Powrót
Już wiesz
  • Równoległobok to czworokąt, który ma dwie pary równoległych boków.

  • Równoległobokami są więc na przykład prostokąty, kwadraty i romby.

    R1XGLM1IPaopf1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
    RyqsHZ9HfWo7t1
    Animacja

Obliczanie pola prostokąta

Ważne!
RNjhNWgylOfMw1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Pole prostokąta o bokach długości a oraz b jest równe

 P=ab
RRdQFmIq1Pklo1
Animacja pokazuje prostokąt, którego wierzchołki leżą w punktach kratowych kratownicy. Należy zmieniając położenie wierzchołków utworzyć inny prostokąt o danym polu.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.
ROcmxNnRAIZkc1
Animacja pokazuje kwadrat, którego wierzchołki leżą w punktach kratowych kratownicy. Należy zmieniając położenie wierzchołków utworzyć kwadrat o danym polu.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.
Przykład 1

Oblicz pole prostokąta o przekątnej długości 61 cm i szerokości 1,1 dm.

R11XGb323RI8q1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Zapisujemy szerokość prostokąta w centymetrach.

1,1 dm= 11 cm

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa, obliczamy długość a prostokąta.

112+a2=612
121+a2=3721
a2=3600, a>0
a=60

Obliczamy pole prostokąta.

P=1160
P=660 cm2

Pole prostokąta jest równe 660 cm2.

Przykład 2

Oblicz pole „parasolki”.
Zauważmy, że choć „parasolka” zbudowana jest z fragmentów koła, to jej pole można obliczyć mimo nieznajomości wzoru na pole koła.

RvTCED4GEz8CC1
Animacja przedstawia figurę zbudowaną z dwóch pełnych i dwóch niepełnych ćwiartek koła. Zauważamy, że pełne ćwiartki po obrocie o 180 stopni dopełniają dwie niepełne ćwiartki koła i tworzą prostokąt.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.

„Parasolka” i prostokąt o bokach długości aa2 składają się z  części odpowiednio do siebie przystających. O takich figurach mówimy, że są równoważne. Pola tych figur są równe.
Pole „parasolki” jest równe P=12a2.

izuhnkViQf_d5e183

Pole kwadratu

Kwadrat to prostokąt, którego boki są równe. Jego pole obliczamy więc podobnie jak pole prostokąta.

Ważne!
RIN9P97CedREq1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Pole kwadratu o boku długości a jest równe

P=aa=a2
ROcmxNnRAIZkc1
Animacja pokazuje kwadrat, którego wierzchołki leżą w punktach kratowych kratownicy. Należy zmieniając położenie wierzchołków utworzyć kwadrat o danym polu.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.
RKD0vsFKIBrFq1
Animacja pokazuje kwadrat, którego wierzchołki leżą w punktach kratowych kratownicy. Należy podać pole danego kwadratu.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.
Przykład 3

Pole kwadratu jest równe 49. Oblicz długość jego przekątnej.
Obliczamy najpierw długość a boku kwadratu.

a2=49
a=7

Długość d przekątnej obliczamy, korzystając ze wzoru na przekątną kwadratu.

d=a2
d=72

Długość przekątnej kwadratu jest równa 72.
Pole kwadratu można obliczyć, znając długość jego przekątnej.

Ważne!
R11Xkl0FsrEt81
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Pole kwadratu o przekątnej długości d jest równe

P=12d2
A
Ćwiczenie 1

Uzasadnij prawdziwość wzoru na pole kwadratu o przekątnej długości d.

Przykład 4

Oblicz obwód i pole kwadratu, wiedząc, że jego przekątna jest o 1 dłuższa od boku.

R1SM5c45OgwOv1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Oznaczmy: a – długość boku kwadratu. Wtedy jego przekątna d ma długość a+1.
Korzystamy ze wzoru na przekątną kwadratu.

d=a2
a2=a+1
a2-a=1
a2-1=1
a=12-1

Usuwamy niewymierność z mianownika ułamka, rozszerzając ułamek przez 2+1 i  wykonując wskazane działania.

a=12+12-12+1=2+12+2-2-1
a=2+11
a=2+1

Obliczamy obwód kwadratu.

L=42+1

Obliczamy pole kwadratu.

P=2+12
P=2+12+1=2+2+2+1=3+22

Obwód kwadratu jest równy 42+1, a jego pole 3+22.

izuhnkViQf_d5e321

Pole równoległoboku

Zapamiętaj!
R6BN31mrbpFsK1
Animacja
Przykład 5

Rysunek przedstawia równoległobok ABCD ( w różnym położeniu) o wysokości h poprowadzonej do boku długości a.
Przekształć równoległobok tak, aby otrzymać prostokąt.

  • przypadek I

    RML2Il7GGGK4K1
    Animacja przedstawia równoległobok A B C D o wysokości h opuszczonej na bok długości a. Drugi bok równoległoboku ma długość b. Wysokość równoległoboku poprowadzona z wierzchołka kąta rozwartego A do podstawy DC wyznacza trójkąt prostokątny A E D. Trójkąt ten przesuwamy wzdłuż podstawy a tak, że wierzchołki A i D pokrywają się z wierzchołkami B i C równoległoboku. Powstał prostokąt A B E F o bokach długości a oraz h.
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.

  • przypadek II

    Rp3X6KKLPuSJM1
    Animacja przedstawia równoległobok A B C D. Poprowadzony pionowo odcinek z wierzchołka B podzielił równoległobok A B C D na trójkąt prostokątny i trapez. Przesuwamy trapez wzdłuż boku AB równoległoboku tak, że wierzchołek B trapezu pokrywa się z wierzchołkiem A równoległoboku. Powstał prostokąt o bokach równych wysokości i długości boku AB równoległoboku.
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.

    Jakie jest pole otrzymanego prostokąta? Jakie jest pole równoległoboku? Zapisz wzór na pole równoległoboku.

izuhnkViQf_d5e381
Ważne!

Pole równoległoboku o podstawie długości a i wysokości h poprowadzonej do tej podstawy jest równe

P=ah
R18TtYs7bDYsY1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Przykład 6

Stosunek długości boków równoległoboku jest równy 3:5. Obwód równoległoboku jest równy 40. Wysokość poprowadzona do dłuższego boku jest równa 6. Oblicz długość drugiej wysokości równoległoboku.
Oznaczmy

  • 3x (gdzie x jest liczbą naturalną różną od 0) – długość krótszego boku równoległoboku

  • 5x (gdzie x jest liczbą naturalną różną od 0)- długość dłuższego boku równoległoboku.

Obliczamy długości boków równoległoboku, korzystając z tego, że obwód równoległoboku jest równy 40.

R9U7aCBFn9zZW1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2(3x+5x)=40 /:2
8x=20
x=2,5
3x=32,5=7,5
5x=52,5=12,5

Obliczamy pole równoległoboku.

P=12,56=75

Pole równoległoboku możemy też obliczyć jako iloczyn krótszego boku i wysokości poprowadzonej do tego boku.

7,5h=75
h=10

Druga z wysokości równoległoboku jest równa 10.

izuhnkViQf_d5e459

Pole rombu

Już wiesz
R1IOJ6o5hEH5T1
Animacja
Zapamiętaj!
R1ALKa6rbcFDi1
Animacja
Przykład 7

Rysunek przedstawia romb o wysokości h i boku długości a.
Przekształć romb tak, aby otrzymać prostokąt.

RKcIO0l2s2Kr21
Animacja przedstawia romb o boku długości a oraz wysokości h. Wysokość rombu, opuszczona z wierzchołka kąta rozwartego do podstawy, wyznacza trójkąt prostokątny. Trójkąt ten przesuwamy wzdłuż podstawy a tak, że wierzchołki rombu leżące przy sąsiednim boku pokrywają się z wierzchołkami leżącymi przy drugim sąsiednim boku. Powstał prostokąt o bokach długości a oraz h.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.

Jakie jest pole otrzymanego prostokąta? Jakie jest pole rombu? Zapisz wzór na pole rombu.

Przykład 8

Rysunek przedstawia romb o przekątnych długości pq. Przekształć romb tak, aby otrzymać prostokąt.

R1S4LvXtDQanX1
Animacja przedstawia romb o przekątnych długości p i q. Przekątne dzielą romb na cztery jednakowe trójkąty prostokątne. Przesuwamy dwa trójkąty, mające wspólny wierzchołek tak, że ich wspólny wierzchołek pokryje się z wierzchołkiem wspólnym dwóch pozostałych trójkątów. Powstał prostokąt o bokach długości jedna druga p oraz q.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY NC 3.0.

Jakie jest pole otrzymanego prostokąta? Jakie jest pole rombu? Zapisz wzór na pole rombu.

izuhnkViQf_d5e514
Ważne!

Pole rombu o wysokości h i boku długości a

RV8qoeXr2kCfK1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
P=ah
Ważne!

Pole rombu o przekątnych długości pq

Rk2ByXTAwPB4X1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
P=pq2
Przykład 9

Obwód rombu jest równy 148, a jedna z przekątnych rombu ma długość 24. Oblicz pole rombu.
Obliczamy długość a boku rombu.

4a=148
a=37

Przekątne rombu przecinają się pod kątem prostym. Oznaczmy E – punkt przecięcia przekątnych rombu, A,B,C,D – wierzchołki rombu. Otrzymujemy trójkąt prostokątny AED, w którym jedna z przyprostokątnych ma długość 24:2=12, a przeciwprostokątna ma długość 37.
Obliczamy długość p drugiej przyprostokątnej, czyli połowę długości drugiej przekątnej rombu.
Korzystamy z twierdzenia Pitagorasa.

RmcwTiGQUjNAX1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
p2+122=372
p2=1369-144p2=1225
p=1225=35

Obliczamy długość drugiej przyprostokątnej.

2p=235=70

Znając długości przekątnych rombu, obliczamy jego pole.

P=24702
P=840

Pole rombu jest równe 840.

Zadania

izuhnkViQf_d5e602
A
Ćwiczenie 2

Oblicz pola figur przedstawionych na rysunku.

RaE9n4JiGPOKl1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Przyjmij, że długość kratki na rysunku jest równa

  1. 1 cm

  2. 2 dm

  3. 0,5 m

B
Ćwiczenie 3

Boisko do gry w siatkówkę ma wymiary 18 m9 m. Boisko to przedstawiono na planie wykonanym w skali 1 : 30. Wynika z tego, że pole tak otrzymanego prostokąta jest równe ... m2

B
Ćwiczenie 4

Przekątne prostokąta mają długość 10 cm i  przecinają się pod kątem 120°. Pole prostokąta jest równe  cm2.

B
Ćwiczenie 5

Stosunek długości boków prostokąta wynosi 3:4. Obwód prostokąta jest równy 28 cm. Oblicz pole prostokąta.

B
Ćwiczenie 6

Szerokość prostokąta stanowi 0,25 jego długości. Pole prostokąta jest równe 6,25. Oblicz obwód prostokąta.

classicmobile
Ćwiczenie 7

Figura na rysunku zbudowana jest z jednakowych kwadratów. Pole tej figury jest równe 2,5.

RwdBUUU6WFnzq1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Obwód figury jest więc równy

RnR1bkBOhb3HB
OBIEKT MULTIMEDIALNY KLIKNIJ, ABY OTWORZYĆ NA PEŁNYM EKRANIE
Kliknij, aby rozpocząć
Wystąpił błąd
Spróbuj ponownie później
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
static
B
Ćwiczenie 8

Na środku kwadratowej podłogi w odległości 50 cm od każdej ze ścian leży kwadratowy dywan. Na planie wykonanym w skali 1: 200 dywan ma wymiary 2 cm2 cm. Jaki procent powierzchni podłogi zajmuje ten dywan?

classicmobile
Ćwiczenie 9

Obwód kwadratu jest równy 6,4 dm. Pole tego kwadratu przedstawionego w skali 3:1 jest równe

RhGSsvz7CWhWR
OBIEKT MULTIMEDIALNY KLIKNIJ, ABY OTWORZYĆ NA PEŁNYM EKRANIE
Kliknij, aby rozpocząć
Wystąpił błąd
Spróbuj ponownie później
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
static
A
Ćwiczenie 10

Oblicz pole prostokąta ABCD.

R1Gf5X4oUDd9r1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
A
Ćwiczenie 11

Oblicz pole każdego z równoległoboków przedstawionych na rysunku. Przyjmij za jednostkę pole jednej kratki.

RgSdNB2Gl0U7C1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
izuhnkViQf_d5e894
A
Ćwiczenie 12

Proste kl są równoległe.

RJYH5Nn6Tsdc91
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Za jednostkę pola przyjmij pole jednej kratki. Uzupełnij zdania.

  1. Równoległobok o największym polu to …

  2. Pole największego z  równoległoboków jest o … większe od pola najmniejszego z równoległoboków.

  3. Pole równoległoboku … jest równe polu równoległoboku B.

B
Ćwiczenie 13

Pole równoległoboku jest równe 24 cm2.

  1. Oblicz wysokość równoległoboku, wiedząc, że długość boku, do którego ta wysokość jest poprowadzona, wynosi 8 cm.

  2. Wysokość poprowadzona do dłuższego boku jest równa  2 cm. Kąt ostry ma miarę 45°. Oblicz drugą wysokość równoległoboku.

  3. Wysokość równoległoboku jest sześć razy większa od długości boku, do którego została poprowadzona. Oblicz wysokość.

B
Ćwiczenie 14

Pole równoległoboku przedstawionego na rysunku jest równe 12. Oblicz obwód równoległoboku.

R1XYF5fZZaYe71
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 15

Pole rombu jest równe 720. Jedna z przekątnych rombu ma długość 80.
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

REb8Mzq16F5La
OBIEKT MULTIMEDIALNY KLIKNIJ, ABY OTWORZYĆ NA PEŁNYM EKRANIE
Kliknij, aby rozpocząć
Wystąpił błąd
Spróbuj ponownie później
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
static
B
Ćwiczenie 16

Oblicz długość boku rombu, w którym

  1. pole jest równe 840, a jedna z przekątnych ma długość 40

  2. pole jest równe 2184, a jedna z przekątnych ma długość 168

  3. pole jest równe 336, a jedna z przekątnych ma długość 14

A
Ćwiczenie 17

Rabatka ma kształt równoległoboku, takiego jak na rysunku.

Rz2BxWywE7iln1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Wydzielono część rabatki w kształcie rombu największego z możliwych i takiego, którego boki są równoległe do boków równoległoboku. Na części w kształcie rombu posadzono fiołki, a na pozostałej części bratki. Jaki procent rabatki obsadzono bratkami?

classicmobile
Ćwiczenie 18

Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

Rw4W4WBAHJJu5
static
classicmobile
Ćwiczenie 19

Każdy bok równoległoboku zwiększono o 10%. O ile procent zwiększy się jego pole?

RboX7d2rqVeco
OBIEKT MULTIMEDIALNY KLIKNIJ, ABY OTWORZYĆ NA PEŁNYM EKRANIE
Kliknij, aby rozpocząć
Wystąpił błąd
Spróbuj ponownie później
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
static
B
Ćwiczenie 20

Każdy bok prostokąta zwiększono 10%. O ile procent zwiększy się jego pole?

classicmobile
Ćwiczenie 21

Połączono środki boków prostokąta o wymiarach 4 cm na 8 cm.
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

RYHQflD1zPcfL
static