R1MyNJ7DxJHlA
Okładki komiksów
Źródło: Ryan Hyde [czytaj: rian hajd], licencja: CC BY-SA 2.0.
Polecenie 1
R16EsxwYJoh6V
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc.
Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
spis

Spis treści:

  1. Co to jest grafika użytkowa?

  2. Grafika wydawnicza

  3. Infografiki

  4. Typografia

  5. Logotyp

  6. Już wiesz

  7. Potrafisz

  8. Słownik

link1

Co to jest grafika użytkowa?

Grafika użytkowa wyróżnia się praktycznym charakterem i towarzyszy nam w życiu codziennym, m.in. w postaci plakatów, nadruków, reklam, banknotów, znaczków pocztowych itp. Charakteryzuje ją duży nakład odbitek.

Grafika użytkowa opiera się na praktycznym wykorzystaniu sztuki projektowania graficznego do realizacji określonych celów, związanych głównie z rynkiem wydawniczym i reklamą.

link2

wróć do spisu treści

Grafika wydawnicza

wydawnictwa akcydensowe

Jednym z obszarów grafiki użytkowej jest grafika wydawnicza, związana z różnego rodzaju wydawnictwami: książkami, czasopismami, katalogami, albumami, wydawnictwami o charakterze akcydensowymwydawnictwa akcydensoweakcydensowym.

Ćwiczenie 1
RLM44VBT12KRA
Przeanalizuj zawarte na okładkach informacje, a następnie do każdego zdjęcia dopasuj odpowiedni opis.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R1OXUAU5D6M7D
Czy to zdanie jest prawdziwe: Grafikę użytkową charakteryzuje duży nakład odbitek.
Wybierz właściwą odpowiedź
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Szata graficzna

Zadaniem grafika jest przygotowanie publikacji do druku pod względem wizualnym, czyli zadbanie o jej wygląd zewnętrzny – tzw. szatę graficzną.

R1PFUHCZTQXLB
Ilustracja interaktywna przedstawia okładkę książki dla dzieci Anny Świrszczyńskiej „Cudowna broda szacha”, zilustrowanej przez Jana Lenicę. Ukazuje kilka grafik na białym tle: dużą rybę, obraz w ramce, przedstawiający paproć w donicy, profil mężczyzny z długą brodą i trójkątną choinkę z księżycem na czubku. Dookoła okładkę otaczają paski w kolorach: zielonym i pomarańczowym. Wewnątrz znajduje się oliwkowy kwadrat z nazwiskiem autorki i tytułem oraz pionowy pasek z nazwiskiem ilustratora. W prawym dolnym rogu znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po odwróceniu otrzymujemy tę samą ilustrację, wzbogaconą o czerwone strzałki i tekst wyjaśniający elementy okładki: krój pisma, wielkość liter; rozmieszczenie tekstu; grafika; druk – zwykły lub uszlachetniony (np. laminowany, tłoczony); okładzina okładki (np. miękka, twarda, z papieru, z płótna).
Anna Świrszczyńska „Cudowna broda szacha”, il.: Jan Lenica, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2015
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Po kliknięciu w ilustrację zobaczysz, co jeszcze, oprócz ciekawej grafiki i liternictwa, zaproponował Hervé TulletHervé TulletHervé Tullet aby przyciągnąć uwagę młodych czytelników.

Hervé Tullet
RKHRPH67NTBKZ
Ilustracja interaktywna przedstawia okładkę książki. Lewą stronę okładki wypełnia biała twarz z szeroko otwartymi ustami, która znajduje się na czerwonym tle. W prawym górnym rogu zapisano czarnym drukiem nazwisko autora, a pod nim białymi literami tytuł książki. Czerwone tło zdobią czarne kleksy. W prawym, dolnym rogu znajduje się logo wydawnictwa. Na ilustracji znajdują się interaktywne punkty z informacjami: 1. imię i nazwisko autora, 2. tytuł książki, 3. grafika. 4. wydawnictwo, 5. W tym punkcie znajduje się fotografia, przedstawiająca dziewczynkę, która siedzi z otwartą książką i przez wielką dziurę w książce przekłada rękę. Pod zdjęciem podpis „Książka z dziurą” ma prawdziwą dziurę!
Hervé Tullet [czytaj: erwe tjulet] "Książka z dziurą"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Szczególnym obszarem pracy grafika jest tworzenie ilustracji do różnych tekstów i książek. Ilustratorzy posługują się między innymi rysunkiem, malarstwem, kolażem, fotografią, a także grafiką, warsztatową lub cyfrową.

