E-materiały do kształcenia zawodowego

Prowadzenie procesów wyprawy skór

MOD.01. Wyprawianie skór - garbarz skór 753501, technik garbarz 311912

Przewodnik dla nauczyciela

5

Spis treści

  1. Cele i efekty kształceniaCele i efekty kształcenia

  2. Struktura e‑materiałuStruktura e‑materiału

  3. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik garbarzWskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik garbarz

  4. Wymagania techniczneWymagania techniczne

1

1. Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik garbarz 311912 i garbarz skór 753501, a także efektów kształcenia określonych w jednostce efektów kształcenia: MOD.01.2. „Prowadzenie procesów wyprawy skór”. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony jest dla kwalifikacji:

MOD.01. w zawodzie garbarz skór 753501 i  technik garbarz 311912.

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MOD.01. Wyprawianie skór:

  • sporządzanie kąpieli roboczych i przeprowadzanie procesów obróbki skór;

  • przygotowanie zestawów wykończalniczych oraz prowadzenie –wykończania właściwego skór;

  • obsługiwanie maszyn i urządzeń stosowanych do obróbki skór.

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia: MOD.01.2. Prowadzenie procesów wyprawy skór: MOD.01.4. Garbowanie i wykończanie skór

  1. sporządza roztwory robocze i zestawy wykończalnicze zgodnie z recepturami i instrukcjami technologicznymi,

  2. wykonuje czynności związane z prowadzeniem procesów chemicznej obróbki skór,

  3. wykonuje czynności związane z prowadzeniem wykończania właściwego skór,

  4. użytkuje agregaty, maszyny i urządzenia do mechanicznej obróbki i transportu skór,

  5. użytkuje maszyny i urządzenia sterowane komputerowo,

  6. wykonuje ręczną obróbkę skór,

  7. wykonuje czynności związane z kontrolą procesów wyprawy skór.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

2. Struktura e‑materiału

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Prowadzenie procesów wyprawy skór” składa się z czterech materiałów multimedialnych:

Film edukacyjny „Dogarbowanie i wykańczanie kąpielowe skór” prezentuje określenie nazwy zawodu oraz cech charakteru lub osobowości lub kompetencji technika garbarstwa. W filmie zaprezentowane są zadania zawodowe związane z prowadzeniem procesu garbowania i wykańczaniem kąpielowym skór po procesie garbowania, a także czynności zawodowe: przygotowanie i dozowanie środków garbujących, barwników, środków natłuszczających i innych substancji oraz preparatów chemicznych. W filmie pokazano również zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych, takiego jak bębny garbarskie, strugarka, wyżymarka, wygładzarka, suszarnia, wagi techniczne. Omówione jest także kontrolowanie przebiegu procesu – pH i temperatura kąpieli roboczej, pH przekroju skóry oraz ocena organoleptyczna skóry.

Gra wcielanie się w rolę „Sterowanie procesem wyprawy skór” dotyczy prowadzenia i kontroli przebiegu procesu wyprawy skór z uwzględnieniem procesów i operacji technologicznych. Zaprezentowane w grze procesy to moczenie, wapnienie, odwapnianie, wytrawianie i piklowanie, zaś pokazane operacje technologiczne: odwłaszanie, odmięśnianie, dwojenie. W przypadku samego garbowania zaprezentowane jest garbowanie chromowe i dojrzewanie oraz operacje – wyżymanie, struganie, ważenie. Jeżeli chodzi o wykańczanie kąpielowe, to w grze zobaczyć można procesy (napełnianie, dogarbowanie, barwienie, natłuszczanie), operacje (wyżymanie, wygładzanie, suszenie), a w przypadku wykańczania właściwego: operacje (nawilżanie i klimatyzacja, zmiękczanie, suszenie, przygotowanie powierzchni, apreturowanie, prasowanie). Gra przedstawia także proces przygotowania skór do obrotu towarowego (mierzenie powierzchni, klasyfikowanie, znakowanie itp.). Gracz może przyjmować role pracownika garbarni, z zachowaniem zasad określających dozwolone i pożądane zachowania.

Schemat interaktywny „Przygotowanie skór do garbowania” przedstawia ciąg procesów i operacji technologicznych związanych z przygotowaniem skór do procesu garbowania boksów bydlęcych, zaprezentowane są procesy przygotowujące skóry do garbowania, czyli moczenie, wapnienie, odwapnianie, wytrawianie, piklowanie. Można także zobaczyć, jakie są niezbędne operacje, czyli dobór skór do partii namokowych, odwłaszanie, odmięśnianie i dwojenie. Ponadto przedstawione są maszyny niezbędne w procesach i operacjach technologicznych – odmięsiarka i dwojarka.

Grafika interaktywna „Struktura powłok wykończeniowych” przedstawia strukturę powłok wykończeniowych dla zasadniczych typów powłok: wykończenie anilinowe, wykończenie półanilinowe, wykończenie typu anilinowego, wykończenie o maksymalnej sile krycia, wykończenie lakierowane. Pojawiają się tutaj rysunki przekroju skóry, warstwy powłoki/bez zachowania proporcji (podkładowa, szkieletowa, połyskowa) oraz schematy struktury powłok wykończeniowych: powłoka anilinowa klasyczna, powłoka anilinowa z pigmentami przeświecającymi, powłoka półanilinowa, powłoka typu anilinowego, powłoka kryjąca z maksymalną siłą krycia, powłoka lakierowana. Można zobaczyć także graficzne przedstawienie wiązki padającego światła na powierzchnię powłok (padanie, odbicie, rozproszenie, wnikanie do wnętrza powłoki, załamanie i odbicie od wewnętrznych warstw zawierających pigmenty kryjące). Lektor omawia interpretację zjawisk zachodzących w wyniku padania wiązki światła na powierzchnię powłok kryjących oraz charakterystykę i zastosowanie powłok do wykończenia skór.

Obudowa dydaktyczna

  • Interaktywne materiały sprawdzająceDzSIWKO6uInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu podstawowych pojęć związanych z czynnikami fizykalnymi w kosmetyce.

  • Słownik pojęćD1HhD09kUSłownik pojęć zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

  • Przewodnik dla nauczycielaDQ4chTom0Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

  • Przewodnik dla uczącegoD1FhEMRlFPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

  • Netografia i bibliografiaDejNVQzoLNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

  • Instrukcja użytkowaniaD9N7SheZkInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik garbarz

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi uczniom  zrozumienie procesów i operacji jednostkowych składających się na proces technologiczny otrzymywania skór gotowych wyprawionych z surowca skórzanego, z uwzględnieniem wszelkich zasobów, warunków i okoliczności występujących w procesach przemysłowych. E‑zasób dostarcza wiedzę i rozwija praktyczne umiejętności istotne dla prawidłowego przygotowania i przebiegu procesu otrzymywania skór wyprawionych. kształtuje kompetencje kluczowe, będące elementem kompetencji zawodowych w zawodach garbarz skór/technik garbarz. Poniżej przedstawione zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu.

3.1. Praca uczniów podczas zajęć

Uczniowie sprawdzają poziom opanowania treści przekazywanych w czasie lekcji, korzystając z interaktywnych materiałów sprawdzających. Na podstawie zadań  i ćwiczeń tworzą listę zagadnień i umiejętności, których jeszcze nie opanowali w stopniu wystarczającym. Spisane przez uczniów zagadnienia stają się dla nauczyciela punktem wyjścia do zaplanowania kolejnej lekcji, w trakcie której uczniowie, podzieleni na grupy, opracowują zagadnienia wskazane przez całą klasę jako najtrudniejsze do zrozumienia i opanowania.

Podczas lekcji uczniowie pracują indywidualnie ze schematem interaktywnym „Przygotowanie skór do garbowania”. Uczniowie pracujący w wolniejszym tempie mają za zadanie opisać z użyciem słów‑kluczy procesy przygotowujące skóry do garbowania, czyli moczenie, wapnienie, odwapnianie, wytrawianie, piklowanie. Uczniowie pracujący w szybszym tempie dodatkowo sprawdzają, czym jest dobór skór do partii namokowych, odwłaszanie, odmięśnianie i dwojenie, wykonują notatki graficzne, na których prezentują wiedzę na ten temat. Nauczyciel może w formie dramy podsumować tę część lekcji. Jeden uczeń będzie uczniem przygotowującym się do pracy garbarza, drugi zaś doświadczonym garbarzem, który prezentuje podstawowe procesy i operacje warsztatu mokrego. Dramę można także odegrać z nauczycielem, warto wykorzystać zajęcia w warsztacie, aby pokazać ważne maszyny, jakimi są odmięsiarka i dwojarka.

Nauczyciel może zaproponować, na podstawie materiałów multimedialnych, przygotowanie haseł do krzyżówki, które dotyczą tematu lekcji – przykładowe hasła: moczenie, wapnienie, odwapnianie, wytrawianie, piklowanie, odwłaszanie. Uczniowie pracujący wolniej mają przygotować proste, łatwiejsze definicje haseł, zaś pracujący w szybszym tempie otrzymują od nauczyciela hasła trudniejsze, wymagające większych umiejętności. Nauczyciel może, po wykonaniu przez uczniów tego zadania, zaproponować połączenie haseł z definicjami, które wcześniej opracowywali. Należy pamiętać, żeby hasła i definicje nie trafiły do tych samych uczniów, którzy je opracowywali.

3.2. Interaktywne materiały sprawdzające

  • Uczniowie wspólnie wypełniają ćwiczenia (np. na klasowej tablicy interaktywnej), na bieżąco konsultując odpowiedzi (praca zespołu klasowego, a także praca z nauczycielem). Ćwiczenie związane z pojęciami i terminologią można zadać jako zadanie domowe. Utrwali ono wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień dla tego tematu oraz przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

3.3. Indywidualizacja pracy z uczniem na zajęciach i poza nimi

Materiał multimedialny zawarty w e‑materiale może być wykorzystywany do indywidualizacji pracy z uczniem na zajęciach i poza nimi poprzez przydzielanie zadań dodatkowych – trudniejszych dla uczniów zdolnych lub też łatwiejszych dla uczniów mających problemy w nauce. Uczeń zdolny może samodzielnie opracować zagadnienie w postaci mapy myśli (notatka o procesach i operacjach jednostkowych składających się na proces technologiczny otrzymywania skór gotowych wyprawionych z surowca skórzanego), natomiast uczeń mający problemy w nauce powinien otrzymać konkretne wskazówki do samodzielnej pracy (lub uzupełnić fragmenty mapy myśli przygotowanej przez innych uczniów – będzie to rodzaj notatki szkieletowej).

Indywidualna praca ucznia polega na jego samodzielnym zapoznaniu się z funkcjonalnościami e‑zasobów – nauczyciel musi jednak wcześniej skomentować polecenie – powiedzieć uczniowi, co jest szczególnie ważne i na co ma zwracać uwagę.

3.4 Praca uczniów przed zajęciami

Ze względu na konieczność przyswojenia technicznych oraz teoretycznych zagadnień w tym materiale, m.in. nazw urządzeń oraz nazw operacji i procesów, warto zwrócić uczniom uwagę na konieczność zapoznania się z filmem edukacyjnym oraz schematem interaktywnym przed zajęciami. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej przyjdzie im posługiwanie się słownictwem specjalistycznym oraz analiza konkretnych przykładów czynności przed garbowaniem i w trakcie garbowania. Ułatwi to rozwiązywanie części interaktywnej zasobu – materiałów sprawdzających.

Każdy uczeń może przed zajęciami – w ramach wprowadzenia elementów lekcji odwróconej – zagrać samodzielnie w grę „Sterowanie procesem wyprawy skór”, nauczyciel prosi uczniów, aby zapisali albo wydrukowali informacje o miejscach, w których popełnili błąd – wszyscy w klasie wspólnie będą o tym dyskutować. Uczniowie swoją wiedzą podzielą się z innymi podczas pracy metodą „odkrywanie przez dociekanie”. Nauczyciel na lekcji zaproponuje kilka problemów do rozwiązania – zaprezentuje konkretne sytuacje związane z procesami moczenia, wapnienia czy piklowania. Uczniowie będą wspólnie poszukiwać rozwiązania problemu (w małych grupach) i starać się dociec, jakie może być, co ważne – może pojawić się ich kilka. Bardzo często będzie istniało kilka dróg do przygotowania wygarbowanej skóry. Uczniowie powinni porównywać swoje pomysły – warto na tablicy napisać tabelę, uczniowie w lewej kolumnie zapiszą różnice mię‑dzy swoimi pomysłami, a w prawej kolumnie podobieństwa. Tabela ta na koniec zostanie omówiona przez nauczyciela, który przypomni uczącym się, że jest wiele sposobów przygotowania skóry do garbowania i samego garbowania.

3.5. Praca z uczniem ze SPE

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie  istotne dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. E‑materiał może ułatwić dostęp do informacji oraz zlikwidować niektóre bariery społeczne lub komunikacyjne.

Proces edukacyjny uczniów ze specjalnymi potrzebami powinien uwzględniać następujące zasady:

  • zasadę indywidualizacji,

  • zasadę konkretności i poglądowości nauczania,

  • zasadę priorytetu rewalidacji w organizacji procesu edukacyjnego,

  • zasadę przystosowania wymagań do indywidualnych możliwości ucznia.

Należy pamiętać o wyposażeniu klasy w nowoczesny sprzęt elektroniczny ułatwiający pracę z uczniami, np. w syntezator mowy. W zakresie BHP ważne jest zachowanie stałego porządku w otoczeniu ucznia (np. krzesła powinny być dosunięte do stolików, szuflady i drzwiczki szafek zamknięte, drzwi wejściowe albo zawsze zamknięte, albo całkowicie otwarte). Należy informować ucznia o każdej zmianie.

Nauczyciel prezentuje podczas lekcji, korzystając np. z rzutnika czy tablicy interaktywnej  strukturę powłok wykończeniowych dla zasadniczych typów powłok: wykończenie anilinowe, wykończenie półanilinowe, wykończenie typu anilinowego, wykończenie o maksymalnej sile krycia, wykończenie lakierowane. Pojawiają się tutaj rysunki przekroju skóry, warstwy powłoki/bez zachowania proporcji (podkładowa, szkieletowa, połyskowa) oraz schematy struktury powłok wykończeniowych: powłoka anilinowa klasyczna, powłoka anilinowa z pigmentami przeświecającymi, powłoka półanilinowa, powłoka typu anilinowego, powłoka kryjąca z maksymalną siłą krycia, powłoka lakierowana. Jednocześnie omawia poszczególne sposoby wykończeń. W tym czasie uczniowie na temat każdej powłoki i wykończenia mają zapisać 2‑3 informacje kluczowe, a z drugiej strony nazwę danego pojęcia. Następnie nauczyciel zbiera kartki, miesza je i rozdaje uczniom. Do każdego trafia nowa kartka – z informacjami kluczowymi (wtedy należy zapisać nazwę pojęcia) lub z nazwą pojęcia (wtedy należy zapisać 2‑3 słowa kluczowe i porównać je z tymi, które zapisał inny uczeń – to zadanie ciekawe dla uczniów uzdolnionych i zainteresowanych tematem).

Nauczyciel wyświetla uczniom film edukacyjny dotyczący garbowania i wykańczania kąpielowego skór. Po jego obejrzeniu nauczyciel prosi, aby w dwuosobowych zespołach uczniowie określili najważniejsze cechy charakteru oraz kompetencji u garbarza (praca w grupie). Nauczyciel prosi, aby wybrani uczniowie określili zadania zawodowe pracowników przy poszczególnych etapach przygotowania skóry do garbowania (praca całego zespołu klasowego). Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby swoimi słowami opowiedzieli, jak obsługuje się i jakie jest zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych, np. strugarki czy wyżymarki. Uczniowie mogą „opowiadać” w dowolnej formie – ustnie, rysunkowo, pokazując coś czy tworząc notatki.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy zpe.gov.pl.

System operacyjny:

  • Windows 7 lub nowszy

  • OS X 10.11.6 lub nowszy

  • GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

  • Chrome w wersji 69.0.3497.100

  • Firefox w wersji 62.0.2

  • Safari w wersji 11.1

  • Opera w wersji 55.0.2994.44

  • Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

  • Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

  • 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

  • Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Słownik dla e‑materiału
Przewodnik dla uczącego się