RMfaAT6xndjdD

Zdjęcie przedstawia fotokolaż zrobiony na bazie zdjęcia wielkiego miasta. Na całej jego powierzchni, zwłaszcza na niebie, które zajmuje 2/3 obrazu zostały nieregularnie umieszczone zdjęcia rzeźb, malarstwa, fotografii i innych dziedzin sztuki. Wszystkie mają podobne formaty, są porozrzucanymi po obrazie prostokątami.

Spis treści:

1. Język malarstwa

2. Martwa natura

3. Portret i autoportret

4. Akt

5. Scena rodzajowa

6. Tematyka mitologiczna

7. Tematyka historyczna

8. Tematyka religijna

9. Abstrakcja

10. Pejzaż

11. Już wiesz

12. Potrafisz

13. Słownik

Język malarstwa

Obraz jest jak księga, którą możemy czytać.
Musimy jednak poznać język malarstwa, żeby móc odczytywać dzieła ze zrozumieniem. Jednym z ważniejszych elementów, który możemy wyczytać z obrazu, jest temat, który obraz przedstawia. Wiele tematów nasuwa się samo, możemy je odnaleźć wokół siebie, w naszym codziennym życiu.

wróć do spisu treści

Martwa natura

ROSxPvSXPTJZ7

Ilustracja przedstawia obraz nieznanego malarza zatytułowany „Martwa natura z ze szklaną misą i wazami”. Na kamiennych blokach stoją od lewej: szklana misa z owocami, ustawiony bokiem smukły dzbanek z nakrywką i uszkiem z lewej strony oraz gliniany, pękaty garnek wypełniony po brzegi drobnymi owocami, z lewej strony garnka oparta jest okrągła przykrywka. W szklanej misie znajdują się jabłka, figi i winogrona. Naczynia stoją na tle szarej, kamiennej ściany.

R1H7wWvSli410

Ilustracja przedstawia obraz Caravaggio [czytaj: karawadżio] pt. „Kosz z owocami”. Dzieło powstało w 1597 roku. Na drewnianym stole o brązowym blacie stoi wiklinowy kosz z owocami, które zostały zerwane razem z liśćmi. Od lewej na kiści białych winogron leżą dwie cytryny z dwoma listkami, czerwono‑żółte jabłko, granat, brzoskwinia, gruszka, na środku kiść granatowych winogron oraz dwie figi. Winogrona położono razem z gałązką, na której znajdują się liście, jeden z nich bardzo przywiędły. Kosz z owocami znajduje się na żółto‑białym tle.

R1429r82WRbyc

Obraz przestawia stół przykryty szarym obrusem we wzory, na którym ułożono talerze i misy z różnymi produktami spożywczym. Na wzorzystych, złoto - białych talerzach leżą od lewej: duży, pomarańczowy krab, plasterki sera, krewetki, z prawej wielki rak z wąsami, szczypcami. Na brzegu stołu z przodu ułożono płaskie placki , na środku przykryta serwetką leży okrągła bułka, przy niej srebrny nóż z rzeźbioną rączką, na prawym rogu stołu ustawiono głęboki talerz z białymi kurzymi jajkami i nakrapianymi przepiórczymi. Obok miski z krewetkami na srebrnym lichtarzu umieszczono miseczkę, w której znajduje się biała sól usypana w niewielki kopczyk. Tło stanowią przekrojone na pół trzy krążki żółtego sera, ułożone w piramidę, od największego po najmniejszy. Po prawej stronie stoi karafka i ciemny chleb. Po lewej stronie okrągły bochenek chleba, smukły kieliszek napełniony różowym winem i szklany dzbanek. Tło jest ciemne. Światło padające na stół sprawia, że obiekty wyłaniają się z ciemnego tła.

R165ynZH6dEPF

Ilustracja przedstawia obraz Paula Cézanne'a [czytaj: pola sezana] „Wazon, cukiernica i jabłka”. Ujęcie z góry na brązowy blat stolika, na którym ustawiono wazon we wzory, białą cukiernicę i biały, okrągły talerz z czterema jabłkami. Trzy owoce leżą obok. Kolory nakładane są szerokim pędzlem, pozostawiającym fakturę. Wszystkie elementy obwiedzione zostały czarnym i niebieskim konturem.

RfDkCHD4YaaKh

Ilustracja przedstawia obraz „Wazon i naczynia na stole”. Praca ukazuje ułożoną na tle zielono‑czerwonej udrapowanej tkaniny, martwą naturę. Na blacie stołu stoi od lewej biały dzbanek do herbaty, deska do krojenia, czerwony wazon z zielonym ornamentem, w którym stoją tulipany, zielona filiżanka na zielonym spodku. Na blacie przed nimi leżą również dwa okrągłe, zielono‑czerwone owoce i korek do karafki. W tle, po prawej stronie obrazu znajduje się różowa ściana. Trójwymiarowość przedstawionych w kompozycji elementów ukazana została przy pomocy płaskich, trójkątnych, kwadratowych, prostokątnych elementów, które budują poszczególne przedmioty. Dzieło utrzymane jest w wąskiej gamie barw, która ogranicza się jedynie do zieleni, różów i czerwieni.

wróć do spisu treści

Portret i autoportret

R1R4FC1JQN4AU1

Ilustracja interaktywna przedstawia marmurową rzeźbę głowy cesarza rzymskiego Konstantyna Wielkiego, wykonaną z białego marmuru. Cesarz jest ukazany z przodu czyli w ujęciu en face [czyt. ą fas], z szeroko otwartymi oczami skierowanymi lekko do góry. Ma podzielony podbródek i duży nos. Włosy mężczyzny są krótkie, kręcone, uszy ma odkryte. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Twarz pokazana z przodu to ujęcie en face [czyt. ą fas].

To klasyczne przedstawienie postaci, w którym ważne jest podobieństwo i oddanie charakteru modela.

Jest to jedno z najpopularniejszych przedstawień w rysunku, malarstwie, rzeźbie, grafice, fotografii.

Od czasów renesansu portret stał się niezależnym gatunkiem malarstwa.

R1eg85U8FRGsS1

Obraz przedstawia młodą, piękną kobietę, o jasnej twarzy w ujęciu en trois quarts [czytaj: trła katr], trzymającą na lewym przedramieniu gronostaja (łasicę). Prawą rękę ma położoną na zwierzęciu. Gronostaj unosi głowę i patrzy w lewą stronę. Głowa kobiety zwrócona jest również w tę samą stronę ale w odwrotnym kierunku do ustawienia ciała. Ubrana jest w prostą suknię z rozciętymi rękawami z głębokim dekoltem w kwadrat. Suknia jest niebieska, rozcięte rękawy czerwone z pomarańczowym podbiciem. Rękawy zdobi granatowy haft roślinny. Kobieta ma gładko uczesane włosy, spięte z tyłu, przykryte przezroczystym, brązowym czepkiem, zapiętym pod brodą. Odkryte czoło jest przewiązane czarną, wąską tasiemką. Szyję kobiety dekorują podwójnie zawinięte, czarne korale, opuszczone na dużym, kwadratowym dekolcie. Tło obrazu jest czarne.

Zapoznaj się z poniższymi portretami. Niektóre z nich odwzorowując wygląd zewnętrzny postaci, ukazują też cechy jej osobowości.
Zwykle są to kompozycje zamknięte z modelem w centrum obrazu.

Zapoznaj się z niektórymi przykładami portretów z różnych epok.

RB97GS3KNJGO31

Ilustracja przedstawia młodą kobietę ukazaną do piersi. Ma ciemnobrązowe, zaczesane do tyłu włosy z przedziałkiem pośrodku głowy, niebieskie oczy z rozmytymi tęczówkami. Ma się wrażenie, jakby odbijało się w nich szare tło obrazu. Nad oczami unoszą się cienkie kreski łukowatych brwi. Drobne usta układają się w delikatnym uśmiechu. Ubrana jest w niebiesko‑szarą bluzkę z wąskim, białym kołnierzem. Głowa osadzona na długiej szyi delikatnie przechyla się w prawą stronę. Artysta, tworząc portret, nie dba o realizm przedstawienia i proporcje. Cała postać jest wydłużona, co podkreśla jej subtelny, delikatny charakter. Malarz chciał, aby całe skupienie odbiorcy pozostało na postaci dziewczyny, dlatego tło obrazu tworzą rozmyte, szare plamy. Podzielił je na trzy części: dwie duże, szare płaszczyzny i mały fragment ciemnej czerwieni w dolnym, lewym rogu. Dominantę stanowi jasna, ciepła plama twarzy i szyi modelki, namalowana przy pomocy żółci, pomarańczy i jasnych czerwieni. Artysta swój obraz stworzył przy pomocy drobnych pociągnięć pędzla.

Ćwiczenie 1

RT72FS54ALLTC

Zapoznaj się z opisem obrazu „Dziewczyna w marynarskiej bluzce”, a następnie uzupełnij tekst wybranymi hasłami. Tekst do uzupełnienia: Portret „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” przedstawia młodą dziewczynę o nienaturalnie wydłużonych proporcjach. Przeważnie ludzie „Tu uzupełnij.” Jej twarz jest „Tu uzupełnij” namalowana, jednak wyraża głębokie emocje. Amedeo Modigliani w portrecie „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” prezentuje „Tu uzupełnij” podejście do tematu portretowania. Możliwe odpowiedzi: 1. realistycznie, 2. abstrakcyjne, 3. tak wyglądają, 4. realistyczne, 5. tak nie wyglądają, 6. nierealistycznie, 7. abstrakcyjnego, 8. nierealistyczne.

Zapoznaj się z opisem obrazu „Dziewczyna w marynarskiej bluzce”, a następnie uzupełnij tekst wybranymi hasłami. Tekst do uzupełnienia: Portret „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” przedstawia młodą dziewczynę o nienaturalnie wydłużonych proporcjach. Przeważnie ludzie „Tu uzupełnij.” Jej twarz jest „Tu uzupełnij” namalowana, jednak wyraża głębokie emocje. Amedeo Modigliani w portrecie „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” prezentuje „Tu uzupełnij” podejście do tematu portretowania. Możliwe odpowiedzi: 1. realistycznie, 2. abstrakcyjne, 3. tak wyglądają, 4. realistyczne, 5. tak nie wyglądają, 6. nierealistycznie, 7. abstrakcyjnego, 8. nierealistyczne.

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na proporcje: portret nie przedstawia wiernego odzwierciedlenia postaci. Zwróć również, aby użyć właściwej formy gramatycznej.

Pokaż odpowiedź

Do wpisania po kolei: tak nie wyglądają; nierealistycznie; nierealistyczne.

Ćwiczenie 1

R19FD63GQ2OJV

Zapoznaj się z opisem obrazu „Dziewczyna w marynarskiej bluzce”, a następnie uzupełnij tekst wybranymi hasłami. Tekst do uzupełnienia: Portret „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” przedstawia młodą dziewczynę o nienaturalnie wydłużonych proporcjach. Przeważnie ludzie „Tu uzupełnij.” Jej twarz jest „Tu uzupełnij” namalowana, jednak wyraża głębokie emocje. Amedeo Modigliani w portrecie „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” prezentuje „Tu uzupełnij” podejście do tematu portretowania. Możliwe odpowiedzi: 1. realistycznie, 2. abstrakcyjne, 3. tak wyglądają, 4. realistyczne, 5. tak nie wyglądają, 6. nierealistycznie, 7. abstrakcyjnego, 8. nierealistyczne.

Zapoznaj się z opisem obrazu „Dziewczyna w marynarskiej bluzce”, a następnie uzupełnij tekst wybranymi hasłami. Tekst do uzupełnienia: Portret „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” przedstawia młodą dziewczynę o nienaturalnie wydłużonych proporcjach. Przeważnie ludzie „Tu uzupełnij.” Jej twarz jest „Tu uzupełnij” namalowana, jednak wyraża głębokie emocje. Amedeo Modigliani w portrecie „Dziewczyna w marynarskiej bluzce” prezentuje „Tu uzupełnij” podejście do tematu portretowania. Możliwe odpowiedzi: 1. realistycznie, 2. abstrakcyjne, 3. tak wyglądają, 4. realistyczne, 5. tak nie wyglądają, 6. nierealistycznie, 7. abstrakcyjnego, 8. nierealistyczne.

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na opis proporcji w opisie: portret nie przedstawia wiernego odzwierciedlenia postaci.  Zwróć również, aby użyć właściwej formy gramatycznej.

Pokaż odpowiedź

Do wpisania po kolei: tak nie wyglądają; nierealistycznie; nierealistyczne.

R1GX8L6X7UVJN1

Ilustracja przedstawia kompozycję, w której miesza się abstrakcja z malarstwem figuratywnym. Płótno pokryte jest geometrycznymi kształtami, stworzonymi z czerwonych, cienkich linii, które układają się w uproszczoną postać człowieka o wielkiej okrągłej głowie, z wielkiej głowy wychodzą linie. Oczy stanowią dwa czarne kółka. Tło jest żółto‑pomarańczowe plama wypływa z lewej strony i zalewa większą część obrazu. Okala ją jasnobeżowa plama z widoczną strukturą włókien płótna. Krawędź zetknięcia obu plam artysta przykrył namalowanym szerokim gestem, poszarpanym pasem białej farby.

R1C2H7QUBQLUA1

Obraz przedstawia dwoje małżonków. Giovanni di Nicolao Arnolfini [czyt. dżiowanni di nikolao arnolfini] i jego żona Giovanna Cenani [czyt. dżiowanna cenani] stoją we wnętrzu pokoju oświetlanego światłem wpadającym przez okno z lewej strony. Na parapecie okna i komodzie stojącej pod nim leżą pomarańczowe owoce. Kobieta w zaawansowanej ciąży jest ubrana w zieloną suknię z trenem, przepasaną pod piersiami brązowym paskiem. Lewą rękę trzyma na brzuchu, materiał układa się w fałdy. Suknia ma wycięcia na ręce obszyte szarym futrem. Pod spodem kobieta nosi jeszcze drugą, niebieską suknię, widać tylko jej rękawy. Na głowie ma białą chustę wykończoną koronką, włosy są całkowicie pod nią schowane. Jej blada, pucołowata twarz zwrócona jest w kierunku męża stojącego po jej prawej stronie i któremu podaje prawą dłoń. Mąż ubrany jest w ciemnofioletową pelerynę wykończoną brązowym futrem. Na głowie ma duży czarny kapelusz z szerokim rondem. Poważną twarz ma zwróconą na wprost, a oczy lekko przymknięte. Unosi prawą dłoń w geście powitania, lewą przytrzymuje dłoń żony. Za kobietą, po prawej, znajduje się łoże z baldachimem pokryte czerwoną tkaniną, przy którym wisi mała miotełka. Na ścianie, z tyłu między małżonkami wisi okrągłe i wypukłe lustro, w którym odbija się scena obrazu. Można w nim dostrzec dwie osoby stojące w drzwiach pokoju, w tym malarza tej sceny. Nad lustrem, na suficie, wisi metalowy, bogato zdobiony żyrandol, na którym pali się tylko jedna świeca. Między małżonkami stoi kudłaty, brązowy, mały piesek. Obok męża leżą saboty, a za małżonkami klapki domowe kobiety. Nad zwierciadłem znajduje się napis - sygnatura malarza, pod nim ława przykryta czerwonym suknem. Ściany pomieszczenia są beżowe, sufit drewniany.

Jan van EyckJan Van EyckJan van Eyck swoim portretom nadawał cechy scen religijnych lub rodzajowych.

Zwracał uwagę na nastrój i charakterystykę otoczenia, w którym każdy przedmiot posiadał swoje symboliczne znaczenie.

Takim obrazem był np. „Portret małżonków Arnolfinich

Ilustrację, na której znajduje się obraz - możesz zobaczyć obok.
To przykład portretu podwójnego.

Z kolei obraz Diego VelazquezaVelazquezaVelazqueza , który znajduje się na ilustracji poniżej - jest przykładem portretu zbiorowego.

Portret w fotografii

RMOTeJScl7AV91

Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę w potarganych, dłuższych, siwych włosach. Ma sumiaste wąsy. Ubrany jest w tweedową [czyt. tłidową] marynarkę. Jego twarz jest poorana zmarszczkami, oczy wyrażają rozbawienie.

Portret jest również klasycznym tematem w fotografii.

Zdjęcie Alberta Einsteina (czytaj: ainsztajna) autorstwa  Orrena Jacka Turnera [czytaj: orena dżaka tenera] jest jednym z najczęściej reprodukowanych portretów sławnego fizyka.

Autoportret

Szczególnym rodzajem portretu jest autoportret. W obrazie tym artysta maluje samego siebie. Niektórzy malują swoje portrety wiele razy i dzięki temu uzyskujemy wiele informacji. Takim artystą był na przykład Vincet van GoghVincenta van GoghaVincet van Gogh [ czytaj: winsent wan - choh] w galerii poniżej znajdują się jego dwa autoportrety.
Poza tym w galerii autoportretów znajdziesz  Marcello Baciareli'egoMarcello Baciareli'egoMarcello Baciareli'ego,

Rl0nrQDAFAZPZ

Ilustracja interaktywna przedstawia „Autoportret” Marcella Baciarelliego [czyt. marczella baczareljego]. Ukazuje malarza w półprofilu. Jest ubrany w płaszcz obszyty futrem i czapkę konfederatkę także obszytą futrem. Z boku spod czapki wychodzą kręcone, jasne włosy. Pod szyją ma zawiązaną białą apaszkę. Lewa dłoń w geście retorycznym skierowana jest na zewnątrz. Również poza obraz kieruje się wzrok artysty. Tło obrazu jest ciemnozielone. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Twarz jest ukazana w lekkim zwrocie w prawo. Głowa jest nieznacznie obrócona w bok, prawy profil jest bardziej oświetlony..

Ilustracja interaktywna przedstawia „Autoportret” Marcella Baciarelliego [czyt. marczella baczareljego]. Ukazuje malarza w półprofilu. Jest ubrany w płaszcz obszyty futrem i czapkę konfederatkę także obszytą futrem. Z boku spod czapki wychodzą kręcone, jasne włosy. Pod szyją ma zawiązaną białą apaszkę. Lewa dłoń w geście retorycznym skierowana jest na zewnątrz. Również poza obraz kieruje się wzrok artysty. Tło obrazu jest ciemnozielone. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Twarz jest ukazana w lekkim zwrocie w prawo. Głowa jest nieznacznie obrócona w bok, prawy profil jest bardziej oświetlony..

R1ZyIA1MPHNKP

Ilustracja przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Został ujęty w półprofilu, ma rudą brodę i krótkie włosy, zaczesane do góry. Twarz pociągła, poorana zmarszczkami z bujnym, rudym zarostem. Oczy niebieskie, patrzą przenikliwie w dal, usta zaciśnięte. Mężczyzna nosi szaro‑niebieską marynarkę, kamizelkę i bladoróżową koszulę. Tło obrazu jest zielono‑niebiesko‑białe, namalowane krótkimi pociągnięciami pędzla, sprawia wrażenie, jakby falowało za postacią.

R1dziUPSrpDVr

Ilustracja przedstawia mężczyznę w średnim wieku ujętym z półprofilu, skierowanego w lewą stronę. Ubrany jest w zielony, gruby żakiet, a na głowie ma niebieską czapkę z futrzanym daszkiem, podwiniętym do góry. Lewe ucho malarza jest przewiązane bandażem. W tle znajduje się fragment wnętrza, w którym wisi obraz i znajdują się sztalugi. Po prawej stronie znajduje się fragment szaroniebieskich drzwi.

Polecenie 3

RV3JZM2QF3PTA1

Ilustracja przedstawia aparat fotograficzny. Znajduje się on na stole.

RQBSD82XMVAXR

Zrób zdjęcia wybranej osobie (mogą być autoportrety).
Pamiętaj o odpowiednim wyborze ujęcia – przedstaw portretowaną osobę z profilu, en face lub en trois quarts.
Wykorzystaj też atrybut, który może być trzymany w ręce.
Modela możesz umieścić na tle okna albo wykorzystać samą ramę. Pracę dodaj do portfolio.
Nadaj tytuł fotografii i wpisz w polu poniżej.
Potrzebne będą:
- aparat,
- lustro,
- różne przedmioty mogące być atrybutem, np. książka, piłka, kalkulator.

R141S9SD7Q3U8

Ilustracja przedstawia lustro we framudze. Jest ono prostokątne.

Polecenie 3

RnECAasrLv9hg

Zaprojektuj wykonanie autoportretu. Napisz w polu poniżej jakie ujęcia zaplanujesz (minimum trzy).

wróć do spisu treści

Akt

RM3mnKy4RWQrK1

Obraz Lucasa Cranacha "Nimfa" przedstawia nagą kobietę odpoczywającą na trawie w lesie nad wijącą się rzeczką. Pod głową ma złożoną suknię, założyła nogę na nogę i rękę pod głowę - śpi. Ma młode ciało, delikatne, jakby trochę przeźroczyste. W prawym rogu stoi wysokie drzewo, o szeroki pień oparto kołczan ze strzałami. Przy drzewie znajdują się dwie kuropatwy, szukające ziaren. Po lewej stronie widać skałę i krzewy. W tle znajduje się źródło, które rozlewa się w meandrującą rzeczkę, którą otacza zieleń.

Akt jest to przedstawienie nagiego ciała ludzkiego w sztuce, zazwyczaj wykonane w oparciu o studium z natury.  Akt jest jednym z najważniejszych tematów malarskich w dziejach sztuki, oraz podstawowym tematem rzeźby.

Akt może pojawić się jako samodzielny temat bądź jako część większej kompozycji. Jest uważany za podstawę artystycznego wykształcenia.

wróć do spisu treści

Scena rodzajowa

Tematem może być także scena rodzajowa, czyli przedstawienie codziennego życia, obyczajów, obrzędów, pracy, wypoczynku i zabawy. Zwykle anonimowe osoby przedstawione są podczas wykonywania zwykłych czynności.

Niżej zamieszczono obraz Pietera Bruegla Starszego przedstawiający alegoryczną scenę walki karnawału z postem.
Można to dzieło odczytywać również jako wierny zapis tego, co działo się w czasie karnawału na placu nowożytnego miasta. W tłumie jest także postać błazna. Możemy zauważyć wiele szczegółów, np.: atrybuty błazna: czapkę z oślimi uszami lub kogucim grzebieniem, dzwonki przyczepione do kolorowego kubraka i czapki, barwny, jaskrawy ubiór czy berło nazywane cepem.

R1cXmpy81jwjE

Ilustracja przedstawia rynek średniowiecznego miasta, na którym kotłuje się tłum ludzi. Są tam kobiety i mężczyźni oraz dzieci, wszyscy coś robię Lewa strona obrazu to Karnawał, a prawa - Post. Na pierwszym planie znajdują się dwaj mężczyźni: jeden otyły siedzi na beczce, trzyma w prawej ręce rożen z głową prosięcia, pieczoną kaczką i kiełbasą. Po przeciwnej stronie znajduje się wychudzona postać - uosobienie Postu. Siedzi ona na tronie na czerwonej platformie na kółkach, którą ciągną kobieta i mnich. Na platformie porozrzucane są suchary i precle. Postać w prawej ręce trzyma łopatę piekarską, na której leżą dwa śledzie. Ubrana jest w szary habit, przepasany różańcem, a na głowie ma ul. Obu postaciom towarzyszy grono zwolenników. Kobiety i mężczyźni znajdujący się na obrazie wykonu różne czynności: grają w kości, noszą worki, młócą cepami zboże, ciągną wózki, rozmawiają, grają na instrumentach, smażą jajecznicę, zbierają datki, kłócą się, krzyczą, stoją w kolejce do straganu, tańczą. Wśród ludzi są osoby kalekie bez nóg i rąk, podpierają się prowizorycznymi kulami. Między ludźmi biegają dzieci, przy studni stoi świnia oraz w koszyku leżą nieżywe duże ryby. Przy karczmie kłębi się wielu ludzi. Po stronie Postu znajdują się postacie z klekotkami. Nieco powyżej ukazany jest człowiek bez nogi, a nad nim krzycząca kobieta. W koszyku na plecach ma małpkę. Z kościoła bocznymi drzwiami wychodzi tłum pokutników. W centrum obrazu błazen z pochodnią prowadzi parę poważnych przechodniów. W tle znajdują się kamieniczki miasta zbudowane z cegieł. W prawym rogu widać fragment kościoła, do którego wchodzą i wychodzą ludzie.

Rf1CC0oVuWL4Q1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pietera Bruegela Starszego „Taniec chłopski”. Po lewej stronie obrazu znajduje się grajek z dudami. Towarzyszy mu postać z dzbanem wina. U jego boku tańczy kobieta z dziewczynką. Za nimi, przy stole chłopi żywo rozmawiają przy kuflach. Po prawej stronie postacie są większe, tańczą trzymając się za ręce. W tle wszyscy się bawią. Przy ulicy stoją wiejskie domy, a na horyzoncie widnieje kościół z wieżą. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z nutą - ósemką. Po odwróceniu obrazu pojawia się informacja: odgłosy wiejskiego wesela i odtwarza się nagranie muzyczne o weselnym charakterze, zagranym na instrumentach ludowych. Słychać także gwar rozmów.

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Pietera Bruegela Starszego „Taniec chłopski”. Po lewej stronie obrazu znajduje się grajek z dudami. Towarzyszy mu postać z dzbanem wina. U jego boku tańczy kobieta z dziewczynką. Za nimi, przy stole chłopi żywo rozmawiają przy kuflach. Po prawej stronie postacie są większe, tańczą trzymając się za ręce. W tle wszyscy się bawią. Przy ulicy stoją wiejskie domy, a na horyzoncie widnieje kościół z wieżą. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z nutą - ósemką. Po odwróceniu obrazu pojawia się informacja: odgłosy wiejskiego wesela i odtwarza się nagranie muzyczne o weselnym charakterze, zagranym na instrumentach ludowych. Słychać także gwar rozmów.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DaD3fWb8A

RBmttRMuQdoSc

Ilustracja przedstawia fragment uliczki średniowiecznego miasteczka. Ulica ciągnie się bardzo daleko. Na pierwszym planie znajduje się niewielki plac nad kanałem, otoczony kamieniczkami, na którym bawią się dzieci, jest ich bardzo dużo. Są tam chłopcy i dziewczynki. Do zabawy wykorzystują różne przedmioty, m.in. kawałki drewna, kości, obręcze, beczki, kije. Bawią się w grupach i pojedynczo, gonią się, przewracają, biją, skaczą, siedzą, gimnastykują się, przeciągają sznurek, rozmawiają gestykulując. Nad kanałem na łące stoją dziewczynki, które kręcą się w kółko, ich spódnice ładnie wirują. W tle znajduje się budynek z drewnianym gankiem z przodu i arkadami. Z budynku po lewej stronie wyglądają gapie. Zabawy ciągną się w głąb ulicy zajmującej prawą część obrazu.

Poniżej „Święto trąbek” Aleksandra Gierymskiego. Malarz na tle pięknego pejzażu ukazał scenę rodzajową, przedstawiającą żydowskie święto.

R1SAZVe2ouF131

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Święto trąbek I”, autorstwa Aleksandra Gierymskiego. Płótno ukazuje judaistyczny obrzęd oczyszczenia z grzechu. Na pierwszym planie, po prawej stronie płótna znajduje się port na rzece, pełen przycumowanych łodzi i tratew. Po lewej stronie, na piaszczystym brzegu artysta namalował tłum rozproszonych postaci, modlących się żydów w długich, ciemnych płaszczach. Niektórzy z nich modlą się pojedynczo, stojąc z otwartymi książkami w rękach, inni natomiast zgromadzeni są w grupkach. Dalej, nad brzegiem znajduje się kilka domków otoczonych drzewami. W tle za rzeką rozciąga się pas rudawych pól zwieńczony lasem, nad którym góruje żółto‑złote niebo poprzecinane pasami niebiesko‑różowych chmur. Obraz jest typowym przykładem sztafażu, gdzie umieszczone w pejzażu postacie ludzi stanowią jedynie jego element, a nie główny temat dzieła. Artysta przy pomocy ciepłej palety barw ukazał nastrój zapadającego zmierzchu.

wróć do spisu treści

Tematyka mitologiczna

R1TKNVWSfN84J1

Ilustracja przedstawia nagą kobietę, Wenus, stojącą na wielkiej muszli w otoczeniu trzech osób. Kobieta jest rudowłosa, zgrabna i bardzo piękna, łono przykrywa włosami, prawą ręką zakrywa piersi. Po prawej stroni stoi kobieta również rudowłosa, ubrana w kwiecistą suknię, w ręku trzyma powiewającą pelerynę, którą zamierza osłonić nagość Wenus. Z lewej strony unoszą się w powietrzu dwie postacie ze skrzydłami, naga kobieta i mężczyzna są okryci jedynie zwojami szarego materiału. Mężczyzna dmucha na Wenus. Dookoła nich krążą w powietrzu bladoróżowe kwiatki. Centralna, tytułowa postać zbliża się do brzegu na muszli dzięki wiatrowi. Tło stanowi morze i niebo, z prawej strony widać brzeg i rosnące na nim długie drzewa.

Inspiracje dla dzieła malarskiego można również zaczerpnąć z mitologii.

Scena mitologiczna obrazuje różne postacie i wątki, jak na przykład na ilustracji powyżej: narodziny bogini Wenus.

wróć do spisu treści

Tematyka historyczna

Malarstwo historyczne przedstawia sceny związane z wydarzeniami historycznymi dotyczącymi dziejów państw, narodów i wybitnych osobistości.

RtsukeeeHwnyi

Ilustracja przedstawia scenę hołdu pruskiego, która odbyła się w 1525 r. na dziedzińcu Wawelu w Krakowie. Na podeście przykrytym czerwonym suknem siedzi król Polski Zygmunt I Stary w złotym stroju, w koronie na głowie, przed nim klęczy z ręką wyciągniętą na Biblii w srebrnej zbroi mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern. Trzyma w ręku chorągiew z czarnym orłem na białym tle. Za mistrzem klęczą dwaj dworzanie, przytrzymujący płaszcz. Za nimi siedzi królowa Bona w zielono‑złotej sukni z koroną na głowie i berłem w ręku. Po prawej stronie, za królem stoi na stołku, ubrany w czerwoną suknię pięcioletni syn króla Zygmunt August, który słucha z uwagą odzianego na czarno Piotra Opalińskiego, ochmistrza dworu. Za nimi infule biskupiej biskup krakowski Piotr Tomicki. Przed królewiczem siedzi zadumany błazen Stańczyk w czerwonym kostiumie w czapce błazeńskiej na głowie. Podparł głowę prawą ręką i zdaje się nad czymś głęboko zastanawiać. Scenę otaczają liczni dworzanie, duchowni, kobiety. Wszyscy przyglądają się scenie z uwagą.W lewym dolnym rogu Bartolomeo Berrecci trzyma dokumenty z królewską pieczęcią.

RyatBERkT3AKt1

Ilustracja przedstawia obraz Eugène Delacroix [czytaj: użen delakrła] „Wolność wiodąca lud na barykady”. Na polu walki, leżą zabici mężczyźni, za nimi biegną do walki mężczyźni, których prowadzi kobieta, trzymająca w prawej ręce flagę niebiesko‑biało- czerwoną w lewej karabin z bagnetem. Odwróciła głowę i patrzy w lewo na biegnących za nią mężczyzn. Nosi ciemnożółtą suknię przewiązaną czerwoną szarfą, rękawy zsunęły się z ramion obnażając piersi. Mężczyźni otaczający kobietę noszą codzienne ubrania, nie mają mundurów. Wśród nich są dwaj chłopcy, jeden trzyma patyk, biegnie krzycząc, drugi z dwoma pistoletamiDwaj z prawej strony kobiety, to dorośli, W oddali widoczne są budynki. Tło stanowi ciemne niebo i kłębiący się dookoła dym.

Czasem malarze  przedstawiali abstrakcyjne idee i pojęcia, jako postacie ludzkie. To tzw. personifikacja, czyli uosobienie. Obraz Eugène DelacroixEugène DelacroixEugène Delacroix pod tytułem „Wolność wiodąca lud na barykady” z 1830 r., przedstawia uosobienie wolności w postaci kobiety ze sztandarem.

Szczególnym rodzajem malarstwa historycznego jest malarstwo batalistyczne, czyli dotyczące scen wojennych oraz życia ludzi uczestniczących w walkach.

R1El1X2MeQeG7

Ilustracja przedstawia obraz Piotra Michałowskiego „Szarża w wąwozie Somosierra”. Ukazuje żołnierzy w mundurach ułańskich przeprawiających się konno przez przełęcz, w oddali widać łuny pożarów. Kolumna zatacza łuk i zanika w głębi. Wokół oddziału wznoszą się tumany rdzawobrunatnego kurzu. Kolorystyka dzieła jest ciepła, dominują w niej czerwienie, rdzawe brązy i żółcienie. Ciemniejsze tony znajdują się w dole dzieła.

wróć do spisu treści

Tematyka religijna

Tematyka religijna związana jest z postaciami religijnymi, ich życiem i sposobami ich przedstawienia. W okresie średniowiecza sztuka była niemal wyłącznie religijna. W późniejszych okresach sztuki można również spotkać dzieła podejmujące tematykę religijną.

R1D22XR71POBB

Ilustracja przedstawia Ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. Podstawę Ołtarza stanowi przedstawienie drzewa genealogicznego Chrystusa i Maryi. Szafę nastawy zdobią cztery skrzydła, z których dwa (zewnętrzne) są nieruchome. Otwarta szafa obrazuje tajemnice Radości Maryi - od Zwiastowania do Zesłania Ducha Świętego - na skrzydłach, z wielką plastyczną sceną Zaśnięcia Maryi Panny w otoczeniu Apostołów - w centrum, Wniebowzięciem i Koronacją w asyście św. Wojciecha i św. Stanisława - powyżej.

RAN4DC156POD1

Ilustracja przedstawia ikonę Andrzeja Rublowa „Trójca Święta”. Ukazuje anioły przy stole, pochylone nad pucharem, w którym znajduje się głowa baranka. Aniołowie reprezentują trzy Osoby Boskie - Ojca Syna i Ducha Świętego. Każda z postaci trzyma laskę, atrybut anioła - symbol posłania . W tle widoczne są trzy elementy: namiot Abrahama (również świątynia), dąb Mamre i skała.

R3zl9isIL3jBl

Zdjęcie przedstawia rzeźbę Matki Boskiej. Maryja została ukazana na tronie. W prawej ręce trzyma jabłko, a lewą podtrzymuje Dzieciątko, które wykonuje gest błogosławieństwa. Matka Jezusa odziana jest w długą tunikę do stóp o długich rękawach, ponadto ma zawieszoną na ramionach tzw. palię . Fałdy szat są gęste, dobrze widoczny jest zarys kolan i nóg Marii oraz Dzieciątka pod materiałem rzeźby. Głowa Matki Bożej jest okryta welonem, twarz i uszy są odsłonięte. Jezus odziany jest w długie szaty. Jego głowę otacza ozdobna aureola. Jezus trzyma w lewej ręce księgę, którą lekko przytula do piersi. Księga zdobiona jest kamieniami szlachetnymi. Jezus leży w poprzek i spogląda na Matkę.

R1NSoyYomDjLA

Zdjęcie przedstawia rzeźbę Marii. Matka Boska trzyma na kolanach ciało martwego Jezusa. Jezus odchylony jest ku lewej krawędzi głową, oczy ma półzamknięte, usta lekko rozwarte, widoczne włosy z koroną cierniową lekko falujące, spływające w stronę karku i brody. Widoczna rana pod lewą piersią, z której wypływa krew. Ręce złożone na krzyż na tunice oplatającej pas. Krew spływa po udach i kolanach. Widoczne na dłoniach rany od gwoździ. Bolejąca Matka lewą dłonią chwyta za spód woalki, opadający na wysokość mostka. Patrzy z bolejącym wzrokiem na ciało syna. Szaty długie, zakrywające całe ciało, falujące, koloru białego, niebieskiego ze złotymi opaskami.

wróć do spisu treści

Abstrakcja

R1HQfIdPLLqJi1

Ilustracja przedstawia obraz Wasyla Kandinsky’ego „Pierwsza akwarela abstrakcyjna”. Ukazuje abstrakcyjną pracę złożoną z plam i linii, swobodnie rozmieszczonych, o różnej wielkości. Plamy sprawiają wrażenie dynamicznych, delikatnych. Ich układ jest luźny, ale można spostrzec, że sprawiają wrażenie kierunku z lewego dolnego do prawego rogu. Tło jest jasne, kremowe, a plamy są wykonane w różnych odcieniach i barwach.

R1300qH5sLkxD1

Ilustracja przedstawia obraz Thea van Doesburga „Counter Composition XV”. Ukazuje on abstrakcyjne dzieło, podzielone skośną siatką z wydzielonymi czterema polami o większej powierzchni w kolorach: czerwonym, czarnym, żółty i niebieskim.

Abstrakcja - to zupełne odejście od przedstawiania rzeczywistości.
Akwarela na ilustracji powyżej jest pierwszym obrazem tego rodzaju. Jej autorem jest Wasilly Kandinsky [czytaj: wasili kandinski].

Abstrakcja może mieć różne oblicza. Oprócz wrażeniowej tak zwanej lirycznej, gorącej formy wypływającej z gestu, czyli abstrakcji niegeometrycznej, może być również kompozycją z linii, figur i brył geometrycznych.
Taki rodzaj abstrakcji nosi nazwę abstrakcji geometrycznej - jak na ilustracji znajdującej się obok.

R10ZYST3adgGa

Ilustracja przedstawia obraz László Moholy‑Nagy[czytaj: laszlo moholi nodżi] „A 18”. Ukazuje różne, kolorowe geometryczne kształty, przenikające się i nachodzące na siebie. Przestrzeń podzielona jest na trzy pola: dolny, lewy róg zajmuje czarny trójkąt, a w górnej części tło dzieli się pionowo na dwie jasne płaszczyzny.

wróć do spisu treści

Pejzaż

R1DzPX5RxnRXB1

Ilustracja przedstawia krajobraz nad rzeką w piękny, słoneczny dzień. Na wzgórzu nad rzeką wznosi się niewielki pałacyk z okrągłą basztą, do którego prowadzi ścieżka od rzeki. Wokół rosną drzewa. Pałacyk odbija się w leniwie płynącej wodzie. Na pierwszym planie, po drugiej stronie rzeki pasą się i wylegują cztery krowy. Środkiem rzeki płynie niewielka łódź z trojgiem ludzi.

Pejzaż w malarstwie to przedstawienie krajobrazu. 
Wrażenie przestrzeni budowane bywa często poprzez zastosowanie perspektywy zbieżnej, a także powietrznej i malarskiej.

Kompozycja otwarta najczęściej stosowana w malarstwie pejzażowym sugeruje, że obraz jest jedynie fragmentem większej całości, wykraczającej poza jego ramy.

RsdgnNqd4Skxp

Obraz przedstawia trzech malarzy siedzących tyłem do widza, jeden za drugim na wzgórzu i malujących górski krajobraz. Na pierwszym planie widać powalony pień, obok skórzaną torbę na przybory malarskie. W centrum obrazu znajduje się malarz siedzący pod parasolem przed sztalugą. Prawą ręką maluje coś na płótnie, w lewej trzyma paletę z farbami, przed nim, w oddali widać jeszcze dwóch malarzy, ostatni nie ma parasola, za to wyróżnia się czerwoną koszulą . Wszyscy trzej siedzą przy sztalugach, mają kapelusze słomkowe na głowach. W tle widać ciemne góry. Połowę obrazu zajmuje pochmurne niebo z ciemnymi chmurami zbierającymi się nad górami.

RkEUe5YGJHRB9

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Pożar Izby Lordów i Izby Gmin”, autorstwa Wiliama Turnera [czytaj: łyliama ternera]. Płótno ukazuje żółto‑pomarańczową łunę pożaru unoszącą się nad rzeką. Ogień odbija się w falach. W dolnej partii kompozycji artysta przy pomocy ciemnych czerwieni, granatów i brązów namalował zatokę z portem. Horyzont zamyka most z arkadami, który ginie w płomieniach szalejącego w centrum pejzażu ognia. Obraz namalowany został szybkimi, dynamicznymi pociągnięciami pędzla. Kontrast pomiędzy gorącymi żółciami i oranżami płomieni, a chłodnym błękitem nieba, potęguje grozę ukazanego przez artystę żywiołu.

Ciekawostka

Niektóre pejzaże są wzbogacane postaciami ludzkimi bądź sylwetkami zwierząt, które uzupełniają kompozycję, ale nie wprowadzają nowych znaczeń do głównego przesłania dzieła. Te dodatkowe komponenty to tzw. sztafaż.

RdNw9NccXKDAU

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Las Fontainebleau [czytaj: fątęblo]”, autorstwa Jean Baptiste Camille Corot [czytaj: żą baptist kamij koro]. Płótno ukazuje pejzaż wiejski. Na pierwszym planie znajduje się staw otoczony porośniętymi roślinnością głazami. Na drugim brzegu artysta namalował zagajnik z rozłożystymi, liściastymi drzewami. Po lewej stronie kompozycji, nad taflą wody zatrzymała się łaciata, biało‑brązowa krowa. Po prawej stronie znajduje się reszta idącego do wodopoju stada. Nad pejzażem góruje niebieskie niebo zasnute kłębami gęstych, białych chmur. Obraz jest typowym przykładem sztafażu, gdzie umieszczone w pejzażu postacie ludzi i zwierząt, stanowią jedynie jego element, a nie główny temat dzieła. Kompozycja utrzymana została w ciepłej, wąskiej gamie barw z dominantą zieleni.

Ważne!

Malarstwo pejzażowe ma swoją długą historię, choć początkowo przez wiele stuleci krajobraz pojawiał się jedynie jako tło przedstawień historycznych lub religijnych. Dopiero w XVI wieku jego rola wzrosła i zaczęto odwzorowywać naturę jedynie dla jej piękna.

W Polsce malarstwo pejzażowe rozwinęło się najpełniej w II połowie XIX wieku.

R1a26nROcZdly

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Pole maków”, autorstwa Claude'a Moneta [czytaj: kloda mone]. Dzieło ukazuje dwie kobiety spacerujące z dziećmi po łące pełnej wysokich, szaro‑zielonych traw i czerwonych maków. Kobiety wędrują w dużej odległości od siebie. Pierwsza, znajdująca się z przodu, ubrana jest w jasnofioletową suknię oraz żółty kapelusz z ciemną wstążką. W dłoni trzyma jasnoniebieską parasolkę. Obok niej stąpa dziecko w kapelusiku. Druga postać znajduje się w oddali, na szczycie ukwieconego pagórka. Ubrana jest w ciemną suknię i jasny kapelusz. Jej też towarzyszy dziecko. Na horyzoncie artysta namalował kępy zielonych drzew, pomiędzy którymi pośrodku kompozycji znajduje się wysoki, biały domek z czerwonym dachem. Nad pejzażem widać niebieskie niebo zasnute kłębami gęstych, białych chmur. Obraz namalowany został techniką puentylistyczną, przy pomocy drobnych pociągnięć pędzla. Malarz nie skupiał się na detalu. Za pomocą płaszczyzn swobodnie nakładanego koloru starał się oddać nastrój uchwyconego pejzażu. Kompozycja utrzymana została w ciepłej, przygaszonej gamie barw z akcentami czerwieni maków.

RRBE8PNGXNNDP

Obraz przedstawia wędrowca stojącego nad rzeką. Na pierwszym planie, z prawej strony obrazu, znajduje się mężczyzna opierający się o zakrzywiony kij. Po lewej stronie widoczny jest mostek i rzeczka, która pod nim płynie. W oddali budynki.

R1LMUR3UXFCOH1

Na obrazie wiejska chata i studnia z żurawiem. Na pierwszym planie znajduje się studnia, przy której stoi kobieta w czerwonym fartuchu, trzymająca wiadro. Na podwórku pasą się kury. Na drugim planie, za kobietą, znajduje się wiejska chata z białymi ścianami i słomianym dachem. W tle widoczny jest liściasty las.

Podział typów pejzaży malarskich ze względu na sposób przedstawienia:

• pejzaż realistyczny, czyli odtworzenie otaczającej nas rzeczywistości (przykład na ilustracji obok);

• pejzaż fantastyczny czyli ten, który powstał w wyobraźni artysty, a następnie został przeniesiony na obraz (przykład na ilustracji powyżej)

W latach 70‑tych i 80‑tych XIX wieku pejzaż stał się głównym tematem francuskich impresjonistów.

RJ5qYsYPMWMAt1

Ilustracja przedstawia obraz Claude'a Moneta [czytaj: kloda moneta] „Impresja. Wschód słońca”. Ukazuje zatokę portową ze statkami w tle. Na wodzie płyną łodzie. Na niebie, lekko z prawej strony znajduje się czerwono‑pomarańczowe wschodzące słońce, odbijające się w tafli wody. Obraz utrzymany jest w niebiesko‑szarej, mglistej tonacji z pomarańczowym niebem w górnej partii dzieła. Zamglone powietrze o wschodzie słońca pozwala, dzięki zastosowaniu plam koloru, dostrzec wszystkie widoczne szczegóły portu. Szarawe tony, rozłożone szeroko i swobodnie, oddają efekt porannej mgły. Szerokie pociągnięcia pędzla rozcieńczonej, pomarańczowej farby, przez która prześwituje biały grunt, dają efekt blasku odbijającego się od tafli wody światła wschodzącego słońca. Obraz robi wrażenie szkicu, gdyż przedmioty są tylko zasugerowane swobodnymi maźnięciami pędzla.

Impresjonizm był kierunkiem w sztuce, w którym twórcy odrzucali tematykę historyczną, mitologiczną, biblijną, nie interesowały ich zagadnienia społeczne.
Artyści dążyli do uchwycenia ulotnej chwili, wrażenia związanego z działaniem zmieniającej się przyrody. Liczył się sposób malowania - szybki, aby uchwycić dany moment.
Dlatego artyści zwracali uwagę przede wszystkim na kolor i grę świateł. Obserwowali przyrodę, malowali najczęściej pejzaże, ludzi podczas odpoczynku.

Pejzaż marynistyczny, czyli marina

Pejzaż marynistyczny przedstawia morze, scenę rozgrywającą się na morzu (także z ukazaniem okrętów).

Ryae6M1ArgHqo

Ilustracja przedstawia okręty żaglowe na tle zbliżającej się burzy morskiej. W centrum marynistycznej kompozycji znajduje się łódź żaglowa, przechylona w prawo, gdyż napiera na nią ogromna fala zbliżającej się burzy, w oddali widać dwa żaglowce z opuszczonymi żaglami. Burza nadchodzi z lewej strony, na niebie kłębią się czarne chmury, po prawej stronie widać jeszcze kawałek bezchmurnego nieba i spokojnego morza. Łódź znajdująca się na pierwszym planie ma rozwinięty, żółtawy żagiel. Żaglowiec jest oświetlony światłem słońca, przebijającego się przez nadciągające skłębione, ciężkie chmury. Zamknięta kompozycja odznacza się dużą dynamiką. Artysta z niezwykłym realizmem ukazał grozę nadchodzącego sztormu. Dzieło utrzymane jest w chłodnej szaro‑niebiesko‑zielonej tonacji z wyraźnym akcentem ciepłej żółci żagla w centrum.

R1SB5bN6TvMMJ

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Port w Bordeaux” [czytaj: bordo]”, autorstwa Eugène Boudin. Marynistyczna kompozycja ukazuje port pełen zacumowanych żaglowców oraz łódek, nad którymi górują wysokie, szpiczaste maszty. Sylwetki statków odbijają się na drobno pofalowanej powierzchni wody. Gdzieniegdzie, na łodziach ukazane zostały małe sylwetki ludzi. Nad pejzażem góruje niebiesko‑szare niebo zasnute rozmytymi kłębami chmur. Obraz namalowany został luźnymi pociągnięciami pędzla. Malarz nie skupiał się na detalu. Za pomocą swobodnie nakładanego koloru starał się oddać nastrój pejzażu. Kompozycja utrzymana została w chłodnej, wąskiej gamie błękitów, czerni i szarości rozświetlanych jedynie biało‑żółtymi przetarciami chmur.

Weduta

RHjSrWRSI7TE01

Ilustracja przedstawia obraz Giovanniego Antonio Canala [czytaj: dżiowaniego antonio kanala] „Regaty na Grand Canal " [czytaj: grą kanal]. Ukazuje Wielki Kanał w Wenecji, który wypełniony jest licznymi gondolami. Przy brzegu czeka tłum osób. Symetrycznie, po obu stronach kanału, znajdują się budynki miejskie, ukazane w perspektywie zbieżnej. Lewa strona jest jasna - oświetlona promieniami słońca. Prawa pozostaje w cieniu. Tłem jest pogodne niebo z obłokami.

Weduta to przedstawienie ogólnego widoku miasta (panoramy) lub jego fragmentu, często z postaciami ludzi, tworzącymi jego klimat.

Malarze pejzaży miejskich posługiwali się z reguły perspektywą zbieżną (z punktem zbiegu na horyzoncie),
lub boczną (z dwoma punktami zbiegu).

R1JRtrv1ntlNy

Ilustracja przedstawia obraz olejny „Bulwar Montmarte [czytaj: mąmart]”, autorstwa Camille Pissarro [czytaj: kamij pisaro]. Otwarta kompozycja ukazuje zatłoczoną ulicę w dużym XIX wiecznym mieście, widzianą z góry. Przez środek obrazu biegnie szeroka ulica, otoczona z dwóch stron wysokimi kamienicami o jasnych elewacjach. Obie strony drogi zdobią szpalery drzew o wąskich pniach i drobnych, bezlistnych koronach. Chodniki zapełnia tłum przechodniów, natomiast po ulicy jadą konne bryczki. Pośrodku miejskiej ulicy stoją zapalone latarnie miejskie. Obraz namalowany został przy pomocy drobnych pociągnięć pędzla. Kompozycja utrzymana jest chłodnej, przygaszonej gamie szarości i błękitów ocieplonych gdzieniegdzie rdzawymi czerwieniami i ugrami.

wróć do spisu treści

Już wiesz:

• jak scharakteryzować malarstwo;

• określić, do jakich grup tematycznych należą i jakimi cechami wyróżniają się wskazane dzieła malarskie;

• jak zdefiniować pojęcia; akt, pejzaż, martwa natura, weduta, marina, nokturn, sztafaż, realizm, abstrakcja;

• jak rozpoznać wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów;

• co może wywierać wpływ na ekspresję dzieła;

• w jaki sposób wykorzystać środki wyrazu, takie jak światło i kompozycja, aby wykonać interesującą fotografię wybranego obiektu.

wróć do spisu treści

Potrafisz

• wskazać i omówić przykłady dzieł malarskich przedstawiających martwą naturę, pejzaż, portret, scenę rodzajową, abstrakcję, marinę, nokturn, wedutę;

• rozróżniać cechy i rodzaje kompozycji i odnajdywać je w naturze oraz w dziełach mistrzów;

• rozpoznawać i krótko charakteryzować użyte środki wyrazu plastycznego w dziełach przez artystów;

• rozpoznawać dzieła odwołujące się do rzeczywistości i zrywające z rzeczywistością (malarstwo fantastyczne, tematyka sakralna, mitologiczna, abstrakcja);

• wskazać, w jaki sposób w dziele sztuki została wyrażona ekspresja;

• opisać uczucia, które towarzyszą Ci przy odbiorze dzieła;

• rozpozawać tematykę dzieł malarskich;

• wykonać portret fotograficzny z zachowaniem zasad kompozycji, odpowiedniego oświetlenia, w ciekawym ujęciu charakteryzującym modela.

wróć do spisu treści

Słownik

wróć do spisu treści

Źródła

• sjp.pwn.pl

• encyklopedia.pwn.pl

Bibliografia

David Hockney, Wiedza Tajemna - Sekrety technik malarskich Dawnych Mistrzów, Universitas, Kraków 2006.

Patrick de Rynck, Jak czytać malarstwo, Universitas, Kraków 2005.

Sarah Carr‑Gomm, Słownik symboli w sztuce, Oficyna Wydawnicza READ ME, Warszawa 2001.

Wendy Backett, Historia malarstwa, Arkady, Warszawa 2007.

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/spotkanie-ze-sztuka–dziedziny-sztuk-plastycznych/D1AdsE7eP

• https://zpe.gov.pl/a/spotkanie-ze-sztuka–dziedziny-sztuk-plastycznych-cz-2/D14qpLtfJ

• https://zpe.gov.pl/a/nowatorskie-widzenie-swiata–o-dzielach-sztuki-ktore-zerwaly-z-tradycja/DmXpYXdfl

wróć do spisu treści