Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Warunki przechowywania i sprzedaży produktów rolnych

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – rolnik 601003

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – technik agrobiznesu 331402

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – technik rolnik 314207

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku.

1
BHP
BHP

bezpieczeństwo i higiena pracy; zbiór zasad określających sposób wykonywania pracy w danej branży oraz definiujących warunki pracy, które należy zagwarantować, aby wykonywanie pracy było bezpieczne i higieniczne. Nie istnieje jedna definicja BHP sformułowana w akcie normatywnym dla wszystkich rodzajów działalności zawodowej.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

certyfikacja produktów ekologicznych
certyfikacja produktów ekologicznych

oficjalna procedura sprawdzenia i potwierdzenia, że produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania danym gospodarstwem rolnym, a wytwarzanie w nim żywności łączy najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metod produkcji odpowiadających wymaganiom konsumentów, którzy oczekują wyrobów wytwarzanych z użyciem naturalnych substancji i procesów.

Organizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnychDhbQjk35pOrganizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnych

chłodnia
chłodnia

pomieszczenie o ścianach grubości 15 cm, w którym utrzymywana jest temperatura od 0°C do +5°C. Służy do krótkotrwałego przechowywania produktów żywnościowych w warunkach, w których zahamowaniu ulegają niekorzystne dla jakości żywności procesy bakteryjne, biochemiczne, chemiczne. Współcześnie chłodnie wykorzystywane do przemysłowego przechowywania produktów rolnych i żywności składają się z maszynowni z agregatem lub agregatami chłodniczymi (napędzanymi silnikami elektrycznymi lub spalinowymi) i izolowanej komory chłodniczej. Natomiast urządzenie używane do głębokiego mrożenia żywności w temperaturze od -18°C do -25°C nazywane jest mroźnią.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

chłodnia szokowa
chłodnia szokowa

zaawansowane urządzenie chłodnicze, które umożliwia szybkie zamrażanie lub schładzanie. Mieści nawet 15 europalet z produktami rolnymi lub żywnością. Pozwala obniżyć temperaturę produktów z temperatury otoczenia do około 3°C w kilkanaście minut, a także zamrozić te produkty. Szybkie tempo procesu sprawia, że zawarta w produktach woda zmienia się w kryształy lodu mniejszych rozmiarów i nie niszczy struktury delikatnej żywności, jak sałata czy pieczarki, za to wydłuża ich świeżość.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

czyszczenie
czyszczenie

w rolnictwie i przechowalnictwie jednym z kluczowych procesów jest utrzymanie wymaganej normami czystości produktów, pomieszczeń i urządzeń produkcyjnych. To istotne z punktu widzenia spełniania norm higieny, zapobiegania awariom i optymalizacji produkcji. Do efektywnego czyszczenia używa się myjek przemysłowych (do mycia, odtłuszczania i odkażania linii produkcyjnych, maszyn, urządzeń, taśmociągów, instalacji, powierzchni roboczych, filtrów, okapów, kratek wentylacyjnych). Przemysłowe techniki czyszczenia wykorzystują wodę, parę wodną, suchy lód, preparaty chemiczne, piaskowanie, sodę, kulki szklane, łupiny orzechów.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

dojenie
dojenie

pozyskiwanie mleka z wymion m.in. krowy, owcy, kozy. Współcześnie proces dojenia w gospodarstwach towarowych odbywa się mechanicznie.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

działalność MLO
działalność MLO

działalność marginalna, lokalna, ograniczona. Do form takiej działalności należą m.in.: rozbiór świeżego mięsa i produkcja wyrobów z niego – do 1000 kg tygodniowo, a w przypadku drobiu, królików, dziczyzny – do 500 kg tygodniowo; produkcja produktów mlecznych z mleka wyprodukowanego w gospodarstwie – do 500 kg tygodniowo; produkcja lub przetwarzanie produktów rybnych – do 150 kg tygodniowo; produkcja produktów mięsnych i gotowych dań z mięsa – do 1500 kg tygodniowo.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

fitohormony
fitohormony

regulatory wzrostu roślin, naturalne niebiałkowe związki małocząsteczkowe wytwarzane w komórkach roślin. Regulują wzrost i rozwój roślin, modyfikując przebieg procesów metabolicznych i ekspresję genów w komórkach. Do fitohormonów należą: auksyny, gibereliny, cytokininy, kwas abscysynowy i etylen. W przeciwieństwie do hormonów zwierzęcych fitohormony cechuje duża niespecyficzność działania. Rodzaj i wielkość efektu zależy od stężenia fitohormonów, miejsca działania, współdziałania z innymi fitohormonami, a także od właściwości reagujących komórek: od ich wieku, funkcji, lokalizacji w tkance.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

kondycjonowanie ziarna
kondycjonowanie ziarna

w młynarstwie tzw. doprawianie ziarna, zabieg stosowany przed przemiałem ziarna na mąkę lub przerobem na kaszę. Polega na nawilżaniu, podgrzewaniu i podsuszaniu ziarna przez określony czas w celu poprawienia jego wartości przemiałowej i wypiekowej. Rozróżnia się kondycjonowanie ziarna zimne (nawilżanie wodą w temperaturze 30°C, leżakowanie) i kondycjonowanie ziarna gorące (nawilżanie wodą w temperaturze 30–60°C, leżakowanie). W efekcie kondycjonowania dochodzi do częściowego skruszenia bielma, rozluźnienia połączenia okrywy ziarna z bielmem oraz uelastycznienia okrywy, co ułatwia rozdrabnianie i sortowanie mielonego ziarna.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

korek
korek

jeden z elementów systemu tkanek okrywających u roślin. Chroni roślinę przed utratą wody, mrozem, bakteriami i drobnoustrojami. Nieprzepuszczalny dla wody i powietrza, wymiana gazowa jest możliwa dzięki umieszczonym w korku przetchlinkom.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

krótki łańcuch dostaw żywności (KŁŻ)
krótki łańcuch dostaw żywności (KŁŻ)

takie zorganizowanie produkcji i dystrybucji żywności, by zminimalizować liczbę pośredników uczestniczących w tym procesie między producentem żywności, a konsumentem.

Organizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnychDhbQjk35pOrganizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnych

list przewozowy
list przewozowy

jeden z najważniejszych dokumentów w zarobkowym transporcie krajowym i międzynarodowym towarów. Jest dowodem przyjęcia przesyłki do transportu przez przewoźnika, a tym samym – przekazania mu za nią odpowiedzialności. Potrzebny na każdym etapie przewozu, m.in. w czasie odprawy celnej, a także przy wydawaniu towaru odbiorcy. List przewozowy najczęściej wydaje się w czterech egzemplarzach: oryginał (niebieski) – dołączony do przesyłki, musi zostać przekazany odbiorcy; wtórnik (czerwony) – należy do nadawcy; ceduła (zielona) – towarzyszy przewoźnikowi w celu potwierdzenia odbioru przesyłki; grzbiet (czarny) – jest wystawiany do celów administracyjnych.

Organizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnychDhbQjk35pOrganizacja produkcji i sprzedaży produktów rolnych

łuszczyna
łuszczyna

suchy, pękający owoc (szczególna forma torebki), powstający z dwóch zrośniętych owocolistków. Dojrzałe owocolistki oddzielają się dwuklapowo od ramy z łożyskiem. Łuszczyna bywa definiowana szeroko jako każda podłużna, otwierająca się dwuklapowo torebka lub wąsko – jako owoc charakterystyczny wyłącznie dla rodziny kapustowatych. Łuszczyny są podłużne, przynajmniej trzy razy dłuższe niż szerokie. Jeśli owoc jest długością równy swojej szerokości lub krótszy, określa się go mianem łuszczynki.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

magazyn płaski
magazyn płaski

system magazynowania tzw. drobnicy. W tego rodzaju magazynach towar ustawiany jest bezpośrednio na podłożu w pojemnikach, skrzyniach, na stelażach i paletach. W magazynie płaskim blokowym towar stoi w wysokich blokach na dużej powierzchni, przez co dostęp możliwy jest jedynie do zewnętrznych partii towaru. W magazynie płaskim rzędowym towar ustawia się w rzędach dzięki czemu można dostać się do większej ilości towaru bez konieczności przestawiania palet.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

mikotoksyny
mikotoksyny

grupa różnorodnych związków chemicznych powstających jako metabolity grzybów mikroskopowych (pleśni), które zasadniczo nie są niezbędne do życia tych grzybów, natomiast działają toksycznie na człowieka, zwierzęta, rośliny i drobnoustroje. Mogą wykazywać działanie rakotwórcze.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

mleczarnia
mleczarnia

zakład przetwórczy przygotowujący mleko konsumpcyjne, konserwy mleczne lub produkty wtórne, jak masło, sery

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

mleko konsumpcyjne
mleko konsumpcyjne

mleko spożywcze, z reguły krowie. Jest przygotowywane w mleczarniach przez normalizowanie zawartości tłuszczu i pasteryzację, zawiera średnio: 82,7% wody, 3,7% tłuszczu, 3,5% białka, 4,9% laktozy i 0,7% popiołu. Wartość energetyczna 100 g mleka nieodtłuszczonego (pełnego) wynosi 276 kJ (66 kcal), a mleka odtłuszczonego (chudego) 145 kJ (36 kcal). Mleko w proszku jest wytwarzane w proszkowniach przez odwodnienie do zawartości ok. 3% wody, 4–krotnie zagęszczonego mleka krowiego, metodą suszenia rozpyłowego. Mleko zagęszczone (mleko zgęszczone, skondensowane, niesłodzone lub słodzone) jest produkowane przez odwodnienie (skoncentrowanie) mleka krowiego, do zawartości suchej masy ok. 30%, w próżniowych aparatach wyparnych.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

pakowanie
pakowanie

inaczej: konfekcjonowanie. W przypadku produktów spożywczych wymaga odrębnych technologii dla produktów sypkich, cieczy, mrożonek, świeżych warzyw, bulw. Podczas pakowania produktów spożywczych szczególną uwagę zwraca się na poziom wilgoci i temperaturę. Z powodu zaniedbań przy pakowaniu może dojść do zepsucia produktów.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

pasza
pasza

produkty pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mineralnego oraz substancje uzyskiwane w wyniku procesów chemicznych (np. mocznik) i biologicznych (np. drożdże paszowe) zawierające składniki pokarmowe, służące do żywienia zwierząt

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

patogen
patogen

czynnik odpowiedzialny za wywoływanie chorób. Patogeny dzielą się na ożywione i nieożywione. Do patogenów zakaźnych biologicznych i ożywionych należą: bakterie, wirusy, pasożyty, grzyby, a także priony. Do nieożywionych: trucizny, substancje toksyczne oraz żrące (patogeny chemiczne) i promieniowanie jonizujące (patogen fizyczny).

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

produkt ekologiczny
produkt ekologiczny

artykuł pochodzący z gospodarstwa ekologicznego, wytwarzany bez udziału nawozów sztucznych, antybiotyków oraz chemicznych środków ochrony. Jego degradacyjne oddziaływanie na środowisko jest maksymalnie ograniczone lub całkowicie zlikwidowane. Całość produkcji takiego produktu odbywa się naturalnymi metodami. Pasze zwierząt są naturalne, a genetycznie modyfikowane organizmy są zabronione.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

przechowywanie
przechowywanie

decyduje o zachowaniu właściwości odżywczych produktów, o uniknięciu lub poniesieniu strat przechowalniczych i o zapewnieniu bezpieczeństwa konsumentom. Magazyny należy wyposażyć w urządzenia do monitorowania temperatury i wilgotności powietrza. Urządzenia monitorujące powinny być umieszczone w taki sposób, by mogły monitorować warunki w zależności od wysokości składowania. Na regałach wysokiego składowania warunki przy gruncie mogą się różnić od tych przy stropie.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

przestwory międzynasienne
przestwory międzynasienne

wypełnione powietrzem przestrzenie między nasionami zbóż magazynowanych w pryzmie. W przypadku bardzo drobnych nasion rzepaku są one niewielkie, więc łatwiej o zbrylanie się i zawilgocenie nasion, a w konsekwencji o jełczenie zawartego w nich tłuszczu.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

rekondycjonowanie
rekondycjonowanie

okres 14 dni przechowywania ziemniaków w temperaturze 12–16°C. Metoda ograniczenia zawartości cukrów redukujących w ziemniakach przeznaczonych do konsumpcji lub przetwórstwa.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

rozmieszczenie
rozmieszczenie

zgodnie z ogólnym kryterium rozmieszczania towarów w magazynie produkty, na które popyt jest większy, powinny znajdować się w pobliżu ramp załadunkowych, natomiast asortyment o niższym poziomie rotacji powinien być umieszczany w dalszych częściach obiektu. Istnieje kilka technik magazynowania. System akumulacyjny jest wskazany, gdy przechowuje się dużą liczbę palet z tym samym asortymentem. System z bezpośrednim dostępem do towaru wykorzystuje się przy zarządzaniu niewielką liczbą palet przypadającą na każdy z produktów. Poszczególne produkty mogą mieć w magazynie stałe miejsce albo być w nim rozmieszczane losowo, ale wówczas niezbędne jest wprowadzenie jednego z systemów informatycznych do zarządzania magazynem.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

rzepak
rzepak
R1dQMGylviiv71
Pole rzepaku
Źródło: Pixabay, domena publiczna.

gatunek jednorocznej lub dwuletniej rośliny oleistej. Roślina o wysokości do 160 cm, pokryta woskowym nalotem. Łodyga rozgałęziona, liście dolne pierzastowrębne, górne – lancetowate, obejmujące częściowo łodygę. Pokrój krzaczasty, kwiaty barwy cytrynowożółtej lub białej, zebrane w luźne grona, owoc – łuszczyna o długości 4–11 cm, z okrągłymi nasionami barwy czarnej lub czerwonawej, o zawartości 43–47% tłuszczu.

Produkcja i przechowywanie produktów rolnychDxvACSuClProdukcja i przechowywanie produktów rolnych

silos
silos
R2Vqqh0JaSVo11
Silos to podstawowe urządzenie do przechowywania ziarna zbóż
Źródło: Pixabay, licencja: CC BY-SA 3.0.

jedno- lub wielokomorowy obiekt przeznaczony do składowania materiałów sypkich. Ma charakterystyczne dno lub dach w kształcie leja ułatwiające opróżnianie lub ładowanie oraz stosunek wysokości (h) komory do mniejszego wymiary poziomego (s), który opisuje relacja: h/s równa się 3/1,5.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

sortowanie
sortowanie

w produkcji rolniczej polega na wydzieleniu produktów i towarów cechujących się podobnymi atrybutami. Podczas przyjęć magazynowych i przy pakowaniu towary i produkty rolnicze sortuje się według odpowiednich kryteriów, następnie trafiają one do odpowiednich miejsc składowania lub na odpowiednie linie produkcyjne

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

stolon
stolon

inaczej: rozłóg, płożące się, wydłużone pędy roślin

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

transpiracja
transpiracja

parowanie wody z powierzchni roślin. Umożliwia je przepływ wody i soli mineralnych z korzeni do liści przez naczynia przewodzące. Obniżając temperaturę organów roślin, parowanie chroni je przed przegrzaniem.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

znakowanie jaj
znakowanie jaj

wymagane prawem oznaczanie skorupek jaj i ich opakowań zbiorczych. Wszystkie znajdujące się w sprzedaży jaja powinny być w specjalny sposób oznakowane. Państwa członkowskie Unii Europejskiej zobligowane są do umieszczania na przeznaczonych do sprzedaży jajach kodu informacyjnego. Ma on postać X‑YY‑AABBCCDD i informuje konsumenta o rozmiarze jajek, sposobie chowu kur, kraju pochodzenia jajek i ich producencie.

RsPcV0L7YmCzz
Przykład oznakowania jaja
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Technologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnychDwB81PeUkTechnologie przechowywania i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych