E-materiały do kształcenia zawodowego

Prowadzenie terapii

MED.13. Świadczenie usług w zakresie terapii zajęciowej - Terapeuta zajęciowy 325907

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
arkusz kalkulacyjny
arkusz kalkulacyjny

program komputerowy przedstawiający dane, głównie liczbowe, w postaci zestawu kolumn i wierszy, pozwalający na automatyczną obróbkę tych danych oraz na ich prezentację w różny sposób; najważniejszym narzędziem arkusza kalkulacyjnego są funkcje (matematyczne, statystyczne, daty i czasu, finansowe, bazodanowe, logiczne), za pomocą których wprowadzone do arkusza dane są automatycznie przetwarzane; możliwe jest także tworzenie różnego rodzaju symulacji; za pomocą arkusza kalkulacyjnego można też wizualizować dane, prezentując je w postaci wykresów (kolumnowych, słupkowych, kołowych, liniowych, warstwowych itd.), które pozwalają łatwiej zorientować się we wzajemnych zależnościach i tendencjach

arteterapia („terapia przez sztukę”, „terapia przez twórczość”)
arteterapia („terapia przez sztukę”, „terapia przez twórczość”)

wykorzystanie środków artystycznych ułatwiających uczestnikom terapii ekspresję emocji; do form arteterapii zaliczamy m.in. rysunek, malarstwo, grafikę, rzeźbę, sztuki użytkowe, sztukę zdobniczą czy dekoratorską

bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)
bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)

zbiór zasad określających bezpieczeństwo i higieniczne wykonywanie pracy; dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy

cukrzyca (łac. diabetes mellitus)
cukrzyca (łac. diabetes mellitus)

złożona, przewlekła choroba metaboliczna, której przyczyną są zaburzenia gospodarki węglowodanowej w organizmie człowieka; wynika z nieprawidłowej dystrybucji wydzielania lub działania insuliny (hormon produkowany przez trzustkę)

cyklina
cyklina

ręczne narzędzie służące do wygładzania/polerowania powierzchni; cykliny do gliny mogą być wykonane z różnych materiałów, także elastycznych

ćwiczenia bierne
ćwiczenia bierne

ćwiczenia, w trakcie których ruch zachodzi poprzez przyłożenie zewnętrznych sił do ciała pacjenta (ruch może być wykonywany przez specjalistę lub urządzenie do tego przeznaczone)

ćwiczenia czynne
ćwiczenia czynne

ćwiczenia, w których pacjent sam wykonuje ruch

ćwiczenia czynno‑bierne
ćwiczenia czynno‑bierne

ćwiczenia, w których ruch prowadzony jest czynnie, a w przypadku wystąpienia bólu w pewnej części zakresu ruchu dalej prowadzony jest biernie przez specjalistę

ćwiczenia izometryczne
ćwiczenia izometryczne

ćwiczenia polegające na napinaniu mięśni, bez zmiany ich długości; takiemu napięciu mięśnia nie towarzyszy ruch kończyny

ćwiczenia kondycyjne
ćwiczenia kondycyjne

ćwiczenia angażujące duże grupy mięśniowe; dzięki wykonywaniu ćwiczeń kondycyjnych dochodzi do wzrostu częstotliwości skurczu serca; ich formą może być m.in. jazda na rowerze, aerobik czy nordic walking

ćwiczenia ogólnousprawniające
ćwiczenia ogólnousprawniające

ćwiczenia, w trakcie których uczestnicy wykonują zróżnicowane ruchy, tak by usprawnić całe ciało; taki rodzaj ćwiczeń umożliwia zwiększenie wytrzymałości, zakresów ruchu oraz siły całego ciała

ćwiczenia w odciążeniu
ćwiczenia w odciążeniu

ćwiczenia, w trakcie których ćwiczona kończyna znajduje się w warunkach częściowego lub całkowitego zniwelowania działającej na nią siły ciężkości; uzyskuje się to m.in. przez podtrzymanie kończyny przez specjalistę lub podwieszenie kończyny za pomocą przeznaczonych do tego urządzeń tak, by pacjent nie musiał pokonywać siły ciężkości przy użyciu mięśni

ćwiczenia wspomagane
ćwiczenia wspomagane

ćwiczenia, w których pacjent częściowo sam wykonuje ruch, a częściowo ruch jest prowadzony przez specjalistę

ćwiczenia z oporem
ćwiczenia z oporem

ćwiczenia, w trakcie których mięśnie pacjenta pokonują zarówno ciężar własnej kończyny, jak i zewnętrzne siły, np. opór przyłożony przez terapeutę

dom pomocy społecznej (DPS)
dom pomocy społecznej (DPS)

instytucja przeznaczona dla osób wymagających całodobowej opieki z racji wieku, choroby lub niepełnosprawności; mieszkańcem DPS może być osoba, która nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu oraz której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych; w domach pomocy społecznej są opracowywane dla mieszkańców i z ich udziałem, o ile udział ten jest możliwy, indywidualne plany wsparcia (IPW)

epilepsja (padaczka)
epilepsja (padaczka)

pewien rodzaj zaburzeń neurologicznych, które są wynikiem chwilowej niesprawności mózgu objawiającej się nagłymi i napadowymi wyładowaniami wewnątrz komórek nerwowych; charakterystycznym objawem epilepsji są silne wstrząsy związane z utratą świadomości

gimnastyka korekcyjna
gimnastyka korekcyjna

aktywność polegająca na wykonywaniu specjalnych ćwiczeń tak dobranych do konkretnych wad postawy, by je korygować lub im przeciwdziałać

gimnastyka poranna
gimnastyka poranna

ćwiczenia mające za zadanie pobudzić organizm pacjenta do pracy po nocnym spoczynku; szczególnie istotna w przypadku pacjentów, którzy borykają się ze sztywnością porannąsztywność porannasztywnością poranną stawów (tak jak bywa np. w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów)

goniometr
goniometr

rodzaj specjalnego kątomierza służącego do oceny zakresu ruchów w stawach

Internet
Internet

ogólnoświatowy system połączeń między komputerami, określany również jako sieć sieci; Internet w ogólnym znaczeniu to sieć komputerowa, czyli wiele połączonych ze sobą komputerów, zwanych również hostami

kinezyterapia (leczenie ruchem)
kinezyterapia (leczenie ruchem)

terapia polegająca na wykorzystaniu ruchu pacjenta w celu przywrócenia lub utrzymania sprawności fizycznej oraz poprawy dobrostanu biopsychospołecznego pacjenta

komunikacja alternatywna (ang. augmentative and alternative communication – AAC)
komunikacja alternatywna (ang. augmentative and alternative communication – AAC)

niewerbalne metody porozumiewania się, stanowiące substytut lub uzupełnienie mowy, np.:

  • PCS – ang. picture communication symbols – zbiór prostych rysunków oznaczających podstawowe słowa, które są niezbędne do codziennego porozumiewania się,

  • PIC – ang. picture ideogram communication (piktogramy)

kręgosłup
kręgosłup

główny element szkieletu, osiowa kolumna, na której opierają się mięśnie i organy wewnętrzne; składa się z 26 kości:

  • 24 kręgów,

  • kości krzyżowej (tworzy ją 5 zrośniętych kręgów),

  • kości guzicznej (tworzy ją 4–5 zrośniętych kręgów);

przestrzenie między nimi są wypełnione krążkami międzykręgowymi, które są elastyczne i sprężyste; kręgosłup jest podzielony na odcinki:

  • szyjny,

  • piersiowy,

  • lędźwiowy,

  • krzyżowy,

  • guziczny; jego rolą jest:

  • ochrona rdzenia kręgowego,

  • podpieranie szkieletu,

  • umożliwienie ruchów ciała

masy plastyczne
masy plastyczne

różnego rodzaju masy ceramiczne i gliny przeznaczone do tworzenia w procesie formowania ręcznego wyrobów ceramicznych, form gipsowych, rzeźby

moderowanie rozmowy
moderowanie rozmowy

prowadzenie dyskusji i dbanie o to, aby przebiegała ona w zgodzie z poszanowaniem praw uczestników biorących udział w rozmowie

niedowład
niedowład

częściowe ograniczenie zdolności wykonywania ruchów

niepełnosprawność intelektualna (01U)
niepełnosprawność intelektualna (01U)

według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization – WHO) są to istotne obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego oraz trudności w zachowaniu przystosowawczym, występujące przed 18. rokiem życia; wyróżniamy następujące stopnie niepełnosprawności intelektualnej:

  • niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim,

  • niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym,

  • niepełnosprawność intelektualną w stopniu znacznym,

  • niepełnosprawność intelektualną w stopniu głębokim

niepełnosprawność ruchowa (05R)
niepełnosprawność ruchowa (05R)

stan człowieka znajdującego się w sytuacji obniżonych możliwości motorycznych ciała; przyczynami niepełnosprawności ruchowej mogą być m.in.:

  • wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,

  • układowe choroby tkanki łącznej,

  • zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupakręgosłupkręgosłupa,

  • choroby zwyrodnieniowe stawów,

  • choroby kości i chrząstek,

  • nowotwory narządu ruchu

oraz wiele innych schorzeń w obrębie narządu ruchu, a także amputacje

oczko do gliny
oczko do gliny

narzędzie wykonane z metalu, jedno- lub dwustronne, o różnym kształcie zakończeń – „oczek”; służy do modelowania w glinie i innych masach plastycznychmasy plastycznemasach plastycznych

odstojnik do gliny
odstojnik do gliny

urządzenie służące do odfiltrowania gliny (i innych zanieczyszczeń) z wody, aby nie wprowadzać do kanalizacji odpadów, które mogą zablokować rury; wykorzystanie odstojnika do gliny pomaga chronić środowisko

pracownia czynności życia codziennego
pracownia czynności życia codziennego

jedna z pracowni w warsztatach terapii zajęciowejwarsztat terapii zajęciowej (WTZ)warsztatach terapii zajęciowej; celem zajęć prowadzonych w tej pracowni jest przygotowanie uczestników do samodzielnego wykonywania prac i wypełniania podstawowych obowiązków związanych z potrzebami życia codziennego, jak np. pranie, sprzątanie, planowanie i robienie zakupów

pracownia kulinarna
pracownia kulinarna

jedna z pracowni w warsztatach terapii zajęciowejwarsztat terapii zajęciowej (WTZ)warsztatach terapii zajęciowej; celem zajęć prowadzonych w tej pracowni jest nauka samodzielnego przygotowania posiłków oraz doskonalenie czynności związanych z obsługą sprzętów AGD znajdujących się w pracowni

pracownia ogrodniczo‑gospodarcza
pracownia ogrodniczo‑gospodarcza

jedna z pracowni w warsztatach terapii zajęciowejwarsztat terapii zajęciowej (WTZ)warsztatach terapii zajęciowej; celem zajęć prowadzonych w tej pracowni jest rozwijanie sprawności manualnych oraz praktyczne zdobywanie umiejętności używania narzędzi i innych przedmiotów wykorzystywanych w ogrodzie lub gospodarstwie domowym

pronacja / rotacja wewnętrzna
pronacja / rotacja wewnętrzna

obrót dystalnej części kończyny do wewnątrz w stosunku do jej długiej osi; zmysł orientacji ułożenia swojego ciała

scenariusz zajęć
scenariusz zajęć

opis zajęć zawierający dane dotyczące czasu trwania, tematu zajęć, celów głównego i szczegółowych, metody, technik, materiałów, narzędzi, środków, pomocy dydaktycznych oraz uwag dotyczących BHPbezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)BHP, a także szczegółowego przebiegu zajęć z podziałem na część wstępną, zasadniczą i końcową oraz czynności terapeuty i podopiecznych

skala Lovetta
skala Lovetta

sześciostopniowa skala służąca do oceny siły mięśniowej

stół do ćwiczeń manualnych
stół do ćwiczeń manualnych

urządzenie składające się z blatu oraz osprzętu do niego przymocowanego; służy do wykonywania ćwiczeń ręki

supinacja / rotacja zewnętrzna
supinacja / rotacja zewnętrzna

obrót dystalnej części kończyny na zewnątrz w stosunku do jej długiej osi

szkliwo ceramiczne
szkliwo ceramiczne

element zdobienia produktów ceramicznych, podobnie jak farby ceramiczne; szkliwo podczas wypalania topi się i po ostudzeniu tworzy powłokę, która nadaje wyrobom gładkość i połysk, zwiększa ich wytrzymałość mechaniczną i odporność na działanie czynników chemicznych i wody oraz ułatwia zmywanie

sztywność poranna
sztywność poranna

uczucie zesztywnienia (dotyczące najczęściej drobnych stawów rąk) pojawiające się po odpoczynku, w szczególności nocnym; sztywność poranna jest jednym z charakterystycznych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów

uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego (UGUL)
uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego (UGUL)

specjalna konstrukcja z metalowej siatki umożliwiająca podczepienie do niej różnego rodzaju osprzętu wykorzystywanego do ćwiczeń

uraz kręgosłupa
uraz kręgosłupa

uszkodzenie tkanek kręgosłupakręgosłupkręgosłupa wskutek działania czynnika zewnętrznego; wyróżnia się następujące rodzaje urazów kręgosłupa:

  • uraz zamknięty – prowadzi do uszkodzeń kostnych i łącznotkankowych na skutek rozproszenia energii,

  • uraz penetrujący – energia jest skupiona na małym obszarze, co skutkuje uszkodzeniem głębszych tkanek (rdzenia kręgowego);

pourazowym obrażeniem kręgosłupa może być:

  • złamanie bez przemieszczenia,

  • złamanie z przemieszczeniem,

  • zwichnięcie;

ze względu na miejsce uszkodzenia wyróżnia się:

  • uraz kręgosłupa szyjnego,

  • uraz kręgosłupa piersiowego,

  • uraz kręgosłupa lędźwiowo‑krzyżowego

warsztat terapii zajęciowej (WTZ)
warsztat terapii zajęciowej (WTZ)

placówka zajmująca się rehabilitacją społeczną i zawodową, świadcząca swym niepełnosprawnym podopiecznym usługi z tego zakresu; terapia realizowana jest poprzez terapię zajęciową; podstawą prawną działania WTZ jest ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i rozporządzenie w sprawie warsztatów terapii zajęciowej

zespół Downa (ang. Down syndrome)
zespół Downa (ang. Down syndrome)

zespół wad wrodzonych spowodowany obecnością dodatkowego materiału genetycznego chromosomu 21 (trisomia chromosomu 21); do cech charakterystycznych osób z zespołem Downa należą niepełnosprawność intelektualna i zmiany w wyglądzie, jak również zmiany w budowie i funkcjonowaniu całego organizmu

zespół stopy cukrzycowej (ang. diabetic foot syndrome – DFS)
zespół stopy cukrzycowej (ang. diabetic foot syndrome – DFS)

zespół objawów charakteryzujący się obecnością infekcji, owrzodzenia lub uszkodzenia tkanek głębokich stopy, którym towarzyszą zaburzenia neurologiczne lub choroby naczyń obwodowych kończyn dolnych

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela