Ogromne hałdy, lasy wycięte w celu pozyskania drewna lub gruntów pod pola uprawne, wysypiska śmieci, z których trujące związki przenikają do powietrza, wody i gleby, to przykłady tego, jak bardzo człowiek może zniszczyć środowisko naturalne. Czy można temu zapobiegać? Czy można naprawić już wyrządzone szkody?

Już wiesz
  • że ruch na świeżym powietrzu jest niezbędnym warunkiem dobrego zdrowia;

  • że codzienne czynności mają wpływ na środowisko naturalne;

  • że segregacja odpadów pomaga ponownie je wykorzystać;

  • że zanieczyszczenie środowiska ma negatywny wpływ na zdrowie ludzi.

Nauczysz się
  • posługiwać pojęciem „zrównoważony rozwój”;

  • wskazywać w swoim otoczeniu przykłady niszczenia środowiska;

  • wskazywać i proponować działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu;

  • wskazywać przykłady rekultywacji terenów przyrodniczych.

i8CM4PUOMk_d5e185

1. Co to jest zrównoważony rozwój?

Przemysł jest nam potrzebny. To dzięki różnym jego gałęziom uzyskujemy surowce i produkty niezbędne w codziennym życiu. Jednak nie powinniśmy zapominać, że równie potrzebne są tereny przyrodnicze niezmienione przez człowieka. Są one domem dla roślin i zwierząt, co jest korzyścią również dla nas. Na przykład ptaki żyjące na tych terenach zjadają ogromną ilość owadów, jak muchy czy komary. Na szczęście możemy pogodzić ze sobą te dwie potrzeby, jeśli zastosujemy zasady zrównoważonego rozwojuzrównoważony rozwójzrównoważonego rozwoju.
Na czym polega zrównoważony rozwój? Wyobraźmy sobie, że leśniczy zarządza lasem, w którym rośnie tysiąc drzew. Każdego roku pozwala wyciąć 20 najstarszych drzew, a na ich miejsce każe sadzić 20 nowych. Dzięki temu w lesie nie ubywa drzew, a ich wiek jest różnorodny – od najmłodszych po w pełni dojrzałe.

RrGHRAEGfNAsS1
W szkółkach leśnych uprawia się sadzonki drzew. Kiedy osiągną odpowiednią wielkość, sadzi się je w lasach, w miejscach, gdzie wycięto drzewa
Ważne!

Zrównoważony rozwój to takie gospodarowanie zasobami środowiska, które nie powoduje ich dewastacji. Dzięki temu możliwe jest zachowanie przyrody na potrzeby przyszłych pokoleń.

Polecenie 1

Korzystając z dostępnych źródeł informacji, np. Internetu, dowiedz się, dlaczego nie wysiewa się drzew bezpośrednio w lasach, tylko uprawia w szkółkach, aż podrosną.

Na zachowanie środowiska w niezmienionym stanie ogromny wpływ mają nasze codzienne zachowania. Warto więc pamiętać o:

  • segregowaniu śmieci,

  • używaniu produktów i opakowań nadających się do recyklingu,

  • sprzątaniu miejsca po biwaku,

  • wyrzucaniu śmieci do koszy zamiast na ziemię,

  • dbaniu o zieleń,

  • oszczędzaniu energii elektrycznej, gazu i wody.

Niestety, dawniej ludzie nie zastanawiali się nad konsekwencjami swoich działań, wiele szkód zostało więc już poczynionych. Na szczęście są sposoby, aby przywrócić naturze zdewastowane tereny przyrodnicze! Takie działania nazywamy rekultywacjąrekultywacjarekultywacją.

Przykłady rekultywacji

Przykładem działania, które nie uwzględnia zasad zrównoważonego rozwoju, jest umacnianie brzegów rzek i jezior na całej ich długości. Dzięki temu można budować przystanie dla łodzi i domy tuż nad wodą. Jednak w ten sposób ptaki tracą miejsca, w których mogłyby budować gniazda. Straty ponoszą też ludzie: rzeki o umocnionych brzegach w mniejszym stopniu są zabezpieczone przed powodzią, gdyż nie ma naturalnej roślinności przy brzegach.

R120lNAyby1UY1
Budowa hotelu i przystani nad jeziorem może przyciągnąć amatorów żeglarstwa. Trzeba jednak pamiętać, by część wybrzeża pozostała niezmieniona i by nie ucierpiały pobliskie lasy. W przeciwnym razie brak kontaktu z naturą zniechęci turystów do przyjazdu
RK8THziHRLDTF1
Mieszkańcy niektórych miast narzekają na duży ruch samochodowy i związany z tym hałas oraz wypadki. Aby tego uniknąć, buduje się obwodnice. Jednak w ten sposób często niszczy się cenne przyrodniczo tereny. Należy więc projektować ich przebieg tak, by straty w przyrodzie były jak najmniejsze. Trzeba też budować przepusty umożliwiające zwierzętom przedostanie się na drugą stronę drogi
Polecenie 2

Poszukaj w swojej okolicy terenów, które po uprzedniej dewastacji zostały poddane rekultywacji. Jeśli nie ma takich miejsc, zaproponuj działania poprawiające stan terenów, które twoim zdaniem tego wymagają.

Ciekawostka

Na całym świecie pszczelarze obserwują stopniowe wymieranie pszczół. Przyczyny nie są znane, ale najprawdopodobniej jest to konsekwencja skażenia środowiska szkodliwymi substancjami chemicznymi. Zjawisko to może mieć katastrofalne skutki – pszczoły zapylają wiele roślin, umożliwiając ich rozmnażanie. Część roślin uprawianych przez ludzi również jest zapylana przez pszczoły.

R1AfmmHKcr83J1
Znany uczony Maurice Maeterlinck powiedział: „Kiedy z ziemi znikną pszczoły, ludziom pozostaną już tylko cztery lata życia”. Uczony w ten sposób chciał pokazać, jak bardzo jesteśmy zależni od przyrody
i8CM4PUOMk_d5e279

Podsumowanie

  • Zrównoważony rozwój to takie gospodarowanie zasobami środowiska, które nie powoduje ich dewastacji.

  • Współczesny przemysł i życie codzienne powinny opierać się na idei zrównoważonego rozwoju.

  • Odnowa terenów poprzemysłowych jest korzystna zarówno dla środowiska, jak i dla ludzi.

Praca domowa
Polecenie 3.1

Korzystając z dostępnych źródeł, wskaż zalety i wady umacniania brzegów rzek, czyli ich tzw. regulacji.

Polecenie 3.2

Wymień zakłady przemysłowe położone w okolicy twojego miejsca zamieszkania. Określ, które z nich są największym zagrożeniem dla środowiska.

Polecenie 3.3

Zaproponuj działania, które przyczynią się do bardziej sprzyjających środowisku sposobów wydobywania i przetwarzania surowców przez wymienione przez ciebie zakłady przemysłowe.

Zobacz także

Jak ludzie zagrażają przyrodzie?isdWmnwRMUJak ludzie zagrażają przyrodzie?

Czy przyroda wpływa na ludzi?iclLZ3ZNnWCzy przyroda wpływa na ludzi?

Zmiany klimatui9wqQmWdgoZmiany klimatu

i8CM4PUOMk_d5e352

Słowniczek

zrównoważony rozwój
zrównoważony rozwój

takie gospodarowanie zasobami środowiska, które nie powoduje ich dewastacji i pozwala na ich zachowanie dla przyszłych pokoleń

i8CM4PUOMk_d5e395

Zadania

Ćwiczenie 1
RcVvUvX17KJOE1
zadanie interaktywne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R54ZvaHKsKK8N1
zadanie interaktywne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R13slDaorCYCP1
zadanie interaktywne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY 3.0.
rekultywacja1
rekultywacja

przywracanie wartości użytkowej i przyrodniczej terenom dewastowanym przez człowieka