R1RmelVXCIauF

Zdjęcie jest podzielone na dwie części. W każdej z nich przedstawiona jest wystawa multimedialna malarstwa Vincenta van Gogha [czytaj: wincenta wan goga]. Na ekranach są wyświetlane różne projekcje. Różnią się one temperaturą barw, to znaczy, że z jednej strony jest projekcja w barwach zimnych, z drugiej w barwach ciepłych.

Spis treści:

1. Temperatura barw. Barwy ciepłe i zimne

2. Gama barwna: szeroka i wąska

3. Zharmonizowana gama barwna

4. Barwy chromatyczne, monochromatyzm i barwy achromatyczne

5. Akcent barwny w sztuce i naturze

6. Dominanta kolorystyczna

7. Już wiesz

8. Potrafisz

9. Słownik

Temperatura barw. Barwy ciepłe i zimne

Ogień i woda to dwa przeciwstawne żywioły. Pierwszy kojarzy się z ciepłem, drugi z zimnem. Żywiołom tym przypisujemy określone barwy.

R16PVsdS0xWpJ

Zdjęcie przedstawia z bliska ogień. Płomienie wyskakują wysoko w górę z leżących na ziemi grubych gałęzi, inne pełgają nisko. Wydaje się, że ognisko jest ogromne, wielkości człowieka. Czuje się gorąco.

R4C1VUOAB1M8C

Ilustracja interaktywna przedstawia zachmurzone niebo. Pomiędzy chmurami przebija się słońce. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Na fotografii przeważają barwy zimne - barwy zmierzające do błękitu, głównie fioletowo‑zielono‑błękitne. Obrazowo nazywane „barwami wody”.

Barwy ciepłe

To określenie barw znajdujących się najbliżej koloru żółtego i czerwonego w kole barw.

Na poniższym zdjęciu ukazane jest słońce, które kojarzy się z latem, ciepłem i wysoką temperaturą. Ciepłe kolory to te, które zmierzają do żółcieni, głównie czerwono‑oranżowo‑żółte, obrazowo nazywane „barwami ognia”.

Barwy zimne

R1WWfm4KyUBbc1

Zdjęcie przedstawia jezioro. Powierzchnia wody jest lekko falująca, daleko na horyzoncie okalają wodę zabudowania miasteczka i pasmo niewysokich gór, z boku wchodzi w zatokę koniec pomostu.

To określenie barw znajdujących się najbliżej koloru niebieskiego w kole barw.

Kolor otoczenia, w tym przypadku kolor nieba, wpływa na powstanie różnic w odczuciu temperatury.

Barwy zimne zmierzają do błękitu, są głównie fioletowo‑zielono‑błękitne. 
Możemy się również spotkać z określeniem tych barw: „barwy wody”.

Zapoznaj się z ilustracjami, związanymi z barwami ciepłymi i zimnymi w kole barw.

RXZOUL6FU7XGK

Ilustracja przedstawia koło barw. Zamieszczone są na nim różne odcienie kolorystyczne.

RDPAKBJT6K6JC

Ilustracja przedstawia koło barw ze wskazaniem na zimne barwy. W środku koła widoczna jest paletka z kolorami takimi jak: zielony, niebieski i fioletowy. Na kole zamieszczone są różne odcienie tych kolorów.

R1K6F4G57H6O5

Ilustracja przedstawia koło barw ze wskazaniem na ciepłe barwy. W środku koła widoczna jest paletka z kolorami takimi, jak: żółty, pomarańczowy i czerwony. Na kole zamieszczone są różne odcienie tych kolorów.

wróć do spisu treści

Gama barwna: szeroka i wąska

W naturze, jak i w dziełach sztuki dostrzegamy różnorodne barwy, które powodują określone wrażenia wzrokowe. Kolory namalowanych obrazów wpływają na emocje i nastój odbiorców.
Zestawienia barw w obrazie, czy zjawisku możemy określić jako gamę/tonację barwną.

Szeroka gama barwna

Kiedy artyści w swoich dziełach stosują kolory z całego koła barw, mówimy o użyciu szerokiej gamy barwnej.
Szeroka gama barwna to taka, w której występują zarówno barwy ciepłe, jak i zimne.

1 z 4

RMxiuRvaivbvp

Zdjęcie przedstawia obraz abstrakcyjny, powstały przez malowanie szpachelką. Użyta została szeroka gama barwna, czyli zostały wykorzystane farby gorące, ciepłe, chłodne i zimne w nieregularnych plamach .

2 z 4

RtNdNukTa2mgC

Ilustracja przedstawia wnętrze pokoju, w którym stoją dwie czerwone szafki, a na nich ustawiono półokrągłe lustro, pudełka, miseczki, o ścianę oparte są liczne pałeczki zakończone małymi kulkami. Tło jest w odcieniach brązu. Obraz cechuje się dużym uproszczeniem form. Przedmioty obrysowane są wyraźnym konturem. Obraz wykonano w szerokiej gamie barw: począwszy od chłodnych granatów, poprzez zielenie i brązy, aż do gorących czerwieni i pomarańczy. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Szeroka gama barwna

Ilustracja przedstawia wnętrze pokoju, w którym stoją dwie czerwone szafki, a na nich ustawiono półokrągłe lustro, pudełka, miseczki, o ścianę oparte są liczne pałeczki zakończone małymi kulkami. Tło jest w odcieniach brązu. Obraz cechuje się dużym uproszczeniem form. Przedmioty obrysowane są wyraźnym konturem. Obraz wykonano w szerokiej gamie barw: począwszy od chłodnych granatów, poprzez zielenie i brązy, aż do gorących czerwieni i pomarańczy. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Szeroka gama barwna

3 z 4

R99254GC6A5MD

Obraz olejny ukazuje kościół na tle zachodzącego słońca. Wieża budowli odbija się w drobnych falach zatoki. Obraz namalowany jest drobnymi plamkami czystego koloru. Czerwono‑żółto‑oranżowe muśnięcia pędzla oddają efekt zachodzącego słońca, odbijającego się w tafli wody. W ciemnej plamie kościoła pojawiają się fiolety, odcienie czerwono‑czarne oraz barwy ciemnoniebieskie. W górnej części obrazu widać cienki pasek błękitnego nieba. Ten sam kolor odbija się w wodzie, w dolnej partii dzieła. Obraz namalowany jest szeroką gamą barw: od ciepłych oranżów, żółcieni, brązów i fioletów, po chłodne błękity. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Zachód słońca jest porą, która umożliwiła artyście zastosowanie barw ciepłych i zimnych. Punkt 2: Szeroka gama barwna

Obraz olejny ukazuje kościół na tle zachodzącego słońca. Wieża budowli odbija się w drobnych falach zatoki. Obraz namalowany jest drobnymi plamkami czystego koloru. Czerwono‑żółto‑oranżowe muśnięcia pędzla oddają efekt zachodzącego słońca, odbijającego się w tafli wody. W ciemnej plamie kościoła pojawiają się fiolety, odcienie czerwono‑czarne oraz barwy ciemnoniebieskie. W górnej części obrazu widać cienki pasek błękitnego nieba. Ten sam kolor odbija się w wodzie, w dolnej partii dzieła. Obraz namalowany jest szeroką gamą barw: od ciepłych oranżów, żółcieni, brązów i fioletów, po chłodne błękity. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Zachód słońca jest porą, która umożliwiła artyście zastosowanie barw ciepłych i zimnych. Punkt 2: Szeroka gama barwna

4 z 4

R1OQEZTDUKB3U

Ilustracja interaktywna przedstawia ulicę ze straganami. Pomiędzy nimi przechadzają się ludzie. Na pierwszym planie artysta namalował dwie spacerujące kobiety w czarnych kapeluszach. Postać po prawej ma na sobie długą, niebieską spódnicę i jasnożółtą bluzkę. Natomiast kobieta po lewej ma przykrytą czarnym woalem twarz. Ubrana jest w długą, czerwoną suknię, wykończoną czarnymi koronkami. W lewej ręce trzyma złożoną parasolkę, natomiast w prawej mały, niebieski bukiecik kwiatów. Przy straganie po prawej stronie stoi handlarka ubrana w granatową, długą sukienkę, na którą ma założony i przewiązany w pasie biały fartuch. Kobieta ogląda się na przechadzające kobiety. Nad żółto‑czerwonymi baldachimami straganów górują zielone korony młodych drzew o cienkich pniach. W tle artysta namalował duży, błękitno‑szary budynek, dekorowany kolumnami. Utrzymany w szerokiej gamie barw obraz, namalowany został przy pomocy krótkich pociągnięć pędzla. Jasna, ciepła tonacja obrazu podkreśla pogodny nastrój słonecznego dnia. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Ciepłe barwy głównie występują w namalowanych straganach i znajdujących się na nich kwiatach. Punkt 2: Zimne kolory to mur kościoła, przed którym stoją stragany oraz niebo.

Ilustracja interaktywna przedstawia ulicę ze straganami. Pomiędzy nimi przechadzają się ludzie. Na pierwszym planie artysta namalował dwie spacerujące kobiety w czarnych kapeluszach. Postać po prawej ma na sobie długą, niebieską spódnicę i jasnożółtą bluzkę. Natomiast kobieta po lewej ma przykrytą czarnym woalem twarz. Ubrana jest w długą, czerwoną suknię, wykończoną czarnymi koronkami. W lewej ręce trzyma złożoną parasolkę, natomiast w prawej mały, niebieski bukiecik kwiatów. Przy straganie po prawej stronie stoi handlarka ubrana w granatową, długą sukienkę, na którą ma założony i przewiązany w pasie biały fartuch. Kobieta ogląda się na przechadzające kobiety. Nad żółto‑czerwonymi baldachimami straganów górują zielone korony młodych drzew o cienkich pniach. W tle artysta namalował duży, błękitno‑szary budynek, dekorowany kolumnami. Utrzymany w szerokiej gamie barw obraz, namalowany został przy pomocy krótkich pociągnięć pędzla. Jasna, ciepła tonacja obrazu podkreśla pogodny nastrój słonecznego dnia. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Ciepłe barwy głównie występują w namalowanych straganach i znajdujących się na nich kwiatach. Punkt 2: Zimne kolory to mur kościoła, przed którym stoją stragany oraz niebo.

Wąska gama barwna

R1YmKnuttt5gZ1

Obraz malowany jest w wąskiej gamie barwnej, w odcieniach błękitów, czyli zimnego koloru. Powierzchnie pokrywają miękkie, organiczne formy podobne do pączkujących drożdży, które powstały przez interwencję w gęstej farbie.

Wąska gama barwna to taka, w której w danej kompozycji dominują barwy znajdujące się na kole barw blisko siebie. 
Mogą być to barwy zimne lub ciepłe - właśnie wtedy mamy do czynienia z wąską gamą barwną.

wróć do spisu treści

Zharmonizowana gama barwna

R1S7YfdngaiYC1

Zdjęcie ukazuje kamienisty brzeg morza, wśród kamieni są małe i średnie kamyki oraz wielkie głazy. Od brzegu w głąb morza wchodzi długi falochron. Tafla wody jest spokojna, zachmurzone niebo łączy się z morzem ma horyzoncie.

O gamie barwnej - ciepłej lub zimnej - można powiedzieć, że jest zharmonizowana.
Użyte barwy utrzymane są w jednej tonacji, tworząc walorowe przejściawalorowe przejściawalorowe przejścia lub zestawienia. Razem z pozostałymi środkami wyrazu plastycznego (jak plama, kreska, faktura, itp) tworzą dzieło.

Warto wspomnieć w tym miejscu   o walorze. W malarstwie walorwalorowe przejściawalor - to jasność barwy, natężenie światła względem cienia, np. walorowy obraz w błękitach namalujemy, gdy błękitną farbę będziemy rozjaśniać dodając bieli, lub przyciemniać dodając czerni.

wróć do spisu treści

Barwy chromatyczne, monochromatyzm i barwy achromatyczne

Barwy chromatyczne

Barwy chromatyczne (barwy „kolorowe”) – posiadają określony odcień i ton barwny. 
Są to wszystkie kolory oprócz czerni, bieli i wszystkich szarości.

Ćwiczenie 10

R1XB9Q9A2QE43

R1UCUOTLCPF41

Wskaż kolory zaliczane do barw ciepłych. Możliwe odpowiedzi: 1. czerwony, pomarańczowy, żółty 2. czerwony, fioletowy, żółty 3. fioletowy, zielony, niebieski.

Wskaż kolory zaliczane do barw ciepłych. Możliwe odpowiedzi: 1. czerwony, pomarańczowy, żółty 2. czerwony, fioletowy, żółty 3. fioletowy, zielony, niebieski.

Ćwiczenie 10

R1S4P4S2RK9S1

Wybierz właściwą odpowiedź jako uzupełnienie zdania:
Jeśli obraz jest chromatyczny, to znaczy że jest namalowany barwami:

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę, że chromatyczność dotyczy wielobarwności.

Pokaż odpowiedź

wszystkimi barwami tęczy.

Większość z nas rozpozna charakterystyczny styl Vincenta van GoghaVincent van GoghVincenta van Gogha i jego ulubione zestawienia kolorów. Barwy rozświetlonej nocą ulicy ukazują barwy żółte i błękity - barwy ciepłe i zimne w jednej kompozycji - to obraz chromatyczny.

Monochromatyzm

Zapewne wiesz, że kupując farbę, można skorzystać z próbników kolorów.
Takich, jak np.: te poniżej:

R48BNQLP2U6FG

Ilustracja przedstawia próbnik kolorów. Ukazuje połączone paski, na których zamieszczone zostały kolory, tworzące zestawy monochromatyczne, pochodzące od koloru brązowego, który jest rozjaśniany, aż do jasnego beżu.

R16U982VOP488

Ilustracja przedstawia próbnik kolorów. Ukazuje połączone paski, na których zamieszczone zostały kolory, tworzące zestawy monochromatyczne, pochodzące od koloru ciemnofioletowego, który jest rozjaśniany aż do prawie bieli o fioletowym odcieniu.

R1ZFPF35VLTOQ

Ilustracja przedstawia próbnik kolorów. Ukazuje połączone paski, na których zamieszczone zostały kolory, tworzące zestawy monochromatyczne, pochodzące od koloru pomarańczowego, który jest rozjaśniany, aż do prawie bieli o pomarańczowym odcieniu.

R1OKQCHTBM83V

Ilustracja przedstawia próbnik kolorów. Ukazuje połączone paski, na których zamieszczone zostały kolory, tworzące zestawy monochromatyczne, pochodzące od koloru ciemnoszarego, który jest rozjaśniany, aż do bardzo jasnej szarości.

Slajd 1 z 4

O monochromatyzmiemonochromatyzmmonochromatyzmie mówimy wtedy, gdy jeden kolor występuje w różnych odcieniach (np.: obraz w różnych błękitach: błękit paryski, ultramaryna, turkus, indygo, kobalt, granat).

Zdarza się, że artyści celowo zawężają gamę barwną, by osiągnąć określone efekty kolorystyczne w swoim dziele.

ROVEBH7LBZCMM

Na ilustracji znajduje się pięć obrazów ułożonych poziomo, jeden obok drugiego. Pierwszy " Autoportret w futrzanym płaszczu" autorstwa Rembrandta van Rijn [czytaj: rembronta won rejn] przedstawia popiersie młodego mężczyzny w ciemnobrązowym płaszczu z futrzanym kołnierzem i w czarnym berecie na głowie. Mężczyzna ma kręcone, puszące się, sięgające za uszy, włosy. Jego twarz jest łagodnie oświetlona żółtym światłem. Tło jasnobeżowe, przechodzące w zgaszoną zieleń. Drugi obraz, którego autorem jest Jean‑Honoré Fragonard [czytaj: żą onore fragonar] nosi tytuł "Młoda czytająca dziewczyna". Ukazuje dziewczynę z profilu, która siedzi w fotelu i czyta książkę. Ma na sobie żółtą suknię z bufiastymi rękawami z koronką pod szyją. Rude, gęste włosy upięte są w kok na czubku głowy, który ozdabia jasnoróżowa wstążka. W prawej ręce trzyma niewielką książkę, która ma pomarańczowe boki kartek. Opiera się o dużą poduszkę, którą włożyła na oparcie fotela. Padające na poduszkę światło odbija kolory od jasnego beżu, pomarańczu, czerwieni po róż i fiolet. Tło jest beżowo - pomarańczowo - brązowo - żółte. Trzeci obraz Gustava Klimta [czytaj: gustawa klimta] "Portret Fritzy Riedler " [czytaj: fricy ridler]przedstawia piękną kobietę w białej sukni siedzącą na tle ściany, na której wymalowano trzy prostokąty, jeden największy jest pomarańczowy, drugi wąski beżowy, trzeci żółty. Za głową kobiety na ścianie znajduje element dekoracyjny w kształcie półkola wypełniony małymi kwadracikami w różnych odcieniach czerni i szarości. Kobieta ma kruczoczarne włosy upięte w kok. Siedzi na sofie, której elementem dekoracyjnym są poziome, regulane fale wypełnione szaro‑czarnymi, podłużnymi muszelkami. Czwarty portret autorstwa Angeliki Kauffman [czytaj: andżeliki kałfman] nosi tytuł "Portret damy jako westalki" przestawia kobietę siedzącą na krześle, która jest częściowo okryta cieniem. Tło jest brązowo‑czarne. Kobieta ma kremowo‑białą suknię, która lekko układa się na jej ciele. Włosy upięte w kok przykrywa muślinowa, przezroczysta narzutka. Twarz ukazana jest w pozie en trois quarts [czytaj: trła katr]. W prawej ręce trzyma glinianą lampkę oliwną, lewą przytrzymuje szatę na lewym ramieniu. Piąty obraz namalował Claude Monet [czytaj: klod mone], przestawia kobietę z parasolką, która przechadza się po łące pełniej różnobarwnych kwiatów w wietrzny, słoneczny dzień. Kobieta ujęta jest z żabiej perspektywy. Kwiaty na łące namalowane są grubymi pociągnięciami farby. Dominują tu kolory: odcienie różu, czerwieni, biały, zielony, fioletowy. Kobieta nosi białą suknię, padający cień sprawia, że z przodu wydaje się być różowa. W pasie czerwony akcent - kwiatek. Na szyi powiewająca długa jasnoniebieska chustka, na głowie beżowy kapelusik. Biała parasolka oparta na ramieniu z wierzchu jest kremowo‑biała od spodu zielonkawa. Tło stanowi jasnoniebieskie niebo utkane białymi, kłębiastymi chmurami. Nie widać rysów twarzy kobiety.

Czym różni się kompozycja monochromatyczna od wykonanej w wąskiej gamie barwnej?

Monochromatyzm należy odróżnić od wąskiej gamy barwnej.
Wąska gama barwna występuje wówczas, gdy artysta stosuje kilka barw jednej tonacji, w różnych odcieniach.
Monochromatyzm polega na użyciu odcieni tylko jednej barwy.

R1sZPEqFlU96P

Ilustracja przedstawia jeden kadr z komiksu, scenę w lesie, ujętą z góry. Leśną drogą jedzie wóz ciągnięty przez konia, którym jadą dwaj mężczyźni, którzy rozmawiają, świadczą o tym dymki nad nimi. Jeden mówi: Wyczekałem tylko na odpowiednią chwilę, żeby go porwać, kiedy się oddalił od obozu. Komisarz rozpoznał pańskiego brata na dagerotypie, który znajdował się w kopercie zegarka z napisem od pana. Jesteśmy na miejscu. Drugi odpowiada: Chciałby go już zobaczyć. Po lewej stronie, na polanie stoi chata kryta strzechą, przed chatą leżą w stosie deski. Komiks wykonany jest akwarelą z podkreślonymi na czarno liniami konturowymi. Na ilustracji dominują brązy, zielenie i beże.

RVYBM5h8aTfoX

Ilustracja przedstawia fotografię wykonaną w sepii. Ukazuje widok na rzekę, płynącą przez Tybingę w Niemczech. Na brzegu znajdują się ciasno, jeden przy drugim dwu i trzypiętrowe budynki. Rzekę od budynków oddziela ceglany i kamienny mur, na jego szczycie siedzą przechodnie, patrząc na rzekę. Po wodzie łódkami płyną ludzie. Przy brzegu zacumowane są inne łodzie. Przy murze rosną krzaki i wierzby płaczące.

Poniżej zamieszczona reprodukcja przedstawia obraz Claude’a MonetaClaude'a MonetaClaude’a Moneta „Most WaterlooWaterlooWaterloo w Londynie”. Autor do jego namalowania użył wąskiej gamy barwnej.
Kliknij w reprodukcję, a zobaczysz ten sam motyw na innym obrazie z cyklu, namalowanym z użyciem jednej barwy w kilku odcieniach, czyli monochromatycznej.

Dla zainteresowanych

GrisaillegrisailleGrisaille - odmiana malarstwa monochromatycznego

Odmianą malarstwa monochromatycznego, jest grisaillegrisaillegrisaille , które naśladowało płaskorzeźbę, rzeźbę lub sztukaterięsztukateriasztukateriasztukaterię. Obrazy wykonane były w różnych odcieniach szarości, do białego włącznie. Nazwa pochodzi z jęz. fr. gris – oznacza siwy, szary, popielaty; grisaillegrisaillegrisaille – szarość, szarzyzna;

Na ilustracji poniżej znajduje się pomieszczenie, którego ściany i sufit zostały ozdobione malarstwem wykonanym techniką grisaillegrisaillegrisaille.

RXPS4dCgWe2Qs

Ilustracja przedstawia malarstwo ścienne w Château de Tanlay[czytaj: szato de tanli]. Ukazuje wnętrze francuskiego zamku. Widoczna jest sala, w której ozdobienie sufitu naśladuje płaskorzeźbę. W szarym odcieniu przedstawione zostały elementy dekoracyjne. Ściana i sufit mają szary kolor. Sufit jest zdobiony namalowanymi ornamentami oraz przedstawieniami figuralnymi. Na ścianach są namalowane wnęki z postaciami, a pomiędzy nimi, w czworokątnych polach, znajdują się obrazy przedstawiające rycerskie zbroje.

Budowanie nastroju w malarstwie

Użycie przez artystę ograniczonej gamy barwnej pozwalało oddać pożądany nastrój przedstawianej sceny.

Na przykład holenderski malarz Vincent van GoghVincent van GoghVincent van Gogh starał się odtworzyć atmosferę ubogiego domu, którego bohaterami byli spożywający posiłek chłopi.

Przyjmuje się, że obraz „Jedzący kartofle” to ukłon van Gogha w stronę dzieła Rembrandta „Wieczerza w Emaus”. Kliknij na poniższą ilustrację i dowiedz się, jaką atmosferę chciał przekazać w swoim dziele artysta. Porównaj nastroje wywołane dzięki zastosowaniu monochromatycznej gamy barwnej w obrazach obu mistrzów.

RXOaGxb8dDMw3

Ilustracja przedstawia obraz Rembrandta van Rijn [czytaj: rembronta won rejn] "Wieczerza w Emaus". Ukazuje scenę w ponurym wnętrzu kamiennej budowli, zaczerpniętą z Ewangelii św. Łukasza, w której dwóch uczniów idących do miasta Emaus w pobliżu Jerozolimy spotyka się z Jezusem na wieczerzy. Jezus i uczniowie ukazani są w dolnej części obrazu. Siedzą przy stole. Jezus pośrodku z uduchowionym wyrazem twarzy. Do stołu podchodzi kobieta z tacą, na której niesie pożywienie. Stół pokryty jest białym obrusem. Pomieszczenie jest ciemne, masywne, kamienne ściany dekoruje łuk, znajdujący się za plecami Jezusa. W obrazie dominują czernie, ciemne brązy, brunatne zielenie oraz ciemne żółcienie.

Barwy achromatyczne

Kiedy artyści użyją w swoich pracach tylko bieli i czerni, a także różnych stopni szarości - mówimy o achromatyzmie (przeciwieństwo barw chromatycznych, czyli kolorów).
Barwy achromatyczne nie posiadają żadnej dominanty barwnejdominanta kolorystycznadominanty barwnej.
Dzieła achromatyczne najczęściej wykonywane są w technikach graficznych i rysunku, jak na przykład na ilustracjach poniżej.

R3XUET6CPZQKG

Czarno‑biała kompozycja została stworzona na wzór obrazu kalejdoskopowego. Czarna płaszczyzna pracy podzielona została na małe trójkąty. Część z nich artystka zamalowała białą kreską, tworząc jasno‑szare, trójkątne płaszczyzny o różnym natężeniu. Na innych ukazane zostały fragmenty rysunków o nieczytelnej formie. Na jednym z trójkątów w centrum kompozycji znajduje się oko. Kilka trójkątów po prawej stronie ukazuje większy fragment twarzy kobiety o zamkniętych oczach.

Achromatyczna jest również czarno‑biała fotografia.
Ten rodzaj fotografii szczególnie upodobali sobie artyści.

RDNbCsD8Vkaoh

Ilustracja przedstawia fotografię Anny Koli „Ćma”. Ukazuje fragment oświetlonych, ludzkich pleców na czarnym tle z wyeksponowanym kręgosłupem i łopatkami. Układające się na plecach światło wygląda jak ćma.

RVZH3R6VQE5OU

Ilustracja przedstawia fotografię Anny Koli „Ptak”. Ukazuje fragment oświetlonych, ludzkich pleców na czarnym tle z wyeksponowanym kręgosłupem i łopatkami. Układające się na plecach światło wygląda jak ptak z rozpiętymi skrzydłami.

wróć do spisu treści

Akcent barwny w sztuce i naturze

R16D6VLHJ8CBL1

Ilustracja przedstawia rysunek „Nidzica II”, autorstwa Weroniki Tadaj‑Królikiewicz. Po prawej stronie pierwszego planu znajduje się jasna plama kolumny, dalej ukazany jest fragment tonących w mroku podcieni z łukowatym sklepieniem. W głębi została narysowana skąpana w świetle słońca kamienica, przed którą stoi para dzieci. Ciemne sylwetki wyraźnie rysują się na tle białej ściany. Czerwony sweterek i niebieska spódniczka stanowią wyraźny akcent kolorystyczny w utrzymanym, w szarościach, ołówkowym, delikatnym rysunku.

Akcent barwnyakcent kolorystycznyAkcent barwny, inaczej kolorystyczny - jest to element kompozycji obrazu o zdecydowanie wyróżniającej się barwie (cieplejszej lub zimniejszej) względem pozostałych plam tworzących dzieło.

Główną funkcją akcentu barwnego jest zwrócenie uwagi na wybrany fragment całości, podkreślenie znaczenia danego elementu, detalu.

Artyści od dawna świadomie wprowadzali akcent kolorystyczny do swoich dzieł. Niekiedy był on rozpoznawalną cechą ich stylu.

Polecenie 2

R1H93B3RV5ZTU

Poniżej znajduje się dzieło Weroniki Tadaj‑Królikiewicz.
Przyjrzyj się reprodukcji dzieła i napisz, co stanowi akcent kolorystyczny.

Polecenie 3

R1CRJMXX44D9U

Zapoznaj się z opisem obrazu Weroniki Tadaj‑Królikiewicz i wyjaśnij, która z postaci została w dziele wyróżniona oraz w jaki sposób.
Odpowiedź wpisz w polu poniżej.

R1F2NBXMLPAT1

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Portret rodzinny”, namalowany przez Weronikę Tadaj‑Królikiewicz. Praca podzielona została przez artystkę na trzy nierówne, pionowe części. Lewa - najszersza i prawa - węższa są płaszczyznami w różnych odcieniach niebieskiego koloru z poprzecznymi, nierównymi i cienkimi liniami o barwach: błękitnej, granatowej i czerwonej. Pomiędzy płaszczyznami znajduje się przestrzeń, z której wychodzi tłum kaskadowo rozmieszczonych postaci w różnym wieku. Są wśród nich dzieci, kobiety i mężczyźni. Reprezentują różne środowiska: możemy dostrzec między innymi mężczyznę w mundurze, kobietę w kapelusiku w stylu retro, panią w sukience z dużym, koronkowym kołnierzem oraz osoby w codziennych strojach. Obraz utrzymany jest w chłodnej, z przeważającej części monochromatycznej tonacji. Jedynym mocnym akcentem kolorystycznym jest czerwona sukienka kobiety, stojącej w centrum, po lewej stronie.

Polecenie 3

R14MUD6E8UG55

Akcent kolorystyczny stosowany jest również w architekturze.
Budynek na poniższych ilustracjach (pierwsze zdjęcie przedstawia cały budynek, a drugie jego fragment) ma tylko jeden barwny akcent kolorystyczny.
Zaznacz go na zdjęciu fragmentu budynku.

R13fvlPguweOF1

Ilustracja przedstawia bryłę nowoczesnego bloku mieszkalnego. Elewacja dziesięciopiętrowego budynku pokryta jest ciemnoszarą, tłoczoną okładziną. Płyty posadzkowe niektórych balkonów oraz ich wnęki mają żółty kolor. Są to silne akcenty kolorystyczne. Barwa ta jednocześnie ociepla chłód jednolitej, ciemnej bryły. Budynek ukazany jest na tle zachmurzonego, szaroniebieskiego nieba.

R1cLI845mI0oy1

Ilustracja przedstawia fragment bryły nowoczesnego bloku mieszkalnego. Elewacja budynku pokryta jest ciemnoszarą, tłoczoną okładziną. Płyty posadzkowe niektórych balkonów oraz ich wnęki mają żółty kolor. Są to silne akcenty kolorystyczne. Barwa ta jednocześnie ociepla chłód jednolitej, ciemnej bryły.

Pobierz ilustrację, niezbędną do wykonania zadania, klikając na przycisk „Pobierz”.

R178TZ17AMP6R

W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie ilustracji niezbędnej do wykonania zadania.

W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie ilustracji niezbędnej do wykonania zadania.

Skorzystaj z aplikacji miniPaint, dostępnej poniżej - otwórz pobraną i zapisaną wcześniej ilustrację. W dowolny sposób zaznacz akcent kolorystyczny na ilustracji fragmentu budynku.

R18lkboZHjaJH

Aplikacja Mini Paint

Aplikacja Mini Paint

Polecenie 3

RV7BZ5X366467

Wyobraź sobie budynek o szarych elewacjach z szaro‑niebieską dekoracją wokół okien oraz okiennicami pomalowanymi na czerwono.
Który kolor stanowi akcent barwny?
Odpowiedź wpisz w polu poniżej.

Akcent kolorystycznyakcent kolorystycznyAkcent kolorystyczny to ważny element komponowania wnętrz mieszkalnych. Przyjrzyj się aranżacji pomieszczenia przedstawionego na zdjęciu.
Projektant umieścił w nim kilka akcentów kolorystycznych.

R1H2DJJ5OX83N

Ilustracja przedstawia zdjęcie wnętrza pokoju urządzonego w starym stylu. Na pierwszym planie znajduje się okryty brązowym obrusem, okrągły stół, na którym stoi czerwona patera z czerwonymi jabłkami oraz bukiet czerwonych kwiatów w szklanym wazonie. U góry kadru, z sufitu zwisa lampa o miedzianym, szerokim kloszu. Obok stołu stoi brązowy fotel. Na zielonych ścianach pokoju wiszą liczne grafiki oprawione w ramki. W głębi wnętrza, pod ścianą umiejscowiona została stara, stylowa kanapa w kolorze brązowym, na której leży czerwony laptop. Obok niej, w kącie stoi lampa z białym kloszem. Po prawej stronie kadru, za fotelem ustawiony został czerwony dzbanek.

Akcent barwny w naturze

Akcenty kolorystyczneakcent kolorystycznyAkcenty kolorystyczne często występują w naturze spełniając szczególne funkcje, np. ochronną (upodobnienie do otoczenia) czy odstraszającą. Ilustrują to poniższe przykłady.

RH9RM3NV8OMOG

Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zielonej papugi. Siedzący na gałęzi ptak pochyla się do przodu. W tle widoczna jest siatka oraz niewyraźna, rozmazana, zielona plama pejzażu z drzewami. Na tle tych zieleni akcentem kolorystycznym jest zakrzywiona górna część dziobu papugi o intensywnej, żółto‑czerwonej barwie. Na ilustracji umieszczone interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Z pięknego upierzenia słyną tropikalne ptaki, szczególnie papugi. Punkt 2: Akcent kolorystyczny dopełnia ich fantazyjne „kreacje”. Nadaje im wyrazu, wyróżnia i przyciąga uwagę.

Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zielonej papugi. Siedzący na gałęzi ptak pochyla się do przodu. W tle widoczna jest siatka oraz niewyraźna, rozmazana, zielona plama pejzażu z drzewami. Na tle tych zieleni akcentem kolorystycznym jest zakrzywiona górna część dziobu papugi o intensywnej, żółto‑czerwonej barwie. Na ilustracji umieszczone interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Z pięknego upierzenia słyną tropikalne ptaki, szczególnie papugi. Punkt 2: Akcent kolorystyczny dopełnia ich fantazyjne „kreacje”. Nadaje im wyrazu, wyróżnia i przyciąga uwagę.

R1GXOFBXF16LP

Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie motyla. Owad, ze złożonymi skrzydłami siedzi na zielonym źdźble trawy. Powierzchnię jego skrzydła pokrywa drobny, pomarańczowo‑niebieski deseń, na którego tle, w dolnej partii znajduje się duże, otoczone czarną obwódką, biało‑pomarańczowe kółko z czarną plamą pośrodku, przypominające duże oko. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Oko na skrzydle motyla wprowadza w błąd drapieżnika – owad wydaje się większy i groźniejszy niż jest w rzeczywistości.

Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie motyla. Owad, ze złożonymi skrzydłami siedzi na zielonym źdźble trawy. Powierzchnię jego skrzydła pokrywa drobny, pomarańczowo‑niebieski deseń, na którego tle, w dolnej partii znajduje się duże, otoczone czarną obwódką, biało‑pomarańczowe kółko z czarną plamą pośrodku, przypominające duże oko. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Oko na skrzydle motyla wprowadza w błąd drapieżnika – owad wydaje się większy i groźniejszy niż jest w rzeczywistości.

RK4HT2CECR3LF

Ilustracja przedstawia pływające po tafli wody duże, okrągłe liście nenufarów. Pośrodku kadru znajduje się czerwono‑różowy, rozkwitnięty kwiat lilii, który stanowi mocny akcent kolorystyczny zdjęcia.

RRFK56Q1UGJAM

Ilustracja przedstawia zdjęcie zielonego, pełnego krzewów ogrodu. W centrum kadru znajduje się mały krzak hortensji, której różowe, zbite w okrągłe kule kwiaty stanowią akcent kolorystyczny zdjęcia.

Twórz tradycyjnie!

R10wV7vY2YcLp

Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.

wróć do spisu treści

Dominanta kolorystyczna

Dominanta kolorystycznadominanta kolorystycznaDominanta kolorystyczna to podobne kolorystycznie elementy obrazu odgrywające najważniejszą rolę w kompozycji dzieła – górujące nad pozostałymi elementami, wybijające się kolorem i wpływające na inne barwy.

Przyjrzyj się zamieszczonej niżej reprodukcji, dominantą kolorystyczną jest tu jasna plama barwna.plama barwnaplama barwna.

R1GKQZHOJNL3R

Ilustracja przedstawiając dzieło malarskie. W centrum abstrakcyjnej kompozycji znajduje się beżowy, podłużny kształt obwiedziony jasnym, szerokim konturem z podpisem Anna Wysocka 98. Obiekt umieszczony jest na ciemnym, granatowym tle, składającym się z dwóch, namalowanych grubą fakturą prostokątów. Przerwa pomiędzy nimi przechodzi szerokim pasem przez beżowy kształt w centrum obrazu, dzieląc go na dwie części, tworzy w nim poszarpaną, ciemną wyrwę. Praca utrzymana jest w chłodnej, ciemnej tonacji z dominantą jasnego beżu w centrum kompozycji.

R1B99EKLCOGHL

Abstrakcyjna kompozycja składa się z przerywanych, poziomych linii na czarnym tle. Praca podzielona jest na dwie części. Większa, kwadratowa przestrzeń po prawej stronie zapełniona jest kreskami w kolorach chłodnej czerwieni, spomiędzy których wyłaniają się czarne plamki tła. Na tak stworzony deseń zostały nałożone drobne, pojedyncze, zielone linie, które tworzą skośne smugi, przebiegające przez całą przestrzeń prawej strony obrazu. Lewy, wąski pas kompozycji, równomiernie zapełniają zielono‑szare linie, tworząc płaską, jasną płaszczyznę. Górną część obrazu wypełniają dodatkowe czerwone kreski, które łukiem wdzierają się w jednolitą przestrzeń lewej strony. Wykonany przy pomocy techniki druku cyfrowego obraz, utrzymany jest w ciemnej, chłodnej tonacji z dominantą czerwieni.

Twórz tradycyjnie!

R164VEB8KSJA4

Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.

wróć do spisu treści

Już wiesz:

• jak scharakteryzować pojęcia; achromatyzm, monochromatyzm, walor;

• jak odróżnić barwy ciepłe od zimnych;

• jak rozpoznać gamę barwną w kompozycjach plastycznych;

• co to jest dominanta kolorystyczna, kontrast i akcent barwny;

• jaka jest różnica między dominantą kolorystyczną a akcentem barwnym;

• jak rozpoznać i wskazać w dziełach malarstwa dominantę kolorystyczną, kontrast barwny, akcent barwny.

wróć do spisu treści

Potrafisz:

• rozróżniać cechy i rodzaje barw w naturze oraz w sztukach plastycznych;

• odnajdywać i wskazywać w dziełach mistrzów rodzaje barw;

• wyjaśnić różnicę między dominanta kolorystyczną a akcentem barwnym;

• wyjaśniać wpływ barw na różnice temperaturowe w pracach plastycznych;

• określać role barw użytych w dziele malarskim;

• stosować określoną gamę barw w działaniu plastycznym;

• tworzyć za pomocą programu komputerowego pracę plastyczną wykorzystując wiedzę na temat rodzajów barw.

wróć do spisu treści

Słownik

wróć do spisu treści

Źródła

• sjp.pwn.pl

• encyklopedia.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/cieplo-i-zimno–jak-mowia-kolory/DX3AtyVLM

• https://zpe.gov.pl/a/tanczace-kolory–szeroka-gama-barw/DTQpq2u3K

• https://zpe.gov.pl/a/zwrocic-na-cos-uwage–akcent-kolorystyczny/Dk6KHSEET

• https://zpe.gov.pl/a/kalejdoskop–tworze-prace-barwna/Dabsgpddc