Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik ekonomista3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik ekonomista

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie: Technik ekonomista 331403. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

EKA.04. Prowadzenie dokumentacji w jednostce organizacyjnej. Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji EKA.04. Prowadzenie dokumentacji w jednostce organizacyjnej:

• stosowania przepisów prawa w prowadzeniu działalności,

• gospodarowania rzeczowymi składnikami majątku.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

1. Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego” składa się z czterech materiałów multimedialnych.

• E‑book „Prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego”D13lIqkNaE‑book „Prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego” zawiera treści dotyczące podstawowych pojęć związanych z rynkiem, popytem, podażą.

• Plansza interaktywna „Popyt, elastyczność popytu, podaż, elastyczność podaży”D7MghHrhlPlansza interaktywna „Popyt, elastyczność popytu, podaż, elastyczność podaży”.

• Plansza interaktywna „Mechanizm rynkowy – kształtowanie się popytu i podaży, ceny rynkowej, nadwyżki i niedoboru rynkowego”D3saCFhmbPlansza interaktywna „Mechanizm rynkowy – kształtowanie się popytu i podaży, ceny rynkowej, nadwyżki i niedoboru rynkowego”.

• Film edukacyjny „Decyzje producenta funkcjonującego w różnych strukturach rynku”D1B31Ftv0Film edukacyjny „Decyzje producenta funkcjonującego w różnych strukturach rynku”

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDWJqrJMmWInteraktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1DxhF9T1Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDyViybpZZPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDjg3Pr96JPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD1EgnfWqtNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD6w9jxCOXInstrukcja użytkowania objaśniająca działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Spis treści e‑materiału

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną, wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi uczniom zapamiętanie pojęć ekonomicznych dotyczących kształtowania popytu i podaży, równowagi rynkowej, niedoboru i nadwyżki rynkowej, elastyczności popytu i podaży, decyzji producenta na rynku.

Oto propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiału w ramach lekcji w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i całego zespołu klasowego.

Na początku lekcji wybrani uczniowie prezentują notatki przygotowane w ramach pracy z planszą interaktywną „Mechanizm rynkowy – kształtowanie się popytu i podaży, ceny rynkowej, nadwyżki i niedoboru rynkowego”. Na podstawie notatek powstaje na tablicy drzewo, na którym zaznaczone są mechanizmy i opisane (każda gałąź to opis innego mechanizmu czy pojęcia). Drzewo następnie zostaje sfotografowane i wysłane do uczniów, stanie się formą notatki‑przypomnienia.

Można zaproponować lekcję metodą grup eksperckich. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup, najlepiej pięcioosobowych, w zależności od  liczby uczniów w klasie można rozważyć cztery grupy czteroosobowe lub sześć grup sześcioosobowych. Ważne jest zachowanie zasady, że liczba grup jest równa liczbie uczniów w grupie. Przy wariancie grup pięcioosobowych materiał dzielony jest w następujący sposób. Poszczególne  grupy otrzymują zadanie opracowania pięciu zagadnień:  kształtowanie się popytu, kształtowanie się podaży, pojęcie ceny rynkowej, nadwyżka rynkowa i niedobór rynkowy. Jeśli nie można równo podzielić klasy, część uczniów pełni role strażnika czasu, ewentualnie pomaga w przygotowaniu notatek na plakacie. Metoda ta jest szczególnie przydatna do aktywnego grupowego zapoznawania się z wybraną na zajęcia partią materiału.

W pierwszym etapie każda grupa ma za zadanie opracowanie jednego zagadnienia. W drugim etapie, po przygotowaniu odpowiedzi i podsumowaniu w zakresie wyznaczonym przez nauczyciela, tworzone są nowe grupy, w taki sposób, by w każdej z nich był ekspert od jednego zagadnienia. Zadaniem każdego ucznia jest zaprezentowanie efektów pracy i swojej wiedzy wyniesionej z pierwszego etapu pracy. Ekspert przekazuje wiedzę w swoim zakresie  pozostałym członkom grupy. Przy takiej kolejności realizacji zadań bardzo ważna jest aktywność uczniów na pierwszym etapie, ponieważ w nowych grupach jeden uczeń jest ekspertem od jednego zagadnienia. Uczniowie nie mogą korzystać ze źródeł, opierają się tylko na tych opracowaniach i notatkach, które przygotowali w pierwszym etapie pracy. Ważne jest, by nauczyciel poinformował o tej zasadzie oraz kolejnej, równie ważnej, że podsumowaniem pracy będzie wybranie po jednym uczniu z każdej grupy, który zaprezentuje zagadnienie wybrane przez nauczyciela. Każda grupa prezentuje inne zagadnienie, żeby wszyscy uczniowie mogli sporządzić notatki i wysłuchać podsumowania wszystkich treści. Można zastosować zasadę, że cała grupa otrzymuje taką ocenę, jaką otrzymał uczeń wybrany do odpowiedzi. Można wybrać do odpowiedzi uczniów pracujących najszybciej, o największym potencjale,  by uniknąć pretensji do ucznia wolniej pracującego, którego odpowiedź wpłynęła na ocenę pozostałych. Wspomniana zasada wpływa na mobilizację grupy, wszystkich jest członków, którzy wzajemnie się dyscyplinują i mobilizują do pracy. Na pierwszym i drugim etapie pracy uczniowie muszą być zaangażowani, każdy musi pracować, nauczyciel nie musi ich dyscyplinować, motywować do pracy. Można zastosować inną formę podsumowania. Uczniowie rozwiązują indywidualnie test, każdy uzyska oddzielą ocenę. Można zastosować dwie formy. Najpierw wybranie po jednym uczniu z każdej grupy do odpowiedzi, a w drugim etapie test. Można też rozważyć wystawienie średniej z tych dwóch ocen.

Uczniowie wypełniają interaktywne materiały sprawdzające (praca całego zespołu klasowego). Część z nich, w ramach utrwalenia informacji, może być zadana jako praca domowa. Na końcu zajęć następuje podsumowanie informacji przez nauczyciela, wspomóc mogą go w tym chętni uczniowie, którzy mogą wspierać się przygotowanymi wcześniej plakatami oraz narysowanym drzewkiem (lub jego zdjęciem).

Podczas wykonywania w grupach interaktywnych materiałów sprawdzających uczniowie na podstawie ćwiczeń oraz materiałów multimedialnych przygotowują definicje następujących pojęć: wydatki konsumpcyjne, prawo Engla, koszty, użyteczność krańcowa, konkurencja, konsument, popyt i podaż. Nauczyciel wskazuje do odpowiedzi kolejne grupy, prosząc o omówienie konkretnego zagadnienia. Pozostali uczniowie odnoszą się do przedstawionych propozycji, ewentualnie uzupełniają wypowiedzi kolegów. W razie potrzeby nauczyciel koryguje wypowiedzi uczniów. Po prezentacji kolejnej grupy tworzona jest jedna wspólna notatka zapisana do zeszytu przez wszystkich uczniów. W ten sposób następuje podsumowanie informacji na temat kolejnym siedmiu zagadnień.

Nauczyciel może się odnieść do ćwiczenia dotyczącego piramidy potrzeb Maslowa. Uczniowie przyporządkowali przykłady potrzeb do  piramidy potrzeb według Maslowa. Nauczyciel prosi ich, by odnieśli się do zaproponowanej hierarchii, uzasadnili taką właśnie kolejność, ewentualnie zaproponowali własną i uzasadnili swój wybór. Uczniowie mogą zaproponować inne potrzeby, spoza piramidy potrzeb Marlowa albo usunąć część z nich, uzasadniając swój wybór.

E‑book „Prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego”

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z zawartością e‑booka (praca indywidualna). Ważne, aby na jego podstawie, w postaci np. mapy myśli, stworzyli słowniczek najważniejszych pojęć; to pomoże np. w realizacji lekcji odwróconej, w czasie dyskusji czy burzy mózgów.

• Nauczyciel omawia  przedstawione w materiale zagadnienia, piramidę potrzeb, kosztu alternatywnego, krzywej możliwości produkcyjnych, pojęcia dotyczące rynku, popytu, podaży, elastyczności popytu i podaży. Uczniowie na forum klasy wspólnie próbują wskazać na przykładach rodzaje potrzeb i zakwalifikować je do poszczególnych kategorii potrzeb, koszt alternatywny, przykłady popytu elastycznego, zależności (praca całego zespołu klasowego).

Plansza interaktywna „Popyt, elastyczność popytu, podaż, elastyczność podaży”

• Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się ze wskazaną przez nauczyciela częścią planszy interaktywnej dotyczącej popytu i podaży  – podają przykłady. Zebrane informacje i przykłady mogą przedstawić w formie graficznej. Możliwe jest też przygotowanie lekcji metodą stacji. Każda stacja to kilka pojęć dotyczących popytu i podaży do wytłumaczenia. Metoda sprawdzi się w czasie lekcji powtórzeniowych.

• Każda grupa krótko prezentuje czynniki wpływające na popyt i podaż. Nauczyciel w razie potrzeby komentuje i podkreśla istotne informacje.

Plansza interaktywna „Mechanizm rynkowy – kształtowanie się popytu i podaży, ceny rynkowej, nadwyżki i niedoboru rynkowego”

• Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się ze wskazaną przez nauczyciela częścią planszy interaktywnej dotyczącej mechanizmu rynkowego, kształtowania się popytu i podaży  – podają czynniki mające wpływ na kształtowanie się popytu i podaży. Jak przy poprzedniej planszy, pojawia się tutaj praca metodą stacji, na każdej stacji pojawia się jeden czynnik kształtujący podaż, należy do niego dopisać 2‑3 słowa kluczowe. Na ich podstawie powstaje wspólna notatka (może być w postaci interaktywnej).

• Każda grupa krótko omawia mechanizm rynkowy oraz czynniki wpływające na popyt i podaż. Nauczyciel w razie potrzeby komentuje i podkreśla istotne informacje. Może też je zapisać i np. wysłać uczniom, aby dopisali do swoich notatek.

Film edukacyjny „Decyzje producenta funkcjonującego w różnych strukturach rynku”

• Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się z otoczeniem przedsiębiorstwa  – podają czynniki mające wpływ na otoczenie zewnętrzne oraz wnętrze przedsiębiorstwa. Na tej podstawie powstaną interaktywne notatki wizualne (ważne jest opracowanie jak najprostszych symboli dot. danej decyzji).

• Każda grupa krótko omawia mechanizm rynkowy (prezentując swoją notatkę wizualną) oraz czynniki wpływające na popyt i podaż. Nauczyciel w razie potrzeby komentuje i podkreśla istotne informacje. Można na tej podstawie także stworzyć plakat czy portfolio online.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Wskazane jest, aby uczniowie przyswoili sobie informacje z e‑booka, oraz obejrzeli film edukacyjny. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się słownictwem specjalistycznym oraz analizować prawa podaży i popytu,  kształtowanie ceny równowagi rynkowej czy funkcjonowanie przedsiębiorstwa w rożnych strukturach rynku. Ta wiedza przyda się, kiedy nauczyciel rozda, w ramach lekcji odwróconej, notatkę szkieletową - trzeba na niej zaznaczyć, które informacje uczniowie powinni wynotować i zabrać ze sobą na lekcję w postaci gotowej notatki. Mapka szkieletowa może mieć też postać mapy myśli.

Nowe technologie pozwalają na wykorzystanie różnych źródeł informacji, możliwość pracy w grupach i praktykę dzielenia się wiedzą – konsultacje między uczniami oraz tutoring rówieśniczy, kształtowanie kompetencji interpersonalnych i społecznych.

• zapewnianie dostępności repozytorium interaktywnych testów dających uczniowi lub słuchaczowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy, uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej, stanowiących równocześnie doskonałą formę nauki;

• umożliwianie ćwiczenia umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie.

Nauczyciel na wcześniejszych zajęciach przekazuje uczniom zadania dotyczące dwóch materiałów multimedialnych z e‑zasobu. Jedno zadanie wymaga samodzielnej pracy, drugie – pracy w utworzonych wcześniej dwóch grupach.

Praca indywidualna

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z treściami e‑booka „Prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego”. Otrzymują od nauczyciela polecenie, aby dodatkowo wyszukać w sieci informacji nt. mechanizmów rynkowych i zapisać dwie nowe dla siebie informacje (takie, które nie pojawiły się w e‑booku).

• Zadaniem każdego ucznia jest wskazanie kosztów alternatywnych dla podanych przykładów (praca zostanie oceniona i skomentowana przez nauczyciela).

• Zadaniem uczniów jest wypisanie pojęć, zagadnień, które wymagają ich zdaniem dokładniejszego wyjaśnienia. Niejasne zagadnienia wypisują na karteczkach i przekazują nauczycielowi, który, po zebraniu wszystkich, czyta je głośno i prosi chętnych uczniów o wyjaśnienie. Jeśli nie ma chętnych do wyjaśnienia lub problem jest niezrozumiały dla większości uczniów,  wyjaśnia trudne kwestie  osobiście.

Indywidualizacja pracy z uczniami

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego, m.in. przez zróżnicowanie zadań. E‑book, plansze interaktywne oraz film edukacyjny przybliżają prawa rynku i działanie mechanizmu rynkowego. Nauczyciel może wykorzystać te elementy e‑materiału w indywidualnej pracy z uczniem. Dokumentacja interaktywna oraz ćwiczenia interaktywne dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ćwiczenia są zróżnicowane, można wybrać inne dla uczniów, którzy szybko przyswajają materiał, inne dla uczniów, dla których to trudniejsze wyzwanie. Każdy uczeń na podstawie materiałów może przygotować samodzielnie notatki w postaci drzewek, mapy myśli oraz w postaci wizualnej (wyżej podane są przykłady). Poza tym warto przygotować schemat notatki szkieletowej, która rozdana zostanie uczniom.

Nauczyciel może zaproponować przygotowanie haseł do krzyżówki, które dotyczą tematu lekcji. Uczniowie pracujący wolniej mają przygotować proste, łatwiejsze definicje haseł, zaś pracujący w szybszym tempie otrzymują od nauczyciela hasła trudniejsze, wymagające większych umiejętności.

Nauczyciel przygotowuje na kartkach definicje haseł i przypisane im hasła. Zadaniem uczniów jest połączenie, przyporządkowanie poszczególnych definicji do haseł. Uczniowie pracujący wolniej otrzymują do połączenia zestawy łatwiejsze, dotyczące prostych zagadnień. Uczniowie o większym potencjale otrzymują zestawy wymagające wykonania bardziej skomplikowanych operacji myślowych.

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co szczególnie jest istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. E‑materiał może ułatwić dostęp do informacji oraz zlikwidować niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne. W e‑materiale znajdują się opisy alternatywne do wszystkich zdjęć, grafik, plansz interaktywnych, dzięki czemu uczniowie ze specjalnymi potrzebami mogą zapoznać się z ich treścią.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści