Spis treści

Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów rybak śródlądowy i technik rybactwa śródlądowego3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów rybak śródlądowy i technik rybactwa śródlądowego

Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach: rybak śródlądowy oraz technik rybactwa śródlądowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

RYB.01. Wykonywanie prac rybackich w akwakulturze oraz rybackie użytkowanie wód śródlądowych wyodrębnionej w zawodach: rybak śródlądowy 62220, technik rybactwa śródlądowego 314208.

Podstawa programowa

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji RYB.01. Wykonywanie prac rybackich w akwakulturze oraz rybackie użytkowanie wód śródlądowych:

• charakteryzowanie podstaw produkcji rybackiej,

• wykonywanie prac rybackich w akwakulturze,

• wykonywanie prac związanych z rybackim użytkowaniem wód śródlądowych.

Efekty kształcenia

RYB.01.2. Podstawy rybactwa śródlądowego

Uczeń:

1. charakteryzuje środowisko życia ryb i innych organizmów wodnych,

2. rozpoznaje gatunki i stadia rozwojowe ryb i innych organizmów wodnych,

3. identyfikuje najważniejsze zagrożenia dla ekosystemów wodnych.

Struktura e‑materiału

1. Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Zasób „Anatomia i fizjologia ciała ryb”D198bJ9XB„Anatomia i fizjologia ciała ryb” to atlas interaktywny przedstawiający materiały obejmujące budowę i fizjologię układów: powłokowego, mięśniowego, krwionośnego, pokarmowego, rozrodczego, kostnego, oddechowego, nerwowego. Zasób „Wybrane gatunki ryb oraz innych organizmów wodnych”DRSCgfjlg„Wybrane gatunki ryb oraz innych organizmów wodnych” jest galerią zdjęć ukazującą reprezentantów poszczególnych rodzin ryb (karpiowate, okoniowate, szczupakowate, sumowate, łososiowate, węgorzowate oraz przedstawicieli bezkręgowców, stanowiących pokarm ryb). Zasób „Trofia jeziora”DZVnHbSpu„Trofia jeziora” prezentuje przekrój jeziora z uwzględnieniem roślinności wodnej, ryb, organizmów bezkręgowych w poszczególnych typach troficznych jezior (oligotroficzne, mezotroficzne i eutroficzne). Zasób „Gra edukacyjna – Idziemy na ryby”Dzb1podzH„Gra edukacyjna – Idziemy na ryby” wspiera rozwijanie umiejętności oraz pogłębianie wiedzy z zakresu rozpoznawania organizmów wodnych, znajomości ich biologii, anatomii, fizjologii, ekologii i systematyki. Pomaga także poszerzać informacje z zakresu znajomości czynników środowiskowych będących zagrożeniem dla organizmów wodnych oraz z zakresu właściwości wody jako środowiska życia ryb i innych organizmów wodnych.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD4BOivsvDInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDnJk3WbNXSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDGbHnf2wVPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiale w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD37G3AsvqPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD8H8Pw5wjNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD16JKQ2PrInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów rybak śródlądowy i technik rybactwa śródlądowego

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z podstawami produkcji rybackiej.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Atlas interaktywny „Anatomia i fizjologia ciała ryb”

• Nauczyciel korzysta z atlasu jako pomocy naukowej podczas prowadzenia lekcji.

• Atlas przybliża anatomię i fizjologię ciała ryb za pomocą tekstu i obrazu.

• Uczniowie wykonują notatki na podstawie omawianych części ciała.

• Pod koniec lekcji nauczyciel zadaje pytania, korzystając na przykład z interaktywnych materiałów sprawdzających obecnych w tym e‑materiale, aby sprawdzić poziom przyswojonej przez uczniów wiedzy.

• W czasie pracy metodą stacji uczniowie opisują przy każdej ze stacji jeden fakt dotyczący omawianej części ciała ryby. Na koniec powstaje wspólny plakat, na którym znajduje się rysunek ryby z opisanymi częściami ciała.

Galeria zdjęć „Wybrane gatunki ryb oraz innych organizmów wodnych”

• Każdemu uczniowi przydzielany jest jeden organizm przedstawiony w galerii zdjęć (jeśli uczniów jest więcej, to należy utworzyć kilka par).

• Uczniowie samodzielnie (lub w parach) analizują opisy do wybranego organizmu wodnego i na ich podstawie tworzą jego skróconą charakterystykę. Charakterystyka ma określony układ, jest to mapa myśli, w której podkreślone są 2‑3 najważniejsze pojęcia.

• Nauczyciel służy pomocą, jeśli uczniowie mieliby pytania lub wątpliwości.

• Po kilkunastu minutach uczniowie mają za zadanie zaprezentować reszcie klasy przypisany im organizm, tak aby cała klasa poznała podstawowe informacje na jego temat. Możliwe jest także zorganizowanie turnieju, uczniowie czytają informacje o danym organizmie, a reszta zgaduje, o jakim była mowa.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do nieprawidłowych informacji.

Infografika „Trofia jeziora”

• Nauczyciel przedstawia uczniom multimedium i omawia przedstawione w nim schematy typów jezior. Proponuje uczniom, aby na bieżąco szukali także dodatkowych informacji w sieci na temat danego typu jeziora (np. na podstawie netografii i własnych poszukiwań).

• Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie schematu jeziora na szarym papierze, na którym będą potem zamieszczane notatki graficzne. Rozwiesza potem plakat na tablicy.

• Następnie zadaje uczniom pytania o cechy charakterystyczne poszczególnych typów jezior, na przykład „Dlaczego w jeziorze eutroficznym dochodzi do deficytu tlenu przy dnie?”. Uczniowie notują poprawne odpowiedzi na plakacie oraz dodatkowo obrazują graficznie daną odpowiedź (rysunki mogą być uproszczone, np. odpowiedzią na pytanie mogłoby być słowo „deficyt OIndeks dolny 2₂”napisane przy dnie jeziora, a obok dorysowana strzałka w górę, świadcząca o znacznym deficycie tlenu). Na koniec lekcji powstaje ciekawa notatka graficzna, właśnie w postaci plakatu.

• Uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi lub prowadzą dyskusję w celu opracowania właściwego rozwiązania. Dyskusję można przeprowadzić w formie burzy mózgów.

Gra edukacyjna „Idziemy na ryby”

• Uczniowie dzieleni są na pary. Gra posiada dwie postacie do wyboru. Jeden uczeń gra najpierw pierwszą postacią, a potem drugi drugą. Notują swoje wyniki po ukończeniu gry. W trakcie gry wymieniają się informacjami na temat tego, co ich zaskoczyło podczas rozgrywki.

• Gdy wszyscy uczniowie przejdą grę, osoby, które grały pierwszą postacią, porównują między sobą wyniki, a następnie osoby grające drugą postacią robią to samo. Osoby z najlepszymi wynikami warto nagrodzić plusami.

• Nauczyciel wyjaśnia, w razie potrzeby, błędne rozwiązania uczniów i naprowadza pytaniami na odpowiedź właściwą. Błędne rozwiązania można także wypisać na tablicy (bez podawania informacji, kto popełnił błąd) i wspólnie rozwiązać je jako studia przypadków. Uczniowie będą mieli dzięki temu trening myślowy.

Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia, mając przy tym możliwość bieżącej konsultacji podczas pracy. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel naprowadza ucznia pytaniami na odpowiedź właściwą. Każda błędna odpowiedź analizowana jest jako studium przypadku przez grupę, np. w formie burzy mózgów.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑zasób ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Nauczyciel zadaje uczniom jako pracę domową zapoznanie się z wybranym przez niego multimedium. Następnie na lekcji można przeprowadzić pracę metodą stacji (dzięki lekcji odwróconej). Każda stacja to opis np. jednego gatunku ryb oraz jednego zagadnienia związanego z trofią jeziora. Na tej podstawie powstać mogą notatki z każdej stacji w postaci np. mapy myśli. Na koniec z każdej stacji wybrana zostanie najlepsza mapa i to one ozdobią gabinet na czas realizacji tego bloku zajęć. Nauczyciel może również zadawać pytania w celu sprawdzenia, na ile uczniowie przyswoili wiadomości z zadanego multimedium.

Praca uczniów poza lekcją

Wykorzystując e‑materiał, nauczyciel na wcześniejszych zajęciach zadaje uczniom zadania dotyczące czterech materiałów multimedialnych z e‑materiału. Jedno zadanie wymaga samodzielnej pracy, drugie – pracy w utworzonych wcześniej zespołach.

Praca indywidualna

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z treściami zawartymi w e‑materiale.

• Zadaniem każdego ucznia jest zapoznanie się ze wszystkimi informacjami zawartymi w e‑materiale, a na koniec zagranie w grę edukacyjną, która pozwala na sprawdzenie swojej wiedzy z podstaw produkcji rybackiej. Oprócz tego, uczniowie mogą sprawdzić się, wykonując ćwiczenia zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających. Dzięki temu samodzielnie pozna poziom przyswojenia wiedzy zawartej w e‑materiale. Poza tym uczniowie przygotowują swoje notatki wizualne na temat anatomii i fizjologii ciała ryb na podstawie materiałów. Każdy uczeń zapisuje 3 fakty, które są dla niego nowe, 3 fakty, które wydawały mu się trudne i 3 fakty, które najszybciej sobie przyswoił.

Praca w grupach

• Uczniowie dzieleni są na trzy grupy.

• Każda z grup ma przydzielone jedno multimedium obecne w e‑materiale, czyli atlas interaktywny, galerię zdjęć lub infografikę. Zadaniem grupy jest zapoznanie się z informacjami zawartymi w multimedium, a następnie stworzenie prezentacji, która będzie przedstawiona innym uczniom na lekcji. Warto skorzystać tutaj też z metody portfolio do tworzenia prezentacji.

Indywidualizacja pracy z uczniami

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Atlas interaktywny przybliża szczegółowe informacje na temat anatomii i fizjologii ciała ryb, uczniowie, którzy szybciej przyswajają wiedzę mogą na jego postawie stworzyć notatki graficzne i rozdać je osobom wolniej zapamiętującym. Na koniec odbyć może się klasowy quiz, ale z możliwością zaglądania do notatek. Galeria zdjęć przedstawia konkretne informacje na temat powszechnych w polskich wodach śródlądowych organizmów. Uczniowie pracujący wolniej powinni mieć cały czas otwartą ją w tle i wyszukiwać w niej stosownych informacji, to także ćwiczenie z szybkiego szukania danych. Infografika ułatwia zapoznanie się z typami jezior w zależności od poziomu ich żyzności. Na jej podstawie uczniowie pracujący szybciej mogą sporządzić własny schemat, który, w postaci plakatu, zostanie umieszczony w sali lekcyjnej. Uczniowie pracujący wolniej mogą dopisać do niego informacje, które zapamiętają z lekcji (po całym cyklu). Gra edukacyjna umożliwia przyswojenie i sprawdzenie swojej wiedzy z tematyki podstaw produkcji rybackiej. Można w nią grać w parach i tak dobrać uczestników, aby w jednej parze pojawili się uczeń przyswajający wiedzę szybciej i ten, który wolniej zapamiętuje. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Są one na różnym poziomie, nauczyciel może samodzielnie dobrać stosowne zadania dla swoich uczniów.

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Każdy e‑materiał posiada alternatywną wersję WCAG. Ułatwia to dostęp do informacji oraz likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px