Słownik pojęć dla e‑zasobu
To rodzaj wypieku, który kształtuje się z kęsów. Powierzchnie rozwałkowanego ciasta smaruje się roztopioną margaryną i składa na trzy części. Następnie ciasto wałkuje się na kształt prostokąta, aby dwie trzecie powierzchni ciasta posmarować masą makową. Nieposmarowaną część zawija się do środka, a uzyskany prostokąt ponownie składa na pół. Boki ciasta wyrównuje się i odwraca spoiną do spodu, zaś ciasto kroi się na kawałki o pożądanej masie i układa na blachach posmarowanych tłuszczem.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To rodzaj wypieku, który wykonuje się zwykle z pięciu wałeczków ciasta. Kęsy, przed wydłużeniem, są zaokrąglane, wałkowane obiema dłońmi w taki sposób, aby uzyskać zwężenia obu końców. Ukształtowane wałki ciasta posypuje się mąką i układa obok siebie, a potem, w celu lepszego zlepienia, ściska się palcami końce wałków. Rozsuwa się wałki ciasta na dwie strony: dwa na lewą i trzy na prawą, potem się splata chałę. Na końcu ściskamy zaplecione wałki, aby się dobrze zespoliły ze sobą i układamy na blachach lub deskach do wyrośnięcia. Chałki można również wykonać w wersji z trzech lub sześciu wałeczków ciasta. Chałka z trzech wałeczków nazywana jest chałą turecką i ma kształt warkocza.
Galeria zdjęć – Różne formy kształtowania kęsów ciastaGaleria zdjęć – Różne formy kształtowania kęsów ciasta
Działania podejmowane w celu wyeliminowania przyczyny zidentyfikowanej niezgodności.
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
To urządzenie wykorzystywane w piekarniach, służące do porcjowania kęsów ciasta na kęsy wtórne z wykorzystaniem wysuwanego noża, który tworzy gniazda o jednakowej objętości (liczba kęsów wtórnych zależna jest od liczby gniazd noża). Dzielarki są stosowane przy produkcji drobnych bułek i zazwyczaj są połączone z systemem zaokrąglającym. Wówczas mowa jest o dzielarko‑zaokrąglarce (lub dzielarko‑formierce).
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
To urządzenie mechaniczne wykorzystywane w dużych piekarniach przemysłowych, które za pomocą noża wieńcowego, wykorzystywane jest do dzielenia ciasta na jednakowe kęsy oraz nadawania im kulistego kształtu.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
Jest to proces biochemiczny, w wyniku którego związki organiczne ulegają przemianie. Proces ten odbywa się przy udziale drobnoustrojów lub wytworzonych z nich enzymów, funkcjonujących w warunkach beztlenowych. Podczas fermentacji wygenerowana zostaje energia, którą wykorzystują wspomniane drobnoustroje. Produkt końcowy fermentacji charakteryzuje się specyficzną jakością i właściwościami, głównie ze względu na smak i zapach. Jest to naturalny proces dojrzewania ciasta, który w efekcie jest odpowiedzialny za dobry smak wypieku.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To złożony proces rozkładu cukrów prostych do alkoholu etylowego i dwutlenku węgla, co odbywa się w warunkach beztlenowych. W fermentacji alkoholowej udział biorą liczne enzymy, a oprócz etanolu są syntezowane także: kwas bursztynowy, gliceryna, kwas octowy, alkohole wyższe i estry.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To etap rozrostu zachodzący w cieście podzielonym na kęsy.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Bakterie mlekowe podczas fermentacji wykorzystują zawarty w podłożu cukier, aby w procesach biochemicznych przetworzyć go na kwasy organiczne (kwas mlekowy), dwutlenek węgla, alkohol i inne związki. Proces metabolizmu zachodzi w warunkach beztlenowych lub z niewielkim dostępem tlenu. Fermentację mlekową dzielimy, ze względu na rodzaj bakterii, na dwa typy: homofermentację oraz heterofermentację.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Akcesorium piekarnicze, wykonane np. ze stali lub z silikonu, służące do wypieku ciasta.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
To tak zwana prasa, czyli porcja ciasta przeznaczona do dalszego podziału.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Inaczej kęs właściwy. Porcja ciasta powstała na skutek podzielenia kęsa pierwotnego na równe części, przeznaczona do produkcji pieczywa drobnego.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Przedmiot wykonany z wikliny lub rattanu, służący do rozrostu ciasta.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
Z ang. Critical Control Point. To miejsce w cyklu produkcji żywności, w którym występuje najwyższe ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w procesie produkcyjnym, a które mogą skutkować niezdatnością lub zniszczeniem wyrobu końcowego. Zagrożenia są klasyfikowane jako: biologiczne (np. szkodliwe bakterie), chemiczne (np. toksyny, pestycydy) lub fizyczne (zanieczyszczenia powstałe w procesie produkcji).
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
to parametry, które oddzielają bezpieczne od niebezpiecznego lub dopuszczalne od niedopuszczalnego. Muszą być mierzalne lub możliwe do obserwacji.
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
To twardy osad, który pojawia się na używanym sprzęcie, czyli metalowych blachach czy formach piekarniczych. W celu usunięcia go należy stosować specjalne środki, które rozpuszczają i usuwają pozostałości spalonego lub zapieczonego ciasta.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
To uformowany kęs ciasta, posypany mąką, czyli masa uformowanego kęsa ciasta przed wypiekiem, która jest wyższa o ok. 10 do 20% od upieczonego wyrobu. Naważka uwzględnia ubytek wypiekowy. Do ustalenia naważek używa się specjalnych tabel lub wzoru na obliczanie ich wielkości, do czego niezbędne są informacje o ubytkach: wypiekowym i magazynowym.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To rodzaj wypieku, który powstaje poprzez wydłużenie zaokrąglonego kęsa ciasta aż do uzyskania długiego wałeczka o jednakowej grubości. Na obu końcach wałeczka kładzie się dłonie i wykonuje nimi ruch przetaczania końców w przeciwnych kierunkach, uzyskując w ten sposób skręcenie wałeczka. Trzymając skręcony wałeczek za oba końce oburącz, prawą ręką zatacza się koło w kierunku lewej ręki. Następnie palcami, oburącz, przekłada się końce wałeczka wokół pozostałej jego części, gdy końce spotkają się należy je ścisnąć palcami i zlepić. Innym sposobem kształtowania obwarzanków jest skręcenie wałeczka, a następnie złożenie go na pół trzymając oba końce palcami prawej ręki. Złożonym wałeczkiem zatacza się kilka razy koło, wówczas wałeczek skręca się jak „powróz”, a potem ponownie składa się go na pół i zlepia końce. Obwarzanki można posypać np. solą, makiem lub sezamem.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To schemat sekwencji działań, pozwalający na wskazanie krytycznych punktów kontroli (CCP), w celu ich odpowiedniego monitorowania (mierzenia). Monitorowanie wykonuje się na podstawie obowiązującego prawa, a pętla kontroli jakości jest częścią dokumentacji.
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
Proces polegający na dzieleniu kęsów ciasta w celu uzyskania określonej wagi oraz wyglądu wypieku.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To mąka wykorzystywana do podsypywania kęsów ciasta, blatów roboczych oraz powierzchni kształtujących i przenoszących. Jako podsypki używa się mąki żytniej i ziemniaczanej do chleba oraz mąki pszennej do bułek.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
Zabieg, który wykonuje się, gdy ciasto zostało podzielone na kęsy i rozpoczynamy jego ręczne kształtowanie. Przegniatanie wykonuje się dolną częścią dłoni i polega ono na kilkukrotnym wydłużaniu kęsów, po którym wykonuje się złożenie ciasta. Przegniatanie to zabieg służący kształtowaniu kęsów ciasta oraz usuwaniu z ciasta dwutlenku węgla, w efekcie czego ciasto zostaje natlenione.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Posypywanie porcji ciasta mąką.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Urządzenie służące do rozwałkowywania kęsów ciasta, a następnie zwijania ich w rulony lub wydłużania. Tak przygotowane kęsy są używane do wykonania m.in. rogali czy paluchów. Rogalikarka jest zbudowana ze stołu uchylnego, wałków spłaszczających, przenośnika górnego i dolnego, korpusu i układu napędowego.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To rodzaj wypieku wykonany z ciasta półfrancuskiego z nadzieniem z białego maku z cukrem, okruchami ciasta biszkoptowego, masą jajeczną, margaryną, orzechami, rodzynkami, owocami w syropie lub kandyzowanymi oraz aromatem migdałowym Rogal powstaje poprzez zwijanie kęsa ciasta na kształt podkowy i nakładanie masy makowej, między warstwami ciasta, a następnie dekorowanie pomadą i rozdrobnionymi orzechami.
Galeria zdjęć – Różne formy kształtowania kęsów ciastaGaleria zdjęć – Różne formy kształtowania kęsów ciasta
To proces spulchniania kęsów ciasta, zachodzący w czasie fermentacji, podczas której są wytwarzane kwasy organiczne, duża ilość dwutlenku węgla, alkohol i inne związki, dzięki czemu ciasto ulega rozrostowi. Rozrost pozwala na nadanie kęsom ciasta pożądanej struktury i objętości przed rozpoczęciem procesu wypieku. Rozrost dzielimy na: wstępny i końcowy.
Film edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciastaFilm edukacyjny – Operacje pomocnicze przy dzieleniu i formowaniu kęsów ciasta
Proces odbywający się bezpośrednio przed wypiekiem ciasta, mający na celu maksymalne, możliwe powiększenie objętości kęsa ciasta. Rozrost końcowy prowadzony jest np. w koszyczkach, a kęsy ciasta układa się spojeniem do góry.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Proces odbywający się podczas kształtowania kęsów ciasta, gdy ciasto wymaga odpoczynku. W wyniku rozrostu wstępnego ciasto zwiększa tylko minimalnie swoją objętość, ale staje się podatniejsze na dalsze formowanie i ma większą zdolność zatrzymywania gazów.
Film instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Ręczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Inaczej ususzka. To różnica pomiędzy masą wypieku gorącego a masą wypieku ostudzonego, wynikająca ze zmian temperatury i wilgotności, które wpływają na zmniejszenie się masy wypieku. Wielkość ususzki oblicza się na podstawie specjalnego wzoru.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Inaczej upiek. To różnica pomiędzy masą kęsa włożonego do pieca a gotowym wypiekiem. Ubytek wypiekowy jest wynikiem utraty wody w trakcie wypieku, a także niewielkich ilości dwutlenku węgla czy kwasów lotnych.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Inaczej formowanie przez rozpłaszczanie. Proces stosowany przy wykonywaniu drobnych wypieków, np. bułek.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To urządzenie mechaniczne używane w piekarnictwie, które jest stosowane do wałkowania ciast kruchych, drożdżowych, półfrancuskich. Wałkownice dzielimy na te z napędem ręcznym oraz elektryczne. Dodatkowo wałkownice mogą być wyposażone w systemy do cięcia, wycinania oraz zwijania powstającej wstęgi ciasta.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
Stosowana jest do parametrów oddzielających to co jest bezpieczne od niebezpiecznego lub dopuszczalne od niedopuszczalnego. Parametry muszą być możliwe do obserwacji lub mierzalne. Wartość limitu krytycznego jest określona w przepisach, wytycznych branżowych i najlepszych praktykach, i jest stosowana np. do temperatury produktu, pH, analizy chemicznej lub innych istotnych właściwości przetwarzania, które będą kontrolować zagrożenie.
Program ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskichProgram ćwiczeniowy do projektowania – Procedury zarządzania jakością i bezpieczeństwem zdrowotnym żywności w procesie produkcji wyrobów piekarskich
To urządzenie mechaniczne używane w piekarnictwie, które jest stosowane podczas nadawania kęsom ciasta pożądanego wydłużonego kształtu. Wydłużarki dzielą się na: taśmowe (np. do ciasta żytniego) lub walcowe (np. do rogalików).
To urządzenie mechaniczne stosowane do kształtowania ciasta na bułki drobne. Wytłaczarka formuje kęsy za pomocą specjalnego zespołu (złożonego z komponentów wytłaczających i prasujących ciasto, które są chronione pasem zamontowanym w górnej części), który najpierw dzieli ciasto, a potem nadaje mu kulistą formę.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta
To urządzenie mechaniczne służące do kształtowania kęsów ciasta w celu przygotowania wypieku o okrągłym kształcie. Zaokrąglarki dzielą się na: taśmowe, obrotowe lub cylindryczne.
Film instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciastaFilm instruktażowy – Mechaniczne dzielenie i formowanie kęsów ciasta