie do ruchu

   • karta kierowcy

   • dokumentu potwierdzające ponoszenie opłat za użytkowanie dróg

   • wypis z licencji

   • dokumentacja czasu pracy kierowcy

   • dokumentacja ładunku (w zależności od rodzaju przewozu).

   Gra „wcielanie się w rolę” Dobór środków transportu drogowego i ładunkówDnFhTmg9LGra „wcielanie się w rolę” Dobór środków transportu drogowego i ładunków — polega na doborze odpowiedniego środka transportu do ładunku lub ładunku do transportu. Uczeń wciela się w postać spedytora, przewoźnika lub załadowcy. Do przejścia ma 2 poziomy trudności, jednak żeby dojść do trudnego, musisz najpierw ukończyć łatwy.

3. Obudowa dydaktyczna:

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDLgg9EVyNInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDwHBMbv8USłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD10zn9KQSPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięD1G1kApFyPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDqVIjXrCFNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDGWJ9Odw6Instrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów kierowca mechanik, technik transportu drogowego

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się z rodzajami ładunków, środków transportu oraz procesów i systemów transportowych tak, ażeby uczeń dobierał sposób przewozu i środek transportu odpowiedni do rodzaju ładunku.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film edukacyjny Rodzaje ładunków i środków transportu

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny i prosi, aby notowali ważne według nich informacje dotyczące rodzajów ładunków, środków transportu i dokumentów, które związane są z transportem tych towarów.

• Klasa zostaje podzielona na trzy grupy.

• Prowadzący zapowiada uczniom to, co będą musieli za chwilę robić. Informuje, że będą oni tworzyli połączenia pomiędzy towarem, środkiem transportu i dokumentacją.

• Pierwsza grupa otrzymuje duży arkusz papieru i wpisuje tam towary masowe i ciekłe oraz drobnicę.

• Druga grupa: towary na paletach, ładunki żywności i samochody.

• Trzecia grupa: szkła, ładunki o dużej objętości i przewóz osób.

• Oglądając film, mają za zadanie wypisać jakimi środkami transportu mogą to zrealizować i dlaczego. Zapis na być realizowany grafem lub mapą myśli tak, by od razu widoczne były połączenia.

• Następnie grupa pierwsza (i inne) przekazuje arkusz kolejnej grupie, która dopisuje na nim dokumenty, które są potrzebne podczas tego transportu.

• Po zapisaniu informacji, w rundzie trzeciej, arkusz papieru wędruje do kolejnej grupy (trzeciej), która zakreśla transport i dokumenty tak, aby połączyć je z osobami odpowiedzialnymi za ten rodzaj działania. Przydziela je pomiędzy przewoźnika, spedytora i załadowcę. Jeśli dokumenty są uzupełnianie przez różne osoby, muszą znaleźć się w zakreślonych dla wszystkich osób.

• Kiedy plansze są gotowe, nauczyciel prosi o prezentację efektów pracy. Na tym etapie zarówno grupy, jak i nauczyciel, mogą komentować zapisane informacje.

Gra „wcielanie się w rolę” Dobór środków transportu drogowego i ładunków

• Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy (lub wielokrotność dwóch grup).

• Każda z grup ma za zadanie zagrać w grę. W zależności od decyzji grupy będą wcielały się w różnych specjalistów: spedytora, przewoźnika oraz załadowcę. Nauczyciel wskazuje, która grupa pójdzie ścieżką spedytora, przewoźnika, a która załadowcy.

• Uczniowie, realizując kolejne działania, zapoznają się z elementem treści teoretycznej i podejmują decyzje związane z zadaniem.

• W trakcie gry na wspólnej kartce zapisują notatkę z jej przebiegu.

• Zespoły podejmują decyzję synchronicznie (każdy zespół dochodzi do momentu podjęcia decyzji, decyduje i czeka na znak nauczyciela).

• Po każdej decyzji nauczyciel daje znak do wymiany członków zespołu.

• Jedna osoba z każdej grupy przechodzi do zespołu, który ma przydzieloną inną rolę zawodową (jeśli wcześniej należała do grupy, w której realizowano ścieżkę przewoźnika, teraz przechodzi do zespołu „przewoźnika”).

• Po wymianie członków grupy pozostała część grupy tłumaczy przybyłemu uczniowi, co takiego działo się w grze i jakie decyzje podjęto.

• Cykl się powtarza aż do zakończenia gry. Za każdym razem jedna osoba opuszcza zespół (inna niż ta, która w trakcie gry do zespołu dołączyła, chyba że nie ma już takiej).

• Nauczyciel po zakończonej grze prosi o zaprezentowanie notatki z gry.

• Nauczyciel, podsumowując, prosi uczniów o informację zwrotną dotyczącą tego, czego uczniowie się nauczyli podczas tej „osobowej karuzeli”.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film edukacyjny Rodzaje ładunków i środków transportu

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny i prosi, aby notowali ważne według nich informacje dotyczące osób, które odpowiadają za element procesu transportowego (jaki ładunek, w jaki sposób, jakie dokumenty są niezbędne)

• Każdy uczeń samodzielnie ma utworzyć scenariusz $3$ możliwych przykładowych rozmów (dialogów) pracowników ze sobą (spedytora z przewoźnika podczas przewozu gabarytów, spedytora z załadowcą). Rozmowy mają zawierać elementy związane z ich pracą (w tym dokumentacją niezbędną). Uczeń sam dobiera rozmówców i rodzaj transportowanego ładunku (oraz transportu).

• Uczniowie mają możliwość oglądania filmu w trakcie pracy nad dialogami.

• Po zakończonej pracy prezentują swoje dialogi. Reszta klasy ma wypisać, kto z kim rozmawia i o jakim rodzaju transportu, dokumentach lub ładunku rozmawiają.

• Nauczyciel weryfikuje zakres komunikacji (np. czy na pewno spedytor będzie rozmawiał z przewoźnikiem) i informacje przekazywane podczas dialogów.

Gra „wcielanie się w rolę” Dobór środków transportu drogowego i ładunków

• Nauczyciel przydziela uczniom role, które będą odgrywali (komu będą pomagali: spedytor, przewoźnik lub załadowca).

• Podczas rozgrywki rysują grafem przebieg gry, wskazując zadania i decyzje podjęte przez siebie.

• W notatce zawiera też informacje dla siebie, co z przekazywanych mikrokomunikatów było najważniejsze (słowa, hasła).

• Na podstawie notatki buduje dla siebie „fiszki”, na których w formie skrótowej zamieszcza te elementy, które wydają mu się istotne.

• Podsumowując na prośbę nauczyciela, uczeń na zajęciach prezentuje pomysł swoich fiszek innym uczestnikom.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające zawarte w e‑materiale mogą być użyte w zależności od pomysłu nauczyciela do przygotowania do wprowadzania tematu lub zagadnienia, zaktywizowania uczniów lub zastosowania jako icebreakers (chwila oddechu w trakcie nauki). Można też, sugerując się nazwą, skorzystać z nich do sprawdzenia poziomu opanowania fragmentu lub całości e‑materiału.

Interaktywne materiały sprawdzające dedykowane są przez autora e‑materiału do wskazanych jego części.

Ćwiczenie $1$ to test składający się z $16$ pytań (przewidziany na $24$ minuty). Materiał przydatny w sytuacji powtórzenia, ale w przypadku przeprowadzenia sprawdzianu niezbędny byłby dłuższy test (połączenie kilku zagadnień z innych ćwiczeń.

Ćwiczenie $2$ to krzyżówka związana z zagadnieniami: pojazdy, ładunki, procesy, czyli całością materiału. Dobra rozgrzewka do pracy z filmem.

Ćwiczenie $3$ to zadanie prawda fałsz, w którym wskazujemy poprawne lub fałszywe stwierdzenia dotyczące procesów transportowych.

Ćwiczenie $4$ może być wykorzystane np.: jako icebreaker, w którym uczniowie mają za zadanie znaleźć zwroty niepasujące do właściwego tekstu o rodzajach transportu.

Ćwiczenie $5$, związane z zagadnieniami ładunków niestandardowych wymaga wstawienia w tekst właściwych słów (wskazanych w podpowiedzi). Może być użyte podobnie jak ćwiczenie $4$.

Ćwiczenie $6$ to krótki test dotyczący sposobów przewożenia pewnych rodzajów ładunków odpowiednimi środkami transportu.

Wykorzystanie podczas realizacji zajęć:

• Nauczyciel omawia procesy transportowe, prezentując film edukacyjny.

• Po prezentacji odpowiedniego fragmentu filmu nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy.

• Prosi uczniów o rozwiązanie: grupa $1$ — ćwiczenia $3$, grupa $2$ — ćwiczenia $4$.

• Podczas omawiania przez grupy ćwiczeń nauczyciel prosi:

  • grupę pierwszą o dopowiedzenie, jakie jeszcze dwa zdania prawdziwe i dwa zdania fałszywe można dopisać do ćwiczenia po obejrzeniu filmu (uczniowie formułują je),

  • grupę drugą o dopowiedzenie jeszcze czterech zdań, w których będą niewłaściwe użyte zwroty.

• W kolejnym kroku nauczyciel prosi o wykonanie każdej z grup trzech podobnych zdań, jak w swoim zadaniu miała grupa przeciwna (grupa pierwsza — rodzaje transportu, a grupa druga — procesy transportowe).

• Grupy nawzajem zadają sobie pytania i zadania (po sprawdzeniu ich rzetelności przez nauczyciela).

• Finalnie prosi uczniów o samodzielne rozwiązanie krzyżówki z ćwiczenia $2$.

Przykład pracy samodzielnej z materiałami sprawdzającymi:

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenie $1$ (test).

• Ich zadaniem jest rozwiązanie ćwiczenia, ale także w czasie rozwiazywania — zbudowanie własnego testu tak, aby do każdego pytania dopisać własne zadanie pytające o te same zagadnienia.

• Przy użyciu aplikacji do budowania testów np.: Forms lub Google Forms uczniowie wpisują własne zadania wraz z zaznaczonymi odpowiedziami poprawnymi.

• W ramach prezentacji efektów pracy uczniowie nawzajem testują się, udostępniając formularze sobie nawzajem (pracując np.: w trójkach).

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. Możliwość dostępu zdalnego do materiałów i ich analiza pozwala realizować działania webquest'u. Działanie będzie dzieliło się na fazę wstępną, realizacyjną oraz podsumowującą.

Na zajęciach poprzedzających (faza wstępna):

• Nauczyciel dzieli klasę na $3-4$-osobowe grupy. Wyjaśnia, że zadaniem uczniów będzie przygotowanie wspólnej prezentacji, np. z wykorzystaniem aplikacji SWAY lub Powerpoint, na temat zadań zawodowych jednego z pracowników: spedytora, przewoźnika lub załadowcy.

• Każda z grup wybiera jednego z pracowników jako tematu prezentacji pod głównym hasłem „Kto to taki ...

  • spedytor,

  • przewoźnik,

  • załadowca ... i jakie są ich zadania i czynności zawodowe związane z planowaniem procesów transportowych?”

• Nauczyciel informuje, że w prezentacji może się znaleźć opis działań danej osoby, nazwy zwyczajowe i nazwy międzynarodowe danego zawodu, cechy charakteru.

• Wskazuje uczniom, iż przeszukując zasoby internetu oraz instrukcje mają znaleźć jak najwięcej informacji o przydzielonej profesji.

• Nauczyciel zachęca uczniów do działań niestandardowych (odszukanie wywiadu na platformie YouTube lub artykułu w prasie na ten temat, przeprowadzenie sondy ulicznej lub nagranie scenki na smartfonie)

• Nauczyciel informuje uczniów, że w przygotowaniu prezentacji pomocny będzie też film zamieszczony w e‑materiale i inne multimedia. Prosi uczniów, aby w trakcie emisji zwrócili szczególną uwagę na te fragmenty, które dotyczą ich części prezentacji.

Poza zajęciami lekcyjnymi (faza realizacyjna):

• Grupy przystępują do pracy w domu, przeszukując internet i znajdując odpowiedni materiał do prezentacji.

• Nauczyciel poproszony pomaga zdalnie uczniom w odnajdywaniu informacji, jakie mogą im się przydać do prezentacji.

• Uczniowie zdalnie budują prezentację.

• Uczniowie mogą dodać do prezentacji odpowiedni podkład muzyczny lub przeredagować prezentację na film (funkcja w Powerpoint)

Na zajęciach lekcyjnych (faza podsumowująca):

• Uczniowie przedstawiają swoje fragmenty prezentacji. Nauczyciel monitoruje czas każdej prezentacji, tak by wszystkie grupy zdążyły zaprezentować rezultaty swojej pracy.

• Grupa przedstawia źródła, z których korzystała i przygotowuje na zakończenie wystąpienia test dopytujący o najważniejsze, przedstawione podczas prezentacji, zagadnienia.

• Podsumowując zajęcia, nauczyciel dopytuje uczniów o łatwość znalezienia informacji w internecie (może również wskazać, w jaki sposób wykonywać właściwie research)

Praca z uczniami z SPE

E‑materiały są odpowiednie do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wprowadzają nową treść stopniowo i z możliwością giętkiego stosowania ich fragmentów w procesie edukacyjnym. Łatwo można dopasować dostęp do tego materiału, którego poznawanie nie wymaga stuprocentowej sprawności zmysłów. Jednocześnie pomaga w czynnościach przetwarzających i twórczych. Poprzez odpowiednie wykorzystanie tych materiałów w zależności od potrzeby ucznia można w łatwy sposób pokonać trudności w komunikowaniu się z innymi osobami i nawiązywania relacji interpersonalnych (zastosowanie przykładowych scenariuszy przedstawionych powyżej).

Utrudnienia w przebiegu procesów neurobiologicznych będących podstawą uczenia się u pewnej grupy uczniów można pokonać poprzez mikrodawki wiedzy (dopasowane i powtarzane urywki filmu czy fragment gry (gra jedną postacią — np.: spedytora) jako wstęp do przyswojenia wiedzy o rodzajach ładunków i środków transportu osadzona w realiach.

Dodatkowym elementem wspierającym pracę z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych poza WCAG jest możliwość obejrzenia materiału filmowego z jednoczesnym prezentowaniem tekstu na ekranie. Ten sam element występuje w grach. Użycie dwóch kanałów pozwala mieć większą pewność dotarcia z treścią do ucznia. W przypadku film są to także prezentacja zawodu lub procedury wraz z jej omówieniem ($2$ kanały) czy pojawianie się tekstu, który jest czytany ($2$ kanały).

Indywidualizacja pracy z uczniem

Dzięki ukierunkowaniu pracy w parach lub grupie nad e‑materiałem w odpowiedni sposób możemy przepracować niechęć uczniów o SPE do podejmowania działań i decyzji. W grze uczniowie najpierw mogą się przyglądać i wspierać osobę decydującą, by potem odtwórczo podejmować własne decyzje. Daje to też możliwość wsparcie przez siebie nawzajem uczniów w klasie. To właśnie między innymi praca w grupach z tym materiałem może przełamać bierność ucznia i dopasować e‑materiał i pracę z nim do stylu uczenia się ucznia.

Kolejne wprowadzanie zagadnień z tematu i przejście do jego użycia praktycznego — od ogółu do szczegółu (najpierw film, potem gra) lub odwrócenie tego procesu, daje nam możliwość indywidualizacji procesu odpowiadającego na potrzeby.

Innym aspektem jest zastosowanie gry, która może w uczniu biernym powoli wymuszać inicjatywę i budować wiarę we własne siły. Zróżnicowanie poziomu gry pozwala dopasować postacie do odpowiednich uczniów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści