R1BXWbdhGudLQ

Zdjęcie przedstawia dwa kamienne bloki w kształcie prostokąta, jeden ustawiony w pionie, drugi w poziomie. Na bloku postawiono wazon w kształcie koła ze zwężającą się szyjką. Wazon wystaje ponad pionowo ułożony blok, wygląda jakby był wygięty z grubej rury, otwartej na górze.

Spis treści:

1. Co to jest wzornictwo przemysłowe?

2. Początki dizajnu

3. Projekty opakowań jako przykład dizajnu

4. Epoka cyfrowa

5. Projektant wzornictwa czyli dizajner

6. Już wiesz

7. Potrafisz

8. Słownik

Sztuka użytkowa to przedmioty wytwarzane w zakładach produkcyjnych, fabrykach. Aby mówić w tym przypadku o sztuce, wyroby te muszą spełniać pewne kryteria i nie tylko być użyteczne, ale również piękne.
Zajmuje się tym wzornictwo przemysłowe.

Co to jest wzornictwo przemysłowe?

Wzornictwo przemysłowewzornictwo przemysłoweWzornictwo przemysłowe - jest projektowaniem wyrobów przeznaczonych do masowej produkcji.
Wzornictwo przemysłowe łączy technikę, ekonomię, sztukę, modę, ergonomięergonomiaergonomię, a nawet ekologię.

Zamiennie z tradycyjnym pojęciem wzornictwa przemysłowego funkcjonuje określenie wzornictwo artystyczne lub dizajndizajn (design)dizajn.

Przyjrzyj się wybranym przykładom przedmiotów codziennego użytku produkowanym na masową skalę. Wybór i zakup tych przedmiotów zależy od potrzeb, gustu oraz możliwości finansowych użytkownika.
Gdy chcemy mieć coś wyjątkowego, unikatowegounikatunikatowego - trudniej jest znaleźć taki przedmiot powstały podczas masowej produkcji. Dzieje się tak dlatego, że masowa produkcja polega przede wszystkim na wyprodukowaniu  jak największej ilości tanich przedmiotów codziennego użytku, aby każdy mógł je kupić. Sprawy takie jak estetyka, materiał są na dalszym planie.
Projektant wzornictwa przemysłowego dba o to, aby wyprodukowane masowo przedmioty były funkcjonalne, jak najlepszej jakości i żeby nam się podobały.
To dlatego niektóre przedmioty są bogato zdobione, a niektóre bardzo oszczędne w dekoracji.

R1PLkNRUqDybg

Ilustracja przedstawia dwie wiszące lampy usytuowane na różnej wysokości, na tle ciemnej ściany. Klosze wykonane są z drutu, w środku znajdują się podłużne, świecące na pomarańczowo żarówki.

RgY29Ld9igZFw

Fotografia przedstawia dwie lampki biurowe, jedna o czarnym kloszu, druga białym, znajdujące się na białym tle. Czarna, stojąca po lewej stronie, jest większa od białej. Stoi na czarnej podstawce z błyszczącą obwódką, biała z prawej strony stoi na wygiętej, czarnej, grubej nóżce. Obie lampki są skierowane kloszami do siebie. Od obu odchodzą kable.

R1QYCWcnRg1n4

Ilustracja przedstawia współczesny, niebieski fotel na drewnianych, prostych nogach w białym kolorze. Leży na nim fioletowa poduszka w kwiaty. Z prawej strony fotela stoi seledynowa, prostokątna donica, ustawiona na drewnianej podstawie, złożonej z prostych nóg, połączonych krzyżowo. W donicy rosną wysokie trawy. Pod przedmiotami znajduje się biały dywanik.

R7hCRG0OkLDZu

Fotografia przedstawia krzesło skonstruowane z metalowych błyszczących, giętych rurek. Siedzisko i oparcie jest wykonane z cienkiego, czarnego materiału. Na oparciach znajdują się plastikowe, wąskie czarne podłokietniki.

Ćwiczenie 1

Przyjrzyj się przedmiotom na fotografiach lub zapoznaj się z ich opisami. Wskaż 3 przedmioty użytkowe, które charakteryzują się uproszczoną formą i oszczędną dekoracją

RKLDrValOptEm

Fotografia A Bogato rzeźbiony fotel o wygiętych nóżkach, wyściełany aksamitem wyszywanym w kwiatowe wzory. Fotografia B Drewniane krzesło skonstruowane z gładkich desek. Fotografia C Filiżanka ze spodkiem malowana w kolorowe, kwiatowe wzory. Brzegi talerzyka i filiżanki wykończone złotym paskiem. Fotografia D Biała filiżanka z porcelitu, stojąca na talerzyku w formie łezki zakończonej prostokątnym otworem. Fotografia E Okrągły płytki talerz o stalowosrebrnym kolorze z dwoma łyżkami. Fotografia F Okrągły talerz wykonany z brązowej gliny z motywami kwiatowymi. Dno talerza pomalowano w czerwone i białe kwiaty oraz zielone liście, natomiast brzegi, zdobią białe kwiaty.

R1Sh4tKyztKQf

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na kształty elementów przedmiotów oraz zdobnictwo.

Pokaż odpowiedź

B, D, E.

wróć do spisu treści

Początki dizajnu, czyli od czego się zaczęło

W II poł. XIX w. masowa produkcja stała się możliwa dzięki rozwojowi technologii, powstawaniu fabryk, zmianom w miejskim stylu życia. Wzrost liczby nowych wynalazków wiązał się z szerszym zainteresowaniem wzornictwem.

Kosztowne i czasochłonne rękodzieło zastąpił system produkcji. Towary wytwarzano w ogromnej liczbie egzemplarzy i po przystępnych cenach. 
W jaki sposób stało się to możliwe? Dzięki zastosowaniu nowych technologii.
Dobrym przykładem może być sukces, jaki odniosła maszyna do szycia Singera [czytaj: zingera] (możesz ją obejrzeć na zdjęciu poniżej).

R1AmULo9T4cSn1

Ilustracja przedstawia starą, metalową maszynę do szycia koloru czarnego z elementami drewna i metalu. Na maszynie widnieje napis „Singer” i motywy dekoracyjne w kolorze złotym. Z boku znajduje się duża pokrętło w kształcie koła. Maszyna jest zamocowana drewnianym blacie. w tle znajduje się fragment kanapy oraz marmurowej ściany.

Amerykański wynalazca, konstruktor i przedsiębiorca z XIX wieku Izaac Merritt Singer [czytaj: ajzak merit zinger] opatentował pierwszą maszynę do szycia.

Singer [czytaj: zinger] zaczął wytwarzać dużo maszyn w przystępnych cenach - stało się to możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik produkcji masowej.
W ten sposób maszyny do szycia stały się dostępne dla użytku domowego.

R4jyfhb8m439z

Ilustracja przedstawia fragment pokoju z oknem, który jest pracownią krawcowej. W rogu pokoju stoi maszyna do szycia Singer [czytaj: zinger] na drewnianej podstawie. Leżą na niej przybory do szycia. Przy maszynie stoi drewniane brązowe krzesło, obok niego mały stolik przykryty serwetą. Na ścianie wiszą białe bluzki. W lewym dolnym rogu fotografii stoi wieszak z sukienką o kolorze lawendy.

Ruch Arts and Crafts [czytaj: arts end krafts]

Ale wkrótce okazało się, że masowa produkcja zaczęła zagrażać jakości wytwarzanym produktom. Powstały w Anglii ruch Arts and Craft [czytaj: arts end kraft] (Sztuka i Rzemiosło) w latach 50‑tych XIX wieku był protestem przeciwko gorszej jakości towarów produkowanych masowo.

Dla zainteresowanych

RHVHKat85mXkN1

lustracja przedstawia Salon w Standen House [czytaj: standn hałs] zaprojektowany przez Philipa Webba [czytaj: filipa łeba]z dbałością o wysoki poziom rzemiosła. W pomieszczeniu znajduje się bardzo wiele przedmiotów. W centralnym punkcie zdjęcia stoi niewielki okrągły stolik oraz dwa tapicerowane różne fotele: jeden jest na bardzo niskich nóżkach, drugi - wyższych. Wyższy fotel jest wyposażony w szczebelki pod podłokietnikami. Na stoliku stoją dwie filiżanki ze spodeczkami. Z lewej strony stoją ciemne wysokie witryny, na ścianie wiszą obrazy, z prawej - wnęka okienna. Na wprost, za stolikiem i fotelami - kominek, po obu jego stronach, w niewielkiej od niego odległości na ścianie wiszą zdobione tkaniny. Stoją również dwie lampy. Na podłodze leży dywan o symetrycznych wzorach. Całe pomieszczenie jest zaprojektowane w stonowanej, harmonijnej kolorystyce beży i jasnych brązów, z dbałością o szczegóły.

Reprezentantom  Arts and Crafts [czytaj: arts end krafts] zależało na wysokim poziomie wzornictwa. Dlatego dążyli do wyeliminowania niskiej jakości wykonania. Zwracali uwagę, aby projektowane przedmioty były nie tylko funkcjonalne, ale także estetyczne, oryginalne i wykonane z naturalnych materiałów. Zależało im również, aby przedmioty powstawały z materiałów, które pozyskiwano lokalnie.

Jeden z twórców Wiliam Morris [czytaj: łyliam moris] uważał, że projektując wzory tkanin obiciowych czy tapet, poprzez wprowadzenie ich do masowej produkcji - może wpłynąć na poprawę gustu społeczeństwa i potrzebę otaczania się  produktami użytkowymi jak najlepszej jakości. Stosował drobiazgowy ornamentornamentornament inspirowany motywami roślinnymi - z przykładami takich projektów możesz zapoznać się na ilustracji poniżej.

R1H98qsRLnNAo

Ilustracja przedstawia trzy fotografie obok siebie przedstawiające motywy roślinne wypełniające całe kadry. Z lewej: tkanina dekorowana motywami roślinnymi. Ma symetryczny układ. Osią symetrii jest duży kwiat z wicią roślinną. Po bokach znajdują się małe kielichy kwiatowe otoczone niebieskimi i zielonymi liśćmi na powyginanych łodygach. Na środkowej fotografii: wzór tapety, której podstawowym motywem są długie, blaszkowate liście wijące się wokół dużych, białych kwiatów osadzonych na łodygach. Pomiędzy liśćmi pojawiają się liczne, drobne, żółte kwiatki. Z prawej: cytryny, pomarańcze, morele i kilka pomarańczowych kwiatów wśród zielonych liści - wypełniają cały kadr. Wszystkie elementy są podobnej wielkości.

Ornament

OrnamentornamentOrnament jest dekoracją, która ma uatrakcyjniać przedmioty codziennego użytku, a także architekturę. Przez stulecia twórcy opracowywali różnorodne motywy dekoracyjnemotyw dekoracyjnymotywy dekoracyjne przeznaczone do upiększania tkanin, tapet, ceramiki, sklepień kościołów i fasad budynków.
Oryginalne formy ornamentówornamentornamentów czerpią z geometrycznych kształtów i wzorów, roślin oraz postaci zwierzęcych, wykorzystywanych zazwyczaj jako niewielkie, uproszczone i powtarzalne elementy.

Współcześnie kolorowe motywy ozdabiają pościele, dywany, obrusy, ceramikę, ubrania czy kartki okolicznościowe.
Popularnością cieszą się również własnoręcznie wykonywane i dekorowane przedmioty.

Secesja

Styl secesyjny można rozpoznać bez trudu po dominującej, dekoracyjnej linii. Płynne i faliste linie oraz pastelowa kolorystyka inspirowana naturalnymi, miękkimi formami są charakterystyczne dla secesji - stylu z przełomu XIX i XX wieku.

Styl wykształcił się z ruchu Arts and Crafts [czytaj: arts end krafts]. 
Jego przedstawiciele dążyli do tworzenia wzorów, które docierały do szerokiego kręgu odbiorców, godząc masową produkcję z rzemiosłem. Dzieła inspirowane naturą powstawały w różnych dziedzinach rzemiosła artystycznegorzemiosło artystycznerzemiosła artystycznego, ale także architektury wnętrz, rzeźby i grafiki.

Klikając na punkty na ilustracji poznasz szczegółowe informacje o projektach.

Bauhaus

Bauhaus dążył do tego, aby wzornictwowzornictwo przemysłowewzornictwo stało się funkcjonalne, ogólnodostępne i jak najlepszej jakości. Projektowanie było oparte na bazie prostych form geometrycznych. Odrzucono ornamentornamentornament i położono nacisk na funkcję. Projektanci Bauhausu czerpali inspirację z nowoczesnych maszyn, chętnie stosowali nowe materiały, takie jak na przykład stalowe rury.

RP9UQT7CO1X81

Ilustracja przedstawia fotografię krzesła dla dziecka. Jego konstrukcja przypomina ażurowy sześcian: proste nóżki połączone na wysokości siedziska oraz niewielkiego blatu. To krzesło nie ma oparcia - zamiast niego, w tym miejscu znajduje się niewielki blat. Siedzisko jest wykonane z tego samego materiału, co blat: drewna.

R1MLLET1D7H5H

Ilustracja przedstawia fotografię zegara. To model przeznaczony do postawienia na stole. Zegar ma okrągłą czarną tarczę i białe wskazówki. Opiera się na wygiętych metalowych nóżkach: układają się w dwa identyczne ażurowe trójkąty - jedne z przody, drugi równolegle z tyłu. Podstawa trójkąta znajduje się pod zegarem i jest dłuższa niż zegar, boki trójkąta tworzącego podstawkę zegara kończą się na wysokości poziomej średnicy tarczy.

wróć do spisu treści

Projekty opakowań jako przykład dizajnu

R2O2oRT54fw7M1

Fotografia przedstawiająca opakowanie pudełka do zamówienia z McDonald [czytaj: mak donald]. Opakowanie ma kształt i kolor cytryny. Przyczepiona jest do niego etykieta z nazwą. Na cytrynie wytłoczony jest napis: J i F real lemon juicey [czytaj: rial limon dżusi].

Uproszczenie, funkcjonalnośćfunkcjonalnośćfunkcjonalność, pomysłowość to cechy twórczości projektantów i pojawiły się we wszystkich formach designu,designdesignu, włącznie z opakowaniami, projektowaniem graficznymprojektowanie graficzneprojektowaniem graficznym i typografiątypografiatypografią.

Opakowania na różnego rodzaju produkty są również efektem pracy projektanta. Na podstawie fotografii opakowań zwróć uwagę na ich oryginalną, a czasem bardzo uproszczoną formę oraz funkcjonalność.funkcjonalnośćfunkcjonalność.

Ćwiczenie 4

Obejrzyj fotografie lub zapoznaj się z ich opisami i wybierz te, które przedstawiają opakowania.

R10TSYOl95z2Y1

Fotografia A przedstawia kolorowe pudełko czekoladek z napisem Bensdorp Chocolade [czytaj: bensdorp czoklad]. Fotografia B przedstawia pudełko czekoladek z napisem Bensdorp Choco [czytaj: bensdorp szoko]. Fotografia C przedstawia kolorowe, metalowe puszki z herbatą, na których znajdują się napisy firm produkujących herbatę. Fotografia D przedstawia flakoniki z płynem do kąpieli dla dzieci w kształcie sówek. Fotografia E przedstawia filiżankę herbaty z imbirem i cytryną. Fotografia F przedstawia flakony wytwornych perfum. Fotografia G przedstawia kubek z kawą. Fotografia H przedstawia lawendowy zestaw do kąpieli, mydełka, sól, płyn do kąpieli, balsam po kąpieli.

RKYT6tRK5kktl

Pokaż podpowiedź

Opakowania produktów mogą zawierać nazwy producentów. Zwróć na to uwagę.

Pokaż odpowiedź

A, B, C, D, F, H

Ćwiczenie 4

R1GANJ9OVZGN4

Które określenie nie charakteryzuje sztuki użytkowej? Zaznacz właściwą odpowiedź.

Pokaż podpowiedź

Przypomnij sobie, czym zajmuje się sztuka użytkowa. Nazwa może być podpowiedzią. Zwróć uwagę, żeby zaznaczyć odpowiedź, która wskaże cechę, która nie jest związana ze sztuką użytkową.

Pokaż odpowiedź

obraz olejny na płótnie

Etykiety

Etykieta to informacja umieszczana na produkcie lub jego opakowaniu. Mówi o cechach produktu, producencie, dacie ważności, cenie, składzie itp., często występuje w postaci naklejki.

Zapoznaj się z różnymi etykietami produktów.

Etykieta w postaci naklejki

R7GLASS1TUUJ3

Fotografia przedstawia fioletową butelkę z etykietą, zawierającą lawendowy płyn do kąpieli. Obok znajduje się fioletowe mydło z wytłoczonym wzorem roślinnym oraz biała kula do kąpieli z niebiesko‑fioletowym motywem. Za kosmetykami ułożona jest suszona lawenda. Tło zdjęcia jest białe.

Etykieta w postaci paska wykonanego z kartonu z nadrukiem, owiniętego dookoła produktu.

RQ2927JO51DNJ

Fotografia przedstawia prostokątne kostki mydła, na dwóch przeciwległych ściankach mają wyżłobione wąskie rowki. Przewiązane są szarymi etykietami w postaci paska papieru, znajduje się tu nazwa produktu oraz motyw graficzny - pszczoła. Mydełka leżą po trzy, jedne na drugich. Przed nimi znajdują się dwie wizytówki z informacją o produkcie i danymi producenta.

Polecenie 3

Zaprojektuj etykietę do wybranego mydełka za pomocą narzędzi programu Mini Paint.  Uwzględnij  nazwę, cechy produktu, producenta, datę ważności, cenę.

R1bJact3UnDKw

Fotografia przedstawiająca kostki trzy kolorowego mydła ułożone jedna na drugiej. Obok mydeł leżą dwie sznurkowe ściereczki.

R16KzVvzDBXcI

Ćwiczenie 6

RLVZeBG82zZJu

Zaprojektuj etykietę mydła. Zapisz dane, jakie powinny się na nim znaleźć. Opisz, jak powinna wyglądać etykieta.

Pokaż podpowiedź

Możesz popuścić wodze fantazji i wymyślić własny produkt. Pamiętaj, aby zawierał ważne informacje dla klienta.

Pokaż odpowiedź

W swojej odpowiedzi uwzględnij  nazwę, cechy produktu, możesz wymyślić nazwę producenta. Pamiętaj o dacie ważności i cenie. Etykieta powinna zachęcać do kupna produktu, dlatego warto zaprojektować ciekawą grafikę.

Sposób na opakowanie produktu

Jeżeli chcesz zapakować samodzielnie wykonany produkt, możesz wybrać odpowiedni pojemnik i go ozdobić w taki sposób, aby elementy dekoracyjne pasowały do rodzaju produktu.

RR3XCBKCGQKA5

Ilustracja składa się w dwóch fotografii umieszczonych poziomo obok siebie. Z lewej: przedstawia trzy słoiki z czerwoną zawartością. Obwiązane są białym sznurkiem i czerwoną wstążką. Jako dekorację stanowią przyczepione do każdego słoika dwie pałki cynamonu. Fotografia z prawej: przedstawia kilka dekoracyjnych słoików, wypełnionych sypkimi produktami spożywczymi. Słoiki zamknięte są dużym korkiem. Do każdego z nich została przywiązana etykieta z napisem oraz różowa słomka w białe grochy.

Polecenie 4

Wybierz materiały, za pomocą których ozdobisz słoik z suszonymi owocami. Możesz zaprojektować etykietę (naklejaną na słoik lub w postaci zawieszki), wykonać ją ręcznie klasycznymi technikami plastycznymi lub zaprojektować za pomocą narzędzi programu graficznego i wydrukować.

RR58FEFMOC43D

Fotografia przedstawia cztery słoiki z suszonymi owocami ustawione na drewnianym blacie. W słoiczkach są między innymi plastry pomarańczy oraz maliny. Nakrętki słoików są metalowe.

R1J8AXFNB4CJZ1

Fotografia przedstawiająca sześć różnych etykiet bez napisów. Etykietki są w kolorach beżowym, czarnym, białym. Każda z nich ma przyczepiony sznureczek. Etykiety umieszczone są na białym tle.

Do stworzenia opakowania możesz wykorzystać różne elementy.

Może to być np. zawieszka.
Zdecyduj, jakie będzie zawierać elementy:
np.: dodaj napisy,
zastanów się nad kolorem i krojem czcionki,
wybierz narzędzie do wykonania napisu: np. piórko i tusz, cienkopis, ołówek, flamaster, a może wydruk komputerowy;

R1GOQH4N8QCOA1

Fotografia przedstawia projekt etykiety. Na czarnym tle znajduje się beżowe pole, otoczone szarą obwódką. Na nim umieszczony został szary, falujący pasek. Są to miejsca na zamieszczenie tekstów i motywów graficznych.

Może oprócz zawieszki będziesz potrzebować również naklejki.
Przyjrzyj się opakowaniu i zdecyduj, jaka powinna być Twoja naklejka:
samodzielnie wybierz kolor papieru samoprzylepnego,
wytnij wybrany kształt,
dodaj napisy - zaplanuj ich rozmieszczenie tak, aby cały napis się zmieścił,
wybierz miejsce, które okleisz;

RLLEZ2GJZQ5GC1

Fotografia przedstawia szary, papierowy sznurek zwinięty w kłębek. Ukazany jest na białym tle.

Do Twojego opakowania pomocny może być również sznurek - naturalny lub barwiony, albo wstążka, włóczka, itp.
Sznurek może się przydać do przywiązania zawieszki lub wykonania ozdobnej kokardki. 
Zdecyduj, jakiej powinien być grubości
czy kolorowy, czy naturalny;

RH2T95TZV2CVS1

Fotografia przedstawia regał, na którym znajdują się kolorowe papiery. Kartki ułożone są jedne na drugich, kolorami: żółtym, pomarańczowym, zielonym , czerwonym oraz niebieskim.

Możesz jeszcze bardziej udekorować słoiki: wzbogacić elementem w kontrastowym kolorze lub dodać element w harmonijnej kolorystyce.

W tym celu możesz na przykład  wykorzystać papier kolorowy.
Może być gładki lub ozdobny, wzorzysty. który możesz nałożyć na zakrętkę od słoika.

Ćwiczenie 6

RC8BKJ3JGRFHB

Wyobraź sobie, że masz kupiony prezent urodzinowy swojemu przyjacielowi/przyjaciółce i potrzebujesz opakowania. Opisz je uwzględniając rodzaj prezentu (może nim być np.: książka). Uzasadnij swój wybór.

Pokaż podpowiedź

Wybierając opakowanie zwróć uwagę na rodzaj prezentu, aby dostosować kształt opakowania. Zastanów się, czy potrzebujesz udekorować opakowanie czy może chcesz je pozostawić bez ozdób. Jeśli planujesz dekoracyjne opakowanie - opisz, czym je udekorujesz: napisem, jeśli dodatkowymi elementami - jakimi.

Pokaż odpowiedź

Jeśli prezentem jest książka opakowaniem może być tekturowe pudełko w jednolitym kolorze, ozdobione elementami graficznymi narysowanymi przez Ciebie lub wydrukami tematycznie powiązanymi z treścią książki.

wróć do spisu treści

Epoka cyfrowa

Współczesna epoka cyfrowa wywarła ogromny wpływ na zasięg designu [czytaj: dizajnu] i szybkość docierania produktów do odbiorców. Projektowanie wspomagane komputerowo, aplikacje mobilne, drukowanie 3D oraz niezliczone innowacje, zapoczątkowały nowy rodzaj produktów.

RpuCTdWMiJ5eJ1

Fotografia przedstawia drukarkę 3D wraz z wykonanymi przez nią elementami ze sztucznego tworzywa. Wszystkie są ukazane wraz z przedmiotami, do których są przeznaczone. Są to między innymi: nakrętki na słoiki, nakładki na puszki i butelki, karmnik dla ptaków czy wyciskarka do owoców. Drukarka, jak i wszystkie elementy, są pomarańczowe.

Projektant Samuel N. Bernier [czytaj: bernie] zastosował druk 3D do stworzenia zatrzaskowych przykrywek do pustych puszek, słoików i butelek. Dzięki temu z pojemników można korzystać wielokrotnie.

wróć do spisu treści

Projektant wzornictwa czyli dizajner

R7VGC6SG5OHLJ

Fotografia przedstawia butelki od napoju Coca‑Cola na przestrzeni lat . Butelek jest dziewięć. Lata zmian: od 1899 roku do 2007 roku. Butelki w większości mają podobny kształt, ich profil zwęża się do dołu. Wszystkie posiadają wytłoczone lub wydrukowane na etykiecie logo Coca‑Cola .

Jesteśmy otoczeni sztuką użytkową. Sprzęty, których używamy na co dzień, posiadają określone walory estetyczne. Książka ma okładkę, którą ktoś zaprojektował w taki sposób, by podobała się i przyciągała uwagę.
Telefon komórkowy również nie jest tylko przyrządem do porozumiewania się na odległość, ale ma określony kształt, zaplanowany tak, by podobał się kupującym.

Opakowanie pudełka do zamówienia z restauracji McDonald's jest także wytworem sztuki użytkowej. Jest jednocześnie dowodem na dążenie do tworzenia przedmiotów, w tym wypadku - opakowań - funkcjonalnych, a jednocześnie o ciekawej formie i kolorystyce.

Jeżeli przyjrzymy się sztuce współczesnej, to bez odpowiedniego wprowadzenia będzie ona dla nas niezrozumiała. Mamy więc do czynienia z sytuacją, kiedy z jednej strony jesteśmy otoczeni przez coraz większą ilość pięknych przedmiotów, pojawia się coraz więcej artystów i dzieł, a z drugiej strony coraz trudniej nam zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi.

W związku z rozwojem produkcji przedmiotów wytwarzanych masowo, powstał zawód projektanta wzornictwa, a wzornictwo przemysłowe wyodrębniło się jako dziedzina niezwykle twórcza.

RDT5CRLMKGUQV1

Ilustracja przedstawia krzesło zaprojektowane przez fińskiego dekoratora wnętrz i projektanta przemysłowego Eero Aarnio [czytaj: ero arnio]. Krzesło stanowi w głównej części wielką półkulę, w której jest umieszczone siedzisko. Całe wnętrze krzesła jest wyłożone miękką tkaniną. Półkula jest biała, wnętrze - intensywnie pomarańczowe. Cała konstrukcja utrzymana jest na niewielkiej białej stopce.

Projektant wzornictwaprojektant / dizajnerProjektant wzornictwa, inaczej: dizajnerprojektant / dizajnerdizajner - tworzy projekty przedmiotów powszechnego użytku, przeznaczonych do produkcji, takich jak: meble, odzież, maszyny i urządzenia przemysłowe, środki transportu.

Wyciskacz do cytryn Philippe'a Starcka [czytaj: filipa starka] jest wyjątkowy pod względem dizajnu,dizajndizajnu, ale nie funkcjonalności, która okazała się wadliwa.

Spróbuj porównać funkcjonalność wyciskaczy do cytryn, które znajdują się na ilustracjach poniżej - zwróć uwagę, że ważne jest, aby wyciskarka umożliwiła spływanie soku z owocu do pojemnika.

R1ZyEuTbiuW5x

Fotografia barwna w układzie pionowym przedstawiająca w zbliżeniu ręczny wyciskacz do cytryn z lanej, polerowanej stali nierdzewnej na trzech wysmukłych, rozstawionych symetrycznie, łukowatych nóżkach o owalnym przekroju wzrastającym ku ich górnym końcom. Te, schodząc się nieznacznie ku środkowi, zaginają się pod ostrym kątem, przechodząc w krótkie odcinki, które łączą się z dolną częścią umieszczonego centralnie korpusu. Jest on wydłużony pionowo, w górnej części jajowaty, a zakończony ostro u dołu. Jego powierzchnię pokrywają głębokie, pionowe bruzdy zanikające na obu końcach. Korpus umieszczono na takiej wysokości, by można było podstawić pod niego szklankę na ściekający sok.

RwuWpVdMcyosZ

Fotografia barwna w układzie pionowym przedstawiająca, wykonany z lanej polerowanej stali nierdzewnej, ręczny wyciskacz do cytryn na trzech wysmukłych, rozstawionych symetrycznie łukowatych nóżkach o owalnym przekroju wzrastającym ku ich górnym końcom. Te, schodząc nieznacznie ku środkowi, na szczycie zaginają się pod ostrym kątem, przechodząc w krótkie odcinki, które łączą się z dolną częścią umieszczonego centralnie korpusu. Jest on wydłużony pionowo, w górnej części jajowaty, a zakończony ostro u dołu. Jego powierzchnię pokrywają głębokie, pionowe bruzdy zanikające na obu końcach. Korpus umieszczono na takiej wysokości, by można było podstawić pod niego szklankę na ściekający sok. Na szczycie wyciskacza zatknięto połówkę cytryny gotową do wyciśnięcia.

Slajd 1 z 3

RvVjtT61JvIk9

Fotografia barwna przedstawiająca ręczny wyciskacz do soku cytrusów. Element wyciskający sok ma kształt dwu srebrnych elips przecinających się prostopadle wzdłuż dłuższej osi i umocowany został w dnie czarnej, lejkowatej miseczki ze szczelinami pełniącymi funkcję sitka na pestki. Całość umieszczono na szczycie szklanego dzbanka. Jego pękaty korpus najpierw przewęża się w stronę wylotu, tak by można było go uchwycić dłonią, po czym rozszerza, tworząc podstawę dla miseczki wyciskacza. Na krawędzi naczynia wywinięto dzióbek ułatwiający nalewanie soku. Szklane dno ukształtowano w trzykrotnie zwiniętą spiralę. Wokół przyrządu leżą połówki pomarańczy i limonek.

RMx9N9xlSgihp

Fotografia barwna przedstawiająca ręczny, pokryty zieloną farbą, wyciskacz do cytrusów. Jest to ciężkie metalowe urządzenie. Jego podstawa wsparta na czterech końcach gumowymi krążkami zabezpieczającymi przed przesuwaniem została wycięta ze stalowej blachy o grubości około centymetra. Na jej ażurowy kształt składają się dwa łuki zwrócone ku sobie wypukłością i połączone na środku pierścieniem, do którego przylega drugi mniejszy pierścień mocujący pionową rurę statywu. Do niej przyspawano wprost nad dolnym dużym pierścieniem okrągłe mocowanie wypukłego sita wyciskacza, które na fotografii jest niewidoczne. Umieszczono je na tyle wysoko, by można było ustawić pomiędzy nim a podstawą szklankę na sok. W górze podstawy umocowano gruby, polerowany pionowy pręt z ozdobnie zatoczoną końcówką, poniżej której dwiema śrubami przykręcono obejmę elementu, przez który przechodzi oś długiej dźwigni umożliwiającej łatwe wyciskanie owoców przez ruchomy element dociskowy opuszczany na sito.

R19wDd6loh8Eh

Fotografia barwna elektrycznego wyciskacza do cytrusów. Jego dolną część stanowi zaokrąglone z jednej strony, a ścięte dwukrotnie skośnie z drugiej pudełko obudowy silnika. Wykonano ją z plastiku o pomarańczowej barwie. Na tej podstawie umieszczono bliżej jej krótszego, obłego boku, okrągłe, metalowe naczynie. Wewnątrz niego znajduje się drugie mniejsze naczynie z pionowymi szczelinami na ściankach i kopułką z pionowymi karbami na środku. Na nią naciska się połówką owocu w celu wyciśnięcia z niego soku. W dolnej skośnie ściętej części plastikowej obudowy silnika umieszczono rząd szczelin wentylujących go. Na skośnej płaszczyźnie powyżej widnieje okrągła, firmowa nalepka, a przy dolnej krawędzi bocznej płaszczyzny druga, prostokątna. Zza urządzenia widoczny jest fragment zwiniętego, płaskiego, szarego kabla zasilającego.

Dla zainteresowanych

R111BQ7EL27QE1

Ilustracja przedstawia fotografię wnętrza, w którym znajdują się krzesła zaprojektowane przez Ludwiga Mies van der Rohe [czytaj: ludwika mis wan der roe]. Na zdjęciu są trzy krzesła ustawione tyłem, trzy ustawione przodem - na dalszym planie oraz jedno w prawym dolnym rogu fotografii - widoczne tylko oparcie. Poza tym na zdjęciu znajdują się dwie lampy sufitowe oraz okno na całą ścianę, za którym rozpościera się widok na las. Krzesła są wykonane z tkaniny pikowanej poziomo oraz chromowanymi ramami. Konstrukcja sprawia wrażenie lekkości krzeseł, mimo, że siedzisko i oparcie stanowią jedną całość. krzesła są szerokie i niskie.

„Mniej znaczy więcej” to hasło głoszone przez niemieckiego projektanta, architekta Ludwiga Mies van der Rohe [czytaj: ludwika mis wan der roe].

Twórca uważał, że mniej elementów dekoracyjnych, ale odpowiednio użytych, oddziałuje mocniej niż ich nadmiar.

A Ty, zgadzasz się z tą opinią?

Logotyp

Niektórzy projektanci zajmują się również opracowywaniem znaków firmowych - tak zwanych logotypówlogotyplogotypów. Ważne jest przy tym umiejętne połączenie znaku graficznego i odpowiednio dobranego napisu w całość - zapoznaj się z przykładami znajdującymi się poniżej:

wróć do spisu treści

Już wiesz

• czym zajmuje się projektant wzornictwa;

• co to jest wzornictwo przemysłowe;

• jakie ma zalety i wady produkcja masowa;

• czym zajmował się ruch Arts and Crafts i Bauhaus;

• że secesja to styl w sztuce na przełomie XIX i XX wieku;

• co znaczy dizajn;

• jakie informacje powinny znaleźć się na opakowaniu i etykiecie produktu;

• jakie są różnice między rękodziełem a masową produkcją przedmiotów użytkowych;

• co to jest logotyp;

• że opakowanie jest ważnym produktem dizajnu;

• jakimi umiejętnościami powinien wykazywać się projektant wzornictwa;

wróć do spisu treści

Potrafisz

• rozpoznać przykłady przedmiotów produkowanych na masową skalę;

• wyjaśnić, co to jest wzornictwo przemysłowe;

• wskazać zalety i wady produkcji masowej;

• zaprojektować opakowanie na wybrany produkt;

• wymienić, jakie informacje powinna zawierać etykieta produktu;

• wskazać różnice między rękodziełem a masową produkcją przedmiotów użytkowych;

• opisać rolę ruchu Arts and Crafts, secesji i Bauhausu  na kształtowania się wzornictwa przemysłowego;

• zaprojektować etykietkę na wybrany produkt;

• wskazać umiejętności, jakie powinien posiadać projektant wzornictwa;

• wyjaśnić wpływ technologii na rozwój produkcji masowej.

wróć do spisu treści

Słownik

wróć do spisu treści

Źródła

• encyklopedia.pwn.pl

• Wilhide, Historia designu, Warszawa 2017

• sjp.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/wzornictwo-przemyslowe-tworze-opakowania/DFZD2y8qh

• https://zpe.gov.pl/a/funkcjonalnie-i-estetycznie–sztuka-w-domu/DqhyZvmkm

• https://zpe.gov.pl/a/wspolczesna-sztuka-uzytkowa/D15yHu3tP

• https://zpe.gov.pl/a/motyw-zdobniczy-projektuje-wlasny-ornament/D9PWSNCWb