E-materiały do kształcenia zawodowego

Formy rozliczeń i płatności z gościem podczas wykonywania usług kelnerskich

HGT.01. Wykonywanie usług kelnerskich - Kelner 513101, Technik usług kelnerskich 513102

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑zasobie.

1
bon gastronomiczny
bon gastronomiczny

Wewnątrzzakładowy środek płatniczy zastępujący gotówkę lub kartę płatniczą, którym można uiszczać opłaty za jedzenie i napoje w lokalu gastronomicznym.

bon kasowy
bon kasowy

Paragon wydrukowany przez kasę fiskalną połączoną z komputerowym systemem rozliczeń POS.

bonowanie
bonowanie

Zapisanie przyjętego zamówienia (np. potraw, napojów lub towarów) i przesłanie odpowiednio do kuchni lub baru.

bonownik kelnerski
bonownik kelnerski

Urządzenie służące do zbieranie oraz modyfikacji zamówień (np. potraw, napojów lub towarów), które umożliwia kelnerowi bezprzewodowe przesyłanie danych do systemu. Jest to zwykle rozszerzenie programu gastronomicznego (np. Gastro POS), a rachunki otwierane na bonownikach kelnerskich czy w terminalu POS są widoczne w systemie i mogą być przejmowane i obsługiwane zgodnie z uprawnieniami kelnerów.  Użycie bonownika przyśpiesza obsługę klienta, eliminuje ewentualne pomyłki kelnera oraz ułatwia obsługę całego systemu.

R1MMNEI2KDakY
Bonownik kelnerski
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
czek/euroczek
czek/euroczek

Druk ścisłego zarachowania wystawiany przez banki, który należy sprawdzić przed przyjęciem. Na czeku musi znajdować się numer konta, data ważności, kwota zapisana cyframi i słownie, miejsce i data wystawienia oraz podpis osoby wystawiającej czek.

czek podróżny
czek podróżny

Wystawiany przez bank. Na czeku widnieje podpis gościa oraz wydrukowana kwota w konkretnej walucie. Podczas rozliczenia należności, gość składa ponownie podpis w obecności kelnera. Należy porównać oba podpisy, w razie wątpliwości sprawdzić z dokumentem tożsamości.

drukarka fiskalna
drukarka fiskalna

Urządzenie służące do rejestracji przychodów ze sprzedaży detalicznej w celu rozliczenia podatku (dochodowego i VAT). Drukarka fiskalna musi posiadać homologację, czyli dokument wydawany przez Główny Urząd Miar, który potwierdza możliwość ewidencji sprzedaży zgodną z warunkami określonymi przez obecnie obowiązujące przepisy.

RyxY49KCcPDiH
Drukarka fiskalna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
drukarka paragonowa
drukarka paragonowa

Urządzenie, zwane również drukarką bonową lub zamówień, służące do drukowania zamówień (np. potraw, napojów lub towarów) przyjmowanych od klienta oraz przekazywanych do realizacji w kuchni.

RUMGyMFmNB0p9
Drukarka paragonowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
e‑faktura
e‑faktura

To elektroniczna wersja faktury, równoważna z wersją papierową, która służy do rozliczania usług i towarów. E‑faktura pozwala na oszczędności zarówno w zakresie kosztów wysyłki, jak i papieru do drukowania; ogranicza ryzyko nieterminowego dostarczenia dokumentu oraz jest wygodna w przechowywaniu. To również ekologiczne rozwiązanie.

e‑paragon
e‑paragon

Elektroniczna forma tradycyjnego paragonu, który sprzedawca może przesłać (np. e‑mailem) do kupującego.

faktura korygująca
faktura korygująca

Dokument potwierdzający zmianę kwoty transakcji na podstawie noty korygującej, którą wystawia nabywca. Wystawia się ją m.in. w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Fakturę korygującą wystawia sprzedawca.

faktura pro forma
faktura pro forma

Dokument określający kwotę do zapłaty za towar lub usługę, generowany przed wystawieniem faktury głównej, który może mieć formę papierową lub elektroniczną. Na podstawie faktury pro forma nabywa może wykonać płatność. Faktura pro forma musi zostać opatrzona dopiskiem „pro forma”, nie jest obowiązkowa i może być propozycją lub zapowiedzią wystawienia faktury głównej.

faktura uproszczona
faktura uproszczona

Dokument potwierdzający wykonanie transakcji sprzedaży i/lub zakupu, wystawiony na kwotę w wysokości do 450 zł brutto lub 100 euro brutto. Faktura uproszczona może być wystawiona przez każdego podatnika VAT i musi zawierać następujące dane: numer faktury uproszczonej, datę wystawienia/sprzedaży, dane sprzedawcy i odbiorcy (w tym NIP‑y), nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, kwotę należności ogółem do zapłaty.

faktura VAT
faktura VAT

To dokument potwierdzający wykonanie transakcji sprzedaży i/lub zakupu, wystawiany w dwóch egzemplarzach przez podatnika VAT. Faktura VAT może mieć formę papierową lub elektroniczną i musi zawierać następujące dane: numer faktury VAT, datę wystawienia/sprzedaży, dane sprzedawcy i odbiorcy (w tym NIP‑y), nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, ilość (miarę) towaru lub zakres wykonanych usług, cenę jednostkową netto, wartość sprzedaży netto, dane do rozliczenia obowiązujących podatków (stawka podatków), suma wartości sprzedaży cyframi i słownie, termin i formę zapłaty.

R1XqZkdMNqYDa
Faktura VAT
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
inwentaryzacja kasy
inwentaryzacja kasy

Rodzaj raportu mającego za zadanie sprawdzenie prawidłowości prowadzenia kasy, który polega na spisie z natury gotówki (lub czeków) znajdującej się w kasie. Protokół z inwentaryzacji kasy zawiera: dane właściciela firmy, datę przeprowadzenia inwentaryzacji oraz wszystkie składowe finansowe (stan gotówki w kasie, saldo kasowe, nadwyżkę/niedobór, numery raportu kasowego, ewentualne wyjaśnienia).

karta płatnicza/kredytowa
karta płatnicza/kredytowa

Karta, za pomocą której dokonuje się transakcji bezgotówkowych. Przypisana jest do konta bankowego i umożliwia zdalny dostęp do pieniędzy zgromadzonych na rachunku osobistym. Karta kredytowa posiada dodatkowo przyznany limit kredytowy przez bank. W przypadku płatności jedną lub drugą kartą, kelner przynosi do stolika konsumenta terminal, sprawdza termin ważności karty, a po dokonaniu płatności konsument jest proszony o wprowadzenie kodu PIN lub złożenie podpisu, który obsługa sprawdza ze wzorem na karcie. Kod PIN zwykle wprowadza się w przypadku karty debetowej, zaś podpis może wymagany przy płatności kartą kredytową.

RCx5EmvWVjNsW
Karta płatnicza
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
karta podarunkowa
karta podarunkowa

Specjalna karta, na której zostały zgromadzone środki na zakupy w określonym miejscu. Może mieć z góry ustalony nominał, lecz może być także doładowana dowolną kwotą oraz mieć dowolnie skonfigurowany okres ważności. Nie wydaje się z niej reszty.

kasa fiskalna z drukarką (kasa rejestrująca)
kasa fiskalna z drukarką (kasa rejestrująca)

Urządzenie elektroniczne służące do rejestracji obrotu oraz kwot należnego podatku (dochodowego i VAT) ze sprzedaży detalicznej.

RuNyTwb63I3iy
Kasa fiskalna z drukarką
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
kasa POS
kasa POS

(z ang. Point Of Sale)

Składa się z komputera podłączonego do drukarki fiskalnej, klawiatury oraz standardowego lub dotykowego monitora. Służy do rejestracji sprzedaży usług i towarów handlowych w zakładzie gastronomicznym (otwieranie i zamykanie rachunków, raporty).

kod PLU
kod PLU

5‑cyfrowy kod towaru (składnika) dla danej grupy towarowej.

listwa do bonów
listwa do bonów

Narzędzie używane do segregowania paragonów, zamówień czy fiszek w zakładzie gastronomicznym.

RaBVXS15dmCPD
Listwa do bonów
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
NIP
NIP

To skrót od nazwy Numer Identyfikacji Podatkowej, czyli dziewięciocyfrowy kod, który, z urzędu lub na wniosek, jest przyporządkowany do konkretnego podatnika.

nota korygująca
nota korygująca

Dokument mający za zadanie formalną korektę wystawionej wcześniej faktury. Nota korygująca to sposób na korektę nieprawidłowości będących skutkiem błędnego wystawienia faktur kosztowych lub korygujących i musi zawierać następujące dane: numer noty korygującej, datę wystawienia, dane sprzedawcy i odbiorcy (w tym NIP‑y), dane zawarte na oryginalnej fakturze, dane podlegające korekcie oraz prawidłowe dane. Nota korygująca musi zostać opatrzona oznaczeniem „nota korygująca”.

paragon fiskalny
paragon fiskalny

Dokument drukowany przez kasy rejestrujące (fiskalne), który powinien być niezwłocznie wydawany nabywcy zaraz po dokonaniu transakcji.

R17PXrBvPtI4O
Paragon fiskalny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
płatność bezgotówkowa
płatność bezgotówkowa

Płatność, która może być regulowana z wykorzystaniem: karty płatniczej, karty kredytowej (płatność zbliżeniowa), vouchera, karty podarunkowej, czeku/euroczeku, czeku podróżnego lub telefonu komórkowego (płatność mobilna).

R15wF4sEPY8Ih
Płatność bezgotówkowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
płatność mobilna
płatność mobilna

Płatność bezgotówkowa dokonywana za pomocą urządzenia mobilnego np. smartfonu, tabletu i technologii mobilnych np. sms.

RtjLydQLZK9mD
Płatność mobilna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
portable terminals (terminal przenośny)
portable terminals (terminal przenośny)

Bezprzewodowy pilot połączony z siecią komputerową. Kelnerzy używają przenośnego terminala do pobierania opłat bezpośrednio przy stoliku. Aby dokonać płatności, konsumenci zbliżają kartę do ekranu terminala lub umieszczają ją w specjalnym czytniku wewnątrz urządzenia.

Re7VxZ6FPPu8X
Terminal przenośny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
POS
POS

Skrót od ang. Point Of Sale. System sprzedaży/program sprzedaży w gastronomii, który umożliwia pełną obsługę sprzedaży od przyjęcia zamówienia, przez jego realizację, aż po finalizacji płatności.

Rp3UwJVHykosF
POS
Źródło: wikipedia.org, licencja: CC BY 3.0.
przedrachunek
przedrachunek

Dokument generowany dla klienta punktu gastronomicznego, np. gościa hotelu, na podstawie którego podejmuje on decyzję, czy chce zapłacić za towar/usługę na miejscu, czy życzy sobie, aby podana kwota za usługę gastronomiczną została doliczona do usługi hotelowej. Klient swoją decyzję potwierdza podpisem na przedrachunku („paragon” czy „na pokój”).

rachunek otwarty
rachunek otwarty

Otwarta w systemie elektronicznym lokalu gastronomicznego transakcja umożliwiająca dalsze zamawianie potraw i napojów oraz towarów handlowych podczas całego pobytu.

raport dobowy
raport dobowy

Dokument księgowy wszystkich operacji kasowych realizowanych w ciągu doby.

RFpd9TtObZJKi
Raport dobowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
raport kasowy
raport kasowy

Dokument księgowy wszystkich operacji kasowych ułożonych chronologicznie.

raport miesięczny
raport miesięczny

Dokument księgowy wszystkich operacji kasowych, zarejestrowanych w ciągu miesiąca, ułożonych chronologicznie.

RFDLiU7e8BRLW
Raport miesięczny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
rolka termiczna do bonowania
rolka termiczna do bonowania

Wąska i mała rolka, wykonana ze specjalnego rodzaju papieru umożliwiającego wydruk monochromatyczny, wykorzystywana do druku wszelkiego rodzaju rachunków i potwierdzeń transakcji (np. w kasach fiskalnych, terminalach płatniczych, drukarkach fiskalnych).

RAsHP8mbKgoqS
Rolka termiczna do bonowania
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
system rabatowania
system rabatowania

Zdefiniowany system rabatów, który obowiązuje podczas sprzedaży i zamykania rachunku. System rabatowania jest dopasowywany do działalności konkretnej firmy i może zawierać np. dowolnie definiowane karty rabatowe, rabaty kwotowe lub procentowe, rabat dla wybranych pozycji.

storno
storno

Anulowanie błędnej operacji księgowej.

terminal płatniczy
terminal płatniczy

Służy do płatności bezgotówkowej za usługi gastronomiczne przy stoliku gościa. Niektóre terminale umożliwiają dodanie napiwku podczas płacenia kartą.

RIqPsj2yR15So
Terminal płatniczy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
VAT
VAT

Skrót z ang. Value Added Tax , podatek od tzw. wartości dodanej, czyli od towarów i usług, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu nimi.

voucher
voucher

Dokument finansowy, wystawiony przez biuro podróży, do realizacji w konkretnym zakładzie gastronomicznym. Traktowany jest jako gotówka, ale nie wydaje się z niego reszty.

zabezpieczanie danych przez system haseł i uprawnień
zabezpieczanie danych przez system haseł i uprawnień

Sposób zabezpieczania np. kas w systemie POS. Dane są zabezpieczane przez podanie indywidualnej nazwy użytkownika oraz hasła dostępu. System logowania i haseł jest przydzielany dla każdej autoryzowanej osoby. Np. dostęp do rachunków, które nie są standardowo widoczne w systemie, wymaga zalogowania się z podaniem hasła przez osobę z uprawnieniami. Hasłem zabezpieczamy również dane dotyczące stanu kasy czy statusu drukarki fiskalnej.

zamknięcie rachunku
zamknięcie rachunku

To zamknięcie sprzedaży z wybraniem formy płatności.

zamknięcie zmiany
zamknięcie zmiany

To ostatnia operacja kończąca proces sprzedaży. Zamknięcie zmiany łączy się z wygenerowaniem wydruku raportu, który zawiera numer i nazwisko kelnera, datę, systemowy numer zmiany oraz każdą zadeklarowaną kwotę w zależności od formy płatności. Zamknięcie zmiany może wykonać osoba mająca do tego odpowiednie uprawnienia. Podczas zamknięcia zmiany kontroluje się, czy są jakieś niezamknięte rachunki oraz czy kelnerzy rozliczyli gotówkę. Po wykonaniu operacji zamknięcia zmiany, zostaje wyzerowana kasa, a niezamknięte rachunki zostają przeniesione na następną zmianę.