E-materiały do kształcenia zawodowego

Urządzenia przeciwpożarowe

BPO.04. Zarządzanie działaniami ratowniczymi - Technik pożarnictwa 311919

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
alarm pożarowy
alarm pożarowy

ostrzeżenie o pożarze zainicjowane przez osobę lub urządzenie automatyczne (źródło - PN‑ISO 8421‑3:1996 Ochrona przeciwpożarowa. Terminologia. Wykrywanie pożaru.)

alarm techniczny
alarm techniczny

stan pracy, w którym centrala sygnalizuje zadziałanie jakichkolwiek nadzorowanych urządzeń zewnętrznych lub stan serwisowy czujek pożarowych

alarm wstępny
alarm wstępny

stan pracy, w który wchodzi centrala po odebraniu od ostrzegaczy pożarowych pierwszego sygnału alarmu

centrala sygnalizacji pożarowej (CSP)
centrala sygnalizacji pożarowej (CSP)

element składowy systemu sygnalizacji pożarowej, którego zadaniem jest zbieranie danych od elementów detekcji pożaru pożaru (czujki, ręczne ostrzegacze pożarowe, moduły wejść/wyjść). Ponadto CSP umożliwia podłączenie urządzeń sygnalizacyjnych (sygnalizatory optyczne, akustyczne, itp.) oraz elementów sterujących pracą urządzeń wykonawczych (urządzenia gaśnicze, klapy oddymiające, itp.). CSP umożliwia także przekazanie sygnału alarmowego do najbliższej jednostki straży pożarnej (urządzenie transmisji alarmu)

Centrala Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (CDSO)
Centrala Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (CDSO)

część składowa dźwiękowego systemu ostrzegawczego, która generuje i nadaje sygnały alarmu głosowego do linii głośnikowych w sytuacji, gdy otrzymuje sygnały alarmowe z systemu sygnalizacji pożarowej i/lub z elementów ręcznej obsługi

centrum odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych (COSU)
centrum odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych (COSU)

miejsce z ciągłą obsługą, należące do operatora systemu monitoringu pożarowego, odbierające sygnały uszkodzeniowe z urządzenia transmisji alarmów pożarowych i sygnałów uszkodzeniowych (UTASU), z którego mogą być również powiadamiane firmy serwisujące systemy sygnalizacji pożarowej o uszkodzeniach tych systemów; zawiera stację odbiorczą sygnałów uszkodzeniowych; centrum odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych (COSU) wchodzi w skład Centrum Odbiorczego Operatora

czujka pożarowa
czujka pożarowa

część składowa systemu sygnalizacji pożarowej, która zawiera co najmniej jeden czujnik, który ciągle lub w odstępach czasu kontroluje co najmniej jedno odpowiednie fizyczne i/lub chemiczne zjawisko towarzyszące pożarom i który przekazuje co najmniej jeden odpowiedni sygnał do centrali sygnalizacji pożarowej

dwustopniowe alarmowanie
dwustopniowe alarmowanie

jest to alarmowanie polegające na takim zaprogramowaniu systemu sygnalizacji pożarowej, aby po wykryciu pożaru przez element liniowy (np. czujkę pożarową) w centrali sygnalizacji pożarowej (CSP) był sygnalizowany alarm wstępny (alarm I stopnia) przez czas T1 przewidziany na zgłoszenie się personelu; alarm I stopnia jest przeznaczony wyłącznie dla przeszkolonego personelu obsługującego CSP; brak reakcji personelu w czasie T1 powoduje automatyczne przejście CSP w stan alarmu głównego (alarm II stopnia); alarm II stopnia jest przeznaczony dla użytkowników obiektu chronionego instalacją sygnalizacji pożarowej; moment potwierdzenia przyjęcia alarmu wstępnego przez personel powoduje wyciszenie sygnalizacji akustycznej w CSP i jest początkiem odliczania czasu T2 przeznaczonego na rozpoznanie zagrożenia pożarowego;
jeżeli w czasie T2 personel nie skasuje alarmu wstępnego, CSP automatycznie przejdzie w stan alarmu głównego; w czasie T2 alarm wstępny może być skasowany tylko wtedy, gdy personel ugasi pożar lub stwierdzi, że jest to alarm fałszywy

dym
dym

układ koloidalny, w którym ośrodkiem rozpraszającym jest gaz, a cząstki koloidalne są cząstkami stałymi; zawiesina bardzo drobnych cząstek stałych w gazie; dym jest, obok mgły, jedną z postaci gazozolu, a najczęściej jego odmiany – aerozolu; zazwyczaj jest produktem ubocznym spalania i często towarzyszy ogniowi

Dźwiękowy System Ostrzegawczy (DSO)
Dźwiękowy System Ostrzegawczy (DSO)

system umożliwiający rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych na potrzeby bezpieczeństwa w obiekcie

droga ewakuacyjna
droga ewakuacyjna

odcinek drogi poziomej i/lub pionowej prowadzącej z dowolnego punktu budynku do wyjścia na zewnątrz budynku lub do innej strefy pożarowej

kategorie zagrożenia ludzi (ZL)
kategorie zagrożenia ludzi (ZL)

w obecnie obowiązujących przepisach wyróżnia się pięć kategorii zagrożenia ludzi, które określa się symbolami od ZL I do ZL V; dokładny podział na wymienione kategorie określa § 209 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

Kierujący Działaniem Ratowniczym (KDR)
Kierujący Działaniem Ratowniczym (KDR)

osoba, która oddziałuje na podległe siły podmiotów systemu ratowniczego na miejscu zdarzenia, zgodnie z przyjętymi procedurami i planami ratowniczymi, w celu wykonania określonych czynności ratowniczych

komunikat alarmowy
komunikat alarmowy

sygnał alarmu głosowego

linia głośnikowa
linia głośnikowa

linia transmisji sygnału do jednego lub więcej głośników

mikrofon alarmowy
mikrofon alarmowy

mikrofon będący częścią CDSOCentrala Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (CDSO)CDSO lub części konsoli z mikrofonem dla straży pożarnej niewchodzącej w skład CDSO, przeznaczony do obsługi przez uprawnionego i kompetentnego operatora lub KDR

operator systemu monitoringu (Operator)
operator systemu monitoringu (Operator)

podmiot, świadczący usługę transmisji sygnałów alarmów pożarowych z systemów sygnalizacji pożarowej do centrów odbiorczych alarmów pożarowych oraz przyjmujący sygnały uszkodzeniowe w Centrum Odbiorczym Sygnałów Uszkodzeniowych z systemów sygnalizacji pożarowej i transmisji sygnałów alarmów pożarowych

osoba kompetentna
osoba kompetentna

osoba, która w związku z podjętą pracą posiada niezbędną wiedzę, umiejętności i doświadczenie, aby ukończyć pracę w sposób satysfakcjonujący i bezpieczny

ostrzegacz pożarowy
ostrzegacz pożarowy

urządzenie inicjujące sygnał alarmowy w związku z wykryciem pożaru

płomień
płomień

strefa spalania w fazie gazowej, z której emitowane jest światło

prądownica wodna hydrantowa
prądownica wodna hydrantowa

element armatury wodnej, służy do otwierania, zamykania i ciągłej regulacji wydajności i rodzaju strumienia wody (rozproszonego i zwartego) w sprzęcie pożarniczym

prąd gaśniczy
prąd gaśniczy

cecha charakterystyczna strumienia wody wypływającej z elementu podającego wodę, rozróżniamy następujące:

  • prąd zwarty - jest strumieniem o dużej energii, przez co możemy podawać prąd wody na dalekie odległości i w określony punkt;

  • prądy kropliste - to prądy o wielkości kropel od 1 mm do 3 mm; zasadniczą cecha prądów kroplistych jest ich działanie przestrzenne - wykazują działanie gaśnicze w znacznej przestrzeni;

  • prąd mgłowy - charakteryzuje się bardziej efektywnym i przestrzennym działaniem niż prąd kroplisty; wielkość kropel w prądzie mgłowym wacha się w granicy od 10 do 200 mikrometrów, bywa wykorzystywany w stałych urządzeniach gaśniczych

  • Podział i charakterystyka urządzeń przeciwpożarowych - schemat interaktywnyDMMN1iutiPodział i charakterystyka urządzeń przeciwpożarowych - schemat interaktywny

pożar
pożar

niekontrolowany, samoistny proces spalania materiałów palnych w miejscu i czasie do tego nieprzeznaczonym

pożarowe urządzenie alarmowe
pożarowe urządzenie alarmowe

część składowa systemu sygnalizacji pożarowej, nie będąca częścią centrali sygnalizacji pożarowej, używana do przekazywania ostrzeżenia o pożarze, np. sygnalizator akustyczny lub optyczny

ręczny ostrzegacz pożarowy (ROP)
ręczny ostrzegacz pożarowy (ROP)

część składowa systemu sygnalizacji pożarowej, używana do ręcznego inicjowania alarmu

ręczny ostrzegacz pożarowy typu A
ręczny ostrzegacz pożarowy typu A

ręczny ostrzegacz pożarowy uruchamiany bezpośrednio, bez wciskania przycisku po zbiciu (usunięciu) szybki

ręczny ostrzegacz pożarowy typu B
ręczny ostrzegacz pożarowy typu B

ręczny ostrzegacz pożarowy uruchamiany pośrednio, wymagający wciśnięcia przycisku po zbiciu (usunięciu) szybki

stałe urządzenia gaśnicze
stałe urządzenia gaśnicze

urządzenia związane na stałe z obiektem, zawierające zapas środka gaśniczego, uruchamiane samoczynnie we wczesnej fazie rozwoju pożaru. (źródło: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010 nr 109 poz. 719))

stan pracy Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (DSO)
stan pracy Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (DSO)

stan Centrali Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego (CDSO) charakteryzowany przez jego sygnalizowanie na CDSO

stan alarmowania (pożarowego)
stan alarmowania (pożarowego)

stan pracy, w który wchodzi centrala po odebraniu od ostrzegaczy pożarowych informacji o wykryciu pożaru

stan dozorowania
stan dozorowania

stan pracy, w którym centrala jest zasilana ze źródła energii elektrycznej, spełniającego określone wymagania i nie jest sygnalizowany żaden inny stan pracy

stan testowania
stan testowania

stan pracy, w którym centrala sygnalizuje sprawdzanie funkcji

stan uszkodzenia
stan uszkodzenia

stan pracy, w którym centrala sygnalizuje uszkodzenie czegokolwiek w instalacji alarmowej lub swoich układów

strefa alarmu głosowego
strefa alarmu głosowego

odrębny obszar, znajdujący się wewnątrz obiektu lub poza nim, zawierający grupę głośników dźwiękowego systemu ostrzegawczego, przeznaczonych do przekazywania tego samego sygnału alarmu głosowego

sygnalizatory (tak zwanej syreny)
sygnalizatory (tak zwanej syreny)

są urządzeniami alarmowymi, które sygnalizują alarm za pomocą dźwięku (sygnalizatory akustyczne), czasem także przy pomocy światła (sygnalizatory akustyczno‑optyczne); natężenie dźwięku sygnalizatora powinno przekraczać 65 dB

sygnalizacja alarmowa/system alarmowy
sygnalizacja alarmowa/system alarmowy

zespół urządzeń, mogących ze sobą współpracować (kompatybilnych), przeznaczonych do przekazywania informacji o zagrożeniu mienia i/lub życia

sygnał alarmu głosowego
sygnał alarmu głosowego

sygnał alarmu pożarowego, słyszalny wewnątrz budynku, składający się z komunikatu głosowego, który może być poprzedzony gongiem

system sygnalizacji pożarowej (SSP)
system sygnalizacji pożarowej (SSP)

zbiór kompatybilnych elementów, które gdy tworzą instalację o określonej konfiguracji, są zdolne do wykrywania pożaru, inicjowania alarmu i innych stosownych działań zmierzających do ograniczenia skutków pożaru

wezwanie do pożaru
wezwanie do pożaru

alarm pożarowy przekazywany przez człowieka, bezpośrednio lub telefonicznie, do stanowiska kierowania straży pożarnej

zagrożenie pożarowe
zagrożenie pożarowe

potencjalna możliwość utraty życia (lub zranienia) i/lub zniszczenia mienia w wyniku pożaru

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela