Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest przedstawienie słuchaczom zagadnień związanych z prowadzenie dokumentacji związanej z ruchem pociągów na posterunkach ruchu.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu ucznia do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony jest dla kwalifikacji $\textbf{TKO.07.}$ Organizacja i prowadzenie ruchu pociągów.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji:

$\textbf{TKO.07.}$ Organizacja i prowadzenie ruchu pociągu

• organizowania oraz prowadzenia ruchu pociągów na szlakach i posterunkach ruchu

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.07.3.}$ Organizacja i prowadzenie ruchu pociągu na szlakach oraz posterunkach ruchu

Uczeń:

7) prowadzi dokumentację związaną z ruchem pociągów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDsYTFf5qdWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

   E‑materiały są jedną z metod nowoczesnego kształcenia zawodowego. Zawierają materiały do wykorzystania w pracy dydaktycznej zarówno dla nauczyciela, jak i dla ucznia/słuchacza/użytkownika w celu samokształcenia.

2. E‑materiał zawiera następujące materiały multimedialne:

   Sekwencje filmoweDgtWE69QXSekwencje filmowe to dwa filmy:

   • Pierwszy film przedstawia dokumentację prowadzoną na posterunku ruchu tj. dziennik ruchu, książkę przebiegów, kontrolkę zajętości torów stacyjnych, dziennik telefoniczny, dziennik pracy dróżnika przejazdowego, książkę kontroli urządzeń sterowania ruchem kolejowym, dziennik oględzin rozjazdów, książkę ostrzeżeń doraźnych oraz jej wypełnianie zgodnie z §37, §49, §59, §50, §7 instrukcji Ir1

   • Drugi film przedstawia rodzaje rozkazów pisemnych, sposób dobierania rodzaju rozkazu do rodzaju przekazywanych informacji i poleceń, sposób wypełniania rozkazów pisemnych w różnych sytuacjach ruchowych, sposób dostarczania rozkazów w wersji pisemnej i za pomocą środków łączności, oraz sposób generowania i przekazywania komputerowego wydruku rozkazu pisemnego „O” zgodnie z  §58 i §59 instrukcji Ir 1

   Gra wcielanie się w rolęDd0uOuFTtGra wcielanie się w rolę — w grze uczeń wciela się w postać dyżurnego ruchu posterunku zapowiadowczego, który musi bezpiecznie prowadzić ruch pociągów. Zadania polegają na wskazaniu prawidłowej odpowiedzi i dotyczą prowadzenia dokumentacji oraz kwestii skorelowanych z podejmowaniem właściwych decyzji.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDDtx2SwNNInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDUjkRciVhSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD1Gtde9ClPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDBCGWh4lUPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD80MfuhUANetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD1CzhOW5SInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z prowadzeniem dokumentacji związanej z ruchem pociągów na posterunkach ruchu.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe

• Nauczyciel łączy uczniów w $4$ grupy (lub ich wielokrotność). Każdej z grup przydziela dostęp do sekwencji.

• Grupy mają za zadanie obejrzeć „swój” fragment filmu i wynotować najważniejsze informacje dotyczące tematu:

  • grupa pierwsza: dziennik ruchu i jego wypełnianie

  • grupa druga: książka przebiegów i jej sposób wypełnienia

  • grupa trzecia: dzienniki łączności i uszkodzeń urządzeń łączności

  • grupa czwarta: książka kontroli urządzeń sterowania ruchem kolejowym/na przejeździe kolejowym oraz o wprowadzeniu i odwołaniu obostrzeń oraz dziennik oględzin i badań technicznych rozjazdów, skrzyżowań torów w jednym poziomie oraz wyrzutni płóz hamulcowych na górkach rozrządowych

• Grupy pracują na flipcharcie lub notatniku cyfrowym (takim do którego każdy uczeń z klasy będzie miał dostęp)

• Po około $15$ minutach grupy mają trzy minuty na zaprezentowanie swoich opracowań.

• Nauczyciel koryguje informacje, które uczniowie pozyskali z filmu.

• W drugiej części pracy z e‑materiałem uczniowie zamieniają się notatkami. Teraz zadaniem grupy będzie przygotowanie zestawy informacji, które pozwolą właściwie uzupełnić dokument, który opracowują (np.: grupa czwarta opracowuje teraz „dane wsadowe” do dziennika ruchu, a pierwsza do dziennika łączności lub uszkodzeń dziennika łączności). Zestaw ten może być zbiorem danych lub fragmentem historii, która będzie zawierała dane.

• Każda grupa poza zestawem właściwie wg nich uzupełnia ten dokument.

• Teraz grupy wymieniają się zbiorami danych i właściwą notatką z pierwszej części zadania w grupach (grupa czwarta dostaje zestaw dotyczący książki przebiegów i notatkę od grupy pierwszej). Właściwie wypełnione dokumenty zostają w „grupie autorskiej” do zestawu

• Teraz każda grupa próbuje uzupełnić dokumenty.

• Po uzupełnieniu grupy sprawdzają siebie nawzajem.

• Nauczyciel koordynuje ten proces.

Gra wcielanie się w rolę

• Nauczyciel łączy uczniów w pary, tak aby w każdej z nich była osoba, która szybko się uczy (uczeń drugi) oraz osoba potrzebująca wsparcia (uczeń pierwszy).

• Uczniowie kolejno przechodzą grę.

• Podczas rozgrywki notują własne odpowiedzi, tworząc wspólną dla pary notatkę, przy czym zadania rozwiązują na zmianę. Notatka składa się z zagadnienia problemowego (jaki rozkaz pisemny) i poprawnego rozwiązania. Jeśli rozwiązanie nie jest poprawne, uczeń pierwszy prosi o pomoc ucznia drugiego (lub drugi pierwszego jeśli teraz drugiego kolej odpowiedzi). Grający uczeń (podejmujący decyzję) wskazuje uczniowi drugiemu, co ma zapisać w notatce i na odwrót (podczas, kiedy gra druga osoba to pierwszy uczeń notuje).

• Teraz wspólnie pary opracowują instrukcję „Jak poprawnie przejść przez kolejne zadania w grze?”. W instrukcji krok po kroku wypisują, co należy zrobić, dlaczego tak i jakie to będzie niosło za sobą konsekwencje. Instrukcje wykonują w postaci kart (strona A4), które podczas prezentacji para zaprezentuje innym.

• Na kartach powinny znajdować się zagadnienia z poprawnymi rozwiązaniami (w jakiej sytuacji jakie rozkazy pisemne). Mogą to być narysowane karty lub wykonane zdjęcia kart.

• Pary prezentują swoje instrukcje poprawnego rozegrania gry.

• Nauczyciel ocenia ich pracę.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Sekwencje filmowe

• Nauczyciel przydziela dostęp do drugiej sekwencji filmowej - Prosi uczniów o samodzielne opracowanie rozkazów pisemnych S, O, N, Nrob oraz komputerowego wydruku rozkazu pisemnego O.

• Uczniowie mają graficznie przedstawić wybrany druk (nauczyciel przydziela je tak, aby w klasie była ich równa ilość) i strzałkami oznaczyć pola tak, aby osoba, która otrzyma taki rozkaz pisemny do wypełnienia, wiedziała kiedy i co wpisać w dane miejsce. W górnej jego części podpisują się jako autor.

• Uczniowie wymieniają się opracowaniami (tak, aby każdy dostał inny druk).

• Teraz każdy sprawdza działania kolegi.

• Działanie to nauczyciel powtarza jeszcze trzy razy.

• Druki wracają do autorów, którzy przygotowują kompletny informator dotyczący danego druku zawierający wszelkie możliwe informacje, które zawierają treść kiedy i co należy wpisać w dane pola.

Gra wcielanie się w rolę

• Nauczyciel informuje, że teraz każdy indywidualnie ma przejść grę i każdą odpowiedź dotyczącą rozkazów pisemnych z gry trzeba będzie opisać w notatniku.

• Uczniowie przechodzą grę wspak, czyli zaznaczają najpierw błędne odpowiedzi, testując program. Przed zatwierdzeniem wykonują zdjęcie ekranów z błędnymi odpowiedziami lub tworzą zrzuty ekranu. Zdjęcia zamieszczają w swojej cyfrowej notatce.

• Po przejściu w ten sposób zadań wykonują prezentację, w której na każdym slajdzie zamieszczają po lewej zdjęcia pytań i udzielonych na nie poprawnych odpowiedzi, a po prawej obrazy z niewłaściwie zaznaczonymi odpowiedziami. Pod obrazkami zamieszczają opis w punktach dotyczący tego, co trzeba wiedzieć, żeby przejść to pytanie w grze.

• Nauczyciel po zakończonej przez wszystkich uczniów grze prosi o prezentacje efektów ich pracy.

• Prosi też o informację zwrotną z przebiegu czynności w zadaniach.

Interaktywne materiały sprawdzające

Przy pracy samodzielnej z tymi materiałami można wykorzystać element samokontroli. Uczeń rozwiązuje zadania i samodzielnie sprawdza poprawność ich wykonania. Wielokrotne powtórzenie wykonanych niepoprawnie ćwiczeń i sprawdzenie wyników — aż do momentu wykonania ich w pełni poprawnie — daje możliwość uczenia się na własnych błędach. Wyświetlanie wskazówek naprowadzających w przypadku błędnej odpowiedzi uruchamia proces myślenia dedukcyjnego. Uczeń może wykorzystać każde z proponowanych rodzajów zadań.

Ćwiczenie $1$. — Dokumentacja przydatna w prowadzeniu ruchu pociągów to test składający się z $22$ pytań przewidzianych na $33$ minuty.

Ćwiczenie $2$. — Zasady prowadzenia ruchu kolejowego, dokumentacja i zakres obowiązków pracowników to ćwiczenie typu prawda/fałsz sprawdzające wybiórczo wiedze z zakresu e‑materiału, zaś ćwiczenie $3$. — Wszystko co powinien wiedzieć pracownik związany z prowadzeniem ruchu pociągów to dwa zestawy tekstów, w których uczeń ma za zadanie uzupełnić luki.

Zestawy te mogą służyć jako podsumowania fragmentów sekwencji filmowych lub ćwiczenie kończące do zaproponowanych scenariuszy.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych poprzez wprowadzenie metody tekstu przewodniego lub lekcji odwróconej; może stanowić podstawę do nowej lekcji lub zestaw materiałów powtórzeniowych, daje też możliwość nadrobienia zaległości uczniom, którzy nie mogli uczestniczyć w zajęciach, na których ten materiał był omawiany przez nauczyciela.

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Jako pracę domową nauczyciel zadaje uczniom zapoznanie się z wybranym przez niego multimedium. Uczniowie analizują zawarte w nim informacje samodzielnie w domu. Nauczyciel prosi również uczniów o znalezienie i zanotowanie dodatkowych informacji dotyczących e‑materiału w innych źródłach oraz ich wskazanie. Zdobytą i poszerzoną w ten sposób wiedzę uczniowie wykorzystują podczas zajęć. W tym celu nauczyciel może zaproponować zarówno pracę indywidualną, jak i grupową.

Praca indywidualna

• Nauczyciel przydziela każdemu uczniowi zadanie, w którym powinien wykorzystać wiadomości zaczerpnięte z sekwencji filmowych.

• Zadanie polega na opracowaniu opisów w trzech zdaniach trzech dokumentów lub rozkazów pisemnych na podstawie informacji zawartych w filmie (lub instrukcjach wskazanych przez e‑materiał i nauczyciela)

• Uczniowie opisy wykonują na oddzielnych karteczkach, na których nie umieszczają informacji o jaki dokument chodzi.

Podczas lekcji

• Nauczyciel zbiera wszystkie karteczki do pojemnika.

• Dzieli klasę na trzy zespoły. Każdemu zespołowi przydziela komplet nazw dokumentów i rozkazów pisemnych.

• Rozsypuje karteczki na dużej wspólnej płaszczyźnie.

• Zadaniem grup jest zebranie jak największej liczby kompletów karteczek opisujących ten sam dokument.

• W przypadku niekompletnych opisów grupy mogą ze sobą negocjować (wymieniać się karteczkami).

• Uczniowie prezentują swoje komplety.

• Uczniowie notują pozyskane informacje (swoje i innych grup), np. w formie zdjęć.

Praca w grupie

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej z nich przydziela określony temat, np.: „Rozkazy pisemne”, „Dokumenty związane z ruchem”

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji pozyskanych z filmu lub instrukcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

• Każda z grup podczas swojej prezentacji zadaje co najmniej $5$ pytań innym grupom.

• Na podstawie wykonanych jakości tych pytań i prac grupy są odpowiednio oceniane.

• Uczniowie wymieniają się prezentacjami.

Praca z uczniami z SPE

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Różne formy multimedialne przedstawiają informacje na temat prowadzenie dokumentacji związanej z ruchem pociągów na posterunkach ruchu. Mogą one zaspakajać zróżnicowane sposoby odbioru informacji, kanały percepcji i sposoby przyswajania wiedzy.

Niesie to za sobą możliwość dopasowania multimedium do każdego ucznia z osobna i znosi bariery społeczne i komunikacyjne. Wyrównuje także szanse, jeśli dany uczeń będzie pracować w grupie rówieśniczej.

Dodatkowo każdy e‑materiał może być odtworzony w trybie przystosowanym do użytkowników z różnymi dysfunkcjami — przygotowany został w alternatywnych wersjach.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia, współpracę w grupie podczas wspólnego uczestnictwa w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie e‑materiału do uczniów. Uczniowie mogą przeglądać fragmenty sekwencji filmowych i dopasowywać opisy do instrukcji Ir‑1, zał. 3, 3a, 4, 5, 5a. Całość sprawdzają w grze, która dokładnie dopytuje o rozkazy pisemne.

W zależności od potrzeb uczniów działanie nauczyciela może skupić się na standardowym przyswajaniu wiedzy (film i gra) lub „dociekaniu” poprzez zagranie w grę i analizę sekwencji drugie, aby uzyskać właściwe informacje do rozegrania gry.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość samodzielnej weryfikacji poziomu posiadanej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Podaje ona, jaki zakres materiału został już opanowany, a jaki wymaga przyswojenia. Przystępność tych materiałów oraz łatwy sposób udzielania odpowiedzi mogą skłonić jednocześnie ucznia do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich rozwiązania.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści