Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów sprzedawca i technik handlowiec3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów sprzedawca i technik handlowiec

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie sprzedawca 522301, technik handlowiec  522305 oraz technik księgarstwa 522306. Celem e‑materiału jest przekazanie wiedzy ogólnej z zakresu towaroznawstwa i typowej dokumentacji stosowanej w procesie sprzedaży, począwszy od ofert, kończąc na transakcji sprzedaży. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony jest dla kwalifikacji

HAN.01. Prowadzenie sprzedaży i HAN.02 Prowadzenie działań handlowych. Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji:

HAN.01. Prowadzenie sprzedaży:

• wykonywanie prac związanych z obsługą klientów oraz realizacją transakcji kupna i sprzedaży.

HAN.02 Prowadzenie działań handlowych:

• planowanie działań sprzedażowych i monitorowanie ich efektów,

• organizowanie i prowadzenie działań handlowych.

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia:

HAN.01.02. Podstawy handlu.

Uczeń:

1. sporządza dokumenty handlowe związane z wykonywaną pracą w formie papierowej i elektronicznej,

2. wykonuje zadania zawodowe z wykorzystaniem technologii informacyjnej,

3. posługuje się terminologią z zakresu towaroznawstwa handlowego,

4. korzysta z Polskiej Klasyfikacji Działalności, Europejskiej Klasyfikacji Działalności oraz Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług,

5. posługuje się normami i stosuje procedurę oceny zgodności.

HAN.02.02. Podstawy handlu.

Uczeń:

1. sporządza dokumenty handlowe związane z wykonywaną pracą w formie papierowej i elektronicznej,

2. wykonuje zadania zawodowe z wykorzystaniem technologii informacyjnej,

3. posługuje się terminologią z zakresu towaroznawstwa handlowego,

4. korzysta z Polskiej Klasyfikacji Działalności, Europejskiej Klasyfikacji Działalności oraz Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług,

5. posługuje się normami i stosuje procedurę oceny zgodności.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

1. Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

To zbiór różnego rodzaju multimediów, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał  „Dokumentowanie sprzedaży, towaroznawstwo” składa się z trzech elementów.

• Towaroznawstwo - ebookDeAmrZcmRTowaroznawstwo - ebook – zawierający podstawowe pojęcia z zakresu towaroznawstwa, a także podstawowe charakterystyki towaroznawcze, wybrane grupy żywieniowe i nieżywieniowe.

• Dokumentacja interaktywnaDcpkJtFt2Dokumentacja interaktywna – znajdują się tutaj  wzory i szablony dokumentów, które są związane z procesem sprzedaży oraz definicje pojęć handlowych.

• Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranieDrLa7AulgProgram ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie – ćwiczenia, dzięki którym w formie praktycznej użytkownik nauczy się dobierać i sporządzać odpowiedni dokument do zdarzenia gospodarczego.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDNxctIUZQInteraktywne materiały sprawdzające zawierają ćwiczenia pozwalające sprawdzić stopień przyswojenia materiału dot. zakresu dokumentacji handlowej oraz procesu handlowego.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD5cCynUYGSłownik pojęć dla e‑materiału – znajdują się tu wybrane pojęcia związane z towaroznawstwem oraz procesem sprzedaży użyte w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaD16QuJq7FPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD4aADRbF5Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Bibliografia i netografiaD1Bll0lb8Bibliografia i netografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDtzekcrmRInstrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się i nauczania. Pozwala uczniom na zapoznanie się z podstawowymi pojęciami z obszaru towaroznawstwa oraz sprzedaży. Poniżej przedstawione są propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiału w ramach lekcji, samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i całego zespołu klasowego.

Towaroznawstwo – e‑book

1. Nauczyciel organizuje pracę uczniów na lekcji, stosując jedną z wersji metody grup eksperckich. Jest to jedna z najpopularniejszych form uczenia się we współpracy. Znana pod nazwą JIGSAW (GRUPY EKSPERCKIE, PUZZLE), należy do najskuteczniejszych metod pod względem angażowania wszystkich członków grupy. Metoda ta jest szczególnie przydatna do aktywnego grupowego zapoznawania się z wybraną na zajęcia partią materiału.

W pierwszym etapie nauczyciel tworzy grupy równe pod względem liczby członków. Optymalnie powinny w ich skład wchodzić 4 do 5 osób. Są to tak zwane GRUPY PIERWOTNE.

Uczniowie pracują w grupach w dwóch etapach. Ważne jest, by na każdym etapie byli aktywni i zaangażowani w pracy, ponieważ sukces grupy zależy od wkładu każdego ucznia. Kwestia odpowiedzialności każdego ucznia za końcowy efekt i ewentualne oceny powinna być mocno podkreślona przez nauczyciela na początku lekcji.

Po wstępie określającym zasady pracy na lekcji nauczyciel przechodzi do kolejnego etapu. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć pięcioosobowych grup i każdej z nich przydziela fragment e‑booka. Uczniowie na polecenie nauczyciela zapoznają się w grupach z fragmentami tekstu, a następnie opracowują samodzielnie kolejne rozdziały: I grupa – Pojęcia związane z towaroznawstwem, II grupa – Klasyfikacja towarów, III grupa – Jakość towarów i odbiór jakościowy towarów, IV grupa - Wartość użytkowa towarów, V grupa - Charakterystyka towaroznawcza towarów żywnościowych i nieżywnościowych. Uczniowie zapoznają się z treścią kolejnych rozdziałów, w trakcie sporządzają notatki, dyskutują nad trudniejszymi kwestiami, zapisują najważniejsze terminy i pojęcia w zeszycie, uwspólniają stanowiska na temat najistotniejszych spraw poruszanych w wybranej części e‑booka.

Następnie uczniowie tworzą 5 nowych grup, w których są przedstawiciele każdej z pięciu wcześniejszych grup. W nowych grupach każdy z jej członków jest ekspertem od jednego rozdziału e‑booka. Zadaniem każdego ucznia‑eksperta jest przekazanie pozostałych członkom grupy informacji na temat tego, o czym dyskutował w grupie na pierwszym etapie. Po tym, jak każdy z uczniów przedstawi najważniejsze informacje na temat jednego z rozdziałów, uczniowie tworzą wspólną notatkę uwzględniającą wiedzę, którą zdobyli na pierwszym i drugim etapie pracy. Każdy uczeń musi być zaangażowany na pierwszym i drugim etapie pracy w grupach. Na pierwszym etapie jest aktywny i zaangażowany, bo wie, że na drugim etapie pracy będzie jedyną osobą w nowej grupie, która zna zagadnienie i musi przekazać niezbędne informacje pozostałym kolegom. Uczniowie dobierają się w grupach pięcioosobowych w taki sposób, żeby mogli zapoznać się z całym materiałem. Jako podsumowanie nauczyciel przygotowuje test dla wszystkich uczniów, w którym jest tyle samo pytań z każdego rozdziału. Ocenia poszczególnych uczniów, a następnie sumuje punkty uzyskane przez wszystkich uczniów w grupie i wystawia ocenę każdemu uczniowi zwycięskiej grupy. Inną formą podsumowania może być odpytanie po jednym uczniu z wybranego tematu z każdej grupy, w taki sposób, żeby tematy się nie powtarzały. W tym przypadku również ocena, która uzyskuje jeden uczeń, jest wpisywana pozostałym. Ważne jest, by nauczyciel poinformował o tej zasadzie na początku lekcji, żeby uczniowie nie byli zaskoczeni, że jeden uczeń odpowiada za wszystkich pozostałych, którzy uzyskują taką samą ocenę. W takiej formie pracy mają zastosowanie tutoring rówieśniczy, odpowiedzialność za efekty pracy własnej i grupy, podnosi się motywacja do pracy, motywacja zewnętrzna i wewnętrzna. Występują również elementy grywalizacji.

2. Nauczyciel na lekcji podaje przykłady towarów, wypisuje na tablicy (tradycyjnej lub interaktywnej) 10 przykładów. Uczniowie wspólnie, w zespole klasowym, próbują przyporządkować towar do określonej grupy towarowej (praca całego zespołu klasowego). Na tej lekcji uczniowie mogą korzystać z własnych telefonów, na których otwarty będzie e‑book. Jeżeli są takie możliwości techniczne, to lekcja odbywa się w sali informatycznej. To ćwiczenie uczy także czytania ze zrozumieniem oraz wyszukiwania informacji.

3. Nauczyciel podaje rodzaj działalności gospodarczej (co najmniej 5‑6 przykładów), a uczniowie próbują dopasować do niego sekcje PKD (praca całego zespołu klasowego). Wcześniej proponuje uczniom wykonanie mapy myśli albo notatki wizualnej, na której zapiszą, co należy do kolejnych sekcji. Mapa/notatka powinna znaleźć się w zeszycie lub portfolio online, aby móc do niej wracać.

4. Nauczyciel podaje przykłady towarów, a uczniowie próbują określić, jakie właściwości chemiczne i fizyczne posiada towar.

5. Nauczyciel prosi uczniów, aby podali przykłady towarów żywnościowych i nieżywnościowych (praca całego zespołu klasowego), a następnie do podanych przykładów towarów dobrali odpowiednie opakowanie (praca całego zespołu klasowego). Tutaj jest też możliwość podzielenia zespołu klasowego i odpowiedzi naprzemiennych – połowa klasy podaje towar, druga połowa dobiera opakowanie. I tak przez 5‑6 rund.

Dokumentacja interaktywna

Uczniowie pracują w zespołach dwuosobowych. Nauczyciel zleca im kilka zadań, w których opisane są zdarzenia gospodarcze, zachodzące w przedsiębiorstwie. Uczniowie zapoznają się z materiałami, otrzymują również dokument, który uzupełniają zgodnie z danymi ze zdarzenia gospodarczego. Każda grupa wskazuje inne elementy, które należy uzupełnić w poszczególnych dokumentach, wraz z uzupełnionym opisem. Nauczyciel w razie potrzeby komentuje i podkreśla istotne informacje. Uczniowie w parach na głos odczytują swoje odpowiedzi. To zadanie można zrealizować także metodą stacji w sali informatycznej. Każda stacja to jedno zadanie, w którym opisane jest zdarzenie gospodarcze. Uczniowie wykonują zadania przy kolejnych stacjach. Ważne, aby powiedzieć uczniom, że nie mogą zaczynać w tych samych miejscach, aby nie tworzyły się kolejki do stacji. Grupa, która najszybciej poprawnie rozwiąże zadania, może być nagrodzona w formie wybranej przez nauczyciela.

Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie

Nauczyciel, na podstawie informacji w programie, streszcza etapy procesu handlowego, opowiada o nich, podaje też przykłady, jeżeli są niezbędne. Uczniowie słuchają i tworzą mapy myśli z opisami etapów procesu handlowego, sprawdza się tutaj wykonanie takiej notatki w formie osi, na której naniesione są kolejne etapy. Później nauczyciel opowiada o etapach jeszcze raz. Następnie uczniowie patrzą na swoje mapy/osie i równocześnie rozwiązują ćwiczenia, dobierając i uzupełniając właściwie dokumenty. To praca samodzielna, wymagająca skupienia. Najlepiej, aby wykonywana była w sali informatycznej, a nie na telefonach uczniów. Nauczycielowi łatwiej dokonać wtedy poprawek, podpowiedzieć jakieś rozwiązanie.

Praca z materiałami interaktywnymi

1. Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania z zakresu towaroznawstwa i dokumentacji sprzedaży. Następuje to po zakończeniu cyklu lekcyjnego, stanowi podsumowanie.

2. Uczniowie wypełniają ćwiczenia: luki w dokumentacji (np. na klasowej tablicy interaktywnej), na bieżąco konsultując odpowiedzi z nauczycielem.

3. Uczniowie w ćwiczeniu: porządkowanie dokumentów próbują samodzielnie, po zapoznaniu się ze zdarzeniami gospodarczymi, uporządkować kolejność wystawiania odpowiednich dokumentów.

4. Uczniowie na tablicy interaktywnej wyszukują błędy w poszczególnych dokumentach sprzedażowych, na bieżąco konsultując odpowiedzi z nauczycielem.

5. Po wyświetleniu dokumentu na tablicy interaktywnej uczniowie próbują odpowiedzieć na pytanie, co to jest za dokument i czego dotyczy. Odpowiadają na pytania nauczyciela. Możliwe jest też zapisywanie odpowiedzi na kartach i odczytanie ich na koniec – forma miniturnieju. Najlepsi uczniowie zostają nagrodzeni przez nauczyciela.

Dzięki e‑materiałowi uczniowie mają możliwość samodzielnego przyswojenia teoretycznej części materiału. Na jej podstawie mogą przygotować interesujące mapy myśli i notatki wizualne. Proponuje się także wykonywanie portfolio, gdzie będą zamieszczane wszystkie istotne zapiski. Ułatwi im to swobodne posługiwanie się pojęciami związanymi z towaroznawstwem i sprzedażą, jak również umożliwi wypełnianie dokumentacji interaktywnej oraz rozwiązywanie zadań – ćwiczeń w interaktywnych materiałach sprawdzających.

Praca indywidualna

Uczniowie samodzielnie zapoznają się z treściami e‑booka Towaroznawstwo. Zadaniem każdego z nich jest przygotowanie trzech przykładów towarów (można też poprosić uczniów, aby przygotowali trzy przykłady dla kolegi/koleżanki, można też losować przykłady z puli, każdy zapisuje trzy przykłady, z których potem będzie się losować), a następnie określenie, do jakiego rodzaju należą towary, zaklasyfikowanie towaru według PKWiU oraz struktury PKD. Następnie uczeń powinien scharakteryzować właściwości towarów, jakość przykładowych towarów, wskazać, czy towar należy do grupy towarów żywnościowych czy nieżywnościowych. Według sugestii nauczyciela może przygotować odpowiedź w zeszycie lub przesłać ją w formie elektronicznej. Nauczyciel może zebrać wszystkie odpowiedzi i rozesłać materiał do uczniów, będzie to interesująca podpowiedź.

Praca w grupach

1. Uczniowie dzieleni są na grupy dwuosobowe. Każda ma przydzielony dokument sprzedaży, zadanie polega na wskazaniu niezbędnych elementów, które powinny być uzupełnione. Można też pracować metodą stacji, przy każdej stacji uczniowie omówią inny dokument, który uzupełniają pary lub – w przypadku dużych zespołów klasowych – zespoły trzyosobowe.

2. Nauczyciel tworzy rozsypankę, na każdej kartce pojawia się wymienione jedno zdarzenie gospodarcze, a uczniowie w grupach dopasowują zdarzenia do otrzymanego dokumentu sprzedaży wraz z poprawnym ich uzupełnieniem. Rozsypanka może mieć formę tradycyjną albo pojawić się na tablicy, np. w aplikacji Wordwall. Każda grupa podchodzi wtedy do tablicy interaktywnej i rozwiązuje swoje zadania.

3. Podczas lekcji uczniowie prezentują charakterystykę wybranych towarów. Wcześniej losują po 2‑3 towary, które mają scharakteryzować. Każda grupa podkreśla, co jest najważniejsze w takiej charakterystyce. Dzięki temu ci, którzy nie mają kompletnych notatek w formie osi/map myśli, uzupełniają je.

4. Wyznaczeni uczniowie z poszczególnych grup omawiają, dlaczego dany dokument sprzedaży dopasowali do zdarzenia gospodarczego. To najbardziej statyczny element lekcji, wymagający skupienia.

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. E‑book Towaroznawstwo oraz dokumentacja interaktywna gromadzą najważniejsze teoretyczne informacje z zakresu towaroznawstwa i dokumentacji sprzedażowej. Uczniowie, którzy szybko przyswajają materiał, mogą w ramach tutoringu rówieśniczego wspólnie z uczniami o wolniejszym tempie pracy wykonać plakat, na którym znajdą się najważniejsze informacje dotyczące organizacji sprzedaży. Uczniowie zdolniejsi wypisują z dokumentacji interaktywnej najważniejsze, ich zdaniem, terminy i pojęcia oraz pomagają uczniom pracującym wolniej znaleźć definicje tych terminów. Nauczyciel wybiera z dokumentacji interaktywnej terminy łatwiejsze do objaśnienia i trudniejsze. Terminy łatwiejsze otrzymują uczniowie wolniej pracujący. Terminy bardziej złożone, trudniejsze do objaśnienia dostają uczniowie o większym potencjale. Pierwsza grupa ma wskazać różnicę między zapytaniem ofertowym i ofertą sprzedaży. Opracować prostą ofertę sprzedaży wybranego towaru. Uczniowie zdolniejsi opracowują pismo negocjacyjne.

W ramach reklamacji uczniowie pracujący wolniej konstruują pismo wskazujące na określone wady produktu. Uczniowie szybciej przyswajający materiał przygotowują odpowiedź na reklamację.

Uczniowie wykonują interaktywne ćwiczenia sprawdzające. Na podstawie wykonanych zadań każdy uczeń spisuje pojęcia, zadania, na które nie udzielił poprawnej odpowiedzi. Tworzy również listę pojęć i zagadnień, które rozumie. Dzięki programowi ćwiczeniowemu uczeń ma możliwość zweryfikowania swojej wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych. E‑materiał może ułatwić dostęp do informacji oraz zlikwidować niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne.

Uczniowie przygotowują zapytanie ofertowe w imieniu instytucji, którą mają reprezentować. Nauczyciel rozpisuje zadania dla poszczególnych uczniów. Uczniowie zdolniejsi przygotowują zapytanie ofertowe, uczniowie wolniej pracujący – ofertę sprzedaży. Uczniowie samodzielnie zapoznają się z materiałami interaktywnymi. Następnie otrzymują polecenie podania definicji określonych terminów. Nauczyciel proponuje taką formę sprawdzania, że uczniowie zdolniejsi sprawdzają pracę uczniów słabszych, w trakcie sprawdzania mogą korzystać z materiałów interaktywnych i  innych źródeł. Uzasadniają ocenę, wskazując walory pracy i jej braki. W określonym czasie uczniowie przekazują sobie sprawdzone prace z komentarzami. Uczniowie na podstawie materiałów interaktywnych wybierają pięć najważniejszych czynności, terminów, które wiążą się z organizacją sprzedaży.

Nauczyciel proponuje kolejne zadanie. Uczniowie zdolniejsi opisują pewne działania, czynności opisane w e‑booku, nie używając danego terminu, zadaniem uczniów słabszych jest podanie nazwy czynności lub działania. Można też podawać uczniom karteczki z pewnymi pojęciami, a uczniowie, używając różnych sposobów, próbują je zasugerować, nie używając nazwy. Nauczyciel ocenia najciekawsze podpowiedzi. Uczniowie zdolniejsi, bez używania słów, opisują pewne czynności lub dokumenty, mogą pokazywać, gestykulować, pisać na papierze, ale nie wolno im używać tych słów lub pisać ich w formie podpowiedzi.

Nauczyciel może zaproponować odegranie krótkiej scenki dramowej. Uczniowie łączą się w pary, jeden uczeń zgłasza reklamację, drugi musi ją rozpatrzyć, stosując się do treści i formy reklamacji oraz trybu jej rozpatrywania. Uczniowie wolniej pracujący mogą dostać zadanie napisania reklamacji, uczniowie szybciej pracujący będą musieli  udzielić odpowiedzi. Pozostali uczniowie mogą się wypowiedź, czy reklamacja była skuteczna.

Poza uczniami zdolnymi, których SPE zostały uwzględnione w propozycjach pracy podczas lekcji, należy pamiętać o innych grupach uczniów, np. z ADHD. Uczniowie ci mają dużą potrzebę przemieszczania się, wyrażania swojej aktywności, dlatego scenki dramowe, które odgrywają, oraz przechodzenie między stacjami w naturalny sposób wykorzystuje ich nadpobudliwość psychoruchową, pozwala uzasadnić zachowania, które często w ich przypadku w innej sytuacji mają konsekwencje dyscyplinarne. Ponadto w przypadku uczniów z poważnymi zaburzeniami w komunikowaniu się należy unikać stosowania w nadmiarze form wymagających odgrywania scenek, interakcji z innymi uczniami. Praca w grupach powinna być poprzedzona przypomnieniem zasad komunikowania się i współpracy. Można spisać na tę okoliczność albo przypomnieć zasady obowiązujące w tej formie pracy na lekcji. Szczególnie istotne jest to w przypadku uczniów niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Trzeba podkreślać istnienie norm społecznych, które regulują zachowania w określonych sytuacjach, przekładać pewne sytuacje i zachowania w szkole na zachowania poza nią. Należy pamiętać, by uczniowie z określonymi dysfunkcjami w tym zakresie nie odebrali tych treści wyłącznie pod swoim adresem, by zwracać się do całej klasy, ale przekaz dedykować bezpośrednio do tych uczniów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści