Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest przedstawienie słuchaczom zagadnień związanych z obsługą punktów zdawczo odbiorczych.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu ucznia do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony jest dla kwalifikacji $\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji:

$\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych

• planowania i organizowania pasażerskich i towarowych przewozów kolejowych,

• przygotowania do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób.

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.4.}$ Obsługa osób i ładunków

Uczeń:

7) przygotowuje dokumenty przewozowe w komunikacji krajowej i międzynarodowej,

9) przekazuje dokumenty przewozowe drużynie pociągowej.

$\textbf{TKO.08.5.}$ Przygotowanie do uzyskania licencji maszynisty

Uczeń:

20) prowadzi dokumentację związaną z pracą maszynisty.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDsYTFf5qdWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

   E‑materiały są jedną z metod nowoczesnego kształcenia zawodowego. Zawierają materiały do wykorzystania w pracy dydaktycznej zarówno dla nauczyciela, jak i dla ucznia/słuchacza/użytkownika w celu samokształcenia.

2. E‑materiał zawiera następujące materiały multimedialne:

   Film instruktażowy (tutorial)DEWuW8SL9Film instruktażowy (tutorial) — prezentuje materiał dotyczący czynności przed wyprawieniem pociągu w drogę, oględzin technicznych, usuwania usterek, nalepek na wagonach i instrukcji kolejowych. Pokazuje również druki dokumentacji oraz sposoby jej wypełniania.

   Gra „wcielanie się w rolę” „Wykonywanie oględzin wagonów”DgAfMRtQUGra „wcielanie się w rolę” „Wykonywanie oględzin wagonów” to gra edukacyjna, w której uczeń wcieli się w rolę rewidenta taboru‑rzemieślnika. Jego zadaniem będzie wykrycie usterek wagonów, określenie ich oraz naprawa lub oznaczenie tych, których naprawić się nie da. Gra rozgrywać się będzie na trzech poziomach:

   • Dokonanie oględzin i wskazanie usterek na taborze kolejowym,

   • Określenie wykrytych usterek oraz wskazanie postępowania z uszkodzonym taborem,

   • Dokonanie ostatnich działań mających na celu naprawę bądź wyłączenie taboru z eksploatacji.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDxEM9D0yuInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDPsc98mhTSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDTwKuvuDPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDpJywhTwKPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDbs0JWjDuNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDLtkOr7iAInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z oględzinami technicznymi wagonów.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy ( tutorial)

• Nauczyciel wprowadza temat oględzin technicznych wagonów (pierwsza część filmu).

• Prezentuje zawartość całego filmu.

• Uczniowie uważnie oglądają prezentacje i notują najważniejsze, według nich, informacje.

• Po obejrzeniu materiału uczniowie sporządzają krótką notatkę na temat pracy rewidenta taboru, czynności przed wyprawieniem pociągu w drogę, oględzin technicznych i usuwania usterek.

• Nauczyciel dzieli klasę na pół i prosi o dobranie się w pary.

• Uczniowie zasiadają w dwóch kręgach twarzą do partnera z pary.

• Na sygnał nauczyciela uczeń w kręgu wewnętrznym referuje swojemu koledze w ciągu $2-3$ minut, czego się dowiedział, przeglądając e‑materiał. Nie może w tym czasie używać własnych notatek.

• Drugi uczeń (krąg zewnętrzny) uzupełnia swoje notatki, słuchając wypowiedzi kolegi. W przypadku zauważenia nieścisłości dopytuje lub wskazuje błąd.

• Po ustalonym czasie nauczyciel prosi uczniów z zewnętrznego kręgu o przesunięcie się o dwa krzesła w prawo.

• Teraz uczniowie z zewnętrznego kręgu referują, czego dowiedzieli się, przeglądając e‑materiał pracy rewidenta, jego czynności i oględzin wraz z usuwaniem usterek, a uczniowie z kręgu wewnętrznego uzupełniają własne notatki.

• Nauczyciel przeprowadza kilka rund ($3-5$). Jeśli zauważa, że uczniowie już nie notują podczas wypowiedzi kolegów, kończy proces.

• Podsumowując działanie, nauczyciel dopytuje o dokładność notatek. Prosi o odczytanie $2-3$ z nich.

• Finalnie nauczyciel prosi o refleksję nad ćwiczeniem, w której uwydatnia proces uczenia się poprzez uzupełnianie wiedzy pozyskanej od innych osób.

Gra „wcielanie się w rolę” „Wykonywanie oględzin wagonów”

• Nauczyciel łączy uczniów w pary w taki sposób, aby w parze była osoba, która szybko się uczy (uczeń drugi) oraz osoba potrzebująca wsparcia (uczeń pierwszy).

• Uczniowie kolejno przechodzą przez kolejne poziomy („Dokonanie oględzin i wskazanie usterek na taborze kolejowym” — uczeń pierwszy, „Określenie wykrytych usterek oraz wskazanie postępowania z uszkodzonym taborem” — uczeń drugi, „Dokonanie ostatnich działań mających na celu naprawę bądź wyłączenie taboru z eksploatacji” — uczeń pierwszy)

• Podczas rozgrywki notują własne wybory, tworząc wspólną dla pary notatkę, przy czym główne role na odpowiednich opcjach odgrywają wskazani uczniowie. Grający uczeń pierwszy wskazuje uczniowi drugiemu, co ma zapisać w notatce i na odwrót.

• Teraz wspólnie pary opracowuje instrukcję „Jak poprawnie dokonać oględzin, wskazać usterki oraz realizować postępowanie po ich wykryciu?”. W instrukcji krok po kroku wskazują, co należy zrobić, dlaczego tak i jakie to będzie miało skutki. Instrukcje wykonują w postaci kart (strona A4), które podczas prezentacji grupa będzie pokazywała.

• Na kartach może znajdować się nakaz wykonania, skutek i ewentualnie obrazki. Mogą to być karty narysowane lub wykonane ich zdjęcia.

• Dodatkowo można wprowadzić element dokumentacji, którą należy się posługiwać.

• Grupy prezentują swoje instrukcje poprawnego rozegrania gry.

• Nauczyciel ocenia ich pracę.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

FIlm instruktażowy (tutorial)

• Nauczyciel wprowadza temat oględzin technicznych i wymaganych dokumentacji

• Prezentuje zawartość filmu.

• Uczniowie uważnie oglądają prezentacje i notują najważniejsze, według nich, informacje. Uczniowie samodzielnie przeglądają teraz materiał i sporządzają krótką notatkę na temat rodzajów dokumentów i ich wypełniania

• Notatka realizowana jest jednak przy użyciu aplikacji, która pozwala współdzielić przestrzeń do notowania (np.: Word w Office 365, OneNote, dokument w Google). Dzięki temu uczniowie wspólnie wykonują jedną notatkę w jednym miejscu. Współtworzą treść przeformatowaną z filmu instruktazowego.

Gra „wcielanie się w rolę” „Wykonywanie oględzin wagonów”

• Nauczyciel informuje, że teraz każdy indywidualnie ma przejść program ćwiczeniowy, ale każdą decyzję trzeba będzie opisać w notatniku zanim zostanie zatwierdzona w programie.

• Uczniowie przechodzą program wspak, czyli zaznaczają najpierw błędne odpowiedzi, testując program. Przed zatwierdzeniem robią zdjęcie ekranów z błędnymi odpowiedziami lub zrzuty ekranu. Zdjęcia zamieszczają w swojej cyfrowej notatce.

• Żeby można byłoby przejść dalej w kolejnym kroku, wykonują działania poprawnie. I tym razem przed zatwierdzeniem robią zdjęcie ekranu lub zrzut ekranu poprawnie zaznaczonej odpowiedzi. Zdjęcie zamieszczają w swojej cyfrowej notatce.

• Po przejściu w ten sposób wszystkich ekranów i trzech misji: „Dokonanie oględzin i wskazanie usterek na taborze kolejowym”, „Określenie wykrytych usterek oraz wskazanie postępowania z uszkodzonym taborem” oraz „Dokonanie ostatnich działań mających na celu naprawę bądź wyłączenie taboru z eksploatacji” (nauczyciel może zmniejszyć liczbę misji w zależności od czasu na lekcji) wykonują prezentacje, w której na każdym slajdzie zawierają po dwóch stronach obrazki: po lewej stronie poprawnie uzupełnione zadanie, a po prawej błędnie zaznaczone odpowiedzi. Pod obrazkami zamieszczają opisy w punktach dotyczące tego, co trzeba wiedzieć, żeby przejść ten etap gry we właściwy sposób.

• Tak uczniowie samodzielnie przechodzą misje (rozkodowują program).

• Nauczyciel po zakończonej przez wszystkich uczniów pracy w programie ćwiczeniowym prosi o zaprezentowanie efektów ich pracy.

• Prosi też o informację zwrotną z przebiegu czynności w zadaniach.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały te należy używać w zależności od omawianego fragmentu tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Ćwiczenia mogą być wprowadzane jako pre‑test (kiedy wprowadzają do zagadnienia i wskazują czego uczeń nie wie, a po zajęciach powinien wiedzieć) oraz post‑test (pokazujący stopień opanowania zagadnień)

Ćwiczenie $1$. — Oględziny i naprawy wagonów w składach pociągów to $19$ pytań, na które przewidziane jest $30$ minut. W ćwiczeniu $2$. — Przeprowadzanie oględzin wagonów ważne poznanie zadań rewidenta (atlas interaktywny — zakładka $1$), w ćwiczeniu $3$. — Naprawy wagonów — możemy skupić się na wygenerowaniu podobnych do niego działań z innymi zdaniami. W ćwiczeniu $4$. — Oględziny techniczne wagonów — wstawiamy poprawne hasła do zaproponowanych zdań.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel wykonuje ćwiczenie związane z filmem instruktażowym (ćwiczenie $2$, w którym stwierdza się czy zdania dotyczące w większości zadań rewidenta są prawdziwe, czy jest to fałsz)

• Nauczyciel omawia fragment filmu dotyczący obowiązków i czynności rewidenta.

• Omawia te dokumenty, a jako podsumowanie ponownie wykonuje ćwiczenie, którym wprowadzał temat.

Nauczyciel może zaproponować tworzenie podobnych zadań jako element powtarzania się i uczenia. Zbierając prace (pomysły zadań lub pytań) może wygenerować zestawy nowych pytań poszerzające materiały tu zamieszczone.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć.

Obszerność zagadnień powoduje, że nauczyciel może poprosić uczniów o utworzenie słownika pojęć i słów, które znajdują się w dokumentach. Dzięki tej pracy uczeń będzie mógł wcześniej zapoznać się z fachowym słownictwem.

Daje to także możliwość takiego przeprowadzenia wstępu do tematu, w którym uczniowie zaprezentują pojęcia, których oni nie znają (słownik pojęć do e‑materiału może się w nich zawierać, ale należy zakładać, że wiele pojęć może być nieznanych ze względu na braki edukacyjne z poprzednich jednostek lekcyjnych).

Budowa wspólnego słownika podczas lekcji na podstawie pracy z pojęciami w domu (poza zajęciami) daje możliwość rozwijania uczniów w pracy samodzielnej (samodzielne zdobywanie wiedzy), autoanalizy (dowiadują się czego nie wiedzą, a co już powinni wiedzieć przy rzetelnej nauce) oraz poczucia pracy grupowej (wspólny słownik w oparciu o jednostki, które go utworzyły).

Praca z uczniami z SPE i indywidualizowanie pracy z uczniem

Ważnym elementem pracy z tym e‑materiałem jest zapewnienie uczniom tylu możliwości pracy z nim, aby mogli pracować w sposób odpowiadający ich stylom uczenia się, potrzebom fizycznym, zainteresowaniom i umiejętnościom, na przykład (poza podanym powyżej generowaniem historii i na jej podstawie uzupełnianym dokumencie) wykonywanie zdań z lukami (o tym czego dotyczy dokument) lub checklista, w której w pierwszej kolumnie są wszystkie dane zawarte we wszystkich dokumentach z tego e‑materiału, a w kolejnych kolumnach zaznaczamy tylko te, które dotyczą konkretnego dokumentu lub karty. Kolumny mogą mieć wtedy nagłówki: „Wykaz o stanie wagonów pociągu pasażerskiego”, „Wykaz o stanie EZT pociągu pasażerskiego”, „Zawiadomienie o wyłączeniu z przewozu wagonów uszkodzonych”, „Zawiadomienie o zerwaniu/uszkodzeniu urządzenia cięgłowego lub sprzęgu śrubowego Mw‑611”, „Kartę próby hamulca i urządzeń pneumatycznych”. Formy te są określane przez kryteria i efekty uczenia się, a także listy kontrolne i indywidualne wsparcie dla tych, którzy tego potrzebują w czasie planowania i realizacji z nimi zadań.

Dlatego zadaniem nauczyciela będzie zapewnienie komunikacji miedzy uczniami i uczniem a sobą podczas pracy z dokumentami (gotowość do wspólnej analizy i tłumaczenia) oraz zapewnienie zróżnicowanych sposobów działania dopasowanych do ucznia (które w tym miejscu trudno przewidzieć).

Atlas poza materiałami opisowymi posiadają czyste druki oraz przykłady ich wypełnienia. Daje nam to możliwość żonglowania opcjami, a tym samym indywidualizacji.

Możliwości jest dużo. Począwszy od zmniejszania wymagania poprzez wskazanie elementów, uzupełnianie dokumentów po tworzenie historii do uzupełnionych dokumentów lub nagrywanie materiałów wideo — samouczków.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści