Rr1tB1LhVcO2L
Scena Opery La Scala [czytaj: la skala] w Mediolanie, Włochy
Źródło: printerest.com, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
RT8VC5CO2JUXC
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc.
Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
spis

Spis treści:

  1. O perspektywie zbieżnej

  2. Odmiany perspektywy zbieżnej - perspektywa żabia

  3. Odmiany perspektywy zbieżnej - perspektywa  z lotu ptaka

  4. Odmiany perspektywy zbieżnej - perspektywa centralna

  5. Odmiany perspektywy zbieżnej - perspektywa boczna

  6. Już wiesz

  7. Potrafisz

  8. Słownik

link1

O perspektywie zbieżnej

Perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaPerspektywa zbieżna to najbardziej znany i powszechnie stosowany sposób sugerowania przestrzeni na płaszczyźnie. Możesz spotkać się też z innymi określeniami tej perspektywy: linearna, geometryczna.

Perspektywą zbieżnąperspektywa zbieżnaPerspektywą zbieżną rządzą zasady geometrii.
Linie równoległe, które można przeprowadzić przez obiekty na obrazie, idące w głąb, spotykają się (zbiegają się) w jednym punkcie na horyzoncielinia horyzontuhoryzoncie.
Jest to punkt zbiegupunkt zbiegupunkt zbiegu. Linie pionowe pozostają bez zmian.

RSq0LXMphXC32
Perspektywa zbieżna
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Istotą perspektywy zbieżnejperspektywa zbieżnaperspektywy zbieżnej jest to, że elementy znajdujące się w polu naszego widzenia lub na obrazie (fotografii) zmniejszają się w miarę oddalania od obserwatora. W ten sposób płaska powierzchnia obrazu sugeruje głębię, mającą wiele cech wspólnych ze sposobem, w jaki ludzie faktycznie postrzegają przestrzeń i umieszczone w niej obiekty.

Linia horyzontulinia horyzontuLinia horyzontu pełni w sztuce ważną rolę: sugeruje przestrzeń i pomaga w jej konstrukcji. W  dwuwymiarowych przedstawieniach każda linia pozioma dzieląca obraz na dwie części spostrzegana jest jako linia horyzontulinia horyzontulinia horyzontu: wszystkie obiekty znajdujące się nad linią poziomą będą postrzegane jako znajdujące się dalej, a te pod linią – jako bliższe.

RBZ5C272DRX8S
Ilustracja interaktywna przedstawia drzeworyt „Lombok”, autorstwa Michała Rygielskiego oraz zdjęcie morza. Horyzontalna kompozycja grafiki ukazuje niebo i taflę wody podczas deszczu. Deszcz autor oddał za pomocą podłużnych plam i kleksów na tle nieba oraz poziomych, przerywanych linii na tle wody. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Plan drugi – dalszy Punkt 2: Linia horyzontu Punkt 3: plan pierwszy – bliższy Punkt 4: Plan drugi – dalszy Punkt 5: Linia horyzontu Punkt 6: Plan pierwszy – bliższy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R1J99QEHCLEZU
Wybierz dzieło, w którym zastosowano linię horyzontu. Kliknij w wybraną reprodukcję.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
R1MN2KAKOR996
Wyjaśnij, czym jest linia horyzontu.
Odpowiedź wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Na ilustracji poniżej znajduje się przykład rysunku wykonanego według zasad perspektywy zbieżnej:perspektywa zbieżnaperspektywy zbieżnej:

R1FC5jiiMs1He
Ilustracja interaktywna przedstawia perspektywę zbieżną na rysunku. To szkic budynku z zaznaczonymi liniami poziomymi zbiegającymi się w jednym punkcie. Widzimy szare tło, na którym znajdują się białe linie równoległe spotykające się w jednym punkcie na horyzoncie. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne: 1.

W perspektywie zbieżnej linie równoległe, idące w głąb, spotykają się (zbiegają się) w jednym punkcie na horyzoncie. Zwróć uwagę, że linia horyzontu znajduje się na około 1/3 wysokości kartki.

, 2.

Punktów zbiegu będzie więcej, jeśli są linie na różnych płaszczyznach nierównoległych do płaszczyzny kartki (tutaj drugi punkt zbiegu znajduje się po prawej, poza kartką).

, 3.

W perspektywie zbieżnej linie pionowe pozostają niezmienne. Nie zmieniamy też położenia linii równoległych do poziomych krawędzi kartki.

Perspektywa zbieżna
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

W tym przypadku z pomocą przyszła geometria.
Włoski malarz Filippo Brunelleschi [czytaj: filipo bruneleski] sformułował naukowe podstawy wykreślania perspektywyperspektywaperspektywy na płaszczyźnie, którą wkrótce zaczęli stosować inni artyści w swoich dziełach. Perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaPerspektywa zbieżna, zwana też perspektywą linearną lub geometryczną  podporządkowuje kompozycję jednej zasadzie: linie przeprowadzone przez wszystkie poziome elementy obrazu spotykają się w tzw. punkcie zbiegupunkt zbiegupunkcie zbiegu, piony zostają zachowane.

wróć do spisu treści

Skrót perspektywiczny i malarstwo iluzjonistyczne

Artyści, coraz lepiej opanowując zasady tworzenia iluzji przestrzeni na płaszczyźnie, zaczęli stosować skróty perspektywiczne.

Dzięki odkryciu i stosowaniu skrótu perspektywicznego powstało malarstwo iluzjonistyczne, w którym artysta tak dobierał środki artystyczne, by odbiorca ulegał złudzeniu zupełnie innej przestrzeni, niż rzeczywista - jak na ilustracji poniżej.

R1L8A8V4UFEAU
Andrea Pozzo [czytaj: andrea pocco],„Alegoria dzieła misyjnego jezuitów”, 1688‑94 r., Kościół św. Ignacego, Rzym, Włochy
Źródło: commons.wikimedia.org, domena publiczna.

Linia konturowa

Po kliknięciu w ilustrację znajdującą się poniżej zapoznasz się z zasadą ukazania perspektywy przez wykorzystanie grubszego, czarnego konturu.

R9MLA6TUCB9411
Ilustracja interaktywna przedstawiająca zasadę ukazania perspektywy przez wykorzystanie czarnego konturu. Na fotografii znajdują się zarysy sylwetek dwóch mężczyzn. Są to czarne zarysy na białym tle. Sylwetka z prawej strony w połowie ma zaznaczony ciemny, mocny kontur. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po odwróceniu przedstawione są te same postacie, jednak pod nimi znajduje się czerwona linia, a także został dodany komentarz: „czarny kontur sprawia, że pogrubiony bok wydaje się być bliżej, a postać wychyla się”.
Zasada ukazania perspektywy przez wykorzystanie czarnego konturu
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Przyjrzyj się reprodukcji dzieła, w którym artysta zastosował czarny konturkonturkontur.

RC9FCEZDZP1BH
Fernand Léger, „Wypoczynek na czerwonym tle”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R5A3KLV762ZAC
Wybierz dzieło, w którym w celu podkreślenia trójwymiarowości obiektu przedstawianego na dwuwymiarowej płaszczyźnie, zastosowano czarny albo biały kontur. Kliknij na wybraną reprodukcję.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RDJN9OKQEA4GM
Wyjaśnij, jaką rolę pełni kontur w oddaniu przestrzeni dzieła plastycznego.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Podstawy naukowe wykreślania perspektywy zbieżnej po raz pierwszy sformułował architekt Filippo Brunelleschi [czytaj: filipo bruneleski] odwołując się do zasad optyki (dział fizyki).

Dla zainteresowanych

W 1420 roku Bruneleschi zaprezentował płytki perspektywiczne. Na jednej z nich namalował budynek baptysterium San Giovanni [czytaj: san dżiowani] we Florencji, następnie obraz przedziurawił pośrodku, na linii horyzontu, w miejscu odpowiadającym punktowi obserwacyjnemu. Stojąc za obrazem i patrząc przez wycięty otwór na lustro umieszczone przed płótnem, obserwator mógł skonfrontować to, co było namalowane na obrazie z jego rzeczywistym widokiem.

Ilustracja poniżej przedstawia sposób użycia płytki perspektywicznej. Po kliknięciu w interaktywny punkt zobaczysz współczesny widok baptysterium San Giovanni we Florencji.

RPTK3ZRFMPNVT
Ilustracja interaktywna przedstawia czarno-biały rysunek, na którym stoi mężczyzna trzymający przed twarzą dwie płytki. Na jednej z nich jest namalowane baptysterium San Giovanni we Florencji. W centralnej części jest dziurka. Druga to lustro. Na rysunku wykreślone są przerywane linie, wyjaśniające zasadę działania płytki perspektywicznej oraz strzałka, oznaczająca kierunek patrzenia przez otwór w płytce. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Fotografia budynku Baptysterium San Giovanni we Florencji.
Płytki perspektywiczne
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rr5IHbGvp3v4N1
Łuczniczka
Źródło: printerest.com, licencja: CC BY 3.0.

Ponieważ perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaperspektywa zbieżna wyraźnie odnosi się do widzenia jednoocznego, dlatego teoretycy sztuki często odwołują się do metafory łucznika, który, aby lepiej widzieć - zamyka jedno oko.
Rysownicy, aby wykonać rysunek we właściwych proporcjach stosują różne metody.
Jedną z nich jest zamykanie jednego oka lub przymykanie obydwu - podczas przyglądania się elementom, które będą rysowane.

Ćwiczenie 3
R2JX4J79LUVAG
Odpowiedz na pytanie. Kto zaprezentował po raz pierwszy płytki perspektywiczne? Możliwe odpowiedzi: 1. Leonardo da Vinci, 2. Filippo Brunelleschi, 3. Meindert Hobbem.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Perspektywa zbieżna w malarstwie - wybrane przykłady

Na ilustracjach poniżej znajdują się przykłady dzieł malarskich, w których artyści zastosowali perspektywę zbieżną:perspektywa zbieżnaperspektywę zbieżną:

R1R62VBQ69F64
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Masaccio „Święta Trójca”. W centralnym punkcie znajduje się ukrzyżowany Chrystus. Nad nim góruje postać Boga Ojca ubranego w czerwono-niebieskie szaty, a pomiędzy nimi w postaci gołębicy - Duch Święty. Po obu bokach krzyża stoją osoby: Maria (po lewej stronie) i św. Jan (po prawej stronie). Kobieta ma na sobie czarną szatę, która przykrywa również głowę. Prawą rękę wskazuje na Jezusa na krzyżu. Mężczyzna po prawej stronie jest w czerwonej szacie. Ręce ma złożone jak do modlitwy. Scena jest oddzielona wysokim progiem i rzymskim łukiem triumfalnym. Głębie pomieszczenia akcentują dwie dodatkowe postacie klęczące przed bocznymi pilastrami: kobieta i mężczyzna. Kobieta ubrana jest w granatowy strój i z chustą na głowie w tym samym kolorze. Mężczyzna ma czerwony strój i długą czapkę na głowie zwisającą do ramion. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1. Geometryczny podział sklepienia we wnęce jest namalowany zgodnie z perspektywą zbieżną. Punkt 2. Widzimy postacie znajdujące się bliżej i dalej od nas, a także przedmioty w głębi pomieszczenia.
Masaccio[czytaj: mazaczio], „Święta Trójca”,1425 r., Santa Maria Novella [czytaj: santa marija nowella], Florencja, Włochy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Doskonałym praktykiem perspektywy linearnejperspektywa zbieżnaperspektywy linearnej był Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska]:

R11URH1CRSVGM
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Piera della Francesca „Idealne miasto”. Obraz ukazuje opustoszałe miasto. W centrum znajduje się rotunda. Przed nią, pierwszy plan to przestrzeń publiczna - plac z fontannami. Po obu stronach znajdują się budynki, dekorowane gzymsami. Tłem jest niebieskie niebo. Na obrazie znajdują się linie: zielona, horyzontalna oraz dwie czerwone, określające punkt zbiegi na drzwiach wejściowych do rotundy. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: 1. Linie zbiegu. 2. Punkt zbiegu. 3. Linia horyzontu.
Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska], „Idealne miasto”, ok. 1470 r., Galeria Narodowa Marche[czytaj: marke], Urbino, Włochy
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Spróbuj wskazać na poniższej ilustracji miejsca, w których artysta zastosował perspektywę zbieżną.

R1CQ1UP7632UE
Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska], „Madonna wśród świętych", ok. 1472‑1474, tempera na desce, Pinacoteca Brera, Mediolan, Włochy
Źródło: online-skills, domena publiczna.
Polecenie 2
R1KBKLQV6PZU3
Jak sądzisz, do którego z dzieł będzie bardziej zasadne zastosowanie perspektywy zbieżnej: do portretu czy do pejzażu?
Odpowiedź z krótkim uzasadnieniem wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
pilaster

Na obrazie poniżej „Madonna wśród świętych” można zauważyć geometryczny podział płaszczyzny i trojaki układ linii:

  • równoległych do podstawy obrazu (podstawa tronu, linia głów, ciemny gzyms);

  • równoległych do jego bocznych krawędzi (piony pilastrów,pilasterpilastrów, stojące postaci);

  • zbieżnych w tzw. punkcie widzenia (linie ukośne, biegnące od wszystkich naroży do centralnego punktu kompozycji – głowy Madonny).

R1XUAT6QMTXC8
Schemat perspektywiczny Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska], „Madonna wśród świętych", ok. 1472‑1474, tempera na desce, Pinacoteca Brera, Mediolan, Włochy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższym zdjęciem i zastanów, gdzie jest punkt zbiegupunkt zbiegupunkt zbiegu.
Po kliknięciu w fotografię zobaczysz linie, które go wyznaczają.

R1BGGQE773551
Ilustracja interaktywna przedstawiająca wnętrze holu pałacowego. Na końcu korytarza znajduje się ściana z otwartymi drzwiami, przez które przechodzi postać. Po jej brzegach ustawiono dwa pilastry. W oknach po lewej stronie zamieszczone zostały kolumienki. Prawa ściana dekorowana jest kasetonami z obrazami. Kasetony dekorują także biały sufit oraz trzy ozdobne żyrandole. Podłoga wyłożona jest płytami granitowymi. Na zdjęciu umieszczony jest interaktywny punkt, zawierający ilustrację tego samego wnętrza z wykreślonymi niebieskimi liniami, określającymi zastosowanie perspektywy centralnej. Linie biegną wzdłuż ścian i okien, zbiegając się w drzwiach.
Perspektywa zbieżna: wnętrze
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Po kliknięciu w poniższą reprodukcję zobaczysz, w jaki sposób Leonardo da Vinci  zastosował perspektywę zbieżnąperspektywa zbieżnaperspektywę zbieżną w „Ostatniej wieczerzy”.

R1BVZ18NJFPS5
Ilustracja interaktywna przedstawia malowidło Leonarda da Vinci „Ostatnia wieczerza”. Scena przedstawia Jezusa i dwunastu apostołów, znajdujących się za stołem, przykrytym białym obrusem, na którym leżą małe bochenki chleba oraz naczynia. Jezus siedzi pośrodku, ubrany jest w czerwoną i błękitną szatę. Dłonie ma położone na stół. Apostołowie pogrupowani są po trzy osoby. Prowadzą między sobą rozmowę, gestykulując. W ścianach bocznych wnętrza znajdują się wnęki, a w ścianie z tyłu, trzy podłużne okna. Sufit zdobiony jest kasetonami. Na ilustracji jest umieszczony interaktywny punkt z tym samym dziełem, na którym zostały wykreślone niebieskie linie, ujawniające zastosowanie w obrazie perspektywy centralnej. Przebiegają one wzdłuż okien, kasetonów i głów postaci, zbiegając się w jednym punkcie - na głowie Chrystusa.
Leonardo da Vinci „Ostatnia wieczerza”, ok.1495‑97 r., Santa Maria delle Grazie [czytaj: santa marija dele gracje] Mediolan, Włochy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R1ZCQF425U1MQ
Na przykładzie idealnego miasta Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska], wskaż 3 następujące elementy: horyzont, linie zbiegu i punkt zbiegu.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R119ZT3VNRLH4
Odpowiedz na pytanie, jaki rodzaj perspektywy odpowiada przedstawieniu idealnego miasta? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Jak można zauważyć na poprzednich ilustracjach, architektura jest dobrym przykładem do obserwacji perspektywy zbieżnej.perspektywa zbieżnaperspektywy zbieżnej. Mistrzowie renesansu włączyli dodatkowo kolor, stosując w swych dziełach perspektywę malarskąperspektywa barwnaperspektywę malarską (kolory ciepłebarwy ciepłekolory ciepłe przybliżają, a zimne oddalają).

RGGDK4ZJGGU1S
 Rafael Santi, „Szkoła Ateńska”, ok. 1509‑1511r., Pałac Apostolski, Watykan
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
ROEBB7P6OQ25K
1. Pobierz jedną z ilustracji, niezbędną do wykonania zadania (kliknij na przycisk „Pobierz” znajdujący się pod galerią)
2. Wydrukuj ilustrację (ilustracja może być kolorowa lub czarno-biała).
3. Na wydruku wykreśl mazakiem linie, które wyznaczą punkt zbiegu.
4. W polu poniżej wpisz tytuł pobranej przez Ciebie ilustracji.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
R1CE24MPZKPX3
Zaznacz elementy, które wymagają zastosowania w perspektywie zbieżnej.
Ćwiczenie 5
R16ETORRX1B2N
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
R12T5AH2131ZV
Jak inaczej nazywa się perspektywa zbieżna? Zaznacz właściwą odpowiedź
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RR9PUXVZJG1VG
Zapoznaj się z przykładem idealnego miasta wg renesansowego malarza Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska].
Na ilustracji zaprezentowano 3 poziome linie, która z nich jest linią horyzontu?
Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RBOLRT8H94PR6
Na jakiego rodzaju linii znajduje się punkt zbiegu w perspektywie zbieżnej? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

wróć do spisu treści

link2

Odmiany perspektywy zbieżnej:
perspektywa żabia

Artyści stosują perspektywę także z punktem zbiegupunkt zbiegupunktem zbiegu umiejscowionym w inny sposób niż w klasycznej perspektywie zbieżnejperspektywa zbieżnaperspektywie zbieżnej - powyżej lub poniżej linii horyzontulinia horyzontulinii horyzontu.

Przykładem jest tzw. perspektywa żabiaperspektywa żabiaperspektywa żabia, w której obserwator patrzy na obiekt od dołu, kierując wzrok do góry. W wypadku bardzo dużych obiektów dochodzi do zniekształcenia ich formy: dół  robi się nadmiernie rozszerzony i bryła zwęża się ku górze. Ilustrują to zdjęcia znajdujące się poniżej.

Dla zainteresowanych
RrXYz0VWR26xV1
Michał Anioł, „Mojżesz", rzeźba w marmurze, 1516, Bazylika św. Piotra w Okowach w Rzymie, Włochy
Źródło: flickr [czytaj: flike], licencja: CC BY 3.0.

Zasadę widzenia w perspektywie żabiejperspektywa żabiaperspektywie żabiej znali już rzeźbiarze w starożytności, a także w czasach nowożytnych - jak na przykład w renesansie - na ilustracji obok.

Aby zachować w rzeźbach postaci prawidłowe proporcje artyści świadomie stosowali  deformację: powiększali głowy i dłonie,
wydłużali nogi i tułów.

Zasada ta obowiązuje do dziś i wiąże się z wiedzą o perspektywie.

Kiedy więc chcemy przedstawić obiekt fotografując lub rysując go od dołu - stosujemy perspektywę żabią. Przedstawiany obiekt ulega zniekształceniu, ponieważ części najbliżej nas zostają nadmiernie powiększone, a w miarę oddalania się od nas - są coraz mniejsze.

Polecenie 4
R12NGDXM3XMX71
Soczewka aparatu fotograficznego
Źródło: Adobe Spark [czytaj: adobi spaark], licencja: CC BY 3.0.
R1274PUNZPVEZ
1. Wybierz jeden przedmiot ze swojego otoczenia.
2. Wykonaj 10 fotografii tego przedmiotu – każde zdjęcie z innej perspektywy, pod innym kątem.
3. Spróbuj pokazać ujęcia odbiegające od typowego, dobrze znanego widoku tego przedmiotu.
4. Wybierz 3 -5 zdjęć.
5. Nadaj tytuł swojemu cyklowi zdjęć i zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4
RE4CONMBBH74P
Wyobraź sobie, że Twoim zadaniem jest zademonstrowanie publiczności zdjęć dowolnego obiektu w taki sposób, aby na podstawie fotografii można było rozpoznać jaki to przedmiot.
Zastanów się, jakie ujęcia zrobisz i z jakiej perspektywy.
Swoje pomysły zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

wróć do spisu treści

link3

Odmiany perspektywy zbieżnej:
perspektywa z lotu ptaka

R19ZT1TZPGV54
Ilustracja przedstawia widok pól uprawnych z perspektywy z lotu ptaka. Pola uprawne są w dwóch kolorach poprzedzielane wąskimi liniami, które są najprawdopodobniej drogami.
Perspektywa z lotu ptaka
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1AG0ED3Tq7eZ1
Vincent van Gogh [czytaj: winsent wan choch] „Krzesło Vincenta [czytaj: winsenta] z  Arles [czytaj: arles] z fajką”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Na ilustracji obok znajduje się dzieło Vincenta van Gogh'a [czytaj: winsenta wan chocha] w którym artysta zastosował jedną z odmian perspektywy zbieżnejperspektywa zbieżnaperspektywy zbieżnej: perspektywę z lotu ptaka.perspektywa z lotu ptakaperspektywę z lotu ptaka.

To odmiana perspektywy zbieżnejperspektywa zbieżnaperspektywy zbieżnej, w której obserwator patrzy na obiekt z góry - czyli kieruje wzrok w dół.

Artyści decydują się na zastosowanie takiej perspektywy m.in.: dlatego, aby poszczególne elementy kompozycji były bardziej widoczne - co jest właśnie wykorzystane w obrazie na ilustracji znajdującej się obok.

R17GC2T7EDMCH1
Giotto[czytaj: dżiotto], Wieża przy kościele Panny Marii Kwietnej, Florencja, Włochy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Z kolei na ilustracji poniżej znajduje się przykład zastosowania perspektywy zbieżnej oraz jej odmiany -  - w fotografii. 
Dzwonnica Giotta [czytaj: dżiotta], stojąca przy katedrze Santa Maria del Fiore [czytaj: santa marija del fjore] (czyli Panny Marii Kwietnej) i baptysterium San Giovanni [czytaj: san dżiowani] we Florencji (fragment budowli na zdjęciu, znajdujący się z lewej strony) jest sfotografowana w różnych ujęciach:

  • na wprost;

  • w perspektywie zbieżnej: z lotu ptaka.

Poniżej znajduje się ilustracja przedstawiająca zdjęcie dzwonnicy w ujęciu z góry, czyli przy zastosowaniu perspektywy z lotu ptakaperspektywa z lotu ptakaperspektywy z lotu ptaka.
Po kliknięciu w fotografię możesz zobaczyć linie wyznaczające punkt zbiegupunkt zbiegupunkt zbiegu.

ROL2CTOB3BFVM
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię dzwonnicy Giotta. Zdjęcie zrobione jest z lotu ptaka. Przedstawiona jest wieża o kwadratowej podstawie z graniastymi wzmocnieniami w narożnikach. Elewacje zostały obłożone kolorowymi płytami marmuru o kolorze białym i różowym. W tle widać panoramę miasta z dużą ilością czerwonych dachów. W prawym, dolnym rogu, na niebieskim kwadratowym tle znajduje się litera "i". Odwrócona ilustracja przedstawia tę samą fotografię z naniesionymi pomarańczowymi liniami, poprowadzonymi wzdłuż krawędzi dzwonnicy. Linie łączą się u dołu, poza fotografią.
Fotografia dzwonnicy Giotta
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
R1HSA5R35EMHU
Do definicji dobierz właściwy termin. Definicja 1. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 2. układ linii na obrazie wyznacza punkt zbiegu najczęściej na środku obrazu; daje złudzenie głębi i przestrzeni, Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna. Definicja 3. rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest nisko. Terminy do wyboru: A. perspektywa z lotu ptaka; B. perspektywa żabia; C. perspektywa zbieżna.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
RCN74SMBTDRUL
Rozpoznaj, jak nazywa się rodzaj perspektywy zbieżnej, w której punkt widzenia położony jest wysoko? Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

wróć do spisu treści

link4

Odmiany perspektywy zbieżnej:
perspektywa centralna

RGJII2VBPWPYZ1
Pałac Zamoyskich w Kozłówce, barok ok. 1742 r.
Źródło: flickr [czytaj: flike], licencja: CC BY 3.0.

Perspektywę centralnąperspektywa centralnaPerspektywę centralną nietrudno rozpoznać, ponieważ główny obiekt na obrazie (fotografii) umieszczony jest pośrodku kompozycji.

W centrum obrazu znajduje również punkt zbiegu,punkt zbiegupunkt zbiegu, tam przecinają się wszystkie linie biegnące od zewnątrz do środka, jak na ilustracji znajdującej się obok.

wróć do spisu treści

link5

Odmiany perspektywy zbieżnej:
perspektywa boczna

Odmianą perspektywy zbieżnej jest perspektywa bocznaperspektywa bocznaperspektywa boczna. Wówczas przedmiot ukazany jest z boku, linie zbiegu spotykają się w punkcie zbiegupunkt zbiegupunkcie zbiegu usytuowanym z boku, zwykle na linii horyzontulinia horyzontulinii horyzontu.
Pionowe krawędzie obiektów pozostają do siebie równoległe.

Ćwiczenie 8
R1VXFZFLRL344
Wyjaśnij, czym charakteryzuje się perspektywa centralna?
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
R1J196XV2OK3X
Jaki rodzaj perspektywy zbieżnej został zastosowany w fotografii przedstawiającej wyjeżdżający samochód z ulicy z lewej strony?
Zaznacz właściwą odpowiedź.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
RQMHCFH79PE9T
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
R65R7NXRQ5843
Na podstawie opisów ilustracji, wskaż zdjęcie, w którym zastosowano perspektywę z lotu ptaka.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R5M94QRDT6VA6
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

wróć do spisu treści

link6
Polecenie 5
Rm3JDudR9B7t31
Fotografująca
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
RBOZ2M2VCVXZ4
1. Zapoznaj się z fotografiami renesansowego miasta Zamość znajdującymi się poniżej.
2. Następnie wykonaj fotografię swojej miejscowości. To może być, na przykład:
- charakterystyczne miejsce,
- obiekt,
- budowla,
- pomnik.
3. Fotografując uwzględnij jedną z odmian perspektywy zbieżnej:
- perspektywę boczną,
- perspektywę centralną,
- perspektywę żabią,
- perspektywę z lotu ptaka.
4. Wpisz w polu poniżej, jaki rodzaj perspektywy dominuje w Twojej fotografii.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
RHQLQZJRCU54H
Jak sądzisz, jaki rodzaj perspektywy zbieżnej może być najbardziej przydatny do wykonania portretu?
Uzasadnij krótko swoją odpowiedź i wpisz w polu znajdujące się poniżej.

Różne rodzaje perspektywperspektywaperspektyw przybliży ci poniższa animacja.

R186ebDlz5ome

wróć do spisu treści

link6

Już wiesz

wróć do spisu treści

link7

Potrafisz

  • wyjaśnić, co to jest perspektywaperspektywaperspektywaperspektywaperspektywa;

  • wyjaśnić, do czego jest potrzebna perspektywaperspektywaperspektywa;

  • rozpoznać i nazwać perspektywę zbieżnąperspektywa zbieżnaperspektywę zbieżną oraz jej odmiany;

  • wyjaśnić, na czym polega perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaperspektywa zbieżna;

  • opisać pojęcia: linia horyzontu, punkt zbiegu;

  • rozpoznać dzieła sztuki, w których jest zastosowana perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaperspektywa zbieżna;

  • samodzielnie wykreślać na fotografii linie wyznaczające punkt zbiegupunkt zbiegupunkt zbiegu;

  • stosować perspektywę linearnąperspektywa zbieżnaperspektywę linearną oraz jej odmiany we własnej pracy twórczej;

  • wyjaśnić, na czym polega perspektywa żabiaperspektywa żabiaperspektywa żabia;

  • wyjaśnić, na czym polega perspektywa z lotu ptakaperspektywa z lotu ptakaperspektywa z lotu ptaka;

  • wyjaśnić, na czym polega perspektywa centralnaperspektywa centralnaperspektywa centralna;

  • wyjaśnić, na czym polega perspektywa bocznaperspektywa bocznaperspektywa boczna.

wróć do spisu treści

link8

Słownik

linia horyzontu
linia horyzontu

miejsce pozornego zetknięcia się nieba z ziemią, bądź morzem, linia oddzielająca ziemię od sklepienia niebieskiego, znajduje się na wysokości oczu patrzącego

perspektywa
perspektywa

określenie stosowane w sztukach wizualnych, które odnosi się do sposobów przedstawiania iluzji przestrzeni na dwuwymiarowej płaszczyźnie

perspektywa boczna
perspektywa boczna

przedmiot ukazany z boku, linie zbiegu i punkt zbiegu ustawiony z boku. Pionowe krawędzie przedmiotu są do siebie równoległe

perspektywa centralna
perspektywa centralna

przedstawienie przedmiotu od przodu, linie zbiegu przecinają się pośrodku

perspektywa z lotu ptaka
perspektywa z lotu ptaka

widok ukazany z góry, linia horyzontu przesunięta ponad linię wzroku

perspektywa zbieżna
perspektywa zbieżna

zwana też perspektywą linearną, geometryczną; jej istotą jest podporządkowanie elementów kompozycji zasadzie geometrycznej; linie przeprowadzone przez wszystkie poziome elementy obrazu spotykają się w tzw. punkcie zbiegu (patrz: punkt zbiegu), piony zostają zachowane

perspektywa żabia
perspektywa żabia

widok ukazany z dołu, linia horyzontu poniżej linii wzroku

przestrzeń
przestrzeń

trójwymiarowy (3D) obszar, otoczenie. Jest nieograniczona, ale często wyznacza się jej umowne granice, np. przestrzeń pomieszczenia, przestrzeń publiczna

punkt zbiegu
punkt zbiegu

punkt na linii horyzontu, do którego zbiegają się poziome krawędzie rysowanych przedmiotów w perspektywie zbieżnej. Początkowo punkt zbiegu znajdował się zawsze na środku linii horyzontu, przebiegającej na wysokości oczu. Obecnie wskazuje się również na perspektywę linearną ze względu na inne umieszczenie punktu zbiegu: boczną, ukośną, żabią (punkt widzenia położony nisko) i z lotu ptaka (punkt widzenia położony wysoko).

wróć do spisu treści

link2

Bibliografia

J.M. Parramon, Jak rysować w perspektywie: zarys historyczny, perspektywa podstawowa, studium form podstawowych, podział głębi przestrzeni, plany pochylone, schody, odbicie, ciało ludzkie i perpektywa cieni, Galaktyka, Łódź 2000.

Myriam Ferrón, Perspektywa, Klub dla Ciebie Bauer‑Weltbild Media, Warszawa 2006.

Źródła

  • encyklopedia.pwn.pl

  • sjp.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

wróć do spisu treści

link2
kontur
kontur

najczęściej jest to linia ukazująca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur nie występuje w przyrodzie; w pracach plastycznych jest wprowadzany do wyznaczenia kształtu na płaszczyźnie

perspektywa barwna
perspektywa barwna

sposób oddania przestrzeni w malarstwie i uzyskanie głębi wykorzystujące odczuwanie temperatury barw – ciepłe występują ku przodowi a zimne cofają się w głąb

barwy ciepłe