Savoir‑vivre w internecie

W życiu codziennym kulturalnego człowieka poznajemy po tym, że przestrzega norm zachowania nazywanych etykietą. Może ona dotyczyć poprawnych zachowań przy stole (podczas spożywania posiłków) lub podczas prowadzenia rozmów. Etykieta może być spisana, albo przekazywana ustnie. Może też być częścią ogólnych zasad obowiązujących w różnych okolicznościach. Zasady te obowiązują również ciebie.
W internecie obowiązują również określone zasady zachowania. Znane są pod nazwą netykieta.

Netykieta mówi między innymi o tym, iż nie należy:

• komunikując się z innymi użytkownikami internetu, używać wulgarnych wyrazów;

• korzystać z programów, za które nie zapłaciliście;

• zaglądać bez pozwolenia do cudzych plików.

Chcąc być dobrze postrzeganym przez internautów, czyli przez osoby korzystające z usług internetowych, pamiętaj o trzech głównych zasadach:

• nie sprawiaj przykrości innym, traktuj ich tak, jak sam chcesz być traktowany;

• nie działaj na czyjąś szkodę;

• nie nadużywaj zasobów internetu w celu przyswojenia sobie czyjejś własności. Pamiętaj o prawie autorskimDQ00HjEJMprawie autorskim.

Bezpieczeństwo w sieciDr1wIk3bMBezpieczeństwo w sieci jest ważne, a im więcej osób korzysta z internetu, tym więcej niegodziwców o złych intencjach pojawia się na czatach, mediach społecznościowych i forach dyskusyjnych. Z tego powodu, zawsze należy:

• uważać na nieprawdziwe informacje (ang. fake news [czyt. fejk njuz]), a w szczególności nie przekazywać ich dalej. Widząc szokujące wiadomości, często działamy emocjonalnie i od razu chcemy podzielić się z innymi znalezioną przez nas prowokacyjną historią. Podana wiadomość może okazać się nieprawdziwa. Zawsze weryfikuj informacje, sprawdzaj daty, pamiętaj, aby sprostować opublikowane posty twojego autorstwa, gdy okazują się nieprawdziwe. Tego wymaga odpowiedzialność za to, co robimy i mówimy;

• pamiętać, aby nie dać się sprowokować. Czasem warto odpuścić, nie musisz mieć zawsze ostatniego słowa. Trolle tylko czekają na to, aby inni pod wpływem emocji dopuszczali się czynów, których potem będą musieli żałować;

• dbać o prywatność swoją i innych. Nie upubliczniaj prywatnych konwersacji z innymi osobami, nie rozsyłaj osobistych zdjęć. Pamiętaj, że każdy ma prawo do ochrony własnego wizerunkuDb1j9DUIDprawo do ochrony własnego wizerunku. Takim działaniem możesz wyrządzić poważne szkody sobie lub innym, narazić na pośmiewisko, zranić czyjeś uczucia. Obce osoby mogą również wykorzystać udostępnione przez ciebie dane do ośmieszania i nękania ciebie lub innego użytkownika sieci;

• udostępniać tylko i wyłącznie rzeczy i informacje, które nie wprawią w zakłopotanie ciebie lub innych. Nie zmuszaj nikogo do oglądania treści, których widzieć nie chce. Zgłaszaj również tego typu nieodpowiednie zachowanie do administratorów danego serwisu. Uchronisz tym siebie i innych przed niechcianymi treściami.

• unikać offtopu (ang. off‑topic [czyt. off topik]), czyli wiadomości poza tematem. Niemiłych sytuacji unikniesz, dostosowując się do grupy, w której się znalazłeś. Każde forum ma własny regulamin, który warto przeczytać przed przystąpieniem do wypowiedzi. W innym wypadku możesz dostać ostrzeżenie od moderatora lub administratora, że nie stosujesz się do zasad, obowiązujących na forum np. w nieprawidłowy sposób poruszasz się po strukturze wątków i zadajesz pytania, które już się pojawiły, a odpowiadając innym, odchodzisz zbytnio od tematu i powodujesz chaos, który administrator najpewniej usunie.

Internet w pewnym sensie rządzi się swoimi prawami. Niektóre zasady etykiety sprawdzają się w życiu realnym, ale przełożone na zachowanie w sieci stawałyby się problematyczne:

• można uznać, że mówienie głośniej (ale bez krzyków) jest dobrym nawykiem, gdyż warto być wyraźnie słyszalnym. W internecie jednak ogranicz Caps Lock (tryb pisania wielkimi literami) do pierwszych liter nowego zdania. Większe litery nie sprawią, że łatwiej odczytać będzie twój wpis. Spowodują jedynie, że brzmieć będziesz nieprofesjonalnie, złośliwie i rozkazująco;

• emotikony to sposób wyrażania emocji, którego nie należy nadużywać. Pamiętaj o umiarze, tekst z nadmierną ilością minek i obrazków będzie wyglądał dość dziecinnie i nieczytelnie. Niech emotikony będą dodatkiem, w rzeczywistości podczas rozmowy również nadmiar gestykulacji i emocji wyrażonych poprzez robienie min bywa groteskowy i chaotyczny;

• jeśli już zahaczamy o mowę ciała, warto pamiętać, że mimika i gesty są ważnym elementem przekazywania informacji. Nie każda pisemna wiadomość będzie zrozumiana w ten sam sposób, bez pokazania konkretnych emocji na naszej twarzy. Intencje przekazu, a poprawny odbiór, to dwie różne rzeczy. Swoje emocje (w rozważny sposób) wyrażaj emotikonami lub słownie, aby odbiorca nie miał wątpliwości czy piszesz żartem, z sarkazmem czy na poważnie.

Należy również pamiętać, że internet oferuje nam sporo możliwości, z których warto korzystać. Wprowadzone w życie poniższe zasady sprawią, że podczas komunikacji na forach dyskusyjnych, mediach społecznościowych i czatach, znajdziesz się w tej grupie użytkowników, których charakteryzuje rozwaga i kultura osobista:

• „Pozwól, że użyję Google za ciebie” (https://letmegooglethat.com) to popularny sposób na każdego opornego, który najpierw pyta, a dopiero potem szuka lub przegląda, czy dane pytanie już się nie pojawiło. Oczywiście, internet pełen jest pomocnych osób, które z chęcią odpowiedzą na twoje, nawet najbardziej zawiłe pytanie. Wystarczy udać się na odpowiednie forum dyskusyjne. Jednak przed zadaniem pytania, warto wcześniej poszukać informacji na trapiący nas temat. Bardzo prawdopodobne, że odpowiedź znajdziemy bez większego problemu i obejdzie się bez zadawania tego samego pytania w internecie po raz kolejny.

• Korzystaj z automatycznego słownika, poprawiaj podkreślane błędy i pamiętaj o poprawnej polszczyźnie, w tym o interpunkcji i ortografii. Warto również używać zwrotów grzecznościowych, szczególnie ważne jest to w korespondencji.

• Reaguj. Gdy widzisz, że ktoś łamie prawo, dokonuje czynów niezgodnych z regulaminem - uwiecznij to na zrzucie ekranu, zgłoś moderacji lub administracji. Niektórym wydaje się, że w internecie są bezkarni, jednak kultura, prawo, oraz zasady dobrego wychowania obowiązują w internecie tak, jak w rzeczywistości. Pomożesz tym sobie i innym.

1

Ćwiczenie 1

Za pomocą wybranej wyszukiwarki znajdź informacje dotyczące netykiety przestrzeganej w korespondencji elektronicznej. Następnie napisz i wyślij list do wybranej przez siebie osoby. W jego treści przedstaw podstawowe zasady netykiety. Zadbaj o to, aby forma listu była zgodna z zasadami netykiety. Zakończ pracę z programem pocztowym, wybierając opcję Wyloguj.

Znalezione informacje możesz zapisać w poniższym dzienniczku.

R1SJYEALu3764

Wersja alternatywna: (Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Do podstawowych informacji na temat przestrzegania netykiety w korespondencji elektronicznej na pewno zaliczamy:

RStMaEE6nVZRf

Na ilustracji przedstawiona jest tabelka z zasadami netykiety. Pierwszy wiersz z napisem "Netykieta w korespondencji elektronicznej". Poniżej znajdują się zasady: "Wysyłaj wiadomości ze sprecyzowanym tematem", "Umieszczaj na początku formułę grzecznościową lub powitanie", "Nie zapomnij podpisać się na końcu tworzonej wiadomości", "Staraj się unikać błędów ortograficznych" oraz "Nie pisz listu w całości WIELKIMI LITERAMI".

Inne przykłady, które można znaleźć w sieci:

• Twój adres mailowy powinien być jak najbardziej profesjonalny. Unikaj żartobliwych nazw, przezwisk i wulgaryzmów. Miej na uwadze, że tym mailem posługiwać się musisz również w szkole, a niepoważnie brzmiący adres w nazwie nie przyczyni się do zrobienia dobrego wrażenia;

• Załączniki o dużym rozmiarze przesyłaj za pomocą serwisów chmurowych. Unikaj wysyłania kilku wiadomości w celu przesłania wielu plików ze względu na limity skrzynek pocztowych ograniczających wielkości załączników;

• Przy wysyłaniu wiadomości do dużej grupy odbiorców, pamiętaj, by umieścić ich w polu Ukryte do wiadomości, aby się wzajemnie nie widzieli;

• Przymiotniki, rzeczowniki i zaimki odnoszące się do jakieś osoby, ze względów grzecznościowych, piszemy wielką literą;

• Nie przesadzaj z nadmiernym formatowaniem tekstu (różne czcionki, kolory, efekty);

• Pocztę sprawdzaj regularnie i odpisuj w miarę możliwości jak najszybciej. Jeśli wiesz, że odpisanie na konkretną wiadomość zajmie ci więcej czasu, możesz poinformować nadawcę, że wiadomość dotarła, ale odpiszesz za parę dni. Nadawca będzie spokojniejszy, a ty unikniesz ryzyka otrzymywania spamu z tą samą wiadomością;

Pokaż odpowiedź

Przykładowy list napisany w skrzynce elektronicznej Outlook z podstawowymi zasadami netykiety:

RHZgAypf0fNXG

List elektroniczny napisany w poczcie Outlook o tytule "Zasady netykiety w internecie" i treści: "Cześć Marysia! Właśnie poznaję podstawowe zasady netykiety w internecie. Chciałbym przedstawić Ci część z nich: Wysyłaj wiadomości ze sprecyzowanym tematem, Umieszczaj na początku formułę grzecznościową lub powitanie, Przymiotniki, rzeczowniki i zaimki odnoszące się do jakieś osoby, ze względów grzecznościowych, piszemy wielką literą, Staraj się unikać błędów ortograficznych, Nie pisz listu w całości wielkimi literami, Załączniki o dużym rozmiarze przesyłaj za pomocą serwisów chmurowych, Przy wysyłaniu wiadomości do dużej grupy odbiorców, pamiętaj by umieścić ich w polu Ukryte do wiadomości, aby się wzajemnie nie widzieli, Nie zapomnij podpisać się na końcu tworzonej wiadomości. Mam nadzieję, że te rady okażą się przydatne. Załączam je również w postaci zdjęcia i pliku tekstowego. Do zobaczenia, Kamil Mróz" Do pliku załączone są dwa pliki "Zasady.jpg" oraz "Zasady.txt"

Poznanych zasad należy przestrzegać przede wszystkim w korespondencji mailowej, na forach internetowych i czatach oraz w mediach społecznościowych. Więcej o sposobach komunikowania się w internecie, dowiesz się z materiałów Podstawy komunikacji w internecieDJv5b8OgdPodstawy komunikacji w internecie oraz Komunikacja w internecieDFDrUAuKmKomunikacja w internecie.