Praca mająca na celu zilustrowanie książki obejmuje między innymi: zaprojektowanie i wykonanie okładki, obwolut, strony tytułowej, wykonanie i obróbka fotografii, rysunków, wykresów, map, planów.
Nazywamy to opracowaniem graficznym.

RoZcSJ6YwMxca
Maria Szczodrowska "Teodor" książka dla dzieci z okienkiem imitującym króliczą norę
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Wydawnictwa akcydensowe

Wydawnictwa akcydensowe, inaczej akcydensy, to jednoarkuszowe wydruki o charakterze użytkowym lub okolicznościowym.
Wyróżniamy wśród nich, na przykład:

  • zaproszenia;

  • ulotki;

  • plakaty;

  • karty pocztowe;

  • znaczki;

  • banknoty;

  • nuty.

Ćwiczenie 2
R1UR161LC55M6
Ilustracje poniżej przedstawiają wytwory pracy projektantów grafiki.
Zaznacz te z nich, które są akcydensami.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1661VZA45ZRV
Z poniższych przedmiotów wybierz te, które są akcydensami.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.

Plakat

Jedną z form grafiki użytkowej jest plakat.

Jest samodzielnym dziełem sztuki, ale pełni też funkcję użytkową, co oznacza, że w oparciu o znak plastyczny przekazuje informacje. Może też zawierać krótki tekst, podany odpowiednio dobraną czcionką.

Mimo iż podstawowym narzędziem pracy projektanta grafiki jest komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem, aby uzyskać oczekiwany efekt końcowy wykorzystuje on także narzędzia i techniki tradycyjnych dziedzin sztuk plastycznych: rysunku, malarstwa, grafiki warsztatowej, fotografii.

link3

wróć do spisu treści

Infografiki

infografika

Wraz z rozwojem środków masowego przekazu (mass media) szczególnym rodzajem graficznej wizualizacji informacji stały się infografiki.
W infografice ważne są dwa elementy:

  • przekaz – przystępne wyjaśnienie jakiegoś zagadnienia lub zaprezentowanie danych w sposób umożliwiający szybkie zapoznanie się z nimi;

  • wizualizacja – przejrzysta, ale atrakcyjna i pomysłowa, taka która przykuwa uwagę odbiorcy.

RP997M17O83CA
Przykłady infografiki
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Ra8zFsGIomfsA
Zaprojektuj i wykonaj infografikę.
Może to być temat wymyślony przez Ciebie lub możesz wybrać jeden z tematów zaproponowanych niżej:
1. Moja miejscowość.
2. Zajęcia pozalekcyjne w naszej szkole.
3. Prawa i obowiązki ucznia.
4. Ulubione potrawy w mojej klasie.

Zbierz dane, które mają być graficznie wyeksponowane.
Skorzystaj z różnych, odpowiednich do tematu źródeł – książek, albumów, Internetu, wywiadów.
Przygotowując infografikę na trzeci temat – przestudiuj regulamin szkoły,
jeśli wybierzesz temat czwarty – przeprowadź w klasie ankietę.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
RfHq43tbpQ1uC
Zaprojektuj infografikę.
Może to być temat wymyślony przez Ciebie lub możesz wybrać jeden z tematów zaproponowanych niżej:
1.Moja miejscowość.
2.Zajęcia pozalekcyjne w naszej szkole.
3.Prawa i obowiązki ucznia.
4.Ulubione potrawy w mojej klasie.
Zbierz dane, które mają być graficznie wyeksponowane.
Skorzystaj z różnych, odpowiednich do tematu źródeł – książek, albumów, Internetu, wywiadów.
Przygotowując infografikę na trzeci temat – przestudiuj regulamin szkoły,
jeśli wybierzesz temat czwarty – przeprowadź w klasie ankietę.

Codziennie spotykamy wiele różnych form projektów graficznych: podręczniki, czasopisma, nadruki na koszulkach, opakowania, szyldy sklepów, ulotki, plakaty, billboardy, reklamy w telewizji, strony internetowe, aplikacje w telefonie i wiele, wiele innych.

Widać je nawet na zdjęciu zabytkowego fragmentu miasta.
Kliknij w ilustrację i przekonaj się, który element widoczny na fotografii zaprojektował współczesny grafik.

RXbgefKgupvv2
Ilustracja interaktywna składa się z dwóch grafik. Na pierwszej znajduje się zdjęcie ulicy Szopena w Toruniu. Przy ulicy stoją dwie trzypiętrowe, beżowe kamienice. Przed kamienicami jedzie niebiesko‑żółty tramwaj. Po kliknięciu kursorem myszy na grafikę, obraca się ukazując projekt graficzny toruńskich tramwajów. Są to dwie propozycje, jeden tramwaj ma żółty przód i granatowy tył, drugi odwrotnie. Obok dwa projekty tramwajów ujętych z przodu: granatowy i żółty. Poniżej na szarym pasku napis: projekt Nikodem Pręgowski.
Ulica Szopena w Toruniu
Źródło: wikimedia.org, domena publiczna.
link4

wróć do spisu treści

Typografia

Ro0ncwyrjXaVa
Celowe zróżnicowanie czcionek drukarskich oddaje treść słowa: typografia
Źródło: Wikipedia, licencja: CC BY 3.0.

Typografia zajmuje się graficzną stroną znaków pisarskichznaki pisarskieznaków pisarskich, czyli pisma i układaniem z nich całych tekstów. Typografia - to projektowanie układu tekstu w książkach, broszurach, afiszach, a przede wszystkim dobór odpowiednich krojów, kolorów i wielkości czcionek.

Natomiast same litery, ich projektowanie, czyli wymyślanie krojów, kształtów, często o unikalnym wyglądzie, należą do dziedziny liternictwa.

Polecenie 3
R1K76QDBQMK481
Wycinanie tekstu z gazet
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
RXZ6CL5J6U9PR
Przygotuj kolorowe gazety i czasopisma, które możesz pociąć oraz białe lub kolorowe kartki z bloku.
Pomyśl o bliskiej ci osobie.
Wytnij z gazet wyrazy, które ci się z nią kojarzą.
Stwórz kompozycję z wyciętych słów naklejając je na kartkę.
Wybierz swój ulubiony kształt, z którego stworzysz obraz, może to być, np.: jabłko, sześcian, drzewo, itd.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
RC5R7Z437A43T
Wyobraź sobie, że zajmujesz się typografią i Twoim zadaniem jest zaprojektowanie obudowy na komórkę, na której znajdą się Twoje inicjały.
Napisz, z jakich elementów będą się składały - czy wewnątrz Twoich inicjałów będą kwiaty, słowa, drzewa, a może Twoje zdjęcia?
Swoją propozycję zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
R1Hthmpmi0Svi
"Kocham obraz z twoich słów"
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.

Fonty

R9H2VRLUJ8KMS
Różne kroje liter
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
R1UcnP6WCyJS21
Dekoracyjne kroje litery "A" i "B"
Źródło: flickr [czytaj: flike], licencja: CC BY 3.0.

W dobie komputerów i programów graficznych, artysta grafik ma do dyspozycji ogromne ilości gotowych czcionek, tzw. fontów. 
Może wybierać spośród nich i tworzyć różnorodne zestawiania.

Na ilustracji obok znajdują się przykłady różnych krojów wielkich liter: A i B.
Zwróć uwagę, że niektóre znajdują się na kontrastowym tle.
Są wśród nich także takie kroje liter, które sprawiają wrażenie, że są trójwymiarowe.

Kaligrafia

R1CIMph1V32bd1
Przybory do kaligrafii - obsadki ze stalówkami, służące do pisania tuszem lub atramentem
Źródło: wikipedia.com, licencja: CC BY 3.0.

Kaligrafia to sztuka starannego, pięknego pisania ręcznego znana już w Chinach niemal od czasów wynalezienia pisma. Nauka kaligrafii miała kształtować charakter i cierpliwość, co miało odbicie również w edukacji.

W Polsce, jeszcze do roku 1960 kaligrafia była przedmiotem obowiązkowym w pierwszych klasach, doskonalącym charakter pisma odręcznego. 
Na ilustracji poniżej znajduje się zeszyt do kaligrafii ucznia szkoły podstawowej z lat 60‑tych XX w.

RU5e44WeJoKCT
Kartki z uczniowskiego zeszytu - nauka pisania piórem
Źródło: printerest.com, licencja: CC BY 3.0.

Ten dekoracyjny element poniżej zalicza się również do kaligrafii, został napisany  mistrzowską ręką.

RnWvu0agk8Xub
Dekoracyjny element - kaligrafia
Źródło: blogspot.com, licencja: CC BY 3.0.
RXAVNXJSKBELE
Ilustracja interaktywna przedstawia kartkę papieru z odręcznie zapisanym tekstem (kaligrafia). Tekst został napisany wiecznym piórem ze ściętą końcówką. Treść tekstu jest następująca: „Even if you are on the right track, you’ll get run over if you just sit there - Will Rogers [czytaj: iwen if ju ar on de rajd trak, ju get ran ołwer if ju dżast sit der – łyl rodżers]”. Pod tekstem na kartce leży wieczne pióro. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Litery wykonane ludzką ręką mają za każdym razem nieco inny kształt i indywidulane cechy, co widać przy dokładnym przyjrzeniu się im, zwłaszcza w powiększeniu. Litery zaprojektowane w programach komputerowych są identyczne i perfekcyjne – bez względu na ilość powtórzeń i skalę powiększenia. Kiedy na prezentowanej ilustracji przyjrzymy się dwóm sąsiadującym ze sobą literom t, możemy zobaczyć, że różnią się one nieco od siebie, co pozwala stwierdzić, że tekst został wykaligrafowany (napisany ręcznie).
Kaligrafia
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
link5

wróć do spisu treści

Logotyp

REjQ0nwYOd2X1
Logotypy znanych marek samochodowych
Źródło: wikipedia, licencja: CC BY 3.0.
R1TFsRVAqUwBv1
Logo Greenpeace [czytaj: grinpis] międzynarodowej organizacji, walczącej o ochronę naturalnego środowiska człowieka
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.

Logotyp (inaczej: logo) to graficzny znak firmowy, dzięki któremu instytucja lub organizacja wyróżnia się i jest rozpoznawalna.
Na pewno znasz wiele takich znaków - to dzieła artystów grafików.

Przyjrzyj się logotypom znanych marek samochodowych, zauważ jak różnorodne są to znaki.

Logo jest nie tylko znakiem - jest symbolem, który reprezentuje firmę, jej wartości i misję, jak np. Greenpeace (czytaj: grinpis) - międzynarodowa organizacja, która pokojowymi metodami przeciwstawia się działaniom niszczącym przyrodę.

Ćwiczenie 3
RkUpqYuNEgzzW
Ustal, który z przykładów to tekst kaligraficzny, a który to tekst zapisany z użyciem liternictwa komputerowego. Przeciągnij podpisy pod odpowiednią ilustrację.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RS9Us67A1RYDP
Wyjaśnij, co to jest logotyp.
Odpowiedź wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

wróć do spisu treści

Już wiesz:

  • czym charakteryzuje się grafika, w tym grafika użytkowa;

  • że opracowanie graficzne form użytkowych jest procesem złożonym;

  • jak zdefiniować pojęcie kaligrafii, typografii, logotypu;

  • jak odróżnić grafikę warsztatową od grafiki użytkowej;

  • jak zaprojektować infografikę;

  • że projektant grafiki zajmuje się m.in.: grafiką wydawniczą, reklamową.

link7

wróć do spisu treści

Potrafisz:

  • rozpoznawać dzieła graficzne;

  • wyjaśniać pojęcia takie jak: szata graficzna, matryca, typografia, font, infografika, znak pisarski, logotyp;

  • omówić cechy grafiki użytkowej, jak np.: plakat i wybrane wydawnictwa akcydensowe;

  • wyjaśnić do czego służy kaligrafia;

  • zaprojektować infografikę na wybrany temat.

linkk8

wróć do spisu treści

Słownik

infografika
infografika

ilustracja wyjaśniająca jakieś zagadnienie; może zwierać pojęcia, mapy, wykresy, itp.;

piktogram
piktogram

to zastąpienie słowa elementem graficznym, np.: znaki drogowe;

plakat
plakat

artystyczny gatunek grafiki użytkowej, spełniający funkcje m.in.: informacyjną i reklamową;

wydawnictwa akcydensowe
wydawnictwa akcydensowe

małe formy graficzne, druki najczęściej jednoarkuszowe, niebędące ani książką, ani czasopismem, ani zadrukowanym opakowaniem. Mają charakter użytkowy, okolicznościowy (plakat, znaczek pocztowy);

znaki ikoniczne
znaki ikoniczne

to konwencjonalne znaki umieszczane w narracji komiksowej i pozwalające w umowny sposób, w graficznej formie przekazać czytelnikowi dodatkowe informacje m.in. na temat stanów psychicznych postaci; na przykład gniew symbolizują błyskawice, a zamroczenie – gwiazdki unoszące się wokół głowy itd.

Źródła

  • sjp.pwn.pl

  • encyklopedia.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

link1

wróć do spisu treści