Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów mechanik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów mechanik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji MOT.05. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa pojazdów samochodowych wyodrębnionej/nych w zawodach Mechanik pojazdów samochodowych 723103, Technik pojazdów samochodowych 311513.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MOT.05. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa pojazdów samochodowych:

• wykonywania napraw pojazdów samochodowych;

• wykonywania przeglądów podzespołów i zespołów stosowanych w pojazdach samochodowych;

• diagnozowania stanu technicznego podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych;

Efekty kształcenia

MOT.05.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

1) stosuje pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią,

6) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych.

MOT.05.2. Podstawy motoryzacji

Uczeń:

1) opisuje zjawiska związane z elektrycznością oraz przepływem prądu,

2) opisuje zjawiska związane z elektromagnetyzmem,

3) klasyfikuje materiały pod względem właściwości elektrycznych i magnetycznych,

4) stosuje prawa elektroniki do obliczania i szacowania wartości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych,

5) rozróżnia elementy obwodów elektrycznych i układów elektronicznych,

6) rozróżnia układy elektryczne i elektroniczne,

7) rozróżnia maszyny i urządzenia elektryczne i elektroniczne,

8) przestrzega zasad sporządzania rysunku technicznego,

9) posługuje się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń,

11) rozróżnia maszyny i urządzenia, takie jak: silniki, sprężarki, pompy, napędy hydrauliczne, mechanizmy pneumatyczne,

12) charakteryzuje rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych,

13) przestrzega zasad tolerancji i pasowań w zakresie dokładności wykonania części,

14) rozróżnia materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne,

19) rozróżnia przyrządy pomiarowe stosowane podczas diagnostyki,

20) wykonuje pomiary warsztatowe.

MOT.05.3. Przeprowadzanie obsługi podzespołów i zespołów stosowanych w pojazdach samochodowych

Uczeń:

1) określa zespoły i podzespoły pojazdów samochodowych,

2) rozróżnia zasady działania podzespołów i zespołów stosowanych w pojazdach samochodowych,

5) posługuje się dokumentacją techniczną pojazdów samochodowych,

6) dobiera części zamienne oraz materiały eksploatacyjne do wykonania obsługi pojazdów samochodowych.

MOT.05.4. Diagnozowanie stanu technicznego podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych

2) dobiera metody diagnostyki pojazdów samochodowych, ich podzespołów i zespołów,

3) ustala zakres diagnostyki pojazdów samochodowych, ich podzespołów i zespołów.

MOT.05.5 Wykonywanie napraw pojazdów samochodowych

Uczeń:

2) lokalizuje uszkodzenia części, podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych na podstawie pomiarów i wyników badań diagnostycznych,

3) dobiera metody do wykonywania naprawy podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych,

4) sporządza zapotrzebowanie na części, podzespoły i zespoły pojazdów samochodowych,

7) przeprowadza demontaż części podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych,

8) przeprowadza weryfikację części, podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych,

10) wymienia części, podzespoły i zespoły pojazdów samochodowych,

11) wykonuje montaż części, podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych.

MOT.05.6. Język obcy zawodowy

Uczeń:

2) rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka obcego nowożytnego, a także proste wypowiedzi pisemne w języku obcym nowożytnym w zakresie umożliwiającym realizację zadań zawodowych:

• rozumie proste wypowiedzi ustne dotyczące czynności zawodowych (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, instrukcje lub filmy instruktażowe, prezentacje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka,

• rozumie proste wypowiedzi pisemne dotyczące czynności zawodowych (np. napisy, broszury, instrukcje obsługi, przewodniki, dokumentację zawodową).

MOT.05.7. Kompetencje personalne i społeczne

Uczeń:

2) planuje wykonanie zadania,

4) wykazuje się kreatywnością i otwartością na zmiany,

5) stosuje techniki radzenia sobie ze stresem,

8) stosuje metody i techniki rozwiązywania problemów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD6sJaDsEqWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienie do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Budowa i zasada działania podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych” składa się z czterech materiałów multimedialnych.

• Wizualizacja w 2D lub 3D Rozpoznawanie elementów, podzespołów i układów mechanicznych w pojazdach samochodowychDJWPXQSSyWizualizacja w 2D lub 3D Rozpoznawanie elementów, podzespołów i układów mechanicznych w pojazdach samochodowych. Przedstawia podzespoły i zespoły pojazdów samochodowych z wykorzystaniem fotografii (2D)/rysunku aksonometrycznego (3D)/grafiki, ze szczególnym uwzględnieniem w budowie silnika pojazdu samochodowego, kadłuba, głowicy, cylindrów, zaworów, układu tłokowo‑korbowego, rozrządu, układu chłodzenia, smarowania, zapłonowego, zasilania paliwem oraz powietrzem, układu doładowania powietrzem (turbina oraz sprężarka mechaniczna), układu wydechowego wraz z elementami: katalizator, filtr cząstek stałych, tłumik, recyrkulacja spalin, układu zasilania gazem LPG wraz uwzględnieniem podstawowych elementów budowy układu, elementów układu napędowego, w tym: sprzęgieł, jedno i dwumasowego koła zamachowego, mechanicznej i automatycznej skrzyni biegów, wału napędowego, mostu napędowego, półosi i przegubów, rodzajów zawieszenia, mechanizmów kierowniczych, układów hamulcowych, ogumienia i kół.

• Animacja w 2D lub 3D Zasady funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowychDo1I8suDAAnimacja w 2D lub 3D Zasady funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych. Przedstawia źródła napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych z wykorzystaniem animacji ze szczególnym uwzględnieniem w budowie silnika spalinowego pojazdu samochodowego: kadłuba, głowicy, cylindrów, zaworów, układu tłokowo‑korbowego, rozrządu, układu chłodzenia, smarowania, zapłonowego, zasilania paliwem oraz powietrzem, układu doładowania powietrzem, układu wydechowego wraz z elementami: katalizator, filtr cząstek stałych, tłumik, recyrkulacja spalin, układu zasilania gazem LPG wraz uwzględnieniem podstawowych elementów budowy układu, układu napędu pojazdu hybrydowego, z uwzględnieniem układu sterowania przełączaniem/wspomaganiem silnika spalinowego silnikiem elektrycznym, elementów budowy oraz rodzajów stosowanych w napędach elektrycznych silników, sposobów przeniesienia napędu oraz układów zasilania w energię elektryczną.

• Plansza/Schemat/Grafika interaktywna Rodzaje podzespołów i zespołów pojazdów samochodowychDC6jmVdJAPlansza/Schemat/Grafika interaktywna Rodzaje podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych. Przedstawia elementy budowy oraz elementy układów sensoryki i aktoryki służące regulacji pracy:

  • Silnik spalinowy – elementy budowy

  • Silnik spalinowy – elementy układów sensoryki i aktoryki

  • Układ napędowy – elementy budowy

  • Układ napędowy – elementy

  • Układ bezpieczeństwa czynnego i biernego – elementy

  • Układ bezpieczeństwa – sensoryka/aktoryka

  • Układ aktywnego zawieszenia pojazdu – elementy budowy

  • Układ komfortu – elementy budowy oraz układ sensoryki i aktoryki

• E‑book Podstawowe składowe pojazdu samochodowegoD14kb1EGsE‑book Podstawowe składowe pojazdu samochodowego. Zawiera treści dotyczące budowy i zasady działania podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych, uwzględniając układy stosowane w budowie silnika pojazdu samochodowego, elementów układu napędowego, rodzajów zawieszenia, mechanizmów kierowniczych, układów hamulcowych i pozostałych elementów podwozia pojazdu oraz wybranych elementów nadwozia pojazdu: układu oświetlenia, bezpieczeństwa biernego i czynnego, klimatyzacji.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDyF9GtGiJInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDrskezuwySłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przwodnik dla nauczycielaD4VsLEE3iPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDzEamNmTuPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDZIK53VJRNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD10DcbkYaInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu Mechanik pojazdów samochodowych, Technik pojazdów samochodowych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z budową i zasadą działania podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych w pracy mechanika pojazdów samochodowych, technika pojazdów samochodowych.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Wizualizacja „Rozpoznawanie elementów, podzespołów i układów mechanicznych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel prezentuje powyższą wizualizację.

• Prosi uczniów, aby zapamiętali jak najwięcej informacji w niej przedstawionych.

• Po jej emisji łączy uczniów w 15 grup.

• Przekazuje im karty karty A3 (każdej po jednej) z napisem „Wszystko co wiesz o ... (nazwa układu) „ (nauczyciel sam wcześniej przygotował 3 zestawy po pięć kart dla układ napędowego, zawieszenia, układu kierowniczego pojazdu, układy hamulcowego oraz układu ogumienia i kół).

• Karty A3 rozdane są tak, że te o tych samych nazwach dostają grupy oddalone o siebie o 5 (np.: grupa 1, 6 i 11)

• Uczniowie mają jedną minutę na to, by zapisać dwa zdania ustalone przez grupę na temat układu, którego w danym momencie mają kartę.

• Zapis zaczyna się od numeru grupy + dwa zdania. Jeśli grupa nie zdąży w 2 minuty zapisuje kreskę.

• Nauczyciel pilnuje czasu i po upływie 2 minut nakazuje przekazać arkusz grupie o numer wyższej i rozpoczyna pracę hasłem „czas start”.

• Powtarza tę procedurę 5 razy (lub wielokrotność pięciu)

• Finalnie grupa, na której zakończono proces notatki w „chmurze zdaniowej” odczytuje jej zawartość.

• Nauczyciel koryguje i odpowiednio ocenia grupy (zliczając liczbę „wygenerowanych” zdań).

Animacja Zasady funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych

• Nauczyciel udostępnia uczniom na lekcji animację i prosi, aby notowali ważne według nich informacje dotyczące zasad funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych. Animację tą uczniowie będą mogli odtwarzać pracując w grupach, ale nie będą mogli podczas gry zaglądać do niego.

• Klasa zostaje podzielona na 3 grupy.

• Prowadzący wprowadza uczniów w to, co będą musieli za chwilę (w pierwszym etapie) robić. Informuje ich, że będą tworzyli dla innych uczniów zagadki na podstawie informacji zdobytych z animacji. Zagadek ma być 10 różnych dotyczących przydzielonych tematów. Uczniowie będą je zapisywali na arkuszach grupowych.

• Pierwsza grupa przygotowuje zagadki związane z silnikiem spalinowym.

• Druga grupa szykuje zgadywanki dotyczące silników zasilanych LPG (czerpie również z obszaru animacji dotyczącej silnika spalinowego)

• Trzecia grupa - silnika hybrydowego (i elementów, które występują również w silnikach spalinowych)

• Uczniowie na arkuszach zapisują tylko pytania, natomiast w swoich notatkach mają poprawne odpowiedzi.

• Następnie grupa pierwsza (i inne) przekazuje arkusz kolejnej grupie, która dopisuje na nim kolejne zagadki.

• Razem z arkuszem grupa pierwsza przekazuje do drugiej grupy temat zagadek (zagadki związane z silnikiem spalinowym zasilanym benzyną lub olejem napędowym).

• Pierwszym krokiem po przejęciu arkusza i tematu jest rozwiązanie zagadek grupy przekazującej arkusz. Dopiero potem grupa zabiera się za generowanie pomysłów na swoje zagadki.

• Po określonym przez nauczyciela czasie następują jeszcze jedna zmiana tematów i arkuszy.

• Finalnie na każdym arkuszu po drugiej zmianie powinno znajdować się po 30 zagadek.

• Nauczyciel prosi uczniów o oddanie arkuszy, a sam rozpoczyna grę, w której wybiera losowo zagadkę z arkusza i prosi grupy o poprawne odpowiedzi. Odpowiada grupa, która najszybciej się zgłosi, jednak z każdej grupy może odpowiadać tylko ta osoba która wcześniej jeszcze nie odpowiadała (chyba, że już nie ma takiej).

• Nauczyciel koryguje odpowiedzi wskazują prawidłowe rozwiązanie.

• Uczniowie korygują własną notatkę (w których odpowiadali na te pytania) lub dopisują pytanie i odpowiedź, której nie mieli.

• Rozgrywkę zadaniową wygrywa grupa, która pierwsza zdobędzie 15 punktów.

• Nauczyciel, po analizie merytorycznej, posiada gotowy zestaw pytań lub zagadek dotyczących zasady funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych.

Grafika interaktywna „Rodzaje podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych”

• Nauczyciel wprowadza zagadnienia elementów i budowy silnika spalinowego, układu napędowego, układu bezpieczeństwa czynnego i biernego, układu aktywnego zawieszenia pojazdu oraz układu komfortu.

• Prezentuje zawartość grafik interaktywnych

• Uczniowie uważnie oglądają prezentacje nauczyciela i notują, według nich, najważniejsze informacje.

• Po obejrzeniu materiału uczniowie sporządzają krótką notatkę na temat elementów i budowy tych układów.

• Nauczyciel dzieli klasę na pół i prosi o dobranie się w pary.

• Uczniowie zasiadają w dwóch kręgach twarzą do partnera z pary.

• Na sygnał nauczyciela uczeń w kręgu wewnętrznym referuje swojemu koledze, w ciągu 2‑3 minut, o czym się dowiedział przysłuchując się prezentacji nauczyciela na temat elementów i budowy silnika spalinowego. Nie może w tym czasie używać własnych notatek.

• Drugi uczeń (krąg zewnętrzny) uzupełnia swoje notatki słuchając wypowiedzi kolegi. W przypadku zauważenia nieścisłości, dopytuje lub wskazuje błąd.

• Po ustalonym czasie nauczyciel prosi uczniów z zewnętrznego kręgu o przesunięcie się o dwa krzesła w prawo.

• Teraz uczniowie z zewnętrznego kręgu referują czego dowiedzieli się przeglądając na temat elementów i budowy układu napędowego, a uczniowie z kręgu wewnętrznego uzupełniają własne notatki.

• Nauczyciel przeprowadza kilka rund (wskazując jako temat układ bezpieczeństwa czynnego i biernego, układ aktywnego zawieszenia pojazdu oraz układ komfortu). Jeśli zauważa, że uczniowie już nie notują podczas wypowiedzi kolegów - kończy proces.

• Podsumowując działanie nauczyciel dopytuje o dokładność notatek. Prosi o odczytanie 2‑3 z nich.

• Finalnie nauczyciel prosi o refleksję nad ćwiczeniem, w której uwydatnia proces uczenia się poprzez uzupełnianie wiedzy pozyskanej od innych osób.

E‑book „Podstawowe składowe pojazdu samochodowego”

• Nauczyciel prezentuje na tablicy interaktywnej elementy składowe ebook‑u, z którym uczniowie mają się zapoznać. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. Ich zadaniem jest opracowanie grupowo notatki z e‑materiału.

• Nauczyciel przydziela zadania: zespół pierwszy będzie opracowywał fragment dotyczący budowa silnika pojazdu samochodowego, zespół drugi zajmie się układem napędowym, zespół trzeci opracuje zagadnienia związane z zawieszeniem pojazdu. Grupa czwarta opracuje mechanizmy kierownicze, a grupa piąta sporządzi notatkę z treści dotyczących układów hamulcowych i pozostałych elementy podwozia oraz nadwozia pojazdu.

• Uczniowie przystępują do działania, które wykonują w pięciu krokach (realizują tylko dane działanie i nic więcej).

• Na znak nauczyciela w pierwszym kroku uczniowie w grupach pracują tylko przeglądając zawartość dedykowanego fragmentu e‑booka. Wpierw przeglądają spis treści i zapoznają się ze strukturą materiału. Zapisują w  notatniku główne hasła dotyczące przydzielonych zagadnień, np.: grupa druga zapisuje: „elementy układu napędowego” oraz „typy układów napędowych” pozostawiając poniżej tych haseł 3‑5 linijek wolnej przestrzeni. Mają na to około 5 minut. Pojęcia wyszukują w e‑materiale lub internecie i objaśniają krótko formułując definicje lub zakres tych pojęć.

• Nauczyciel prosi o zakończenie tej części i wprowadza kolejny krok.

• W kolejnym , drugim, kroku uczniowie w swoich grupach pobieżne przeglądają tekst wybranych fragmentów e‑materiału (wg przydzielonych zagadnień) i zapisują na kartce wszystkie nagłówki, wyróżnienia w treści i wskazania (podkreślenia). Np.: grupa piąta analizująca zagadnienia „Główne składniki układu hamulcowego” wskazuje na hasła: „Hamulce tarczowe”, „Hamulce bębnowe” i inne. Zapisują to w obszarach, które w poprzednim kroku pozostawili. Mają na to około 5 minut.

• Nauczyciel prosi o zakończenie tej części i wprowadza kolejny krok.

• W trzecim kroku pracy z ebookiem uczniowie w swoich grupach zastanawiają się, czego mogą dowiedzieć się z przydzielonego dla ich grupy przez nauczyciela e‑materiału.

• Uczniowie w swojej grupie dzielą się fragmentem materiału (dzieląc go na mniejsze części) i czytają swoją cześć dokładnie. Ich zdaniem jest zapisanie pytań dotyczących dedykowanego dla nich fragmentu, na które znajdą w nim odpowiedzi. Mają zapisać co najmniej 3 pytania do swojej części.

• W kroku czwartym uczniowie z grupie streszczają swoją część. Tu mogą skorzystać z informacji znalezionych w internecie, które rozszerzają zakres e‑book'a. Po każdym zapisanym streszczeniu czytają swoje streszczenie jeszcze raz zastanawiając się, czy odpowiada ono na pytanie, które wcześniej sobie zadali.

• Nauczyciel za każdym razem zamyka kolejny krok i wprowadza następny.

• W kroku piątym prezentują swoje części grupie i wspólnie układają wspólną, grupową notatkę (streszczenie) wraz z pytaniami dotyczącymi jej treści.

• Nauczyciel prosi grupy o zaprezentowanie treści pytań i notatki, która na nie odpowiada wskazując na najważniejsze informacje zawarte w tekście.

• Nauczyciel ocenia notatki grup i uzupełnia podczas prezentacji opisy.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Wizualizacja „Rozpoznawanie elementów, podzespołów i układów mechanicznych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel prezentuje wizualizację.

• Uczniowie uważnie przyglądają się prezentowanym: układowi napędowemu pojazdu, zawieszeniu, układowi kierowniczemu, układowi hamulcowemu, ogumienia i kół.

• Po zakończonej emisji nauczyciel udziela dostępu do wizualizacji.

• Zadaniem samodzielnym ucznia będzie wykonanie checklisty elementów, które ten układ zawiera.

• Na podstawie wizualizacji uczeń przeszukuje internet i wynajduje: obrazki elementów i ich parametry.

• Całość opracowania zamyka w postaci dokumentu pdf.

• Przesyła dokument nauczycielowi, a ten jako podsumowanie prezentuje go na projektorze prosząc autora o krótką prezentację.

Animacja Zasady funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych

• Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji animację i prosi, aby notowali ważne według nich informacje dotyczące zasad funkcjonowania i budowy źródeł napędu pojazdów spalinowych, elektrycznych i hybrydowych.

• Każdy uczeń samodzielnie ma utworzyć scenariusz odpowiedzi ustnej przed nauczycielem dotyczącym wybranego źródła (zadaje pisemnie pytania jak nauczyciel i sam na nie pisemnie odpowiada)

• Nauczyciel pozostawia dowolność tematów lub rozdziela źródła równo pomiędzy uczniów w klasie.

• Uczniowie mają możliwość oglądania animacji w trakcie pracy nad odpowiedzią ustną.

• Po zakończonej pracy prezentują swoje zapiski.

• Nauczyciel weryfikuje ewentualne nieścisłości.

• W uczniowskich notatkach powstają historie „prawie z życia wzięte”.

Grafika interaktywna „Rodzaje podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych”

• Nauczyciel daje dostęp do materiału.

• Uczniowie samodzielnie analizują jego treść. Ich zadaniem jest odnalezienie w zasobach internetu alternatywnych grafik/rysunków, które mogłyby posłużyć jako przedstawienie omawianych w grafice układów.

• Uczniowie zapisują te grafiki i opisują ich elementy tworzą zestaw: grafika opis.

• Teraz przekazują materiał koledze. On samodzielnie przypisuje opisy do miejsc na rysunku oznaczając cyframi opis i miejsce występowania elementu.

• Nauczyciel podsumowując działanie prosi uczniów o zaprezentowanie grafik i opisów oraz przesłanie ich do wspólnej puli materiałów z lekcji (np.: wspólny dla klasy dysk wirtualny).

E‑book „Podstawowe składowe pojazdu samochodowego”

• Nauczyciel prezentuje na tablicy interaktywnej e‑materiał w postaci e‑booku. Wskazuje najważniejsze obszary tematyczne.

• Uczniowie samodzielnie mają za zadanie narysować schemat blokowy samochodu z naniesionymi na niego podzespołami i zespołami pojazdu. W najwyższym punkcie zamieszcza napis „pojazd samochodowy” a poniżej zadaje pytanie „czy dzięki temu pojazd się porusza?”, Blokowo pojawią się odpowiedzi „tak” lub „nie” przekierowującymi do właściwych podzespołów („tak” to silnik pojazdu, nie to kolejne pytanie „czy układ przenosi siłę wytworzoną przez silnik?”)

• Uczniowie przygotowują diagram na podstawie e‑book’a oraz informacji z internetu.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o zaprezentowanie swojego diagramu.

• Inni uczniowie w klasie uzupełniają swoją strukturę. Ostatecznie poprawność diagramu zatwierdza nauczyciel.

• Uczniowie wykonują notatkę zdjęciową z kolejnych diagramów utworzonych przez kolegów.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiałów tych należy używać w zależności od omawianego fragmentu tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Nauczyciel może wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

W materiałach znajduje się test zawierający 25 pytań, które uczeń ma rozwiązać w czasie około 37 minut. Ćwiczenie 6 to działanie, które nadaje się jako podsumowanie lub ćwiczenie wstępne do grafik interaktywnych. Wszystkie inne ćwiczenia mogą być użyte z różnymi multimediami w tym e‑materiale.

Przykładowe zastosowanie podczas lekcji:

• Nauczyciel omawia zagadnienie z e‑materiału (grafiki interaktywnej) związane z elementami zespołów i podzespołów pojazdów samochodowych;

• Omawia szczegółowo pewien zakres grafik, a jako podsumowanie proponuje wykonanie ćwiczenia 6;

• Uczniowie wykonują ćwiczenia w parach i jednocześnie notują prawidłowe odpowiedzi.

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają także sprawdzić samodzielnie przez ucznia poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień. Każdy materiał multimedialny ma dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia, jednak należy się z nimi wcześniej zapoznać. Uczniowie mogą samodzielnie wykonywać działania związane z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi, a dodatkowo generować pomysły na inne zadania lub pytania związane z tematem.

Nauczyciel zbierając prace (pomysły zadań lub pytań) może wygenerować zestawy nowych pytań poszerzające materiały tu zamieszczone.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć.

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy.

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie gry edukacyjnej, w której niezbędne jest wykorzystanie wiedzy na temat elementów składowych (budowy) podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych

• Gra powinna mieć stopniowalny poziom trudności i powinna być przeznaczona dla całego zespołu klasowego.

• Każda grupa musi przygotować kompletną grę wraz z zasadami.

Podczas lekcji

• Grupy prezentują swoje koncepcje gier na forum klasy.

• Nauczyciel weryfikuje wszystkie pomysły, biorąc pod uwagę ich jakość merytoryczną oraz realność wykonania.

• Klasa wybiera najlepszą grę i gra w nią. Jest to okazja do zweryfikowania wiedzy uczniów na temat podzespołów i zespołów.

• Na podstawie wykonanych prac, grupy są odpowiednio oceniane.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: co sprawiło grupie trudności?, co grupy wykonały bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując grę następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć nakazuje uczniom zapoznanie się z e‑materiałami: animacją i wizualizacją. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się wiedzą specjalistyczną.

• Równocześnie przekazuje im zestaw pytań, które przygotował dla uczniów. Odpowiedzi na pytania te zawarte są w udostępnionych uczniom materiałach, które przeprowadzają ucznia przez wiedzę niezbędną do rozpoznawania podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych.

• Pytania podzielone są na bloki tematyczne (decyduje nauczyciel).

• Każdy uczeń wybiera jeden blok tematyczny i odpowiada na pytania do niego.

• Po odpowiedzi na te pytania uczeń przesyła opracowany materiał do nauczyciela np.: e‑mailem i przychodzi na lekcję przygotowany i gotowy do dalszych działań (już na lekcji).

Podczas lekcji

• Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez ucznia.

• Teraz uczeń zabiera się za realizację działań na lekcji.

• Nauczyciel daje mu zadanie: przygotowanie prezentacji multimedialnej z wykorzystaniem informacji zawartych w e‑materiałach oraz w innych źródłach informacji na temat, który wybrał, odpowiadając na pytania udostępnione przez nauczyciela.

• Nauczyciel w trakcie pracy uczniów nad prezentacjami sprawdza ich postępy i odpowiada na ewentualne pytania.

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach przez wybranych uczniów, a pozostali przesyłają je nauczycielowi.

• Na podstawie wykonanych prac uczniowie są potem odpowiednio oceniani.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: co sprawiło ci trudności?, co wykonałeś bez problemu? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca z uczniami z SPE i indywidualizacja pracy z uczniem

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych - pozostawienie więcej swobody.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których jedna osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkowa rolą tego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje dodatkowych wyjaśnień. W szczególnych przypadkach może taka osoba potrzebować wsparcia nauczyciela wspierającego, a jego zadania samodzielne mogą obejmować proste polecenia. Odtwarzanie każdego e materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania uczenia się. Nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów:

1. Wizualizacja i animacja

• uczniom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego i/lub dysleksją należy dać więcej czasu na wykonanie zadań, zwłaszcza pisemnych związanych z tymi multimediami

• nauczyciel powinien formułować jasne, krótkie polecenia i często je powtarzać; może je również sformułować w formie pisemnej.

2. Grafiki interaktywne i e‑book

• uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu powinni mieć jasno określone zadania i przydzielone obowiązki, tak aby czuli się potrzebni i odpowiedzialni

• uczniowie nieśmiali i mający problemy z wypowiadaniem się na forum klasowym nie powinni być proszeni o zabieranie głosu.

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia. Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał od dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole do popisu dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę „nigdy tak samo”, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści