Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie monter nawierzchni kolejowej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

TKO.01. Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza w zawodzie monter nawierzchni kolejowej

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji TKO.01. Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza

• wykonywania robót związanych z budową nawierzchni kolejowej;

• wykonywania robót związanych z wymianą uszkodzonych elementów nawierzchni kolejowej i elementów podtorza;

• wykonywania robót związanych z utrzymaniem wymaganych parametrów technicznych nawierzchni kolejowej.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

TKO.01.3. Wykonywanie robót związanych z budową nawierzchni kolejowej

Uczeń:

1) dobiera materiały do wykonywania nawierzchni kolejowej,
2) montuje elementy nawierzchni kolejowej, urządzenia i zamknięcia nastawcze,
3) wykonuje roboty związane z układaniem, wymianą i regulacją nawierzchni kolejowej oraz urządzeń i zamknięć nastawczych,
4) montuje elementy nawierzchni przejazdów kolejowo‑drogowych, urządzeń na obiektach inżynieryjnych i w łukach toru kolejowego;

TKO.01.4. Wykonywanie robót związanych z utrzymaniem nawierzchni kolejowej i elementów podtorza

Uczeń:

10) demontuje tory, rozjazdy, skrzyżowania torów, urządzenia i zamknięcia nastawcze,
11) demontuje elementy nawierzchni przejazdów kolejowo‑drogowych oraz urządzeń na obiektach inżynieryjnych i w łukach toru kolejowego.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD1DhGq71PWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy jest to:

   Sekwencje filmowe Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorzaDoQhSWeeHSekwencje filmowe Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza to zestaw animacji dotyczących montażu i demontażu: szyn, podkładów, złączek, rozjazdów, przyrządów wyrównawczych, kozłów oporowych oraz podsypki. Animacje zawierają określenie nazwy wykonywanej pracy, zadania i czynności zawodowe jakie będą wykonywane przy montażu lub demontażu nawierzchni kolejowej oraz prezentację obsługi i zastosowania wykorzystywanego sprzętu do realizacji zadań zawodowych w metodzie tradycyjnej demontażu toru to jest przy pomocy koparek, dźwigów i suwnic bramowych $\text{SBT-}5$ oraz w metodzie nowoczesnej poprzez wykorzystanie sprzętu takiego jak pociąg $\text{PUN}$, tawersy do montażu i demontażu podkładów, oczyszczarka tucznia $\text{RM}85-750\text{/RM}80$, profilarka do tłucznia $\text{SSP }110\text{ SW}$, zgrzewarka szynowa, Palownica $\text{PV }15$, podbijarka torowa $\text{CSM }09-32$. Animacje prezentują dokumentację zgodną z uchwalonym w styczniu 2016 r. standardem technicznym „O organizacji i wykonywaniu pomiarów geodezji kolejowej” $\text{GK-}1$ związanej z wykonywaniem czynności zawodowych.

   Wizualizacja w 3D Elementy nawierzchni kolejowejD14guSoPJWizualizacja w 3D Elementy nawierzchni kolejowej przedstawia elementy nawierzchni kolejowej: szyny, podkłady, złączki, rozjazdy, przyrządy wyrównawcze, kozły oporowe, podsypka.

   Gra „wcielanie się w rolę” Czynności związane z montażem lub demontażem elementów nawierzchni kolejowejDidtg7KHGGra „wcielanie się w rolę” Czynności związane z montażem lub demontażem elementów nawierzchni kolejowej pozwala wcielić się w rolę pracownika, który otrzymuje konkretne zadanie do wykonania z dziedziny montażu lub demontażu konkretnego elementu nawierzchni kolejowej np. szyny, podkłady, złączki, rozjazdy, przyrządy wyrównawcze, kozły oporowe, podsypka.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDYOxdlCA8Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD14HOpvg2Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaDMCmV25vhPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięD1A6YZckLPrzewodnik dla uczącego się się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD1Gu526XqNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDjBll3MTZInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z montażem i demontażem poszczególnych elementów wchodzących w skład nawierzchni kolejowej to jest szyn, podkładów, złączek, rozjazdów, przyrządów wyrównawczych, kozłów oporowych oraz podsypki w sposób prawidłowy zgodny z instrukcjami $\text{PKP PLK S.A.}$ Oparty on jest na instrukcji kolejowej: $\text{Id-}3$ „Warunki techniczne utrzymania podtorza kolejowego”, $\text{Id-}1$ ($\text{D-}1$) „Warunki techniczne utrzymania nawierzchni na liniach kolejowych” oraz zgodny z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10.09.1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza”

• Nauczyciel prezentuje sekwencje filmowe wskazując na jej zawartość merytoryczną.

• Nauczyciel dzieli klasę na $7$ grup.

• Każda z grup otrzymuje jeden z tematów: $1$. montaż i demontaż szyn, $2$. montaż i demontaż podkładów $3$. montaż i demontaż złączek $4$. montaż i demontaż rozjazdów $5$. montaż i demontaż przyrządów wyrównawczych $6$. montaż i demontaż kozłów oporowych $7$. montaż i demontaż podsypki. Grupy nie znają swoich tematów i ich innej grupie nie zdradzają swojego tematu.

• Zadaniem grup będzie przygotowanie scenariusza pokazu i samego pokazu, który zaprezentowany będzie bez słów. Będzie to prezentacja sposobu ręcznego montażu lub demontażu elementu nawierzchni kolejowej.

• Uczniowie przygotowują scenariusz i przekazują go do zatwierdzenia nauczycielowi. Po zatwierdzeniu pracują nad „pokazaniem bez słów” pracy nad montażem lub demontażem.

• Grupy prezentują swoje prace, a pozostałe grupy mają za zadanie odgadnąć, jakie czynności wykonują.

• Finalnie po odgadnięciu uczniowie prezentujący czynności dyktują reszcie klasy w punktach czynności, które zostały wykonane.

• Nauczyciel koryguje ewentualne błędy i dodaje informacje niezbędne do poprawnego określenia czynności zawodowych podczas montaży i demontaży.

Wizualizacja „Elementy nawierzchni kolejowej”

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie: elementy nawierzchni kolejowej.

• Prezentuje wizualizację 3D, w której skład wchodzą szyny, podkłady, złączki, rozjazdy, przyrządy wyrównawcze, kozły oporowe, podsypka oraz omawia elementy tych wizualizacji.

• Uczniowie uważnie przypatrują się elementom i opisom lub komentarzom nauczyciela oraz notują, według siebie, najważniejsze informacje.

• Po obejrzeniu materiału uczniowie sporządzają krótką notatkę na temat elementów nawierzchni kolejowej, w której skład wchodzą informacje zawierające np. definicję elementu, charakterystyczne szczegóły konstrukcyjne, rodzaje, sposób montażu i demontażu oraz maszyny lub narzędzia do tego rodzaju prac przydatne.

• Nauczyciel dzieli klasę na pół i prosi o dobranie się w pary.

• Uczniowie zasiadają w dwóch kręgach twarzą do partnera z pary (posiadają ze sobą własne notatki).

• Nauczyciel określa temat: „szyny”.

• Teraz uczniowie na przemian w parze zadają sobie pytania związane z tą wizualizacją (i notatkami o niej). Każdy uczeń zadający pytanie powinien znać na nie odpowiedź. Jeśli uczeń w parze nie odpowie na zadane pytanie, musi zapisać odpowiedź przedstawioną przez pytającego w swojej notatce.

• Uczniowie w parze zadają sobie po trzy pytania. Każda poprawna odpowiedź daje uczniowi punkt.

• Nauczyciel określa drugi zakres tematyczny: „podkłady, złączki i podsypka”.

• Po raz kolejny następuje runda pytań i odpowiedzi.

• Nauczyciel określa trzeci zestaw tematyczny: „rozjazdy i kozły oporowe”.

• Po raz trzeci następuje runda pytań i odpowiedzi.

• Po tej rundzie, jeśli którykolwiek uczeń zdobył dziewięć punktów, może wyjść (ale nie musi) z kręgu i zająć miejsce przy tablicy lub przy nauczycielu. On teoretycznie zakończył aktywność. Teraz jego zadaniem jest przygotowanie trzech pytań (po jednym dla każdej wizualizacji) na potrzeby przeprowadzenia finału ćwiczenia.

• Reszta uczniów bierze udział w kolejnych rundach (gdzie kolejno pojawiają się hasła „szyny”, „podkłady, złączki i podsypka”, „rozjazdy i kozły oporowe”).

• Aktywność kończy się dla wszystkich, jeśli w kręgu pozostaje mniej niż $\frac{1}{3}$ uczniów. Rozpoczyna się wtedy finał ćwiczenia.

• W finale uczniowie, którzy wcześniej ukończyli ćwiczenie, zadają pozostałym pytania, które przygotowywali (każdy miał przygotować po trzy).

• Uczniowie pozostali w kręgu, którzy osiągną dziewięć punktów, przechodzą na stronę pytających.

• Ostatnie osoby, które nie mają wystarczającej liczby punktów, prezentują swoją obszerną (od odpowiedzi kolegów) notatkę.

• Podsumowując działanie, nauczyciel dopytuje uczniów o dokładność notatek.

• Finalnie nauczyciel prosi o refleksję nad ćwiczeniem, w której uwydatnia proces uczenia się poprzez uzupełnianie wiedzy pozyskanej od innych osób.

Gra wcielanie się w rolę „Czynności związane z montażem lub demontażem elementów nawierzchni kolejowej”

• Nauczyciel dzieli grupę na dwa zespoły.

• Prosi grupy o zapoznanie się z grą. Zadaniem zespołów, poza przejściem gry, będzie przygotowanie scenek, w których będą mieli za zadanie odegrać sytuacje związane z miejscem pracy lub zadaniami zawodowymi pracownika torowego.

• Po wykonaniu tych zadań w grze każda z grup zastanawia się, jak takie scenki odegrać.

• Teraz grupy przedstawiają „kalambury”, czyli bez słów pokazują dane czynności. Druga grupa ma za zadanie odpowiedzieć, co prezentuje uczeń z pierwszej grupy.

• Grupy na zmianę pokazują scenki.

• Każde powyższe zadanie jest punktowane.

• Wygrywa tę rywalizację grupa, która zdobędzie najwięcej punktów.

• Przegrani prezentują własną notatkę na forum klasy.

Interaktywne materiały sprawdzające

Wsparciem przy pracy z e‑materiałem jest obudowa dydaktyczna i jej zawartość w postaci interaktywnych materiałów sprawdzających. Ten element zawiera dwa testy (ćwiczenia $3$ i $4$, z czego tylko test zwarty w ćwiczeniu $4$ może być wykorzystany jako sprawdzający ze względu na $15$ pytań i $23$ minuty na jego wykonanie) oraz zadania typu dopasowanie i uzupełnienie luk omówione w zastosowaniu poniżej.

Przykładowe wykorzystanie materiałów sprawdzających podczas zajęć z klasą może przebiegać następująco:

• Nauczyciel omawia zagadnienia związane z montażem i demontażem elementów nawierzchni wykorzystując animacje filmowe.

• Po omówieniu zagadnień związanych z szynami, przytwierdzeniami typu Ko raz półzwrotnicami nauczyciel korzysta z ćwiczenia $1$ pod nazwą „Elementy nawierzchni kolejowej”, w którym uczniowie przyporządkowują części składowe tych elementów. Uczniowie w grupach wykonują to zadanie i na jego przykładzie tworzą inne przyporządkowania (te których w tym ćwiczeniu nie ma)

• Nauczyciel wykonuje z klasa na forum zaproponowane ćwiczenia przez zespoły a następnie omawia zagadnienia przyrządów wyrównawczych.

• Teraz korzysta z ćwiczenia $2$ „Przyrządy wyrównawcze”. Ćwiczenie realizowane jest na forum klasy, a potem w grupach po raz kolejny uczniowie generują pomysły na uzupełnianie zdań.

• Nauczyciel testuje i omawia zaproponowane zadania na uzupełnienie zdania.

• Finalnie wskazuje młodzieży skuteczny sposób na powtarzanie/generowanie własnych pomysłów na ćwiczenia.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Animacja „Montaż i demontaż elementów nawierzchni kolejowej”

• Nauczyciel prezentuje sekwencje filmowe wskazując na jej zawartość merytoryczną.

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne przeanalizowanie sekwencji animacji filmowych.

• Zadaniem uczniów będzie dobranie odpowiednich elementów w grupę (szyn, podkładów, złączek, rozjazdów, przyrządów wyrównawczych, kozłów oporowych, podsypki) w taki sposób, aby były zgodne z zasadami budowy nawierzchni kolejowej.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację grupy elementów, które samodzielnie dobrał.

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia wskazując sposoby doboru grup elementów nawierzchni kolejowej.

Wizualizacja „Montaż i demontaż elementów nawierzchni kolejowej”

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie: elementy nawierzchni kolejowej.

• Prezentuje wizualizację 3D, w której skład wchodzą szyny, podkłady, złączki, rozjazdy, przyrządy wyrównawcze, kozły oporowe, podsypka oraz omawia elementy tych wizualizacji.

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się szczegółowiej z wizualizacją i wymyślenie trzech zadań do każdej grupy urządzeń, w której osoba odpowiadająca będzie musiała wskazać na wizualizacji element charakteryzujący dany rodzaj urządzenia. Zadanie powinno zaczynać się od słów „Wskaż na odpowiedniej wizualizacji...”, a po nich następować wskazanie charakterystycznej części danego elementu nawierzchni kolejowej (lub jego opisu).

• Uczniowie po przygotowaniu każdego zadania wykonują zdjęcie ekranu i w prostym programie edycyjnym na smartfonie wskazują strzałką tą charakterystyczną część lub fragment opisu tego elementu. Przykładowo na zadanie „wskaż na odpowiedniej wizualizacji element, który zbudowany jest z szyny, a nie służy do przenoszenia obciążeń z kół pojazdów szynowych na grunt” — odpowiedzią wskazaną na wizualizacji powinien być „kozioł oporowy, stalowy”.

• Taki zestaw, czyli trzy opisane zadania i trzy zdjęcia ze wskazaną częścią lub opisem elementu przekazują nauczycielowi jako zestaw.

• Teraz nauczyciel przekazuje zebrane zestawy zadań innym uczniom. Prosi ich o odpowiedź na zadanie poprzez wykonanie zdjęcia ekranu właściwej części lub opisu elementu.

• Po dwóch rundach „cichych zadań” nauczyciel omawia zestawy, dopytując chętnych uczniów o odpowiedzi.

• Na forum korygowane są odpowiedzi pytanych uczniów. Nauczyciel może przydzielić uczniom punkty (lub oceny) za aktywność i poprawność odpowiedzi.

Gra wcielanie się w rolę „Montaż i demontaż elementów nawierzchni kolejowej”

• Nauczyciel prosi ucznia, aby przygotował słowniczek wyrazów, które znajdują się w grze.

• Uczeń samodzielnie przechodzi przez grę i kolejno wypisuje według niego słowa, które powinny znaleźć się w słowniczku tak, aby rozumiał je podczas kolejnej gry lub spotkania się z nimi w rzeczywistości.

• Nauczyciel zaleca, aby w słowniczku znalazło się nie mniej niż dwadzieścia takich pojęć. Jakie pojęcia uczeń ujmie w swoim słowniku, będzie zależało to tylko od niego.

• Na forum klasy nauczyciel prosi uczniów o prezentowanie własnych słowniczków.

• Na tablicy zapisuje wszystkie pojawiające się pojęcia. Uzasadnia konieczność znajomości tych pojęć.

• Prosi uczniów, aby przyswoili sobie te pojęcia.

Interaktywne materiały sprawdzające

Podczas wykorzystywania zadań sprawdzających uczniowie samodzielnie mogą testować progres zdobywania swojej wiedzy poprzez korzystanie z ćwiczeń interaktywnych.

Nazwy ćwiczeń sugerują obszary, które sprawdzają (lub mogą posłużyć do zwiększenia motywacji przy przyswajaniu materiału). I tak ćwiczenie $1$ dotyczy przyporządkowania części elementów nawierzchni kolejowej (w grupach: szyny, przytwierdzenia typu K, półzwrotnice), ćwiczenie $2$ obejmuje zagadnienia związane z przyrządami wyrównawczymi (uzupełnienie zdania), zaś ćwiczenie $3$ i $4$ to testy. Test sprawdzający to ćwiczenie $3$ — „Elementy nawierzchni kolejowej — montaż i demontaż”, a ćwiczenie $4$ „Nawierzchnia kolejowa” to krótka forma testowa ($4$ pytania) powtarzająca materiał.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. Możliwość dostępu zdalnego do materiałów i ich analiza pozwala realizować działania typu memory.

Działania z zastosowaniem kart memory:

Uczniowie w grupach lub indywidualnie poza zajęciami jako zadanie otrzymują przygotowanie kart na bazie wizualizacji. Karty te mają być tak przygotowane, aby na awersie pojawił się element nawierzchni kolejowej, a na rewersie jego opis. Uczniowie lub grupy mają wykonać printscreen pod dowolnym kątem, a to oznacza, że elementy pomimo podobieństwa, będą różnie ujęte.

Podczas zajęć:

Nauczyciel może wykorzystać przygotowane karty do pracy samodzielnej uczniów (rozpoznawanie elementów) lub grupowo (prowadzenie quizów lub konkursów związanych z rozpoznawaniem cech charakterystycznych, zastosowań, koniecznych narzędzi lub innych ważnych działań związanych z tym elementem).

Praca z uczniami z SPE

Przy pracy z uczniami SPE ważne jest, aby oddziaływać na źródło problemów. Dość często jest to nadopiekuńczość i wyręczanie tych osób przez innych. Dlatego też ważnym elementem pracy z tymi uczniami przy użyciu tego e‑materiału będzie samodzielna przez nich budowa na wzór (a nie odtwarzanie) elementów wspomagających naukę (np.: wspomniane powyżej karty memory lub własne pytania przy pracy z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi.

Zajęcia w grupie pozwoli pracować nad poczuciem wyobcowania i inności. Możliwe jest to poprzez wsparcie w procesie nauczania przez innych uczniów i nauczyciela.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

E‑materiał pozwala pracować z zagadnieniami w taki sposób, aby to samo zagadnienie mogło być omawiane przez nauczyciela w zależności od indywidualnych potrzeb uczniów. I tak zagadnienia w animacjach filmowych mają swój odnośnik w wizualizacjach (elementy omówione w filmach prezentowane są z opisami i możliwością obejrzenia z wielu stron w wizualizacji). Kwestie montażu i demontażu prezentowane w $7$ sekwencjach animacyjnych można przećwiczyć w grze „wcielanie się w rolę”, w której jako pracownik torowy podejmujemy decyzję związane z montażem i demontażem.

Elementy dostosowanie i indywidualizacji prezentowane są w przykładowych scenariuszach zaproponowanych powyżej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści