Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Opisz obraz, używając pojęć: plan, kompozycja, perspektywa, kolorystyka.

Poszukaj w dostępnych ci źródłach informacji o dziełach Torrentiusa. Opisz, czym charakteryzowało się jego malarstwo.

R1bVCaGsXwVAm
(Uzupełnij) }.
Polecenie 2

Wyjaśnij, dlaczego symboliczne przesłanie obrazu nie jest jednoznaczne. Odwołaj się do ustaleń Zbigniewa Herberta zapisanych w eseju Martwa natura z wędzidłem oraz do własnych przemyśleń

RJ1HtDdk5FYk4
(Uzupełnij).
R6NVmBKYECLLi
Ilustracja interaktywna przedstawia martwą naturę. Na ledwo widocznej półce znajduje się puchar. Stoi on pomiędzy dwoma dzbanami na wodę i wino. Poza tym kompozycję uzupełniają dwie fajki. Nad nimi wisi wędzidło. Z półki zwisa kartka. Znajduje się na niej zapis nutowy. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Martwa natura z wędzidłem to jedyny zachowany obraz Torrentiusa stał się przedmiotem refleksji Zbigniewa Herberta, który i malarzowi, i jego dziełu poświęcił esej zatytułowany tak, jak i dzieło holenderskiego artysty., 2. Obraz zapisał się w pamięci na długie lata — wyraźny, natarczywy — a przecież nie był to wizerunek twarzy o pałającym spojrzeniu ani też żadna dramatyczna scena, lecz spokojna, statyczna, martwa natura. A oto inwentarz wyobrażonych na malowidle przedmiotów: po prawej, brzuchaty dzbanek z wypalonej gliny w kolorze nasyconego, ciepłego brązu; pośrodku masywny, szklany kielich zwany romer, do połowy napełniony płynem; po lewej stronie, srebrnoszary cynowy dzbanek z przykrywką i dziobem. I jeszcze na półce, gdzie stoją te naczynia, dwie fajansowe fajki i kartka papieru z nutami i tekstem. U góry metalowe przedmioty, których zrazu nie mogłem zidentyfikować., 3. Najbardziej fascynujące było tło. Czarne, głębokie jak przepaść, a zarazem płaskie jak lustro, dotykalne i gubiące się w perspektywach nieskończoności. Przeźroczysta pokrywa czeluści. Zanotowałem wówczas nazwisko malarza — Torrentius. […], 4. Światło obrazu jest osobliwe – zimne, okrutne, chciałoby się rzec, kliniczne. Jego źródło znajduje się poza malarską sceną. Wąski snop jasności określa figury z geometryczna precyzja, ale nie penetruje głębi, zatrzymuje się przed gładka, twarda jak bazalt czarna ściana tła., 5. Po prawej stronie (…) gliniany dzban z ciepła brązowa polewa, na której zatrzymał się krążek światła. Pośrodku kielich zwany römer, z grubego szkła, do połowy napełniony winem. I wreszcie cynowy dzban z energicznie sterczącym dziobem. Owe trzy naczynia uszeregowane w jednej linii, twarzą do widza, w pozycji na baczność, stoją na ledwo zaznaczonej półce, na której znajdują się jeszcze dwie fajki, zwrócone cybuchami w dół, i najjaśniejszy szczegół obrazu – rozpalona do białości karta papieru z partytura i tekstem., 6. U góry zaś ów przedmiot, którego zrazu nie mogłem odczytać i wydawał mi się zawieszoną na ścianie częścią starej zbroi, przy dokładniejszej obserwacji okazał się wędzidłem łańcuchowym, używanym do poskramiania wyjątkowo narowistych koni. Ta metalowa uprząż, odarta z stajennej pospolitości, wyłania się z ciemnego tła – hieratyczna, groźna, posępna jak zjawa Wielkiego Komandora., 7. Interpretacja Jak rozumieć symbolikę obrazu i na czym polega jego zagadka?

Martwa natura z wędzidłem przedstawia puchar stojący pomiędzy dwoma dzbanami – na wodę i na wino. Miedzy nimi leżą dwie fajki, a powyżej zawieszone jest wędzidło. U dołu widoczna jest kartka z zapisem nutowym i podpisem: Wat buten maat bestaat, int onmaats qaat vergaat. (To co istnieje poza miarą, w nadmiarze zły swój koniec znajdzie). Jak zauważają krytycy sztuki, tekst ten zawiera błędy, pojawiają się one także w zapisie nutowym. Czy wynika to z intencji autora, czy jest zwyczajnym przypadkiem?
Obraz można odczytywać jako alegorię umiaru – zachętę do życia we wstrzemięźliwości. Symbolizuje to dzban wody stojący obok wina – woda rozcieńcza bowiem alkohol. Wędzidło symbolizuje powściągliwość. Jednak błędy w zapisie sugerują, że malarz chciał podważyć lub wyśmiać to przesłanie. Bluźnierca, awanturnik i heretyk, sądzony za niemoralność mógł mieć stosunek ironiczny do cnoty umiaru. Na kartce umieścił także skrót ER+. Jest to interpretowane jako Eques Rosae Crucis, i kojarzone z bractwem różokrzyżowców, do którego należał artysta.
Johannes van der Beeck (Johannes Torrentius), Martwa natura z wędzidłem, 1614
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.