R1MEL3T519MKF
Przykłady dzieł wybranych rodzajów rzemiosła artystycznego i wzornictwa przemysłowego, fot.: Karolina Grabowska
Źródło: pexels.com Adobe Spark, licencja: CC BY 3.0.

Sztuka użytkowa jest obecna w naszym codziennym życiu, od wnętrz mieszkań, szkół, urzędów, miejsca pracy, restauracje, po przestrzenie publiczne. Jej celem jest nie tylko spełnienie potrzeb praktycznych, ale również dostarczenie estetycznych doznań, czyli poczucia piękna.

Dzieła sztuki użytkowej mogą być wykonywane ręcznie (rzemiosło artystyczne) lub produkowane masowo (wzornictwo przemysłowe). Producenci sztuki użytkowej często łączą w swoich pracach tradycyjne techniki z nowoczesnymi rozwiązaniami, co pozwala na stworzenie oryginalnych i unikalnych przedmiotów.

  • Rzemiosło artystyczne to dziedzina sztuki związana z wytwarzaniem przedmiotów użytkowych o walorach estetycznych, m.in. mebli, ceramiki, ozdób, ubiorów, witraży, tkanin, często wykonywanych ręcznie przez artystów i wysokiej klasy rzemieślników.

  • Wzornictwo przemysłowe, wzornictwo artystyczne, także dizajn - to określenia, które obejmują projektowanie wzorów wyrobów przeznaczonych do masowej produkcji. Jest dziedziną, która łączy technikę, ekonomię, sztukę, modę, ergonomię, a nawet ekologię. Ważne jest, aby wyroby te były odpowiednio zaprojektowane, tak aby były funkcjonalne, trwałe i estetyczne.

  • Dizajn design [czytaj: dizajn] wieloznaczny termin odnoszący się do przedmiotów użytkowych i dzieł sztuki, oznaczający ich wygląd albo projektowanie, wzornictwo.

  • Projektant czyli dizajner osoba tworząca projekty wzorów przemysłowych przedmiotów powszechnego użytku, takich jak: meble, odzież, maszyny i urządzenia przemysłowe, środki transportu, o walorach artystycznych, funkcjonalnych i użytkowych.

  • Złotnictwo jest jednym z najstarszych rzemiosł, współcześnie nazywane  jubilerstwem.

  • Jubilerstwo to rodzaj złotnictwa. Zajmuje się wyrobem biżuterii i przedmiotów ozdobnych z metali szlachetnych i drogich kamieni.

  • Snycerstwo to rodzaj rzemiosła  artystycznego, a snycerz to rzemieślnik lub artysta tworzący w drewnie: figury, meble, elementy zdobiące drzwi, ganki, drobne przedmioty ozdabiane wyrzeźbionymi w nich ornamentami.

  • W średniowieczu rzemieślnicy zrzeszeni w cechach wykonywali przedmioty ręcznie w warsztatach. W czasach nowożytnych warsztaty zaczęły się przekształcać w manufaktury.

  • Medalierstwo to dziedzina, która łączy rzemiosło artystyczne i sztuki plastyczne. Zajmuje się wykonywaniem medali i monet.

  • Secesja to okres rewolucji w dziedzinie sztuki użytkowej, przypada na koniec XIX i początek XX wieku: przedmioty, a także elementy otoczenia, takie jak dekoracje architektoniczne, kute balustrady, witraże, wykonywano z ogromną dbałością o walory estetyczne i dekoracyjne.  Cechą charakterystyczną były płynne i faliste linie oraz pastelowa kolorystyka inspirowana naturalnymi, miękkimi formami.  Ulubionym motywem dekoracyjnym była ważka.

  • Louis Tiffany [czytaj: lui tifani] to projektant lamp witrażowych w stylu secesji.

  • Rozwój technologii w II połowie XIX wieku umożliwił masową produkcję i zainteresowanie wzornictwem.

  • Arts and Craft [czytaj: arts end kraft] (Sztuka i Rzemiosło) powstały w latach 50‑tych XIX wieku był protestem przeciwko gorszej jakości towarów produkowanych masowo.

  • Ornament to rodzaj dekoracji, która uatrakcyjnia przedmioty codziennego użytku, a także architekturę. Motywami dekoracyjnymi są geometryczne kształty, rośliny, zwierzęta, wykorzystywane zazwyczaj jako niewielkie, uproszczone i powtarzalne elementy.

  • Bauhaus [czytaj: bałhałs] to uczelnia artystyczno‑rzemieślnicza, najważniejsza szkoła architektury, wzornictwa i sztuki I połowy XX wieku. dążył do tego, aby  stało się funkcjonalne, ogólnodostępne i jak najlepszej jakości. Odrzucono ornament  i położono nacisk na funkcję. Projektanci Bauhausu czerpali inspirację z nowoczesnych maszyn, chętnie stosowali nowe materiały, takie jak na przykład stalowe rury.

  • Logotyp to znak firmowy łączący znak graficzny z napisem.

  • Opakowania na różnego rodzaju produkty są również efektem pracy projektanta.

  • Etykietka to informacja umieszczana na produkcie lub jego opakowaniu. Zawiera ważne informacje o cechach produktu, producencie, dacie ważności, cenie, składzie itp.

  • Druk 3D może być ważnym narzędziem w pracy projektanta.

Polecenie 1

W trakcie lekcji poznałeś/poznałaś pięknie wykonane przedmioty, które są wykorzystywane w życiu codziennym. Wykorzystaj tę wiedzę i przygotuj projekt np. krzesła/ szafki/ stolika/ komody/ lampy etc., a następnie wykonaj jego miniaturową wersję.
Do zadania możesz wykorzystać klamerki, zapałki, szary papier, bibułę, sznurek, brystol, drewno, plastik i inne dowolne materiały.

R6fBqEtpEAcsm
Polecenie 2
Zastanów się, jakie przedmioty z twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.
Zastanów się, jakie przedmioty z twojego otoczenia mają ciekawą formę. Odpowiedz, co powoduje, że są funkcjonalne.