Ilustracja składa się z pięciu fotografii ułożonych pionowo w jednym rzędzie. Zdjęcia przedstawiają różne rzeźby, w różnym otoczeniu. Od lewej: obiekt z muzeum w Madrycie, dwa zdjęcia rzeźb z Teatru Wielkiego w Warszawie, rzeźba z kościoła w Madrycie, rzeźba z muzeum w Katowicach. Zestawienie rzeźb jest dobrane w taki sposób, aby ilustrowało różnorodne przykłady kształtów brył rzeźbiarskich: bryłę zwartą, nieregularną, monumentalną, ażurową, wydrążoną, rozczłonkowaną, kanciastą.
Przykłady brył rzeźbiarskich, fot.: krata 2022 r.
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1
R3i6VEN0OWh8H
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Ilustracja przedstawia bryły geometryczne. Od lewej: stożek (w postaci wafelka do lodów), walec (w postaci tekturowego opakowania na rulon), sześcian (przezroczysty kubik), kula (w postaci piłki plażowej).
Fotografia brył geometrycznych
Źródło: Adobe Spark [czytaj: adobi spaark], licencja: CC BY 3.0.
trójwymiarowość
to wszystko, co ma trzy wymiary: długość, szerokość i wysokość.
BryłabryłaBryła to trójwymiarowatrójwymiarowośćtrójwymiarowa figura geometryczna, taka jak na przykład: kula, stożek, walec, sześcian i inne. W sztuce występuje przede wszystkim w rzeźbie i architekturze - to dlatego, że dzieła rzeźbiarskie i architektoniczne znajdują się w przestrzeni i mają trzy wymiary: wysokość, szerokość i głębokość.
Ćwiczenie 1
R194JMER6PSNT
Na ilustracji powyżej znajdują się bryły, których nazwy zostały wymienione w tekście pod ilustracją. Sprawdź, czy nazwy zostały napisane zgodnie z kolejnością brył na ilustracji i wpisz je we właściwej kolejności w polu poniżej:
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na nazwy brył, mogą sugerować kształt bryły. Na ilustracji są podstawowe bryły, może już je znasz z obserwacji, czy lekcji matematyki.
stożek, walec, sześcian, kula.
Ćwiczenie 1
ROL3AGT8PQABV
Spośród wymienionych określeń zaznacz te, które są bryłami.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przeczytaj opis ilustracji znajdującej się powyżej.
stożek, walec, sześcian, kula.
Pojęcie bryłybryłabryły odnosi się również do języka polskiego (nieforemny kawałek czegoś, np. ziemi - to też bryłabryłabryła: bryła ziemi.
RzYNG6LWUScxp1
Ilustracja przedstawia Halę Koncertową Walt Disney w Los Angeles . Budynek o nieregularnym kształcie widoczny od frontu. Na fotografii znajduje się również fragment ulicy. Jest to projekt wykonany przez Franka Gehry'ego .
Frank Gehry, Hala Koncertowa Walt Disney, 1999‑2003, Los Angeles, USA
Źródło: wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
Na ilustracji powyżej są przykłady brył regularnych (stożek, walec, sześcian, kula). Ale bryłabryłabryła nie zawsze jest regularna: może składać się z elementów tworzących formę nieregularną - jak na ilustracji obok przedstawiającej halę koncertową w Los Angeles [czytaj: los andżeliis] zaprojektowana przez Franka Gehry [czytaj: franka gełri].
R12u2WXzhTqyB1
Ilustracja składa się z dwóch fotografii umieszczonych jedna nad drugą. Na zdjęciu niższym znajduje się współczesna rzeźba na placu między zwartą zabudową miejską, która przedstawia monumentalną, pofałdowana tarczę zegara. rzeźba nawiązuje do dzieła Salvadora Dali "Trwałość pamięci "z 1931 r. Na drugiej fotografii - przedstawiającej dekoracje znajdujące się przed wejściem do sklepu ogrodniczego znajdują się rzeźby kilku stojących krów na półce nad dwoma rzędami skrzynek z kwiatami. Przez nietypowe umieszczenie kolorowych rzeźb kompozycja wydaje się intrygująca.
Rzeźby w przestrzeni miejskiej, Andora, fot.: krata
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 4.0.
Rzeźba jest dziedziną sztuk plastycznych, której wytworami są bryłybryłabryły bardzo zróżnicowane, w zależności od pomysłowości artysty.
Bryły zmieniały się w zależności od czasów, w jakich powstawały, gdyż każda epoka wykształciła odrębne style formowania rzeźby.
Dla artysty rzeźbiarza niezwykle ważna jest przestrzeń, bo każda rzeźba wymaga odpowiedniego usytuowania w otoczeniu, czyli w przestrzeni.
Rzeźba i otoczenie, w której się ona znajduje mogą tworzyć spójną, harmonijną całość lub odwrotnie - mogą być względem siebie kontrastujące.
Na ilustracjach obok znajdują się przykłady rzeźb umieszczonych w przestrzeni miejskiej. Są one wyeksponowane w różny sposób: jedna kontrastuje z otoczeniem - jest umieszczona pomiędzy budynkami o kształtach kubicznych, a druga nawiązuje do miejsca, w którym została umieszczona - przed wejściem do sklepu ogrodniczego.
RIie1RFSHkMQ81
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Kapłana”. Postać jest przedstawiona symetrycznie. Stojąca sylwetka jest pozbawiona głowy oraz dolnej części nóg. Ręce są opuszczone w dół i przylegają do tułowia. Rzeźba wykonana jest z diorytu. Bryła rzeźby jest zwarta, monolityczna.
Fragment statuetki z diorytu przedstawiającej kapłana, Starożytny Egipt, XVIII dynastia (1550‑1292r. p.n.e.)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Na następnej ilustracji znajdującej się obok, przedstawiającej starożytną rzeźbę jest inna sytuacja. Ta rzeźba jest umieszczona w nieokreślonej przestrzeni, na jednolitym tle.
Taki sposób prezentowania rzeźby najczęściej jest związany z umieszczeniem jej w muzeum.
Podstawowe cechy rzeźby określa jej bryła, faktura, tworzywo, z jakiego została wykonana i związana z nim technika rzeźbiarska.
środki wyrazu plastycznego
elementy, jakimi twórcy posługują się tworząc dzieło sztuki; są dostosowane do dziedziny: np.: środki wyrazu plastycznego w rzeźbie to: kompozycja, bryła, światło, faktura, przestrzeń;
Określenie: „bryła” jest jednym ze środków wyrazu plastycznegośrodki wyrazu plastycznegośrodków wyrazu plastycznego. Są różne kształty brył i określenia opisujące bryły. Bryła może być na przykład: zamknięta lub otwarta, zwarta lub rozczłonkowana, symetryczna lub asymetryczna, statyczna lub dynamiczna, frontalna lub wieloprofilowa (możliwa do oglądania z każdej strony). Bryła rzeźby może składać się z jednego lub z wielu elementów, jednej lub kilku postaci. Mogą w niej dominować kierunki pionowe, poziome lub ukośne.
Zwróć uwagę na cechy brył dzieł znajdujących się w galerii poniżej.
R1eDQaJztqCYF
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Dyskobol” Myron z V w. p.n.e. Jest to postać nagiego, umięśnionego mężczyzny tuż przed wyrzuceniem dysku. Sportowiec jest pochylony, z ugiętymi lekko kolanami i w prawej ręce trzyma dysk. Lewa ręka położona jest na kolanie. Prawa stopa stoi oparta w całości na ziemi, a lewa oparta jest tylko na czubkach palców. Na twarzy nie widać emocji, a jedynie skupienie. Postać ukazana jest w pełni realistycznie, oddaje naturalny ruch.
Myron, "Dyskobol", V w. p.n.e. British Museum [czytaj: britisz miuzijem], Londyn, Wielka Brytania
Źródło: online-skills, CC BY 3.0.
R1a2JqgrcV2pJ
Ilustracja przedstawia konstrukcję „Suszarkę do butelek”, autorstwa Marcela Duchampa. Jest to metalowa konstrukcja składająca się z sześciu okręgów o różnej wielkości połączonych ze sobą. Okręgi układają się poziomo. Na spodzie jest największy okrąg, a kolejne są coraz mniejsze. Koła połączone są czterema wygiętymi, metalowymi listwami stojącymi w pionie. Z okręgów, za wyjątkiem pierwszego wystają metalowe pręty, które przypominają wieszaczki. Są umiejscowione w odstępach dookoła okręgu.
Marcel Duchamp, „Suszarka do butelek”, 1914/1964 r., Centrum Pompidou [czytaj: pompidu], Paryż, Francja
Źródło: online-skills, domena publiczna.
RqDl4YUvZjH6B
Ilustracja przedstawia rzeźbę Katarzyny Kobro „Kompozycja przestrzenna IV”. Jest to konstrukcja złożona z prostych lub wygiętych pasów blachy, które zostały pomalowane. Biała część rzeźby ma kształt litery U, która łączy pozostałe elementy. Pasy blachy połączone są pod kątem prostym. Pionowe i poziome prostokąty są pomalowane na kolor czerwony, niebieski, żółty, szary i czarny. Oprócz czerni i bieli artystka użyła kolorów podstawowych.
Katarzyna Kobro „Kompozycja przestrzenna IV”, 1929, Muzeum Sztuki w Łodzi
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R18dNA8Nptvca
Ilustracja przedstawia abstrakcyjną rzeźbę z brązu wykonaną przez Barbarę Hepworth „Rodzina Człowiecza”. Są to trzy posągi. Każdy z nich składa się z czterech części, zbliżonych kształtem do prostopadłościanów. Każda rzeźba posiada otwór w co najmniej jednym elemencie. Bryła z otworem w każdej z rzeźb znajduje się na innym poziomie. Niektóre elementy zawierają wklęsłości. Zespół rzeźbiarski ustawiony jest na tle krajobrazu.
Barbara Hepworth [czytaj: hepłeth] „Rodzina Człowiecza”, 1970 r., Park Rzeźb Yorkshire [czytaj: jorksze], Wielka Brytania
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R896ZA32UMOQ6
Ilustracja interaktywna - Przedstawia jasną rzeźbę ukazującą nagiego, młodego mężczyznę o krótkich włosach. Postać ukazana jest w momencie rzucania dyskiem. Jego ciało jest pochylone, nogi z tyłu lekko skrzyżowane. Mężczyzna trzyma dysk w prawej dłoni, która wyciągnięta jest do tyłu. Lewą dłoń układa na prawym kolanie. Głowa oraz wzrok mężczyzny skierowane są w stronę trzymanego przedmiotu. Dzieło ustawione jest w ciemnym pomieszczeniu, na okrągłym cokole, który stanowi integralną część dzieła. Na ilustracji jest sześć punktów interaktywnych, po kliknięciu na które podświetla się część posągu i wyświetla dodatkowa informacja: 1. Łukowata kompozycja połączonych ramion. Pojawia się czerwona linia poprowadzona od jednej dłoni do drugiej, tworząc łuk. 2. Naturalny ruch. Wyświetlone zostają pomarańczowe strzałki ukazujące analogię ruchu dzieła. 3. Pochylona, skierowana w stronę dysku głowa. Pojawiają się dwie pomarańczowe strzałki wokół głowy mężczyzny. 4. Zachowanie proporcji. Na fotografii wyświetlają się czerwone linie symbolizujące proporcje między wielkością ręki, nogi oraz tułowia. Niebieskie linie ukazują proporcje pomiędzy wielkością stóp a przedramieniem. 5. Realistyczne przedstawienie sportowca. Podświetlona została cała sylwetka mężczyzny. 6. Szczegółowość anatomiczna (mięśnie). Przy prawej stopie, żebrach oraz prawej dłoni pojawiają się okrągłe fotografie zbliżeń na wymienione części ciała sportowca.
Ilustracja interaktywna - Przedstawia jasną rzeźbę ukazującą nagiego, młodego mężczyznę o krótkich włosach. Postać ukazana jest w momencie rzucania dyskiem. Jego ciało jest pochylone, nogi z tyłu lekko skrzyżowane. Mężczyzna trzyma dysk w prawej dłoni, która wyciągnięta jest do tyłu. Lewą dłoń układa na prawym kolanie. Głowa oraz wzrok mężczyzny skierowane są w stronę trzymanego przedmiotu. Dzieło ustawione jest w ciemnym pomieszczeniu, na okrągłym cokole, który stanowi integralną część dzieła. Na ilustracji jest sześć punktów interaktywnych, po kliknięciu na które podświetla się część posągu i wyświetla dodatkowa informacja: 1. Łukowata kompozycja połączonych ramion. Pojawia się czerwona linia poprowadzona od jednej dłoni do drugiej, tworząc łuk. 2. Naturalny ruch. Wyświetlone zostają pomarańczowe strzałki ukazujące analogię ruchu dzieła. 3. Pochylona, skierowana w stronę dysku głowa. Pojawiają się dwie pomarańczowe strzałki wokół głowy mężczyzny. 4. Zachowanie proporcji. Na fotografii wyświetlają się czerwone linie symbolizujące proporcje między wielkością ręki, nogi oraz tułowia. Niebieskie linie ukazują proporcje pomiędzy wielkością stóp a przedramieniem. 5. Realistyczne przedstawienie sportowca. Podświetlona została cała sylwetka mężczyzny. 6. Szczegółowość anatomiczna (mięśnie). Przy prawej stopie, żebrach oraz prawej dłoni pojawiają się okrągłe fotografie zbliżeń na wymienione części ciała sportowca.
Myron, "Dyskobol" - rzymska kopia z marmuru z ok. 140 r. , ok. 455 p.n.e. (oryginał), Muzeum Narodowe, Rzym, Włochy, fot.: Livioandronico2013
Źródło: wikimedia.org, Dyskobol - rzymska kopia z marmuru, rzeźba, marmur, Muzeum Narodowe, Rzym, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Livioandronico2013 [dostęp 17.11.2023], licencja: CC BY-SA 4.0.
„Dyskobol” Myrona - cechy bryły:
otwarta,
dynamiczna,
dominacja skosów,
asymetryczna,
jednopostaciowa,
frontalna.
„Suszarka do butelek” Marcela Duchampa - cechy bryły:
statyczna,
ażurowa,
symetryczna,
dominacja kierunków skośnych,
wieloprofilowa.
Polska artystka, Katarzyna Kobro, żona malarza Władysława Strzemińskiego, również tworzyła rzeźby i obiekty awangardowe. Skupiła się na przestrzennych formach geometrycznych, o wyraźnych podziałach na piony i poziomy. Jej działalność można wpisać w nurt konstruktywizmu, który zakładał, że kompozycja dzieła powinna składać się z trzech podstawowych, geometrycznych form: koła, trójkąta i linii prostej.
R1K9U4VCTMG67
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Kompozycja przestrzenna 4”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Kompozycja przestrzenna 4”.
Katarzyna Kobro, „Kompozycja przestrzenna 4” – film
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
R1DMSXT1LKOKE
Odpowiedz na pytanie: jaka jest kompozycja rzeźby przedstawionej w filmie? Możliwe odpowiedzi: 1. Otwarta, 2. Zamknięta
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
„Kompozycja przestrzenna IV” Katarzyny Kobro - cechy bryły:
otwarta,
ażurowa,
statyczna,
uporządkowana,
asymetryczna,
dominacja kierunków pionowych i poziomych,
wieloelementowa.
„Rodzina Człowiecza” Barbary Hepworth - cechy bryły:
otwarta,
ażurowa,
rozczłonkowana,
wieloelementowa,
wieloprofilowa,
statyczna,
dominacja kierunków pionowych,.
Światowej sławy rzeźbiarka Magdalena Abakanowicz
RFOK1JVXGV3131
Ilustracja przedstawia dzieło Magdaleny Abakanowicz pt. „Abakan czerwony”. Abakan - to rodzaj tkaniny artystycznej będącej monumentalną kompozycją przestrzenną. „Abakan czerwony” jest formą przestrzenną w kształcie owalu, w jego części środkowej znajduje się wiele elementów o nieokreślonej formie. W górnej części owalu, pod kątem prostym znajduje się długi, zwężający się ostro zakończony element. Rzeźba jest monochromatyczna.
Magdalena Abakanowicz, „Abakan czerwony”, 1967 r.
Źródło: staticflickr.com, licencja: CC BY 3.0.
Ciekawą postacią ze świata rzeźby jest Magdalena Abakanowicz.
W II połowie XX wieku w wyniku twórczości polskiej artystki tkaninę zaczęto traktować jako materiał rzeźbiarski a nie element dekoracji wnętrz. Artystka specjalizowała się w tworzeniu wielkoformatowych, przestrzennych tkanin, zwanych od jej nazwiska – abakanamiabakanabakanami.
R5TGR834M77V7
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Magdalena Abakanowicz, „Abakan czerwony” - film.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Magdalena Abakanowicz, „Abakan czerwony” - film.
Magdalena Abakanowicz, „Abakan czerwony” - film
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
RDAQDEP9GSKBO
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Na podstawie twórczości polskiej artystki Magdaleny Abakanowicz można się przekonać jak współczesna rzeźba może przybierać różne formy. Dzieje się tak dlatego, że artysta chce poruszyć odbiorcę nowymi formami oddziaływania, inną ekspresją dzieła - opowiada coraz to inną historię dotyczącą ważnych zagadnień.
Więcej dowiesz się, klikając w interaktywne punkty na fotografiach znajdujących się poniżej.
R1ILOoGpdqvpb
Ilustracja przedstawia instalację artystyczną „Embriony" składającą się z figurek, które udają embriony. Wśród tych dużych rozmiarów embrionów stoi kobieta w czarnym ubraniu, opierając się o ścianę sali. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt, zawierający dodatkowe informacje: 1. Dzieło składa się z dwustu elementów i są one różne rozmiary. Każdy z nich został ręcznie uszyty. Do produkcji tego dzieła użyto płótna workowego, liny konopnej, sizalu, nylonu oraz metalowych stelaży.
Ilustracja przedstawia instalację artystyczną „Embriony" składającą się z figurek, które udają embriony. Wśród tych dużych rozmiarów embrionów stoi kobieta w czarnym ubraniu, opierając się o ścianę sali. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt, zawierający dodatkowe informacje: 1. Dzieło składa się z dwustu elementów i są one różne rozmiary. Każdy z nich został ręcznie uszyty. Do produkcji tego dzieła użyto płótna workowego, liny konopnej, sizalu, nylonu oraz metalowych stelaży.
Magdalena Abakanowicz, „Embriony”, 1980 r. Tate[czytaj: tejt], Londyn, Wielka Brytania
Źródło: abakanowicz.art.pl, licencja: CC BY 3.0.
W instalacji artystycznejinstalacja artystycznainstalacji artystycznej szczególnie ważną rolę odgrywa przestrzeń, która jest niezwykle ważnym elementem całości: czyli rzeźby i miejsca, w której się znajduje.
R1SS16H0kXX4V
Ilustracja przedstawia instalację artystyczną „Plecy" składającą się z figur, które odwrócone są do widza plecami. Postacie siedzą na podłożu ich głowy nie są widoczne. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt z dodatkowymi informacjami 1. Cykl „Plecy" Magdalena Abakanowicz wykonała z szarego płótna usztywnionego żywicą, pakułami i sznurkiem.
Ilustracja przedstawia instalację artystyczną „Plecy" składającą się z figur, które odwrócone są do widza plecami. Postacie siedzą na podłożu ich głowy nie są widoczne. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt z dodatkowymi informacjami 1. Cykl „Plecy" Magdalena Abakanowicz wykonała z szarego płótna usztywnionego żywicą, pakułami i sznurkiem.
Magdalena Abakanowicz, „Plecy”, 1976‑80 r., Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Pusan, Korea Południowa
Źródło: abakanowicz.art.pl, licencja: CC BY 3.0.
Poniżej znajdują się dwie ilustracje z cyklu Magdaleny Abakanowicz, pt.: „Gry wojenne”, w której artystka użyła pni drzew, okutych w metal. Naturalne, sprawiające wrażenie żywych organizmów drewniane części kompozycji wydają się „zakute pod przymusem” w stalowe zbroje.
R5kdzDPXfnqU4
Ilustracja przedstawia artystyczną nazwaną jako przodek. Na środku jasnej sali, stoi sześcian przypominający akwarium bez szyb. Leży na nim poziomo ułożony kawałek drewnianego pnia, na jego jeden koniec nałożone jest metalowe wykończenie, częściowo spłaszczone.
Magdalena Abakanowicz, „Przodek”, 1987‑89, 1991‑93 r., kolekcja prywatna
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RF29pXJg6qeIK
Ilustracja przedstawia instalację artystyczną, która przypomina torpedę.
Magdalena Abakanowicz, „Dawca”, 1987‑89, 1991‑93 r.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RquZNr7ZD35Ah
Jak jak nazywa się podstawowy środek wyrazu formy rzeźbiarskiej związany z geometrią? Zaznacz poprawną odpowiedź.
Jak jak nazywa się podstawowy środek wyrazu formy rzeźbiarskiej związany z geometrią? Zaznacz poprawną odpowiedź.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na ilustrację znajdująca się obok odpowiedzi.
bryła.
Ćwiczenie 2
R9zdYn0lSDauy
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się podstawowy środek wyrazu formy rzeźbiarskiej związany z geometrią? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przypomnij sobie opisy rzeźb. Charakterystyczną cechą rzeźb jest ich trójwymiarowość.
Kompozycja, to układ form (postacie też są formami) składających się na całość. Kompozycją jest także pojedyncza, jednoelementowa bryłabryłabryła. Z każdą kompozycją zapoznajemy się według zasady: od ogółu - do szczegółu. To znaczy, że najpierw zwracamy uwagę na kształt ogólny całości, a dopiero potem na poszczególne elementy i szczegóły kompozycji.
Kompozycja rzeźby może być:
statyczna lub dynamiczna;
o przewadze pionów (czyli wertykalna) lub poziomów (czyli horyzontalna), skosów (liniach diagonalnych) albo wielokierunkowa;
symetryczna lub pozbawiona symetrii (asymetryczna);
jednoelementowa lub wieloelementowa;
jednopostaciowa lub wielopostaciowa;
rytmiczna (w regularnych odstępach takie same lub podobne elementy powtarzają się).
Warto uwzględnić też inne cechy, np.: elementy wystające poza całość, czyli w przypadku rzeźby postaci mogą to być, np.: rozwiane włosy czy przedmiot trzymany w dłoni, itp.
Ważne!
Niektóre określenia dotyczące kompozycji są podobne lub takie same, jak te, którymi możemy scharakteryzować bryłę. Zarówno kompozycja, jak i bryła może być: jednoelementowa, wieloelementowa, jednopostaciowa, wielopostaciowa, statyczna, dynamiczna, rytmiczna, symetryczna, asymetryczna.
Kontrapost
\float
R1YERR0Y71CUT1
Ilustracja przedstawia rzeźbę „Dawid”, autorstwa Michała Anioła. Zdjęcie ukazuje marmurowy posąg nagiego, umięśnionego mężczyzny ustawionego w kontrapoście. Ciężar jego ciała spoczywa na prawej nodze. W lewej, zgiętej w łokciu ręce trzyma przerzuconą przez ramię procę. Prawa dłoń jest opuszczona swobodnie wzdłuż ciała. Głowa młodzieńca wsparta na silnej szyi zwrócona jest w lewą stronę. Dawid ze zmarszczonym czołem spogląda w bok. Twarz okalają krótkie, lekko falowane włosy opadające lokami na tył szyi. Artysta z mistrzostwem ukazał piękno ciała ludzkiego. Postać Dawida tchnie siłą, a zarazem spokojem.
Michał Anioł Buonarroti [czytaj: błonaroti], „Dawid", 1501–1504 r., Galleria dell’Accademia, [czytaj: galerija delakademia], Florencja, Włochy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Przedstawienie postaci ludzkiej w kontrapościekontrapostkontrapoście jest przykładem harmonijnego ukazania ruchu. W ten sposób rzeźba postaci nie jest w ujęciu frontalnym, czyli nie jest przeznaczona do oglądania głównie z przodu.
Określenie „kontrapostkontrapostkontrapost” dotyczy ustawienia postaci ludzkiej w taki sposób, że cały jej ciężar opiera się na jednej nodze. Druga noga jest wyraźnie odciążona, ugięta w kolanie - swobodnie wspiera się na podłożu.
Zwróć uwagę, że dla zrównoważeniu tej postawy tułów i prawe ramię są nieco przechylone w przeciwną stronę niż jest ugięta noga - tak, jak na ilustracji obok. To późnorenesansowe dzieło „Dawid” Michała Anioła Buonarroti jest bardzo dobrym przykładem ilustrującym kontrapostkontrapostkontrapost.
Ćwiczenie 3
R9phqRqkaIulD
Zaznacz ilustracje z rzeźbami, w których zastosowany jest kontrapost.
Zaznacz ilustracje z rzeźbami, w których zastosowany jest kontrapost.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Pojęcie kontrapostu dotyczy całej postaci: zwróć uwagę na to, że ciężar ciała w kontrapoście jest oparty na jednej nodze. Są trzy poprawne odpowiedzi.
Trzy ilustracje poza jedną przedstawiającą wyprostowanego mężczyznę z jedną nogą lekko wysuniętą do przodu.
Ćwiczenie 3
R1NhNxqoFpJOw
Wyjaśnij, na czym polega kontrapost.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przeczytaj treść podrozdziału „Kontrapost” i zwróć uwagę na opis sposobu ułożenia ciała postaci w kontrapoście.
Kontrapost - to sposób ustawienia postaci ludzkiej tak, aby ciężar ciała spoczywał na jednej nodze i na zrównoważeniu tej postawy lekkim wygięciem tułowia i ramienia w stronę odwrotną.
R1MKyaFFXtjOG
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Giambologna[czytaj: dżiambolonia] „Porwanie Sabinek”. Posąg ukazuje trzy osoby rozmieszczone jedna nad drugą, ustawione na kwadratowej płycie. Na dole znajduje się stary mężczyzna w przykucniętej pozie, prawą ręką podpiera się o skałę, a jego głowa jest odwrócona w kierunku osób znajdujących się powyżej. Pośrodku stoi młodzieniec trzymający kobietę. Jego głowa jest odchylona i spogląda na Sabinkę, która ma głowę odchyloną do tyłu i rozłożone ręce. Otwarte usta kobiety i jej gesty wskazują na próbę uwolnienia się z rąk mężczyzny.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Kompozycja rzeźby jest wertykalna, postacie ułożone są pionowo w górę, jedna nad drugą.
2. Rzeźba jest dynamiczna – ruch pojawia się u wszystkich postaci.
3. Dynamikę akcentują gesty rąk – starca i kobiety.
4. Punktami podparcia są stopy mężczyzn oraz dłoń starca.
5. Powtarzalność odchylonych głów postaci sugeruje rytm.
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę Giambologna[czytaj: dżiambolonia] „Porwanie Sabinek”. Posąg ukazuje trzy osoby rozmieszczone jedna nad drugą, ustawione na kwadratowej płycie. Na dole znajduje się stary mężczyzna w przykucniętej pozie, prawą ręką podpiera się o skałę, a jego głowa jest odwrócona w kierunku osób znajdujących się powyżej. Pośrodku stoi młodzieniec trzymający kobietę. Jego głowa jest odchylona i spogląda na Sabinkę, która ma głowę odchyloną do tyłu i rozłożone ręce. Otwarte usta kobiety i jej gesty wskazują na próbę uwolnienia się z rąk mężczyzny.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Kompozycja rzeźby jest wertykalna, postacie ułożone są pionowo w górę, jedna nad drugą.
2. Rzeźba jest dynamiczna – ruch pojawia się u wszystkich postaci.
3. Dynamikę akcentują gesty rąk – starca i kobiety.
4. Punktami podparcia są stopy mężczyzn oraz dłoń starca.
5. Powtarzalność odchylonych głów postaci sugeruje rytm.
Giambologna [czytaj: dżiambolonia], "Porwanie Sabinek", 1581‑1583 r., Loggia dei Lanzi[czytaj: lodżiadej lanci], Florencja, Włochy
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
RlGSYydc73IeT
Zapoznaj się z opisem rzeźby i wymień jej cechy, świadczące o kompozycji. Rzeźba Auguste Rodin (czytaj: ogiuste rodę), „Mieszczanie z <span lang="fr”>Calais” (czytaj: kale)upamiętnia legendarną scenę z wojny stuletniej, gdy w pokutnych szatach, ze sznurami u szyi stawili się boso przed wodzami wroga. Jest to odlana w brązie rzeźba grupowa, składająca się z kilku, przestawionych w ruchu, w różnych pozach postaci – jedni idą gestykulując, inni stoją i mają zwieszone głowy, jeszcze inni patrzą przed siebie. Mają na sobie długie, zniszczone, szaty.
Zapoznaj się z opisem rzeźby i wymień jej cechy, świadczące o kompozycji. Rzeźba Auguste Rodin (czytaj: ogiuste rodę), „Mieszczanie z <span lang="fr”>Calais” (czytaj: kale)upamiętnia legendarną scenę z wojny stuletniej, gdy w pokutnych szatach, ze sznurami u szyi stawili się boso przed wodzami wroga. Jest to odlana w brązie rzeźba grupowa, składająca się z kilku, przestawionych w ruchu, w różnych pozach postaci – jedni idą gestykulując, inni stoją i mają zwieszone głowy, jeszcze inni patrzą przed siebie. Mają na sobie długie, zniszczone, szaty.
Auguste Rodin (czytaj: ogiuste rodę), „Mieszczanie z „Calais" (czytaj: kale)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zaznacz trzy odpowiedzi. Zwróć uwagę na kompozycję dzieła: czy jest symetryczna czy asymetryczna; czy postaci stoją nieruchomo czy sprawiają wrażenie, że są w ruchu; czy postaci przedstawione są bardzo blisko siebie, czy w oddaleniu.
bryła rozczłonkowana, dynamiczna, asymetryczna.
Ćwiczenie 4
R1JKSXVNFFJA3
Zaznacz określenia odnoszące się do kompozycji rzeźby.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Zaznacz trzy odpowiedzi. Zwróć uwagę, że jedna z odpowiedzi dotyczy rodzaju faktury, czyli powierzchni rzeźby.
symetryczna, dynamiczna, wielofigurowa.
Ćwiczenie 5
R1Spm2MiFJQSS
Wybierz określenia, które pasują do opisu rzeźby Henry'ego Moore'a pt. "Rodzina".
Fakturafaktura (rzeźby)Faktura to rodzaj powierzchni rzeźby opracowany przez rzeźbiarza. Zależy od materiału, z jakiego wykonana jest rzeźba, a także narzędzi, których użyje artysta.
R1CPMTLRVMBMA
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia rzeźbę Alberta Giacomettiego (czytaj: alberta dżiakometiego)„Kobieta siedząca”. Ukazuje fotografię smukłej postaci o konstrukcji szkieletowej. Podstawą jest niewielkich rozmiarów płyta o kształcie kwadratu. Ręce postaci spoczywają na kolanach. Posiada chropowatą fakturę. Tło fotografii jest białe. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Rzeźbiarz ograniczył formę do minimum – kilka linii tworzy szkielet postaci o chropowatej fakturze.2. Giacometti nadał rzeźbie kompozycję statyczną, o przewadze kierunków pionowych.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia rzeźbę Alberta Giacomettiego (czytaj: alberta dżiakometiego)„Kobieta siedząca”. Ukazuje fotografię smukłej postaci o konstrukcji szkieletowej. Podstawą jest niewielkich rozmiarów płyta o kształcie kwadratu. Ręce postaci spoczywają na kolanach. Posiada chropowatą fakturę. Tło fotografii jest białe. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Rzeźbiarz ograniczył formę do minimum – kilka linii tworzy szkielet postaci o chropowatej fakturze.2. Giacometti nadał rzeźbie kompozycję statyczną, o przewadze kierunków pionowych.
Alberto Giacometti [czytaj: alberto dżiakometi], "Kobieta siedząca", 1949‑1950 r., kolekcja prywatna
Fakturęfaktura (rzeźby)Fakturę uzyskuje artysta poprzez zastosowanie odpowiednich narzędzi, technik i materiałów. Dłuta pozostawiają ślady, ale powierzchnię można również dokładnie oszlifować i wypolerować - wtedy faktura może stać się gładka. Czasami rzeźba pozostaje niewykończona, aby wzmocnić jej siłę oddziaływania. Taka fakturafaktura (rzeźby)faktura nosi nazwę non finito (brak wykończenia).
Ćwiczenie 5
R1BQ3NRcJQdXK
Rzeźby znajdujące się na ilustracjach poniżej zostały wykonane z tego samego materiału – drewna, ale ich faktura jest różna. Uporządkuj je w kolejności: od faktury najgładszej do najbardziej chropowatej.
Rzeźby znajdujące się na ilustracjach poniżej zostały wykonane z tego samego materiału – drewna, ale ich faktura jest różna. Uporządkuj je w kolejności: od faktury najgładszej do najbardziej chropowatej.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Przyjrzyj się dokładnie ilustracjom, zwróć uwagę na to, że najbardziej gładka faktura będzie najbardziej błyszcząca.
Rzeźby w następującej kolejności, od lewej: rzeźba najniższa w intensywnym kolorze; rzeźba zbliżona wysokością do poprzedniej, o smukłej formie; rzeźba w najjaśniejszym kolorze; rzeźba największa.
Ćwiczenie 5
RnUPJYt1ij0UF
Jakich określeń użyjesz do opisania powierzchni ściany we wnętrzu? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Możesz sprawdzić jaka jest powierzchnia ściany: dotknij i zastanów się czy jest jest gładka, czy wyczuwasz wyraźne wybrzuszenia - wtedy powierzchnia jest chropowata.
Przykładowa odpowiedź: We wnętrzach mieszkalnych ściany są najczęściej gładkie.
Rzeźba współczesna może być wykonana z gotowych przedmiotów lub materiałów z recyklingurecyclingrecyklingu. Fakturafaktura (rzeźby)Faktura rzeźby recyklingowejrecyclingrecyklingowej zazwyczaj jest niejednorodna i zróżnicowana. To dlatego, że takie dzieło może składać się z wielu różnorodnych elementów. Przykładem takiego dzieła jest rzeźba znajdująca się na ilustracji poniżej:
RD4OR11ZF85HM
Ilustracja interaktywna, na której znajduje się rzeźba recyclingowa psa. Rzeźba przedstawia stojącego psa, z pochylonym łbem i długimi uszami. Rzeźba ma bogatą, różnorodną fakturę, ponieważ wykonana jest z wielu materiałów. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt: 1. Artysta tworzy swoje rzeźby z odpadków, a dokładnie z niepotrzebnych elementów: zużytych zabawek i innych przedmiotów jak np.: spinacze, foremki, plastikowe sztućce, itp.
Ilustracja interaktywna, na której znajduje się rzeźba recyclingowa psa. Rzeźba przedstawia stojącego psa, z pochylonym łbem i długimi uszami. Rzeźba ma bogatą, różnorodną fakturę, ponieważ wykonana jest z wielu materiałów. Na ilustracji znajduje się interaktywny punkt: 1. Artysta tworzy swoje rzeźby z odpadków, a dokładnie z niepotrzebnych elementów: zużytych zabawek i innych przedmiotów jak np.: spinacze, foremki, plastikowe sztućce, itp.
Robert Bradford[czytaj: robert bratferd], z cyklu "Rzeźba zabawkowa", kolekcja prywatna
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Na ilustracji poniżej jest przykład rzeźby, która różni się od powyższego przykładu tematyką i środkami wyrazu artystycznego: bryłą, kompozycją i fakturą. Bryła jest wielofiguralna: są trzy postaci. O kompozycji, podobnie jak bryle, możemy powiedzieć, że jest wielofiguralna, a także asymetryczna.
Zapoznaj się z dziełem artysty rzeźbiarza Henry'ego Moore'a [czytaj: henriego mura] pt.: „Rodzina” jeszcze raz i rozwiąż ćwiczenie.
Ćwiczenie 6
R5DTQ7P8CJ6CJ
Ilustracja przedstawia rzeźbę w czarnym marmurze Henry'ego Moore’a „Rodzina”. Ukazuje trzy postacie. Dwie z nich – mężczyzna i kobieta siedzą na ławce ustawionej na prostokątnej płycie. Ich ręce na wysokości popiersia trzymają pośrodku dziecko przestawione w pozycji siedzącej – bokiem. Jego nogi usytuowane są po stronie mężczyzny, natomiast głowa po stronie kobiety. Powierzchnia marmuru jest gładka, dokładnie opracowana, połyskuje, odbijając światło. W rzeźbie brakuje dokładnego odzwierciedlenia anatomii, opracowania detali. Twarze i elementy ciała postaci są schematyczne. Jest to dzieło współczesne.
Źródło: online-skills, cc0.
R589OBKJPLABD
Przyjrzyj się rzeźbie znajdującej się powyżej i wpisz w polu poniżej określenia dotyczące faktury.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Faktura to powierzchnia. Na temat rodzajów faktury możesz przeczytać w podrozdziale „Faktura rzeźby”.
Na ilustracji poniżej znajduje się rzeźba przedstawiająca Dawida, Gian Lorenzo Berniniego [czytaj: dżianlorenco berniniego]. Jej dominującą cechą jest silna ekspresja. Czy wiesz, z czego ona wynika? Wyrzeźbiona twarz wyraża emocje. Zwróć również uwagę na wyraźne skręcenie ciała dodające postaci dynamizmu - takie ujęcie to tzw. figura serpentinatafigura serpentinatafigura serpentinata. Rozwiąż ćwiczenie, podczas którego utrwalisz swoją wiedzę na temat ekspresji w rzeźbie.
Ćwiczenie 7
R7t4a0HG1NRPq
Dobierz do rzeźby właściwe cechy ekspresji.
Dobierz do rzeźby właściwe cechy ekspresji.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Ekspresja dzieła dotyczy tego, w jaki sposób dzieło poprzez użyte środki artystycznego wyrazu i treść może oddziaływać na odbiorcę. Są trzy odpowiedzi poprawne.
Skręcenie postaci wzmacnia moment ruchu; zaciśnięte usta wyrażają złość; napięcie mięśni.
Ćwiczenie 7
Ry4M1OFBIGYjd
Odpowiedz, jakie cechy kompozycji rzeźbiarskiej świadczą o jej sile oddziaływania na widza, czyli ekspresji?
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Ekspesja dzieła - to siła jego oddziaływania, wrażenie, jakie wywołuje dzieło, z uwzględnieniem elementów, wpływających na jego odbiór.
Na ekspresję dzieła wpływa kompozycja dynamiczna, zróżnicowana faktura, rozczłonkowana bryła, asymetria, ażury, nastrój jaki wywołuje.
Po dokładnym przyjrzeniu się rzeźbie jako całości możemy opisać ją - warto wiedzieć, na co w szczególności powinniśmy zwrócić uwagę. Pomocne w tym mogą być następujące pytania:
z jakiego okresu pochodzi rzeźba i kto jest jej autorem?
czy rzeźba jest pełnoplastyczną bryłą, czy płaskorzeźbą?
czy rzeźba jest wolnostojąca, czy przyścienna?
co przedstawia rzeźba: postać, zwierzę, czy formę abstrakcyjną?
jeśli rzeźba przedstawia postać; czy kompozycja jest jedno - czy wielofiguralna? (całopostaciowa, popiersie, głowa?)
spróbuj nazwać pozy postaci – można w nich dopatrywać się naturalnego lub wyszukanego ustawienia: czy to rzeźba postaci stojącej, czy siedzącej, czy może artysta zastosował: kontrapostkontrapostkontrapost, figura serpentinatafigura serpentinatafigura serpentinata, albo hieratyzmhieratyzmhieratyzm?
z jakiego materiału jest wykonana, czy to marmur, kamień, drewno, sizalsizalsizal - a może odlewodlewodlew z brązu, czy materiały z odzysku, itd?
czy bryła rzeźby jest zwarta czy rozczłonkowana, masywna czy lekka?
jaka jest powierzchnia rzeźby, czyli fakturafaktura (rzeźby)faktura: gładka, chropowata, błyszcząca, jednolita, a może zróżnicowana lub non finitonon finitonon finito?
jaka jest siła oddziaływania rzeźby, czyli ekspresja - tutaj opisz swoje wrażenia, czyli na przykład jaki nastrój wywołuje: smutku czy radości?
Ilustracja poniżej przedstawia rzeźbę Augusta Rodina [czytaj: ogusta rodena] pt.: „Myśliciel”. W interaktywnych punktach znajduje się jej opis.
Polecenie 4
Zapoznaj się z opisem rzeźby przedstawionej na fotografii poniżej. Porównaj opis z pytaniami, które znajdują się powyżej i spróbuj na nie odpowiedzieć.
RXVM5PQQF4QOC
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę autorstwa Augusta Rodina „Myśliciel”. Przedstawia starszego, nagiego, umięśnionego mężczyznę siedzącego na skale, o którą oparte są jego stopy. Jego lewe przedramię jest swobodnie ułożone na kolanie. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i zaciśniętą pięścią podpiera brodę. Pochylona głowa z wzrokiem skierowanym w jeden punkt, świadczy o zamyśleniu.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Rzeźba jest odlewem z brązu i przedstawia akt męski.
2. Bryła rzeźby jest zwarta, podparcie ręką pod brodą i cofnięte nogi scalają bryłę w jednolitą formę.
3. Jest to rzeźba jednofiguralna. Postać jest siedząca, pochylona do przodu, z głową podpartą ręką opartą na nodze.
4. Rzeźbiarz dokładnie oddał proporcje umięśnionej postaci.
5. Na twarzy są widoczne silne emocje: smutek i zaduma.
Ilustracja interaktywna przedstawia rzeźbę autorstwa Augusta Rodina „Myśliciel”. Przedstawia starszego, nagiego, umięśnionego mężczyznę siedzącego na skale, o którą oparte są jego stopy. Jego lewe przedramię jest swobodnie ułożone na kolanie. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu i zaciśniętą pięścią podpiera brodę. Pochylona głowa z wzrokiem skierowanym w jeden punkt, świadczy o zamyśleniu.
Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
1. Rzeźba jest odlewem z brązu i przedstawia akt męski.
2. Bryła rzeźby jest zwarta, podparcie ręką pod brodą i cofnięte nogi scalają bryłę w jednolitą formę.
3. Jest to rzeźba jednofiguralna. Postać jest siedząca, pochylona do przodu, z głową podpartą ręką opartą na nodze.
4. Rzeźbiarz dokładnie oddał proporcje umięśnionej postaci.
5. Na twarzy są widoczne silne emocje: smutek i zaduma.
August Rodin[czytaj: ogest ro‑dę], „Myśliciel”, odlew z 1904 r. wg oryginału z 1880 r., Musée Rodin[czytaj: miuziro‑dę], Paryż, Francja; fot.: Miguel Hermoso Cuesta
Źródło: commons.wikimedia.org/wiki/File:Jard%C3%ADn_Mus%C3%A9e_Rodin_Pensador_01.JPG, licencja: CC BY-SA 4.0.
Po wykonaniu polecenia powyżej już wiesz, że opisywanie dzieła może być skomplikowanym procesem. Ważna jest nie tylko nasza wrażliwość, uważność i spostrzegawczość, ale także wiedza o artyście i okresie, w którym tworzył. Ważne są również środki wyrazu plastycznegośrodki wyrazu plastycznegośrodki wyrazu plastycznego, które zastosował artysta. Im więcej będziesz oglądać dzieł - tym będzie Ci coraz łatwiej odnajdywać ich cechy - nabierzesz większej wprawy i umiejętności.
W ćwiczeniu poniżej możesz sprawdzić swoje umiejętności opisywania bryłbryłabrył:
Ćwiczenie 8
R1S7JnaKtHT6U
Przyjrzyj się wybranym ilustracjom i dopasuj do nich najbardziej adekwatny opis bryły:
Przyjrzyj się wybranym ilustracjom i dopasuj do nich najbardziej adekwatny opis bryły:
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Przeczytaj uważnie opisy i przyjrzyj się ilustracjom: zwróć uwagę, że na jednej z ilustracji jest obiekt architektoniczny, jedna z rzeźb składa się z niewielkich elementów umożliwiających ruch; jedna z rzeźb jest dwupostaciowa, jedna z rzeźb jest jednopostaciowa.
Ilustracja z rzeźbą dwupostaciową - bryła dynamiczna, dwupostaciowa, otwarta, asymetryczna, oparta na kierunkach pionowych i ukosach. Ilustracja z architekturą - bryła strzelista, organiczna, ażurowa, sprawiająca wrażenie lekkie z powodu pięcia się ku górze. Ilustracja z rzeźbą z górami w tle - bryła dynamiczna, otwarta, swobodna, z ruchomymi elementami. Ilustracja z rzeźbą jednopostaciową na tle drzew - bryła dynamiczna, oparta na skosach, jednopostaciowa, o zróżnicowanej fakturze.
Ćwiczenie 8
RivXn1DLHqpRm
Do przedstawionych opisów ilustracji dopasuj najbardziej adekwatny opis bryły. W dwóch kolumnach poniżej, znajdują się elementy z odpowiedziami. Należy je tak przesunąć, aby dobrać parami pasujące do siebie odpowiedzi.
Do przedstawionych opisów ilustracji dopasuj najbardziej adekwatny opis bryły. W dwóch kolumnach poniżej, znajdują się elementy z odpowiedziami. Należy je tak przesunąć, aby dobrać parami pasujące do siebie odpowiedzi.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Przeczytaj uważnie opisy: zwróć uwagę, że jeden z opisów dotyczy obiektu architektonicznego, jeden z opisów dotyczy rzeźby, która składa się z niewielkich elementów umożliwiających ruch; jeden z opisów dotyczy rzeźby dwupostaciowej; jeden z opisów dotyczy rzeźby jednopostaciowej.
Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie. Wykonany z brązu, przedstawia polskiego kompozytora siedzącego pod drzewem. Gałęzie malowniczo pochylają się, jakby pod wpływem silnego wiatru. Nad głową Chopina układają się w kształt dłoni. Postać artysty wydaje się być zespolona z drzewem, poły jego płaszcza powiewają. Chopin został ukazany lekko odchylony, z przymkniętymi oczami, prawą rękę unoszący w powietrzu – bryła dynamiczna, oparta na skosach, jednopostaciowa, o zróżnicowanej fakturze. Strzelista budowla, fragment kościoła Sagrada Familia w Barcelonie. Widać cztery szpiczaste wieże oraz szerokie wejście u dołu kościoła wsparte na lekko pochylonych kolumnach – bryła strzelista, organiczna, ażurowa, sprawiająca wrażenie lekkiej z powodu pięcie się ku górze. Rzeźba w białym kolorze przedstawiająca dwie osoby. Postacie są w ruchu lub rozmawiają. Jedna z osób stoi z wyciągniętą ręką w kierunku drugiej. Druga postać jest w pozycji siedzącej – bryła dynamiczna, dwupostaciowa, otwarta, asymetryczna, oparta na kierunkach pionowych i ukosach. Konstrukcja stojąca na trawniku na tle zieleni. Składa się z wielu elementów o zróżnicowanej fakturze - bryła dynamiczna, otwarta, swobodna, z ruchomymi elementami.
Ćwiczenie 9
R1ccMfrLfOog2
Przyporządkuj do odpowiednich pól podane poniżej wyrazy i wyrażenia, którymi można opisać rzeźbę.
Przyporządkuj do odpowiednich pól podane poniżej wyrazy i wyrażenia, którymi można opisać rzeźbę.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Przeczytaj rozdział „Jak opisać rzeźbę?” jeszcze raz i zwróć uwagę na określenia dotyczące bryły, kompozycji, funkcji, tematyki i ekspresji rzeźby.
Forma rzeźby – pełnoplastyczna; półplastyczna, czyli relief: wklęsły, wypukły, plaski. Funkcja rzeźby – kultowa, sepulkralna, estetyczna, reprezentacyjna, propagandowa. Sposób ujęcia postaci w rzeźbie – jednofigurowa, wielofigurowa, popiersie, głowa. Tematyka rzeźby – mitologiczna, historyczna, abstrakcyjna. Ekspresja rzeźby – nastrój, dramatyzm, spokój, niepokój, radość, emocje postaci, relacje między postaciami, sposób oddania anatomii, dbałość o detale, uproszczenia, idealizacja, realizm.
typ tkaniny dekoracyjnej tworzony przez Magdalenę Abakanowicz; nazwę utworzono od nazwiska artystki;
alegoria
alegoria
obraz plastyczny (postać lub atrybut o charakterze symbolicznym), przedstawiający pojęcie, ideę
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
bryła
bryła
kształt przestrzenny w architekturze i rzeźbie; jedna z dziedzin twórczości, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło sztuki
cykl
cykl
zespół dzieł, z których każdy stanowi samodzielną jednostkę, ale łączy się z innymi w całość kompozycyjną lub tematyczną
faktura (rzeźby)
faktura (rzeźby)
rodzaj powierzchni opracowany przez rzeźbiarza
figura serpentinata
figura serpentinata
kompozycja figuralna, ujmująca kulminacyjny moment ruchu i akcji, charakteryzująca się takim ułożeniem ciał postaci, że tworzą one rodzaj spirali
funkcja (rzeźby)
funkcja (rzeźby)
inaczej: przeznaczenie
hieratyzm
hieratyzm
podkreślanie w dziele sztuki dostojeństwa postaci, np. poprzez wielkość w stosunku do pozostałych
idea
idea
to myśl przewodnia, która wyznacza cel i kierunek działania w twórczości naukowej, artystycznej;
interpretacja
interpretacja
wydobycie i wyjaśnienie sensu czegoś; sposób odtworzenia danej roli przez aktora, wykonania utworu np.: muzycznego
kanon
kanon
ogólnie przyjęta w danej epoce norma, np.: estetyczna
kontrapost
kontrapost
zasada kompozycji, polegająca na ustawieniu postaci ludzkiej tak, aby ciężar ciała spoczywał na jednej nodze i na zrównoważeniu tej postawy lekkim wygięciem tułowia i ramienia w stronę przeciwną
non finito
non finito
zamierzone pozostawienie przez artystę niektórych części niewykończonych np. w rzeźbie
papier‑mâché
papier‑mâché
(czytaj: papje masze) – masa papierowa dająca się formować, twardniejąca po wysuszeniu, uzyskuje się ją rozdrobnionego i rozmiękczonego papieru z dodatkiem substancji wiążących: kleju, czasem gipsu
pieta
pieta
słowo oznacza: miłosierdzie, litość; w sztuce to przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwe ciało Syna, Jezusa Chrystusa
płaskorzeźba
płaskorzeźba
rodzaj kompozycji rzeźbiarskiej powstałej z kamiennej, drewnianej lub rzadziej metalowej płyty, której tylna ściana ma tworzyć tło dla frontu
polichromia
polichromia
barwna dekoracja malarska rzeźby i wyrobów rzemiosła artystycznego (np. średniowieczna rzeźba polichromowana, rzeźba ludowa)
popiersie
popiersie
półpostać; przedstawienie modelu w ujęciu do ramion
prototyp
prototyp
pierwowzór istniejącego już dzieła sztuki (budowli, obrazu lub rzeźby). Prototyp to inaczej wersja dzieła lub rzeczy w bardzo wczesnym stadium rozwoju, może posiadać wady lub niedoskonałości.
recycling
recycling
(czytaj: risajklin) proces przetwarzania odpadów w celu ich ponownego wykorzystania, np.: do produkcji nowych produktów; jest metodą ochrony środowiska naturalnego
rzeźba pełnoplastyczna
rzeźba pełnoplastyczna
inaczej rzeźba pełna - wolnostojąca, przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron
sakralizować
sakralizować
nadawać religijny charakter
środki wyrazu plastycznego
środki wyrazu plastycznego
elementy, jakimi twórcy posługują się tworząc dzieło sztuki; są dostosowane do dziedziny: np.: środki wyrazu plastycznego w rzeźbie to: kompozycja, bryła, światło, faktura, przestrzeń
trójwymiarowość
trójwymiarowość
to wszystko, co ma trzy wymiary: długość, szerokość i wysokość
kompozycja artystyczna (rzeźbiarska) umiejscowiona w konkretnej przestrzeni, składająca się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane (zachodzą pomiędzy nią konkretne interakcje), powstałe przy wykorzystaniu dowolnych materiałów, w tym także nowych mediów; może być intermedialna lub interaktywna
sizal
sizal
twarde i bardzo wytrzymałe włókno naturalne, otrzymywane z agawy sizalowej, która jest gatunkiem tropikalnego krzewu; doskonałe na sznury i liny, używane też przez twórców tkaniny artystycznej;
odlew
odlew
przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej w metalu, modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk i tym podobne) za pomocą formy odlewniczej;
odlew
odlew
przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej w metalu, modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk i tym podobne) za pomocą formy odlewniczej;
odlew
przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej w metalu, modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk i tym podobne) za pomocą formy odlewniczej;
