Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik lotniskowych służb operacyjnych. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{SPL.03.}$ Obsługa ładunków w portach i terminalach wyodrębnionej w zawodzie Technik eksploatacji portów i terminali $3 3 3 1 0 6$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji SPL.03.:

• organizowanie prac związanych z obsługą ładunków w portach i terminalach,

• prowadzenie dokumentacji dotyczącej obsługi ładunków w portach i terminalach,

• organizowanie prac związanych z obsługą środków transportu bliskiego w portach i terminalach.

Efekty kształcenia

SPL.03.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

1. określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy,

2. stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

3. organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, przeciwporażeniowej i ochrony środowiska.

SPL.03.2. Podstawy eksploatacji portów i terminali

Uczeń:

3. charakteryzuje infrastrukturę transportu,

4. charakteryzuje porty i terminale,

5. charakteryzuje rodzaje usług w portach i terminalach;

SPL.03.3. Organizowanie obsługi ładunków w portach i terminalach

Uczeń:

1. charakteryzuje wyposażenie portów i terminali przeznaczonych do obsługi ładunków,

2. charakteryzuje środki transportu bliskiego i transportu dalekiego oraz określa ich przeznaczenie,

3. przygotowuje ładunki do przewozu,

4. planuje rozmieszczenie i zabezpieczanie ładunków i jednostek ładunkowych w środkach transportu,

5. wykonuje czynności związane z załadunkiem, przeładunkiem i wyładunkiem towarów w portach i terminalach;

SPL.03.4. Prowadzenie dokumentacji w portach i terminalach

Uczeń:

3. prowadzi dokumentację związaną z obsługą ładunków w portach i terminalach,

4. stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie dokumentacji w portach i terminalach;

SPL.03.5. Organizowanie obsługi środków transportu bliskiego w portach i terminalach

Uczeń:

2. organizuje prace przeładunkowe w portach i terminalach,

3. organizuje obsługę techniczną środków transportu bliskiego w portach i terminalach.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. Wprowadzenie

przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Są to:

Sekwencje filmowe „Zadania portów i terminali” - obejmują 5 sekwencji, w których przedstawione są:

• sekwencja 1 - zadania terminalu cargo w porcie lotniczym (obsługa ładunków w eksporcie, imporcie i tranzycie, obsługa ładunków niebezpiecznych, zapewnienie sprzętu do obsługi ładunku, przygotowanie dokumentacji) i funkcje w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych zgodnie z ICAO TI;

• sekwencja 2 - zadania terminalu kolejowego (realizacji przewozów pełnowagonowych, kontenerowych i drobnicowych) i zadania oraz czynności pracowników terminalu, a także przygotowania listu przewozowego oraz środków do przeładunku towarów z różnych rodzajów wagonów kolejowych. Przedstawiona jest również funkcja terminalu kolejowego w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych zgodnie z przepisami RID;

• sekwencja 3 - zadania portu morskiego w zakresie składowania, załadunku i rozładunku towarów na różnych rodzajach statków, przygotowywania sztauplanu i załadunku oraz przeładunku z np. wagonów kolejowych, trymowania statków, technologii załadunku i rozładunku różnego rodzaju towarów, wykorzystania urządzeń transportu bliskiego, np. żurawi portowych, suwnic, wozów podsiębiernych oraz funkcji w obszarze transportu materiałów niebezpiecznych zgodnie z przepisami IMDG (np. Deklaracja Ładunku Niebezpiecznego). Uwzględnia także funkcje przemysłowe i logistyczne portów morskich;

• sekwencja 4 - zadania portu żeglugi śródlądowej w zakresie obsługi barek transportujących towary, technologii załadunku, rozładunku i przeładunku towarów transportowanych drogą śródlądową np. węgla; przygotowania konosamentu w żegludze śródlądowej, omówienia funkcji portów śródlądowych w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych zgodnie z umową ADN;

• sekwencja 5 - zadania i funkcje terminalu drogowego oraz intermodalnego, multimodalnego i kombinowanego z uwzględnieniem technologii przeładunkowych oraz listów przewozowych w transporcie intermodalnym (w tym przewozu towarów niebezpiecznych) oraz stosowanie unikalnego numeru identyfikacji przesyłki.

Wycieczka wirtualna „Co się dzieje w portach i terminalach” - przedstawia komputerową kreację środowiska portów i terminali (w transporcie lotniczym, morskim, kolejowym, drogowym i żegludze śródlądowej), użytkowników obiektów oraz podstawowych elementów infrastruktury (stanowisk postojowych, peronów, stref rozrządu, nabrzeży, doków, zatok) i suprastruktury portów i terminali (środków transportu bliskiego do rozładunku/załadunku i przeładunku towarów sypkich, płynnych, drobnicowych, kontenerów). Stanowi również prezentację komputerowych warunków pracy i warunków technologicznych dotyczących zawodów: załadowcy, sztauera, trymera, operatora suwnicy, operatora wózka widłowego, eksploatatora, marynarza służby mechanicznej, pracownika działu cargo, koordynatora rejsu, dyspozytora ruchu, nastawczego, brygadzisty oraz sprzętu do załadunku i rozładunku towarów w portach w różnych gałęziach transportu.

Dokumentacja interaktywna „Podstawowe dokumenty w  eksploatacji portów i terminali” zawiera wzory i wskazówki wypełniania dokumentów oraz przykładowo wypełnione w języku polskim dokumenty: zlecenie spedycyjne, krajowy list przewozowy, konosament morski – czysty i brudny, konosament w żegludze śródlądowej, AWB,, CIM, SMGS, CMR.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z zadaniami i funkcjami portów i terminali w różnych gałęziach transportu w perspektywie współczesnych wyzwań dla branży transportowo‑spedycyjno‑logistycznej. E‑materiał ma za zadanie przygotowanie ucznia do organizowania prac związanych z zadaniami portów i terminali. E‑materiał zawiera informacje związane z odprawą podróżnych, składowaniem towarów, załadunkiem i rozładunkiem towarów, w tym towarów ponadgabarytowych i niebezpiecznych, gospodarką biernymi i czynnymi środkami transportu, w tym środkami transportu bliskiego, stosowaniem technologii procesów przeładunkowych. Zapoznaje też z dokumentami transportowo‑spedycyjnymi oraz ich stosowaniem z wykorzystaniem nowoczesnych systemów informatycznych.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Zadania portów i terminali”

• Nauczyciel łączy uczniów w klasie w grupy tak, aby powstało 5 zespołów.

• Rozdaje uczniom karty flipchart (lub dostęp do notesu cyfrowego np.: OneNote) i przydziela zadania, które podpowiadają sekwencją 10‑minutowym filmowym.

• Każdy zespół na sporządzić notatkę wizualną (obrazek i tekst) na karcie ujmując zagadnienia dotyczące portu lub terminala w kategoriach:

1. podstawowa funkcja

2. osoby i ich zadania

3. oznaczenia ładunków

4. rodzaje dokumentacji i ich funkcje.

• Uczniowie analizują odpowiednie sekwencje filmowe i opisują je w notatkach. Nauczyciel dedykuje temu działaniu około 20 minut (10 minut filmu + analiza treści zamieszczanej notatki).

• Po upływie określonego czasu grupy prezentują swoje prace. Zadaniem grup, które słuchają prezentacji jest zastanowienie się jakich informacji im brakuje (uruchomienie ciekawości uczniów).

• Po zakończonej prezentacji każdej grupy reszta klasy prosi o dodatkowe informacje (zadaje pytania, na które nie uzyskali odpowiedzi). Nauczyciel w zależności od czasu limituje liczbę pytań (od min. 1 -5 na grupę).

• Grupy pracują nad odpowiedziami szukając ich we własnej sekwencji filmowej lub w internecie (mogą też zapytań nauczyciela o wskazówki).

• Teraz następuje sesja pytań i odpowiedzi.

• Finalnie zajęcia podsumowuje nauczyciel prezentując przekrojowo temat zadań portów i terminali (posługując się 5 flipchartami każdej z grup).

• Uczniowie wykonują zdjęcia flipchartów jako notatkę z zajęć.

Uwaga: zajęcia mogą trwać więcej niż 1 godzina lekcyjna (poszerzenie tematu zależy od pomysłu nauczyciela)

Wycieczka wirtualna „Co się dzieje w portach i terminalach”

• Nauczyciel prezentuje możliwości wycieczki wirtualnej (nawigację i opcje związane z odkrywaniem elementów w przestrzeni terminala).

• Nauczyciel dzieli grupę na dwa zespoły.

• Zadaniem każdego zespołu jest przygotowanie zestawu zagadek związanych z wycieczką wirtualną. Zagadki te polegają na tym, że uczniowie wskazują przestrzeń i jej szczegóły po to aby dopytać o znajdujące się tam elementy przestrzeni. Przykładowa zagadka może wyglądać następującą: „Ta maszyna znajduje się przy konstrukcji samolotu. Jeśli pojechałaby dalej, mogłaby przejechać zrzucić osobę ubraną na zielono (odblaskowo). Obok niej po lewej stronie stoi pracownik ubrany na pomarańczowo. Podaj nazwę maszyny, nazwę stanowiska pracowników oraz czynności przeprowadzane przez nich”.

• Grupy mają za zadanie przygotować $7$ takich zagadek starając się zadbać o właściwe opisy przestrzeni w terminalu.

• Po przygotowaniu zagadek grupy naprzemiennie zadają je sobie.

• Nauczyciel kontroluje proces przyznając punkt grupie, która zagadkę wymyśliła (jeśli nie została rozwiązana) lub grupie, która właściwie ją rozwiązała.

• Podsumowując nauczyciel przypomina zadania i funkcję w portach i terminalach systematyzując wiedzę.

Uwaga: Aktywność może być przeprowadzana dla każdej rzeczywistości wirtualnej przedstawiającej dany port lub terminal.

Dokumentacja interaktywna „Podstawowe dokumenty w eksploatacji portów i terminali”

• Nauczyciel dzieli klasę na siedem zespołów. Każdy z zespołów będzie wykonywał zadanie na innych dokumentach interaktywnych.

• Nauczyciel wskazuje dokumenty, nad którymi będzie pracowała grupa. Są to: Krajowy list przewozowy, zlecenie spedycyjne, FBL, CMR, SMGS, CIM oraz AWB.

• Nauczyciel prosi zespoły o to, aby każdy z nich zapoznał się z właściwą dokumentację interaktywną. Każdy zespół ma wypisać w kolejności dane, jakie powinien zawierać „swój” dokument. Pomocnym będą przycisk „sprawdź” oraz „galeria uzupełnionych dokumentów”.

• Zespoły uczniowskie wypisują kolejno niezbędne dane do wypełnienia druku.

• Teraz nauczyciel rozdaje czyste karty dokumentacji i prosi o to, aby każda z grup wpisała w niego inne niż w dokumencie interaktywnym dane/informacje. Uczniowie kolejno wymyślają dla swojej grupy dane i wpisują w czysty druk otrzymany od nauczyciela.

• Teraz nauczyciel powtarza tą sytuację, ale prosi o to, aby każda z grup wpisała w czysty druk kilka błędnych informacji, ale tak, aby inna grupa dała się na to nabrać.

• Grupy na podstawie dokumentacji wymyślają swoją historię związanym z dokumentem, która może zaczynać się od słów: „Właściciel firmy (nadawca) Czyste owoce, Jan Kowalski, dostarcza jabłka z Grójca do firmy Berlina na ulicę Brigstrasse 45 pociągiem, który składa się z 10 wagonów. Jabłka te przewożone są w wagonie i numerze W33 ...”.  Historia ma zawierać wpisy poprawne i mylące inną grupę (np.: nazwa firma, adres dostawy — informacja do poprawnego wpisu, a w informacji o przewozie produktu w pociągu który ma 10 wagonów nazwa nr wagonu jako 33 — przydatne do niewłaściwego wpisu).

• Grupy kolejno prezentują swoją historię i dwie wersje swojego dokumentu.

• Pozostałe grupy w tym samym czasie mają zapisać na kartce, który dokument jest właściwy, a który nie jest właściwym (uzasadniając, dlaczego tak nie jest).

• Po prezentacjach wszystkich grup nauczyciel prosi grupy o informacje zwrotne na temat poprawności dokumentacji. Przydziela punkty grupom, które poprawnie zidentyfikowały błędnie wypełnione dokumenty. Grupie, która „sprytnie” wprowadziła w błąd swoim dokumentem daje punkt za każdą „oszukaną” przez siebie grupę.

• Finalnie nauczyciel jeszcze raz omawia wybrane dokumenty interaktywne wskazując jak poprawnie wypełnić dokumentację.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Zadania portów i terminali”

• Nauczyciel prezentuje jedną z sekwencji filmowych (rozpatrzmy sekwencję terminal cargo lotniczy) stale zatrzymując ja i dookreślając pojęcia, które się w niej pojawiają. Ważne jest, aby każdy fragment filmu nie był dłuższy niż 1 minuta (czyli około 10 przerwań przy zagadnieniach: zadania portu lotniczego i jego obsługa logistyczna, porty lotnicze w Europie, odprawa celna, różnica między loadmasterem a koordynatorem ds. załadunku, ADR i ich obsługa, dokumenty, załadunek samolotu, podkreślenie różnicy MAWB i HAWB, dokumenty celne, strefa Schengen). Uzupełnienia filmu mają uwydatnić pewne zagadnienia, zwrócić uwagę na ich wagę oraz uzupełnić jako ciekawostkę.

• Zadaniem uczniów będzie samodzielne stworzenie mapy myśli do zagadnienia, w której podczas prezentacji sekwencji filmowej i komentarzy nauczyciela będą ją tworzyli łącząc odpowiednie zagadnienia w całość notatki.

• Finalnie nauczyciel po prezentacji poprosi o zaprezentowanie notatki przez kilku uczniów.

• W kolejnym zadaniu uczniowie będą mieli zapisać 5 pytań do tematu i poszukać na nie odpowiedzi na forum klasy.

• Zajęcia kończy podsumowanie nauczyciela, które podsumuje temat zadań terminalu cargo w porcie lotniczym wskazując na wagę pytań, które sformułowali uczniowie.

Wycieczka wirtualna „Co się dzieje w portach i terminalach”

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielną pracę z wycieczki wirtualnej.

• Działanie ucznia polega na zestawieniu katalogu zadań i funkcji na jednym przez siebie wybranym terminalu występującym w wyczeczce wirtualnej ze zdjęć, które wykona w ten sposób, aby czynności te były widoczne (pokazane w różnych ujęciach).

• Galerię tą buduje poprzez zrzuty ekranu z wycieczki wirtualnej i zapisywanie ich jako zdjęcie

• Dodatkowo po określonym czasie (część uczniów już wykona pracę i się nudzi) nauczyciel może poprosić o odszukanie w internecie lub w odpowiedniej sekwencji filmowej innych zdjęć i dodanie ich do swojego katalogu zadań wykonywanych w terminalu.

• W zależności od umiejętności uczniów nauczyciel może poprosić o wykonanie prezentacji w programie komputerowym lub innej aplikacji.

• Finalnie uczniowie prezentują swoje prace samodzielne.

Dokumentacja interaktywna „Podstawowe dokumenty w eksploatacji portów i terminali”

• Nauczyciel prosi uczniów o skorzystanie z e‑materiału i zapoznanie się z opisami pól, które występują w dokumencie interaktywnym (np.: druku CIM).

• W notatce, w postaci procedury, mają opisać w punktach, krok po kroku, co będą uzupełniali i w którym miejscu zamieszczą i jaką informację.

• Kolejnym zadaniem ucznia będzie przeanalizowanie dokumentacji, poprawne wypełnienie jej interaktywnej wersji i stworzenie „historii z życia”, która doprowadziła do powstania takiego dokumentu.

• Historia ta ma zawierać wszystkie informacje, które zostały zamieszczone w dokumencie ( CIM). Może też zawierać inne, dodatkowe, ale z punktu widzenia dowodu dostawy nieistotne informacje („właściciel zamierzał dostarczyć towar jakimkolwiek transportem”).

• Nauczyciel prosi uczniów o jak najwięcej szczegółów (przede wszystkim tych nieistotnych, w których ukryte będą właściwe informacje niezbędne do wypisania dokumentu).

• W zadaniu dodatkowym prosi uczniów o uzupełnienie dokumentów w jeżyku polskim i angielskim.

• Prace indywidualne uczniów są prezentowane na forum, a inni uczniowie mają za zadanie na podstawie historii właściwie uzupełnić dokument.

• Nauczyciel komentuje historie i sposób wypełnienia dokumentacji udzielając informacji zwrotnych i uzupełniając informacje.

Uwaga: Nauczyciel może poprosić uczniów o uzupełnianie różnych dokumentów, ale tych zawartych w e‑materiale w galerii uzupełnionych dokumentów i w języku polskim i angielskim.

Interaktywne materiały sprawdzające

Sposób użycie tych materiałów będzie zależał w dużej mierze od sytuacji i procesu dydaktycznego, w którego trakcie te elementy będą wykorzystywane.

W odpowiednim momencie analizy e‑materiału nauczyciel może przerwać działanie i poprosić uczniów w grupie o wykonanie zadania. Ten przerywnik może stanowić aktywizację dla grupy, która zadanie związane z e‑materiałem wykonała lub naprowadzenie na „właściwe tory” przy pracy z notatką. Ćwiczenie sprawdzające może stanowić także przewrotnie zainteresowanie tematem. Wykazanie luk informacyjnych może skutkować zaciekawieniem danym materiałem, do którego przewidziane jest zadanie z puli „interaktywne materiały sprawdzające”.

Nauczyciel może połączyć te zadania i wykonać z nich samodzielnie test jako wprowadzenie do zajęć („sprawdźcie, czego nie wiecie”) lub do podsumowania („tego się nauczyliście”).

Praca grupowa

W pracy grupowej odpowiednie użycie materiałów interaktywnych będzie zależało od inwencji nauczyciela. Dość dobrym rozwiązaniem ze względów dydaktycznych może być korzystanie z nich jako przerywnika w zajęciach lub elementu podsumowującego mikrodawki wiedzy zawarte we fragmentach filmu dotyczących danego ćwiczenia z interaktywnych materiałów edukacyjnych.

Materiałów tych można użyć jako sprawdzianu blokując wszystkie ćwiczenia jako jedno, ale lepszym rozwiązaniem może być poproszenie młodzież (podzielonej na grupy) o wymyślenie pytań do filmu na bazie ćwiczeń z Interaktywnych materiałów sprawdzających i po sprawdzeniu przez nauczyciela ich poprawności merytorycznej - zastosowanie jako sprawdzianu. Inną opcją mogłoby być przygotowanie sprawdzianu z wiedzy zawartej w materiale filmowym przez grupy sobie na wzajem. W ten sposób grupy wykażą się inwencją (wymyślanie pytań) i powtarzaniem materiału (rozwiązywaniem pytań innych grup).

Praca indywidualna

Korzystając samodzielnie z tych materiałów, uczniowie rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc, jeśli mieliby wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, np. na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej odpowiedzi.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel prosi uczniów o przeanalizowanie dokumentów interaktywnych, jednak celem ucznia nie będzie ich analizowanie, ale wykonanie krzyżówek związanych z danym dokumentem. Ćwiczenia związane z krzyżówkami znajdują się w interaktywnych materiałach sprawdzających i to może być przykład dla młodzieży (ćwiczenia od 23 do 28).

• Po ustaleniu haseł krzyżówki uczniowie samodzielnie lub w grupach budują krzyżówkę (np.: w kształcie dokumentu, którego krzyżówka dotyczy korzystając ze szkieletu dokumentu tak, aby kolejne pola czytane od strony lewej do prawej i od góry do dołu utworzyły zdanie, które charakteryzuje ten dokument).

• Grupy mogą te użyć generatorów krzyżówek, które znajda w internecie.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć. Działanie, które polecam zrealizować to metoda generowania pytań do materiału. W ramach samodzielnej pracy poza zajęciami lekcyjnymi uczniowie na podstawie filmu mogą ułożyć do każdych dwóch minut filmu co najmniej jedno pytanie. Elementem dodatkowym może być wykonanie tego zadania z wpisaniem go do formularza wcześniej przygotowanego szablonu testu (np.: w aplikacji Forms lub Google Forms lub innej). Takie działanie poszerza zakres materiału i daje możliwość generowania pomysłów i przyswajania materiału jako własnego, jednocześnie budując bazę pytań dla nauczyciela.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizowanie pracy z uczniem

Ważnym elementem pracy z tym e‑materiałem jest zapewnienie uczniom tylu możliwości pracy z nim, aby mogli pracować w sposób odpowiadający ich stylom uczenia się, potrzebom fizycznym, zainteresowaniom i umiejętnościom. Indywidualizacja pracy z uczniem może być oparta na możliwości pracy z tym samym zakresem materiału, ale korzystając z różnych przestrzeni edukacyjnych (wykorzystanie obrazu, dźwięku - lektor w filmie lub plansz prezentujących treść). Ważnym elementem e‑materiału jest wycieczka wirtualna, która pomaga przenieść się w miejsca występowania odpowiednich przestrzeni dotyczących odpowiednich terminali. Forma prezentacji treści wizualnych w wycieczce wirtualnej pozwala na kreatywne generowanie sytuacji dydaktycznych w zależności od potencjału edukacyjnego ucznia oraz sposobu przyswajania wiedzy przez niego. Główna treść dotycząca zadań i funkcji portów i terminali znajduje się w filmie. Treści wspierające, wspomagające wyobraźnię zawiera wycieczka wirtualna, a konkretne przykłady druków (ich wzory i możliwość uzupełnienia) zawarte są w dokumentacji multimedialnej. Multimedia pozwalają również, pracując z uczniem zdolnym, na ich rozszerzanie o informacje znalezione w Internecie.

U wielu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obserwuje się duży stopień niepewności co do swojej wiedzy i umiejętności. Ta sytuacja może zaistnieć przy panowaniu tego e‑materiału ze względu na dużą ilość szczegółów związanych z różnorodnością prac wykonywanych w portach i terminalach, czynności zawodowych osób tam pracujących oraz dokumentów w obiegu formalnym. Bardzo ważne jest podkreślanie najmniejszych nawet osiągnięć i motywowanie ich do wysiłku. Można to zrealizować poprzez wykonywanie ćwiczeń, których wielość i prosta forma nie przytłacza lub wskazując poprawne działania ucznia z przy pracy z dokumentami interaktywnymi (formuła „sprawdź” przy zamieszczonych w dalszej części e‑materiału wzorcach poprawnego wypełnienia. Istotne jest uświadamianie i podkreślanie mocnych stron ucznia na tle klasy. Ważna jest pomoc w adekwatnej ocenie własnych umiejętności i wzmacnianie samooceny uczniów SPE. Przy pracy z sekwencjami filmowymi ważne jest stosowane zasady „każdemu to, co dla niego właściwe i  potrzebne”. Odpowiednie przydzielenie materiałów do opracowania lub ich właściwe ujęcie wykorzystujące potencjał ucznia ma tu zasadnicze znaczenie. Przyjęcie takiej reguły pozwoli zwiększyć skuteczność wspólnego kształcenia uczniów przyswajających wiedzę bez przeszkód i uczniów SPE. W  procesie tym konieczny jest bezpośredni kontakt i interakcje uczniów o zróżnicowanych potrzebach i  możliwościach rozwojowych podczas podejmowania i  realizacji zadań, które nauczyciel generuje w oparciu o e‑materiał.

Ważnym elementem jest indywidualizacja nauczania oparta o znajomość mocnych stron i strategii uczenia się. Czynnikiem, który może zmienić drogę ucznia na lepszą, jest zainteresowanie jego osobą i jego sytuacją przynajmniej jednej właściwej osoby - nauczyciela, który odpowiednio pokieruje zakresem i sposobem przyswajania materiału. Szczególnie ważne staje się podzielenie filmu na elementy adekwatnie do percepcji ucznia oraz odpowiednie przydzielenie części e‑booka przy przydzielaniu zadań grupowych i indywidualnych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści