Co to jest kompozycja?
Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Spis treści:
Co to jest kompozycja
KompozycjaKompozycja to rozmieszczenie, układ, uporządkowanie elementów w dziele sztuki, zarówno na płaszczyźnie, jak i w przestrzeni.
Kompozycja jest podstawowym środkiem wyrazu plastycznego. Można o niej mówić w odniesieniu do dzieł sztuki; rzeźb, obrazów, jak również fotografii.
Z niektórymi rodzajami kompozycjkompozycji możesz zapoznać się na ilustracjach poniżej - spróbuj odgadnąć, jakie to rodzaje kompozycji?
Pomogą Ci w tym opisy znajdujące się pod ilustracją.
Wybrane przykłady kompozycji:
dynamicznadynamiczna lub statycznastatyczna – w kompozycji dynamicznej wszystkie elementy zostały jakby zatrzymane w ruchu, natomiast w kompozycji statycznej wszystkie elementy sprawiają wrażenie nieruchomych;
kompozycja symetrycznasymetryczna lub asymetrycznaasymetryczna – w kompozycji symetrycznej możemy przedzielić obraz na pół i po obu stronach będzie on przedstawiał takie same lub bardzo podobne do siebie elementy. Przy kompozycji asymetrycznej elementy na obrazie nie będą ułożone w sposób symetryczny po obu stronach dzieła;
kompozycja otwartaotwarta lub zamkniętazamknięta – w kompozycji otwartej sytuacja przedstawiona „wychodzi” poza ramy obrazu. W kompozycji zamkniętej wszystkie przedstawione elementy stanowią zamkniętą i nienaruszalną całość;
kompozycja rytmicznaytmiczna – na obrazie dominuje rytm, czyli pojawia się powtarzalność jednego lub kilku elementów;
kompozycja diagonalnadiagonalna, kompozycja horyzontalna lub kompozycja wertykalna – w kompozycji diagonalnej dominuje oś skośna, w kompozycji horyzontalnej dominuje oś pozioma, a w kompozycji wertykalnej oś pionowa. Oś na obrazie jest niewidoczna, to tylko umowna linia, która dzieli kompozycję na równe części.
kompozycja jednoelementowajednoelementowa, kilkuelementowa lub wieloelementowawieloelementowa - w zależności od ilości znajdujących się w danej kompozycji elementów: jeden element to kompozycja jednoelementowa, od trzech do ok. dziewięciu elementów - kompozycja kilkuelementowa, o kompozycji wieloelementowej mówimy, gdy znajduje się bardzo dużo elementów i trudno jest je policzyć
"na obrazie dominuje rytm, czyli pojawia się powtarzalność jednego lub kilku elementów" dotyczy kompozycji:
Co tworzy kompozycję?
KompozycjęKompozycję tworzą środki plastyczne, takie jak:
plama, linia, kreska, kolor, walor, faktura, światło
powiązane odpowiednią skalą i proporcjami (większe - mniejsze i ich wzajemne zależności),
podobieństwem lub różnorodnością,
rytmem,
przestrzenią,
równowagą,
kontrastem,
perspektywą.
Temat lub problem plastyczny, który interesuje artystę decyduje o wyborze środków.
Ukośną linię, która jest osią budującą kompozycję płaszczyzny obrazu (osią kompozycyjną), nazywamy linią diagonalą. Dominuje ona na obrazie, ale jest niewidzialna dla odbiorcy, elementy obrazu ułożone są zgodnie z jej kierunkiem. Obraz na fotografii powyżej ilustruje ten rodzaj kompozycji.
Budowa kompozycjikompozycji - to pierwszy etap pracy nad dziełem. Za pomocą szkiców artyści przygotowują się do realizacji obrazów, rzeźb, projektów wystaw, wnętrz, czy budynków.
Twórz tradycyjnie!
- papier kolorowy (np.: wycinanki),
- nożyczki,
- klej,
- dwie kartki z bloku technicznego A4 (białe lub czarne).
Etapy twojej pracy: :
1. Z kolorowego papieru wytnij kwadraty i trójkąty różnej wielkości (przyda się dużo, możesz na to wykorzystać pół zeszytu do wycinanek).
2. Przygotuj 2 kartki papieru i ułóż na nich wycięte elementy w dwóch różnych, kontrastujących ze sobą kompozycjach: np. statycznej, a na drugiej - dynamicznej. Lub otwartej i zamkniętej – albo innych będących przeciwieństwami.
Wpisz nazwy kompozycji ze swoich prac i wpisz w polu poniżej.
Jak sądzisz, czy do wykonanie tego zadania bardziej odpowiadałaby kompozycja dynamiczna czy statyczna?
Uzasadnij swój wybór i wpisz w polu poniżej.
Już wiesz
co to jest kompozycja;
jakie środki wyrazu plastycznego tworzą kompozycję;
że artysta decyduje o wyborze środków plastycznych podczas tworzenia dzieła;
jakie mogą być rodzaje kompozycji;
że w dziele plastycznym może występować jednocześnie kilka rodzajów kompozycji;
Potrafisz
wymienić rodzaje kompozycji;
rozpoznać w dziełach i nazwać rodzaje kompozycji;
rozpoznać w dziele środki wyrazu artystyczne wykorzystane do danego rodzaju kompozycji;
wykonać samodzielną pracę plastyczną uwzględniającą wiedzę o kompozycji;
wyjaśnić, na czym polega wybrany rodzaj kompozycji.
Słownik
plama barwna, linia, przedmiot lub inny element najczęściej niewielkich rozmiarów w stosunku do całej kompozycji dzieła, o zdecydowanie wyróżniającej się barwie (cieplejszej bądź zimniejszej) względem pozostałych plam tworzących obraz
w sztukach plastycznych zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu jednej lub kilku osi ukośnych; ukośny kierunek kompozycji
to rozmieszczenie, uporządkowanie elementów w dziele sztuki (zarówno na płaszczyźnie, jak i w przestrzeni)
prawa i lewa strona kompozycji się różnią; kompozycja asymetryczna to taka, w której elementy rozmieszczone są nieregularnie, niezależnie od osi symetrii
kompozycja, w której przeważają skosy, linie łamane, krzywizny lub łuki; odbiorca ma wrażenie ruchu
to kompozycja, która składa się z jednego elementu
to takie rozmieszczenie elementów, które sprawia wrażenie jakby dzieło miało dalszy ciąg poza ramami obrazu i sprawia wrażenie, że można je kontynuować poza jego obszar
kompozycja rytmiczna, to taka, w której dowolny element plastyczny powtarza się w określonych odstępach (minimum trzykrotnie)
to kompozycja, w której przeważają uporządkowane elementy pionowe i poziome. Mamy wrażenie równowagi, spokoju i bezruchu
to taki układ elementów, który da się podzielić osią symetrii na dwie bardzo podobne części
to taka kompozycja, w której artysta zastosował co najmniej trzy elementy
kompozycja, w której przynajmniej jeden z jej elementów wyróżnia się, np. barwą, wielkością, kształtem
to taka kompozycja, której najważniejsze elementy są wyraźnie wyodrębnione i znajdują się wewnątrz dzieła. Mamy wrażenie kompletności, całości
widoczna lub jedynie domyślna linia przechodząca pośrodku płaszczyzny dzieląca jej elementy na dwie równe lub podobne sobie części
podzielność figury na odpowiadające sobie, jednakowe lub analogiczne części będące swoim lustrzanym odbiciem, albo pokrywające się po obrocie wokół punktu lub prostej
to elementy dzieła, które twórca wykorzystuje do stworzenia pracy plastycznej. Podstawowe środki to m.in. kompozycja, linia, perspektywa, barwa, faktura, światło, bryła
Źródła
sjp.pwn.pl
encyklopedia.pwn