Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu kierowca mechanik, technik transportu drogowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu kierowca mechanik, technik transportu drogowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑zasobu jest przedstawienie zagrożeń związanych z aktami bezprawnej ingerencji, terroryzmem oraz określenie wpływu czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo. Przedstawienie zasad poruszania się w obszarze portu lotniczego (m.in. działania systemu przepustkowego) oraz zobrazowanie zadań zarządzającego portem w zakresie ochrony, w tym kontroli bezpieczeństwa pasażerów z użyciem urządzeń i systemów kontroli.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\textbf{TLO.02.}$ Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej wyodrębnionej w zawodzie Technik lotniskowych służb operacyjnych $3 1 5 4 0 6$

Podstawa programowa

$\textbf{TLO.02.}$ Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji:

• monitorowania stanu infrastruktury portu lotniczego,

• pozyskiwania oraz przekazywania informacji dotyczących działań operacyjnych w porcie lotniczym,

• prowadzenia działań operacyjnych zgodnie z obowiązującymi procedurami w celu zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych,

• współpracy z podmiotami uprawnionymi do prowadzenia działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, w tym ochrony portu lotniczego przed aktami bezprawnej ingerencji.

$\textbf{TLO.02.1.}$ Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią,
2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska,
3) opisuje prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określa zagrożenia związane z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy,
5) organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,
6) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych,
7) udziela pierwszej pomocy w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego.

$\textbf{TLO.02.3.}$ Organizacja działań związanych z funkcjonowaniem portu lotniczego

Uczeń:

3) stosuje zasady bezpiecznej eksploatacji portów lotniczych,
4) charakteryzuje rodzaje zagrożeń związanych z obsługą portów lotniczych,
5) stosuje zasady bezpieczeństwa w porcie lotniczym,
6) charakteryzuje systemy ochrony w portach lotniczych.

$\textbf{TLO.02.4.}$ Prowadzenie działań związanych z obsługą operacyjną w porcie lotniczym

Uczeń:

2) przestrzega zasad korzystania z infrastruktury portów lotniczych,
3) charakteryzuje metody oceny stanu technicznego elementów infrastruktury portu lotniczego,
4) stosuje zasady zapewnienia bezpieczeństwa realizowanych operacji lotniczych,
5) stosuje przepisy polskiego i międzynarodowego prawa lotniczego.

$\textbf{TLO.02.7.}$ Prowadzenie działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa w porcie lotniczym

Uczeń:

1) stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po terenie portu lotniczego,
2) stosuje przepisy prawa i zasady związane z ochroną portu lotniczego,
3) przewiduje skutki zagrożeń w porcie lotniczym,
4) ocenia stopień zagrożenia bezpieczeństwa operacji lotniczych w porcie lotniczym,
5) stosuje metody zapobiegania zagrożeniom bezpieczeństwa operacji lotniczych w porcie lotniczym,
6) stosuje zasady powiadamiania i alarmowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa osób i mienia,
7) charakteryzuje urządzenia i systemy kontroli bezpieczeństwa w porcie lotniczym,
8) uczestniczy w realizacji zadań służb operacyjnych w sytuacji zagrożeń,
9) wykonuje czynności operacyjne związane z zapewnieniem bezpieczeństwa w porcie lotniczym.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDRchGN9FKWprowadzenie Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału, odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne
   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które umożliwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.
   Film edukacyjnyD4ukSvNIaFilm edukacyjny przedstawia zawody (zadania i czynności zawodowe): kierownik do spraw bezpieczeństwa, dyżurny operacyjny portu lotniczego, agent obsługi naziemnej, specjalista do spraw badania wypadków lotniczych oraz prezentuje obsługę i zastosowanie wykorzystywanego przez nich sprzętu. Przedstawia także dokumentację związanej z wykonywaniem czynności zawodowych i przykłady raportu dziennego z obsługi statku powietrznego wypełnianego przez agenta handlingowego oraz formularza powiadamiania o zdarzeniach lotniczych do $\text{ULC}$ i $\text{PKBWL}$.
   Plansza interaktywnaDXOs5jCCTPlansza interaktywna — przedstawia podstawowe zasady dotyczące zachowania bezpieczeństwa w porcie lotniczym, działania urządzeń służących do kontroli bezpieczeństwa pasażerów i ich bagażu, funkcjonowanie i zadania kierownika d/s bezpieczeństwa ($\text{SMS}$), zadania przedstawiciela $\text{PKBWL}$ oraz zasady korzystania z Podręcznika zarządzania bezpieczeństwem ($\text{SMM}$).

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDCPQAEEHcInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDa96Sj0o8Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD18KFUFrxPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięD3VWHTsdTPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD1H4Zr3nsNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD1FSk7y5mInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik lotniskowych służb operacyjnych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie zagadnień związanych z zagrożeniami związanymi z aktami bezprawnej ingerencji, terroryzmem oraz określeniem wpływu czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo. Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel prezentuje zakres tematyczny filmu wskazując informacje, które on zawiera. Jego rola polega na „przeskakiwaniu” w podrozdziały filmu obejmujące zawody prezentowane w video i szybkie omówienie zakresu informacji w nim. Nauczyciel przydziela dostęp do filmu.

• Nauczyciel dzieli uczniów na $4$ grupy.

• Zadaniem każdej grupy będzie opracowanie opisu stanowiskowego dla wskazanego zawodu. Opis stanowiska pracy ma zawierać czynności, jakie ma wykonać osoba w danym zawodzie, kompetencje i cechy osobowości, sprzęt niezbędny do pracy (informacje z filmu) oraz zdjęcie osoby na stanowisku i korelacje z innymi osobami (podobne kompetencje, podobne lub powiązanie zadania, komunikacja z innymi osobami na lotnisku) na podstawie innych źródeł (np.: internet).

• Pierwsza grupa ma zadanie opracować zawód: kierownik do spraw bezpieczeństwa, druga — dyżurny operacyjny portu lotniczego, trzecia — agent obsługi naziemnej, czwarta — specjalista do spraw badania wypadków lotniczych.

• Nauczyciel prosi, aby grupy wykonały te opracowania na dużej karcie (np.: na flipcharcie) w taki sposób, aby można było uzupełniać wpisy. Jeśli grupy robią to w wersji cyfrowej, dokument powinien być edytowalny.

• Grupy mają około $7$ minut na wykonanie zadania. Mogą się posługiwać wszelkimi dostępnymi danymi.

• Po upływie określonego czasu nauczyciel prosi grupy o przekazanie własnych notatek kolejnej grupie. Grupa pierwsza w drugiej rundzie opracowuje zawód „dyżurny operacyjny portu lotniczego”, druga — „agent obsługi naziemnej” itd.

• Grupy analizują materiał filmowy i dopisują (innym kolorem na flipcharcie lub inną czcionką na dokumencie cyfrowym) elementy, które odnaleźli w filmie, a nie znalazły się one w procedurach grupy, która poprzednio opracowywała notatkę.

• Po około $5$ minutach grupy kończą ten etap pracy i przekazują notatki kolejnej grupie

• Grupa pierwsza w trzeciej rundzie opracowuje zawód „agent obsługi naziemnej” itd.

• Po tym cykl następuje ostatnie przekazanie notatek. Grupa pierwsza w czwartej rundzie opracowuje zawód „specjalista do spraw badania wypadków lotniczych” itd. Każda grupa ma na to $5$ minut.

• Ostatnie zadanie z filmem polega na zaproponowaniu sytuacji, sprzętu lub czynności, które byłyby błędnie użyte. Grupy określają, co może pójść nie tak w wykonywaniu czynności, wskazując typowe i nietypowe błędy. Zamieszczają je poniżej wszystkich zapisek oznaczając kolorem czerwonym. Czas to około $10$ minut.

• Grupy, przy każdym przejściu do następnego działania, analizują notatki swoich poprzedników. Zapisują też elementy, z którymi się nie zgadzają, w notatkach na osobnych kartkach.

• Teraz grupy prezentują swoje karty (lub notatki cyfrowe). W trakcie komentują to, co sami wykonali i z czym się nie zgadzają w pracy poprzednich grup.

• Nauczyciel dyskutuje z uczniami i wyjaśnia nieścisłości.

• Uczniowie, po omówieniu, wykonują zdjęcia kart poszczególnych grup.

Plansza interaktywna

• Nauczyciel przygotowuje wydruk plansz interaktywnych tak, aby poniżej i powyżej obrazka z planszą wystarczyło trochę miejsca na notatkę (mniej więcej pięć zdań na każdy element planszy).

• Dzieli uczniów na trzy grupy. Każdej grupie daje po dwie wydrukowane karty w taki sposób, że pierwsza otrzymuje hasło „bezpieczeństwo w porcie lotniczym” i „ochrona portu lotniczego”, druga „kontrola bezpieczeństwa” i „Podręcznik zarzadzania bezpieczeństwem”, a trzecia „System $\text{SMS}$” oraz „$\text{PKBWL}$”.

• Uczniowie bez zaglądania do e‑materiału starają się jednym zdaniem zapisać na otrzymanych wydrukach odpowiedź na pytanie „Co może kryć się pod hasłami z kart?”.

• Po zapisaniu swoich sugestii na znak nauczyciela karty przekazują kolejnej grupie (pierwsza grupa przekazuje zapisane karty grupie drugiej itp.).

• Grupy przeglądają notatki kolegów i dopisują, o co ich zdaniem informacje powinny zostać poszerzone.

• Na znak nauczyciela jeszcze razy grupy zamieniają się kartami i odpowiadają na sugestie.

• Finalnie każda grupa przejrzy i zaproponuje treść, która mogłaby się znaleźć na planszy.

• Teraz dopiero nauczyciel wyświetla e‑materiał i analizując kolejne karty, prezentuje zawartość plansz interaktywnych.

• Podsumowuje zajęcia, porównując zagadnienia, które sugerowali uczniowie z tymi, które zostały przedstawione w e‑materiale.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu sprzętu używanego podczas kontroli bezpieczeństwa, skrótów związanych z ochroną i bezpieczeństwem, a także zadań zawodowych poszczególnych osób na stanowiskach związanych z ochroną.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel dyskutuje z młodzieżą o różnych rodzajach sprzętu stosowanego ze względów bezpieczeństwa w porcie lotniczym.

• Prosi o przykłady różnych ich rodzajów i ich skrótów, z którymi uczniowie się spotkali lub słyszeli.

• Zapisuje przykłady na tablicy, a potem wspólnie z uczniami przegląda fragment filmu dotyczący tych urządzeń objaśniając ich zastosowanie.

• Po omówieniu uczniowie rozwiązują ćwiczenie $4$ dedykowane do tego materiału polegające na uzupełnieniu luk. Ćwiczenie to zawiera wiele innych skrótów nie łączących się ze sprzętem. Jest to powód do podjęcia przez nauczyciela kwestii skrótów związanych z ochroną i bezpieczeństwem na lotnisku.

• Nauczyciel omawia ten temat.

• Uczniowie teraz uzupełniają poprawnie ćwiczenie $4$ i sprawdzają się w ćwiczeniu $1$ zawierającym skróty, które trzeba wyjaśnić.

• Nauczyciel podsumowuje zagadnienia sprzętu i skrótów stosowanych w przestrzeni ochrony i bezpieczeństwa w porcie lotniczym.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel prezentuje fragment filmu dotyczący sprzętu kontroli bezpieczeństwa i scenek jego użycia

• W trakcie oglądania uczniowie robią notatki (hasłowo), by jak najwięcej informacji przyswoić.

• Nauczyciel prosi uczniów o przeanalizowanie własnych notatek i zaproponowanie opisanie samodzielnie sytuacji użycia sprzętu w postaci „historii z życia wziętej”. Może to być na przykład historia biznesmena Jacka, który zapomniał wyjąć ze swojej teczki zabytkowy nożyk do papieru i ... . Historia ma wskazywać na osoby i sprzęt oraz elementy procedury, które powinny się w takiej sytuacji pojawić.

• Sporządzone notatki i wymyślone historie uczniowie przekazują koledze, który je recenzuje, wskazując błędy lub nieścisłości.

• Uczniowie otrzymują dostęp do filmu, dzięki czemu mogą dokładniej przeanalizować notatki kolegów.

• Notatki po recenzji wracają do autorów, którzy poprawiają błędy.

• Błędy omawiane są na forum, a nauczyciel wspólnie z uczniami określa właściwe części wspólne i różnice podejściu do tematu.

Plansza interaktywna

• Nauczyciel wprowadza temat elementów składających się na bezpieczeństwo w porcie lotniczym wykorzystując kolejne elementy na grafikach interaktywnych.

• Prosi uczniów, aby samodzielnie przeanalizowali te grafiki i wykonali mapę myśli, która będzie zawierała w części centralnej hasło „Ochrona i bezpieczeństwo w porcie lotniczym” i rozgałęzienia do innych, które będą stanowić kolejne tytułu kart planszy interaktywnych.

• Praca uczniów polega na zapoznaniu się z e‑materiałem i rozszerzeniu mapy o elementy zawarte w planszy interaktywnej w postaci haseł.

• Podstawowym elementem mapy będzie hasłowy opis elementu składowego mapy na podstawie opisu lub informacji znalezionej w Internecie.

• Przykładowa „nitka” takiej mapy może wyglądać następująco: „Ochrona i bezpieczeństwo w porcie lotniczym” — „System $\text{SMS}$” — „Safety Manager” — „na lotnisku jest bezpiecznie” — „realizuje ten cel poprzez audyty, spotkania, szkolenia i porady”.

• Mapy uczniowie rysują na płaszczyźnie $\text{A4}$, w notesie lub w notatniku elektronicznym.

• Nauczyciel po zakończeniu pracy prosi uczniów o wymienienie się w parach notatkami i zapoznaniu się z mapą kolegi.

• Uczniowie zbierają informacje zwrotne o swoich mapach od kolegów.

• Nauczyciel prosi o ostatnie korekty mapy i wskazuje uczniów do zaprezentowania swojej pracy na forum.

• Uczniowie otrzymują oceny lub pochwały.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć.

Obszerność zagadnień powoduje, że nauczyciel może poprosić uczniów o utworzenie własnego słownika pojęć i słów, które znajdują się w e‑materiale, a których oni z różnych przyczyn nie znają (pomimo znajdującego się słownika zaprezentowanego przez autorów). Dzięki tej pracy uczeń będzie mógł wcześniej zapoznać się z fachowym słownictwem.

Daje to także możliwość takiego przeprowadzenia wstępu do tematu, w którym uczniowie zaprezentują pojęcia, których oni nie znają (słownik pojęć do e‑materiału może się w nich zawierać, ale należy zakładać, że wiele pojęć może być nieznanych ze względu na braki edukacyjne z poprzednich jednostek lekcyjnych).

Budowa wspólnego słownika podczas lekcji na podstawie pracy z pojęciami w domu (poza zajęciami) daje możliwość rozwijania uczniów w pracy samodzielnej (samodzielne zdobywanie wiedzy), autoanalizy (dowiadują się czego nie wiedzą, a co już powinni wiedzieć przy rzetelnej nauce) oraz poczucia pracy grupowej (wspólny słownik w oparci o jednostki, które go utworzyły).

Praca z uczniami z SPE i indywidualizowanie pracy z uczniem

Ważnym elementem pracy z tym e‑materiałem jest zapewnienie uczniom tylu możliwości pracy z nim, aby mogli pracować w sposób odpowiadający ich stylom uczenia się, potrzebom fizycznym, zainteresowaniom i umiejętnościom, na przykład wykonywanie zdań z lukami, które sami uczniowie wymyślają analizując e‑materiał lub checklista, w której w pierwszej kolumnie są czynności i zadania zawodowe związane z bezpieczeństwem w porcie lotniczym, a w kolejnych kolumnach zaznaczamy tylko te, które dotyczą konkretnego nazwy zawodu związanego z bezpieczeństwem w porcie. Kolumny mogą mieć wtedy nagłówki: kierownik do spraw bezpieczeństwa, dyżurny operacyjny portu lotniczego, agent obsługi naziemnej, specjalista do spraw badania wypadków lotniczych.

Formy te są określane przez kryteria i efekty uczenia się, a także listy kontrolne i indywidualne wsparcie dla tych, którzy tego potrzebują w czasie planowania i realizacji z nimi zadań.

Możliwości jest dużo. Począwszy od zmniejszania wymagania poprzez połączenie czynności zawodowej z zawodem lub narzędziem wykorzystywanym w pracy oraz dokumentacją służbową, po tworzenie historii, na podstawie których wykonuje się scenariusze rozmów z pracowników odpowiedzialnych za bezpieczeństwo z podróżnymi i innymi osobami lub nagrywanie materiałów wideo — samouczków z zasadami bezpieczeństw ai ochrony lub popularnymi błędami, które podczas pracy służb mogą się pojawić (na podstawie tego e‑materiału).

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści