Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik lotniskowych służb operacyjnych3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik lotniskowych służb operacyjnych

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik lotniskowych służb operacyjnych. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\text{TLO.02.}$ Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej wyodrębnionej w zawodzie technik lotniskowych służb operacyjnych $3 1 5 4 0 6$

Podstawa programowa

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji: TLO.02. Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej

• pozyskiwania oraz przekazywania informacji dotyczących działań operacyjnych w porcie lotniczym;

• prowadzenia działań operacyjnych zgodnie z obowiązującymi procedurami w celu zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych;

• współdziałania ze służbami żeglugi powietrznej;

• współpracy z podmiotami uprawnionymi do prowadzenia działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, w tym ochrony portu lotniczego przed aktami bezprawnej ingerencji.

Efekty kształcenia

$\text{TLO.02.1.}$ Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią,
2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska,
3) opisuje prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określa zagrożenia związane z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy,
5) organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
6) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych.

$\text{TLO.02.2.}$ Podstawy działania lotniskowych służb operacyjnych

Uczeń:

2) planuje przebieg procesu transportu,
4) charakteryzuje elementy wyposażenia portów i terminali lotniczych,
5) stosuje zasady obsługi urządzeń wykorzystywanych w portach lotniczych,
7) rozpoznaje właściwe normy i procedury oceny zgodności podczas realizacji zadań zawodowych.

$\text{TLO.02.3.}$ Organizacja działań związanych z funkcjonowaniem portu lotniczego

Uczeń:

1) rozpoznaje elementy infrastruktury portów lotniczych i terminali oraz charakteryzuje ich funkcje,
4) stosuje zasady obsługi urządzeń eksploatowanych w portach lotniczych,
6) rozróżnia podstawowe typy, rodzaje statków powietrznych oraz ich elementy konstrukcyjne,
10) charakteryzuje rodzaje informacji dotyczących działań operacyjnych związanych z funkcjonowaniem portów lotniczych,
11) charakteryzuje rodzaje zagrożeń związanych z obsługą portów lotniczych,
12) stosuje przepisy prawa dotyczące eksploatacji portów lotniczych,
13) stosuje zasady bezpieczeństwa w porcie lotniczym.

$\text{TLO.02.4.}$ Prowadzenie działań związanych z obsługą operacyjną w porcie lotniczym

Uczeń:

1) posługuje się lotniskową dokumentacją operacyjną, mapami lotniczymi i planami lotnisk,
2) przestrzega zasad korzystania z infrastruktury portów lotniczych,
4) stosuje procedury operacyjne obowiązujące w portach lotniczych,
7) stosuje zasady planowania działania związanego z obsługą operacyjną portu lotniczego,
8) wykonuje czynności operacyjne zgodnie z procedurami obowiązującymi w porcie lotniczym,
9) stosuje zasady współpracy z podmiotami działającymi w portach lotniczych,
10) wykonuje czynności związane z obsługą podróżnych oraz przeładunkiem towarów,
11) określa zasady wykorzystania urządzeń stosowanych podczas działań operacyjnych,
14) stosuje zasady zapewnienia bezpieczeństwa realizowanych operacji lotniczych,
15) sporządza dokumentację związaną z prowadzeniem działań operacyjnych;

$\text{TLO.02.5.}$ Organizacja działań lotniskowych służb operacyjnych

Uczeń:

6) stosuje przepisy dotyczące eksploatacji płyt postojowych samolotów,
7) korzysta z dokumentacji lotniskowych służb operacyjnych,
8) stosuje zasady komunikacji lotniczej i naziemnej;

$\text{TLO.02.6.}$ Realizacja działań operacyjnych we współpracy ze służbami żeglugi powietrznej

Uczeń:

1) stosuje procedury postępowania i określa priorytety zadań podczas współpracy ze służbami żeglugi powietrznej,
3) prowadzi korespondencję radiotelefoniczną ze służbami żeglugi powietrznej.

$\text{TLO.02.7.}$ Prowadzenie działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa w porcie lotniczym

Uczeń:

1) stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po terenie portu lotniczego,
4) ocenia stopień zagrożenia bezpieczeństwa operacji lotniczych w porcie lotniczym.

$\text{TLO.02.9.}$ Kompetencje personalne i społeczne

Uczeń:

2) planuje wykonanie zadania,
7) stosuje zasady komunikacji interpersonalnej,
10) współpracuje w zespole.

$\text{TLO.02.10.}$ Organizacja pracy małych zespołów

Uczeń:

1) organizuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań,
3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD1Fy1eAS4Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Film instruktażowy - tutorial Obsługa samolotu na płycie lotniskaDgxSiKVJiFilm instruktażowy - tutorial Obsługa samolotu na płycie lotniska to film przedstawiający zadania koordynatora rejsu na płycie lotniska. Prezentuje typowe zadania zawodowe (koordynatora rejsu, marshallera, kierownika załadunku) związane z obsługą samolotu na płycie postojowej lotniska (podstawienie sprzętu właściwego dla danego typu samolotu, sprzętu do załadunku cateringu oraz obsługi pasażerów niepełnosprawnych i z ograniczona zdolnością do poruszania się, rozładunek bagaży, cargo, poczty oraz ich załadunek, tankowanie paliwa, zastosowanie wodniarki i wozu asenizacyjnego, inspekcję walk‑around, podpięcie przez koordynatora słuchawek i krótką standardową wymianę zdań z pilotem, wypychanie samolotu za pomocą push‑back z prezentacja tzw. szpilki, deboarding oraz boarding pasażerów, prezentacje dokumentów (plan lotu, Notam, Notoc, lista pasażerska, dokument wyważeniowy, kwit paliwowy, list przewozowy AWB (HAWB i MAWB), Cargo manifest oraz obieg dokumentacji pod samolotem; przedstawia także proces odladzania samolotu z prezentacja wykorzystywanych płynów do odladzania.

   Dzięki niemu możemy zobaczyć:

   • prezentację obsługi i zastosowania sprzętu wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych oraz odpowiednią dokumentację;

   • typowych przedstawicieli obsługi samolotu i ich charakterystyczny ubiór czyli: koordynatora odpowiedzialnego za koordynacje procesu załadunku, współpracą z działem pasażerskim w aspekcie boardingu pasażerów, kontaktem z kontrolerem ruchu lotniczego wierzy w aspekcie „wypychania” samolotu, pracowników załadunku oraz kierownika załadunku czyli loadmastera, operatora cysterny paliwowej, marshallera, pracowników przy bramce uwzględniających osobę kierująca obsługa naziemną czyli lidera

   • elementy infrastruktury portu lotniczego, w tym stanowiska postojowego oraz jego oznakowania (znaki i symbole wraz z ich wyjaśnieniem)

   • prezentację i charakterystykę sprzętu przeznaczonego do obsługi statku powietrznego wraz z przedstawieniem zasad działania i bezpiecznej ich obsługi (sprzęt do wypychania samolotu tzw. push‑back — przedstawiające różne typy dostosowane do rodzajów statków powietrznych; sprzęt do załadunku — tzw. highloader do załadunku kontenerów do samolotu kontenerowego oraz taśmociągi przy technologi załadunku do samolotu bulkowego (obie wersje muszą zawierać załadunek bagażu oraz towaru (cargo); cysternę do tankowania paliwa lotniczego Jet‑A1 oraz proces podłączania i odłączania cysterny, podłączanie i odłączanie APU (generatora prądu); podstawianie sprzętu dostarczającego catering oraz podstawianie schodów samojezdnych oraz sprzętu dla pasażerów niepełnosprawnych tzw. ambulift

   • proces obsługi samolotu na płycie lotniska na przykładzie wybranego typu samolotu, uwzględniający zadania zawodowe oraz czynności związane z załadunkiem oraz rozładunkiem samolotu, przedstawieniem przekazywania dokumentów dotyczących planowanego załadunku (instrukcja załadunku właściwa dla typu samolotu — kontenerowy lub bulkowy), kwit paliwowy przekazywany do kapitana samolotu przez operatora cysterny; na podstawie zaakceptowanej instrukcji załadunku — przekazywany przez loadcontrol — dokument wyważeniowy czyli loadsheet — dla kapitana statku powietrznego; przedstawienie procesu komunikacji pomiędzy koordynatorem rejsu a obsługą naziemną przy bramce obejmująca potwierdzenie ilości pasażerów przewidywanych, etapu postępu boardowania, zbordowanych pasażerów pasażerów wymagających specjalnej opieki oraz przekazanie dokumentacji dotyczącej pasażerów tzw. Passenger Information List. Film musi uwzględniać obchód samolotu przed startem czyli tzw. walk‑around oraz inspekcję w zakresie FOD (Foregin Object Debrise) czyli zwracanie uwagi i podnoszenie wszelkich przedmiotów na płycie lotniska tzw. śmieci, które mogą zagrażać bezpiecznej obsłudze statku powietrznego;

   • pracę służb utrzymania lotniska oraz wykorzystywanego przez nich sprzętu w warunkach normalnych i szczególnych (sprzęt stosowany do oczyszczania płyty i pasów startowych, w tym do odśnieżania, sprzęt stosowany do badania sczepności nawierzchni);

   • rodzaje łączności, wykorzystywane urządzenia i zasady komunikacji.

   Gra edukacyjna Obsługa samolotu na płycie lotniskaDdP6TFgZHGra edukacyjna Obsługa samolotu na płycie lotniska to gra, w której uczeń wcieli się w rolę koordynatora rejsu. Zadaniem ucznia będzie zaplanowanie procesu obsługi samolotu na płycie z uwzględnieniem doboru oraz prawidłowego ustawienia sprzętu (rozładunku i załadunku bagaży i towaru dla statku powietrznego kontenerowego). Uczeń musi dokonać wyboru właściwego sprzętu (tzw. high‑loaderów do załadunku i rozładunku kontenerów, odpowiedniej dokumentacji, dokonać właściwego wyboru osoby (zawodu), z którą musi się skontaktować i potwierdzić podstawienie sprzętu oraz bagaży, towaru i poczty; sprawdzić listy załadunku (cargo manifest) z faktycznie załadowanymi do kontenera bagażami i towarami, sprawdzić odzwierciedlenia listy załadunku na LIR — Instrukcji załadunku (dokumentacja LIR) i potwierdzenie z kierownikiem załadunku (loadmaster), wybrać właściwy sprzęt i urządzenia do określonego zadania zawodowego związanego z załadunkiem i rozładunkiem towaru i bagaży. Zadaniem ucznia będzie też wcielenie się w role dyżurnego portu lotniczego, skontaktowanie się z kierownikiem działu utrzymaniem nawierzchni lotniska w warunkach szczególnych (np. w sytuacji opadów śniegu, oblodzenia). Uczeń musi dobrać właściwy sprzęt do oczyszczania nawierzchni pasa startowego i dróg kołowania.

   Gra „wcielanie się rolę” Obsługa samolotu na płycie lotniskaDdEO6lNbgGra „wcielanie się rolę” Obsługa samolotu na płycie lotniska zakłada przeprowadzenia rozmowy między koordynatorem rejsu XX1234 (nr rejsu) i dyżurnym portu lotniczego (DOP) z wykorzystaniem środków łączności radiowej, w sytuacji problemowej, dotyczącej niemożności podstawienia własnego sprzętu do obsługi samolotu kontenerowego z powodu awarii. Konieczność wykorzystania sprzętu pozostawionego w polu technicznym przez innego agenta handlingowego — za jego zgodą.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceD126UIjzKInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDpcbhAEkhSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaDJLJJe6VXPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDuu1CHt29Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDenxCzzC8Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDYz3dGKdsInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiałów dla zawodu technik lotniskowych służb operacyjnych

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z obsługą samolotu na płycie lotniska. Materiał ma na celu przedstawienie typowych zadań zawodowych związanych z obsługą samolotu na płycie lotniska oraz bezpiecznych warunków ich realizacji, a także zapoznanie z podstawowymi procedurami.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy (tutorial) „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel prezentuje w sposób wybiórczy elementu filmu tak aby pokazać obszary tematyczne (nie odtwarza go całego, ale „skacze” w odpowiednie miejsca tematyczne)

• Po zaprezentowaniu zakresu filmu („przekartkowanie” wideo) dzieli klasę na cztery zespoły.

• Grupy mają przydzielone tematy, które rozpoczynają się od „Co powinienem wiedzieć o ...?. Grupa pierwsza opracowuje na podstawie filmu zagadnienia: usługi administracyjno‑gospodarcze, obsługa pasażerów i obsługa bagażu; grupa druga — obsługa ładunków (towarów i poczty), transport naziemny pomiędzy samolotem i dworcem lotniczym, obsługa w zakresie zaopatrzenia pokładowego samolotów; grupa trzecia — obsługa płytowa samolotów, obsługa samolotów, obsługa w zakresie zaopatrzenia samolotów w paliwo, smary i inne materiały techniczne; grupa czwarta — obsługa techniczno‑administracyjna samolotów, obsługa operacyjna lotu i administracyjna załóg samolotów. Mają to być notki do informatora.

• Każdy z zespołów notki do informatora wykonuje na podstawie filmu na karcie A4. Kartka zaczyna się od tytułu, w którym jest przydzielone zadanie. Każda grupa ma dostęp do materiału filmowego.

• Po około $15$ minutach nauczyciel zbiera kartki i przekazuje kolejnej grupie. Ta oddziela notatki kolegów kreską i czyta notatki kolegów.

• Po tym zadaniem każdej grupy będzie uzupełnienie tych notatek poniżej kreski. Przewidziany czas to $10$ minut.

• Po upływie czasu nauczyciel postępuje tak jeszcze dwa razy zmniejszając czas do $6$ i $3$ minut.

• Finalnie grupa, która rozpoczynała notkę do informatora otrzymuje dodatkowe informacje.

• Nauczyciel prosi o prezentacje i sam podsumowuje zajęcia lub wyznacza zadanie grupowe polegające na graficznym opracowaniu notek (jak do książki dodajac elementy ozdobne, edycyjne i obrazki sugerujące zawartość) jako pracę poza lekcjami. Wtedy podsumowanie działań z lekcji następuje na kolejnych zajęciach.

Gra edukacyjna „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel prezentuje zasady i zawartość gry edukacyjnej. Dzieli klasę na zespoły

• Zadaniem zespołów jest wcielenie się w rolę koordynatora rejsu i „przejście gry”, ale w trakcie jej rozgrywania grupy mają opracować informatory niezbędne do tego aby właściwie podejmować decyzje. Zadaniem pierwszej grupy będzie przygotowanie informatora „Jakie są i jak właściwie dobrać sprzęt do załadunku i rozładunku kontenerów oraz bagaży, jaką wypełnić dokumentację, kto to ma wykonywać i z kim się kontaktować w pracy”. Druga grupa opracowuje materiał „Kto i co wykonuje oraz jak to się robi: podstawienie sprzętu oraz bagaży oraz towaru i poczty?”. Trzecia grupa ma przygotować niezbędne informacje dotyczące dokumentacji „Jak przygotować, wypełnić i sprawdzić listy załadunku (cargo manifest) oraz z kim to uzgodnić, potwierdzić?”. Grupa czwarta opracowuje informator „Rola dyżurnego portu lotniczego — jego zadania związane z doborem sprzętu do oczyszczania nawierzchni pasa i dróg kołowania oraz koordynacja działań związanych z utrzymaniem nawierzchni lotniska w warunkach szczególnych”.

• Po upływie około $30$ minut nauczyciel zbiera informatory, powiela je i każdej grupie rozdaje komplet.

• Teraz zadaniem grup będzie bezbłędne przejście gry. Jeśli będzie brakowało informacji w informatorze — uczniowie dopisują je (wyszukane w internecie lub opracowaniach)

• Nauczyciel podsumowując zajęcia prosi o informację zwrotną z gry (czy wszyscy przeszli grę na $100\%$, jakie były kłopoty) oraz dopisane do informatorów hasła.

• Informatory w wersji cyfrowej (np.: jako notatkę zdjęciową) zamieszcza w przestrzeni dostępnej dla klasy.

Gra „wcielanie się w rolę” „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel łączy uczniów w pary, tak aby w każdej z nich była osoba, która szybko się uczy (uczeń drugi) oraz osoba potrzebująca wsparcia (uczeń pierwszy).

• Uczniowie kolejno przechodzą grę (rozmowę między koordynatorem rejsu XX1234 (nr rejsu) i dyżurnym portu lotniczego (DOP) z wykorzystaniem środków łączności radiowej, w sytuacji problemowej).

• Podczas rozgrywki notują własne odpowiedzi, tworząc wspólną dla pary notatkę, przy czym główne role na odpowiednich poziomach odgrywają wskazani uczniowie. Notatka składa się z zagadnienia problemowego i poprawnego rozwiązania. Jeśli rozwiązanie nie jest poprawne, uczeń pierwszy prosi o pomoc ucznia drugiego. Grający uczeń pierwszy wskazuje uczniowi drugiemu, co ma zapisać w notatce i na odwrót (podczas, kiedy gra druga osoba to pierwszy uczeń notuje).

• Teraz wspólnie pary opracowują instrukcję „Jak poprawnie przejść przez kolejne zadania w grze?”. W instrukcji krok po kroku wypisują, co należy zrobić, dlaczego tak i jakie to będzie niosło za sobą konsekwencje. Instrukcje wykonują w postaci kart (strona A4), które podczas prezentacji para zaprezentuje innym.

• Na kartach powinny znajdować się zagadnienia z poprawnymi rozwiązaniami. Mogą to być narysowane karty lub wykonane zdjęcia kart.

• Pary prezentują swoje instrukcje poprawnego rozegrania gry.

• Nauczyciel ocenia ich pracę.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające zawarte w e‑materiale mogą być użyte w zależności od pomysłu nauczyciela do przygotowania do wprowadzania tematu lub zagadnienia, zaktywizowania uczniów lub zastosowania jako icebreakers (chwila oddechu w trakcie nauki). Można też, sugerując się nazwą, skorzystać z nich do sprawdzenia poziomu opanowania fragmenty lub całości e‑materiału.

Interaktywne materiały sprawdzające dedykowane są przez autora e‑materiału do wskazanych jego części.

Ćwiczenie $1$ — to test składający się z $11$ pytań. Materiał przydatny w sytuacji powtórzenia, ale w przypadku przeprowadzenia sprawdzianu niezbędny byłby dłuższy test (połączenie kilku zagadnień z innych ćwiczeń. Ćwiczenie $2$, w którym należy połączyć obrazki sprzętu do obsługi płyty lotniska z ich nazwami idealnie nadaje się jako przerywnik lub element zmiany uwagi podczas realizacji zajęć z filmem „Obsługa samolotu na płycie lotniska”. Podobnie jest z ćwiczeniem $3$, gdzie należy pogrupować sprzęt i przyporządkować dokumenty niezbędne podczas realizacji zadań zawodowych na płycie lotniska. Ćwiczenie $4$, w którym dobieramy zadania zawodowe do nazw stanowisk oraz ćwiczenie $5$ — dotyczące prawidłowej kolejności wykonywanej przez koordynatora rejsu są odpowiednie jako rozgrzewka do gry „wcielanie się w rolę” „Obsługa samolotu na płycie lotniska” lub powtórzenie po zajęciach z filmem „Obsługa samolotu na płycie lotniska”.

Wykorzystanie podczas realizacji zajęć:

• Nauczyciel omawia kolejne profesje (dyżurny operacyjny portu lotniczego, koordynator rejsu, kierownik zmiany działu operacyjnego, kierownik załadunku) prezentując film edukacyjny.

• Po prezentacji zawodów (odpowiedni fragment filmu) nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy.

• Prosi uczniów o rozwiązanie: grupa $1$ — ćwiczenia $4$, grupa $2$ — ćwiczenia $5$.

• Podczas omawiania przez grupy ćwiczeń nauczyciel prosi:

  • grupę pierwszą o dopowiedzenie jakie jeszcze zadania zawodowe może mieć każdy z zawodów

  • grupę drugą o wskazanie osób, które będą wykonywały czynności z listy koordynatora rejsu

• W kolejnym kroku nauczyciel prosi o wykonanie każdej z grup trzech podobnych pytań jak w swoim zadaniu miała grupa przeciwna (grupa pierwsza — kolejność czynności wybranego zadania zawodowego jednej z osób zajmujących się obsługą samolotu na płycie lotniska, a grupa druga — zadania zawodowe osób wymienionych w ćwiczeniu $4$)

• Grupy na wzajem zadają sobie pytania i zadania (po sprawdzeniu ich rzetelności przez nauczyciela)

• Finalnie prosi uczniów o samodzielne rozwiązanie testu wyboru z ćwiczenia $4$.

Przykład pracy samodzielnej z materiałami sprawdzającymi:

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenie $1$.

• Ich zadaniem jest rozwiązanie ćwiczenia, ale także w czasie jej rozwiazywania - zbudowanie własnego testu tak, aby do każdego pytania dopisać własne zadanie pytające o te same zagadnienie.

• Przy użyciu aplikacji do budowania testów np.: Forms lub Google Forms uczniowie pisują własne zadania wraz z zaznaczonymi odpowiedziami poprawnymi.

• W ramach prezentacji efektów pracy uczniowie na wzajem testują się udostępniając formularze sobie na wzajem (pracując np.: w trójkach).

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film instruktażowy (tutorial) „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel prezentuje zawartość filmu (nie odtwarza go klasie, ale wskazuje istotne miejsca).

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne zapoznanie się z filmem i opracowanie w postaci punktów zagadnienia „Służba zarządzania płytą postojową”. Prosi o to, aby do każdego z punktów znaleźli w internecie zdjęcia lub fragmenty filmów i zamieścili je jako uzupełnienie tekstu.

• Połączone notatki grafiki z tekstem prosi o zaprezentowanie na zajęciach. Prosi o wersje cyfrowe tych notatek pozwalające pracować nad prezentacjami w dalszych działaniach edukacyjnych.

• Najciekawsze opracowania nauczyciel nagradza (ocena lub inne wyróżnienie na forum klasy).

Gra edukacyjna „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel przydziela dostęp do gry edukacyjnej.

• Prosi uczniów o przejście gry, ale ich zadaniem będzie nie tylko jej ukończenie. Mają w trakcie gry opracować jedno z wybranych przez siebie zagadnień. Tymi zagadnieniami są: „ochrona przed podmuchem”, „zaopatrywanie samolotów w paliwo”, „zamiatanie płyty postojowej”, „oczyszczanie płyty postojowej”.

• Ponieważ gra nie zawiera wszystkich informacji niezbędnych do przygotowania informacji, uczniowie mogą korzystać z netografii i słownika pojęć do e‑materiału.

• Nauczyciel informuje, że w notatce powinny znaleźć się co najmniej: kto, co, gdzie, czym, z kim i po kim oraz po co wykonuje te czynności.

• Uczniowie wymieniając osoby odpowiedzialne za działania na płycie lotniska wskazują tez w notatce imiona i nazwiska uczniów z klasy, którzy opracowują temat w jakiś sposób połączony z ich opracowaniem (np.: „Zamiatanie płyty postojowej odbywa się nieregularnie, więc o tym fakcie powinien być poinformowany każdy pracownik zajmujący się zaopatrywaniem samolotu w paliwo (Janek Kowalski, Jurek Bar)”)

• Nauczyciel prosi teraz wybranych uczniów o zaprezentowanie notatek, a pozostałe osoby opracowujące to zagadnienie o dopowiedzenie, co jeszcze powinno znaleźć się w notatce.

• Nauczyciel wskazuje, że informacje dla nas znaczące znajdują się poukrywane (np.: zagadnienia w grze to wiedza niezbędna do wykonywania czynności zawodowych).

• Finalnie nagradza uczniów, którzy zaprezentowali swoje notatki.

Gra „wcielanie się w rolę” „Obsługa samolotu na płycie lotniska”

• Nauczyciel informuje, że teraz każdy indywidualnie ma przejść grę i każdą odpowiedź podczas rozwiązywania zadań z gry trzeba będzie opisać w notatniku.

• Uczniowie przechodzą grę wspak, czyli zaznaczają najpierw błędne odpowiedzi, testując program. Przed zatwierdzeniem wykonują zdjęcie ekranów z błędnymi odpowiedziami lub tworzą zrzuty ekranu. Zdjęcia zamieszczają w swojej cyfrowej notatce.

• Po przejściu w ten sposób zadań dla dwóch postaci wykonują prezentację, w której na każdym slajdzie zamieszczają po lewej zdjęcia pytań i udzielonych na nie poprawnych odpowiedzi, a po prawej obrazy z niewłaściwie zaznaczonymi odpowiedziami. Pod obrazkami zamieszczają opis w punktach dotyczący tego, co trzeba wiedzieć, żeby przejść to pytanie w grze.

• Nauczyciel po zakończonej przez wszystkich uczniów grze prosi o prezentacje efektów ich pracy.

• Prosi też o informację zwrotną z przebiegu czynności w zadaniach.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. Możliwość dostępu zdalnego do materiałów i ich analiza pozwala realizować działania webquest'u Działanie będzie dzieliło się na fazę wstępną, realizacyjną oraz podsumowującą.

Na zajęciach poprzedzających (faza wstępna):

• Nauczyciel dzieli klasę na $3-4$-osobowe grupy. Wyjaśnia, że zadaniem uczniów będzie przygotowanie wspólnej prezentacji, np. z wykorzystaniem aplikacji SWAY lub Powerpoint, na temat zadań zawodowych jednego z pracowników obsługi samolotu na płycie lotniska

• Każda z grup wybiera jednego z pracowników jako tematu prezentacji pod głównym hasłem „Kto to taki ...?”:

  • dyżurny operacyjny portu lotniczego,

  • koordynator rejsu,

  • kierownik zmiany działu oparacyjnego,

  • kierownik załadunku

• Nauczyciel informuje, że w prezentacji może się znaleźć opis działań danej osoby, nazwy zwyczajowe i nazwy międzynarodowe danego zawodu, cechy charakteru.

• Wskazuje uczniom, iż przeszukując zasoby internetu oraz instrukcje mają znaleźć jak najwięcej informacji o przydzielonej profesji.

• Nauczyciel zachęca uczniów, by do działań niestandardowych (odszukanie wywiadu na YT lub artykułu w prasie na ten temat, przeprowadzenie sondy ulicznej lub nagranie scenki na smartfonie)

• Nauczyciel informuje uczniów, że w przygotowaniu prezentacji pomocne będzie też film zamieszczony w e‑materiale i inne multimedia. Prosi uczniów, aby w trakcie emisji zwrócili szczególną uwagę na te fragmenty, które dotyczą ich części prezentacji.

Poza zajęciami lekcyjnymi (faza realizacyjna):

• Grupy przystępują do pracy w domu przeszukując internet i znajdując odpowiedni materiał do prezentacji.

• Nauczyciel poproszony pomaga zdalnie uczniom w odnajdywaniu informacji, jakie mogą im się przydać do prezentacji.

• Uczniowie zdalnie budują prezentację.

• Uczniowie mogą dodać do prezentacji odpowiedni podkład muzyczny lub przeredagować prezentację na film (funkcja w Powerpoint)

Na zajęciach lekcyjnych (faza podsumowująca):

• Uczniowie przedstawiają swoje fragmenty prezentacji. Nauczyciel monitoruje czas każdej prezentacji, tak by wszystkie grupy zdążyły zaprezentować rezultaty swojej pracy.

• Grupa przedstawia źródła, z których korzystała i przygotowuje na zakończenie wystąpienia test dopytujący o najważniejsze, przedstawione podczas prezentacji, zagadnienia.

• Pozostali uczniowie wspólnie oglądają powstały materiał o obsłudze samolotu na płycie lotniska i zapisują ważne informacje w notatce.

• Podsumowując zajęcia nauczyciel dopytuje uczniów o łatwość znalezienia informacji w internecie (może również wskazać w jaki sposób wykonywać właściwie research)

Praca z uczniami z SPE

E‑materiały są odpowiednie do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wprowadzają nową treść stopniowo i z możliwością giętkiego stosowania ich fragmentów w procesie edukacyjnym. Łatwo można dopasować dostęp do tego materiału, którego poznawanie nie wymaga stuprocentowej sprawności zmysłów. Jednocześnie pomaga w czynnościach przetwarzających i twórczych. Poprzez odpowiednie wykorzystanie tych materiałów w zależności od potrzeby ucznia można w łatwy sposób pokonać trudności w komunikowaniu się z innymi osobami i nawiązywania relacji interpersonalnych (zastosowanie przykładowych scenariuszy przedstawionych powyżej).

Utrudnienia w przebiegu procesów neurobiologicznych będących podstawą uczenia się u pewnej grupy uczniów można pokonać poprzez mikrodawki wiedzy (dopasowane i powtarzane urywki filmu czy fragment gry (gra jedną postacią — np.: koordynatora rejsu lub dyżurnego portu lotniczego) jako wstęp do przyswojenia wiedzy o obsłudze samolotu, osadzona w realiach.

Dodatkowym elementem wspierającym pracę z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych poza WCAG jest możliwość obejrzenia materiału filmowego z jednoczesnym prezentowaniem tekstu na ekranie. Ten sam element występuje w grach. Użycie dwóch kanałów pozwala mieć większą pewność dotarcia z treścią do ucznia. W przypadku filmów są to także prezentacja zawodu lub procedury wraz z jej omówieniem ($2$ kanały) czy pojawianie się tekstu, który jest czytany ($2$ kanały).

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Dzięki ukierunkowaniu pracy w parach lub grupie nad e‑materiałem w odpowiedni sposób możemy przepracować niechęć uczniów o SPE do podejmowania działań i decyzji. W grze uczniowie najpierw mogą się przyglądać i wspierać osobę decydującą, by potem odtwórczo podejmować własne decyzje. Daje to też możliwość wsparcie przez siebie nawzajem uczniów w klasie. To właśnie miedzy innymi praca w grupach z tym materiałem może przełamać bierność ucznia i dopasować e‑materiał i pracę z nim do stylu uczenia się ucznia.

Kolejne wprowadzanie zagadnień z tematu i przejście do jego użycia praktycznego — od ogółu do szczegółu (najpierw film, potem gra) lub odwrócenie tego procesu, daje nam możliwość indywidualizacji procesu odpowiadającego na potrzeby.

Innym aspektem jest zastosowanie gry, która może w uczniu biernym powoli wymuszać inicjatywę i budować wiarę we własne siły. Zróżnicowanie poziomu gry pozwala dopasować postacie do odpowiednich uczniów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Miejsce na notatki