Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu kierowca mechanik, technik transportu drogowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu kierowca mechanik, technik transportu drogowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑zasobu jest przedstawienie dokumentacji wykorzystywanej podczas obsługi podróżnych, ich bagażu, ładunku i poczty oraz obsługi naziemnej statków powietrznych i współpracy ze służbami żeglugi powietrznej.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\textbf{TLO.02.}$ Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej wyodrębnionej w zawodzie Technik lotniskowych służb operacyjnych $3 1 5 4 0 6$

Podstawa programowa

$\textbf{TLO.02.}$ Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji:

• pozyskiwania oraz przekazywania informacji dotyczących działań operacyjnych w porcie lotniczym;

• prowadzenia działań operacyjnych zgodnie z obowiązującymi procedurami w celu zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych;

• współdziałania ze służbami żeglugi powietrznej;

• współpracy z podmiotami uprawnionymi do prowadzenia działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, w tym ochrony portu lotniczego przed aktami bezprawnej ingerencji;

$\textbf{TLO.02.2.}$ Podstawy działania lotniskowych służb operacyjnych

Uczeń:

2) planuje przebieg procesu transportu

$\textbf{TLO.02.4.}$ Prowadzenie działań związanych z obsługą operacyjną w porcie lotniczym

Uczeń:

1) posługuje się lotniskową dokumentacją operacyjną, mapami lotniczymi i planami lotnisk
4) stosuje procedury operacyjne obowiązujące w portach lotniczych
7) stosuje zasady planowania działania związanego z obsługą operacyjną portu lotniczego
8) wykonuje czynności operacyjne zgodnie z procedurami obowiązującymi w porcie lotniczym
14) stosuje zasady zapewnienia bezpieczeństwa realizowanych operacji lotniczych
15) sporządza dokumentację związaną z prowadzeniem działań operacyjnych

$\textbf{TLO.02.5.}$ Organizacja działań lotniskowych służb operacyjnych

Uczeń:

7) korzysta z dokumentacji lotniskowych służb operacyjnych

$\textbf{TLO.02.6.}$ Realizacja działań operacyjnych we współpracy ze służbami żeglugi powietrznej

Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza dane niezbędne do realizacji zadań służb żeglugi powietrznej korzystając z różnych systemów informatycznych

$\textbf{TLO.02.7.}$ Prowadzenie działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa w porcie lotniczym

Uczeń:

6) stosuje zasady powiadamiania i alarmowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa osób i mienia
8) uczestniczy w realizacji zadań służb operacyjnych w sytuacji zagrożeń

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDRchGN9FKWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału, odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które umożliwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Interaktywne narzędzia typu scenario‑based learning Obieg dokumentów w porcie lotniczymDfqjxoH6eInteraktywne narzędzia typu scenario‑based learning Obieg dokumentów w porcie lotniczym — to gra decyzyjna, w której uczeń przyjmuje role specjalisty ds. wyważania, koordynatora rejsu, specjalisty ds. załadunku lub reprezentanta agenta handlingowego. Dzięki grze będzie można dowiedzieć się o zasadach określających dozwolone i pożądane zachowania graczy (schematy przekazywania informacji, formularze dokumentów, schematy komunikacji uwzględniające typowe odstępstwa, typową komunikację pomiędzy: specjalistą ds. wyważania i koordynatorem rejsu (ramp agent'em); koordynatorem rejsu i specjalistą ds. załadunku; koordynatorem rejsu i specjalistą ds. operacyjnych, przedstawicielem agenta handlingowego odpowiedzialnego za obowiązkowe zgłaszanie zdarzeń lotniczych — MORS). W ramach gry zainstalowany jest symulator reakcji odzwierciedlający efekt poczynań graczy oraz zależności pomiędzy nimi. Gracz ma za zadanie poznać formularze, zasady i cele wypełnianych dokumentacji, schemat obiegu dokumentacji i cel ich zastosowania, procedury zmian w dokumentacji.

   Dokumentacja interaktywna Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczymDcZ0vZoyHDokumentacja interaktywna Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym umożliwia zaprojektowanie i wypełnienie: dokumentu wyważeniowego (Loadsheet), zgłoszenia zdarzenia lotniczego, instrukcji załadunku (Loading Instruction Report), depeszy o załadunku LDM (Load Distribution Message) oraz listy pasażerskiej (PIL/CIL).

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDck7lfP1PInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDvSMC1Pq4Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaDybEnRz0TPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDzFz8aI1dPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD1BZ3xA0fNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDmmKLOR7kInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik lotniskowych służb operacyjnych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych dokumentacją wykorzystywaną podczas obsługi podróżnych, ich bagażu, ładunku i poczty oraz obsługi naziemnej statków powietrznych i współpracy ze służbami żeglugi powietrznej.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”

• Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy.

• Każda z grup ma za zadanie zagrać w grę. W zależności od decyzji grupy będą wcielały się w różnych specjalistów.

• Uczniowie, realizując kolejne działania, zapoznają się z elementem treści teoretycznej przydatnej przy decyzji i podejmują decyzje z zadaniem.

• W przypadku błędnych decyzji zapoznają się z materiałem jeszcze raz i po raz kolejny wybierają. Grę kończą po $7$ poprawnie wykonanych (czasem złożonych z dwóch części) zadań.

• Po zakończeniu gry tworzą notatkę w postaci ścieżki poprawnych odpowiedzi, która pozwoliłaby im, przy kolejnym podejściu do gry, zaznaczyć poprawnie wszystkie odpowiedzi. Ważne jest, aby nauczyciel poprosił o „ścieżkę” jako historię, a nie tylko wynotowanie haseł 1‑a, 2‑b itd.

• Teraz uczniowie w grupach przygotowują dodatkowe zadania do materiału naśladując formułę z gry, ale konstruując zadania w inny sposób.

• Przekazują swoje zadania (bez odpowiedzi) grupie kolejnej (pierwsza — drugie i trzeciej, druga — trzeciej i pierwszej, a trzecia — pierwszej i drugiej).

• Grupy szukają w internecie odpowiedzi na zadania, które otrzymali od kolegów.

• Nauczyciel daje grupom na opracowanie zadań około $10$ minut.

• Nauczyciel podsumowując prosi uczniów o informację zwrotną dotyczącą tego, czego uczniowie się nauczyli.

• Dodatkowo dopytuje o formę pracy, w której szukali odpowiedzi na inne pytania niż te w grze, ale bliskie zadaniom z gry.

Dokumentacja interaktywna „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”

• Nauczyciel dzieli klasę na pięć zespołów. Każdy z zespołów będzie wypełniał dokumentację: pierwszy zespół dokument wyważeniowy (Loadsheet), drugi — zgłoszenie zdarzenia lotniczego, trzeci — instrukcję załadunku (Loading Instruction Report), czwarty — depeszę o załadunku LDM (Load Distribution Message), piąty — listę pasażerską.

• Nauczyciel prosi zespoły o to, aby każdy zespół zapoznał się z dokumentacją interaktywną.

• Zespoły uczniowskie wypisują kolejno niezbędne dane do wypełnienia dokumentu.

• Teraz nauczyciel prosi o to, aby każda z grup narysowała na kartce swój dokument i wpisała w niego inne niż w dokumencie interaktywnym dane/informacje. Uczniowie kolejno wymyślają do dokumentu dla swojej grupy inne niż dane zawarte w dokumentacji interaktywnej i wpisują w rysunek.

• Nauczyciel prosi o to, aby każda z grup narysowała na kartce po raz drugi dokument, nad którym pracuje, ale wpisała w niego kilka błędnych informacji tak, aby inna grupa dała się na to nabrać.

• Grupy przekazują sobie na wzajem poprawne i „błędnie wypełnione” druki.

• Zadanie polega na porównaniu otrzymanych dokumentów z dokumentacją interaktywną i wskazanie, który z przekazanych dokumentów nie jest poprawny i dlaczego (koniecznie uzasadniając).

• Grupy prezentują swoje „dochodzenie” na forum klasy.

• Po prezentacjach wszystkich grup nauczyciel prosi grupy o informacje zwrotne na temat poprawności dokumentacji. Przydziela punkty grupom, które poprawnie zidentyfikowały błędnie wypełnione dokumenty. Grupie, która „sprytnie” wprowadziła w błąd swoim dokumentem daje punkt za każdą „oszukaną” grupę.

• Finalnie nauczyciel jeszcze raz omawia dokumenty interaktywne wskazując, jak poprawnie wypełnić dokumentację.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu tworzenia list pasażerskich (PIL/CIL), przygotowania i wypełnienia oraz naniesienia zmian w Instrukcji załadunku (LIR), przygotowania Dokumentu wyważeniowego (LS) na podstawie podanych informacji, w tym danych zawartych w tabelach oraz wystawienia Zgłoszenia zdarzenia lotniczego. Każdy materiał multimedialny ma dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel dyskutuje z młodzieżą o różnych rodzajach dokumentacji zwiazanej z obsługą statku powietrznego w porcie lotniczym.

• Prosi o przykłady różnych rodzajów takich dokumentów, z którymi uczniowie się spotkali lub słyszeli.

• Zapisuje przykłady na tablicy, a potem wspólnie z uczniami przegląda dokumentacje interaktywną „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”, objaśniając, ale nie wypełniając jej.

• W jej trakcie podczas omawiania dokumentacji uczniowie rozwiązują ćwiczenie dedykowane do tego materiału. Uczniowie na przemian odpowiadają na pytania i notują właściwe odpowiedzi.

• Teraz dopiero nauczyciel prosi uczniów o uzupełnienie dokumentu interaktywnego (jako pierwszy proponuję zgłoszenie zdarzenia lotniczego) przez uczniów (jeden uczeń wypełnia dokument wyświetlony na tablicy interaktywnej, a reszta klasy koryguje błędy, które popełnia)

• Kolejnym krokiem jest analiza przykładów dokumentów zapisanych na wstępie zajęć na tablicy i wypełnianie kolejnych dokumentacji i ćwiczeń interaktywnych.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”

• Nauczyciel przyznaje uczniowi dostęp do gry.

• Zadaniem ucznia będzie samodzielne przejście gry i wykonanie z niej krzyżówki. Analizując każde z $7$ zadań z gry ma stworzyć hasła do krzyżówki i opracować graficznie jej wygląd. Może do tego użyć generatora krzyżówek dostępnego w internecie.

• Ważne w jego pracy jest to, aby do każdej sytuacji stworzył trzy hasła krzyżówki.

• Przygotowaną krzyżówkę (podpisaną imieniem i nazwiskiem) przekazuje nauczycielowi, który mieszając materiały od uczniów rozdaje losowe krzyżówki uczniom.

• Nowe zadanie w tym temacie to samodzielne, przez uczniów, rozwiązanie otrzymanej krzyżówki.

• Nauczyciel nadzoruje proces rozwiązywania krzyżówek, ale ekspertami są jej autorzy. To oni w przypadku nieścisłości udzielają odpowiedzi. Nauczyciel jedynie zarządza procesem.

• Podsumowując nauczyciel na forum (na tablicy lub wyświetlając cyfrowy notes) zbiera informacje w postaci haseł niezbędne do rozegrania gry bezbłędnie.

Dokumentacja interaktywna „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”

• Nauczyciel prosi uczniów o skorzystanie z e‑materiału i zapoznanie się z opisami pól, które w dokumencie interaktywnym występują.

• W notatce w postaci procedury mają opisać „krok po kroku” w punktach co będą uzupełniali i w którym miejscu tą informację zamieszczą.

• Kolejnym zadaniem ucznia będzie przeanalizowanie dokumentacji, poprawne wypełnienie jej interaktywnej wersji i stworzenie „historii z życia”, która doprowadziła do powstania takiego dokumentu.

• Historia ta ma zawierać wszystkie informacje, które zostały w dowodzie dostawy zamieszczone. Może też zawierać inne, dodatkowe, ale z punktu widzenia dowodu dostawy, nieistotne informacje („właściciel zamierzał dostarczyć towar samochodem dostawczym marki Jelcz o kolorze czerwonym”).

• Nauczyciel prosi uczniów o jak najwięcej szczegółów (przede wszystkim tych nieistotnych, w których ukryte będą właściwe informacje niezbędne do wypisania dokumentu magazynowego).

• Prace indywidualne uczniów są prezentowane na forum, a inni uczniowie mają za zadanie właściwie, na podstawie historii, uzupełnić dokument.

• Nauczyciel komentuje historie i sposób wypełnienia dokumentacji udzielając informacji zwrotnych i uzupełniając informacje.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych rozszerzając ją i o zagadnieniach poruszanych na niej dyskutując na podstawie wstępnego przygotowania się uczniów do jej przeprowadzenia. To może być na przykład działanie związane z prostą pracą projektową.

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na $5$ grup ($3-5$ uczniów) i prosi grupy o samodzielne przygotowanie planu gry dydaktycznej „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”

• Żeby taki plan przygotować uczniowie w grupach muszą wykonać wszystkie zadanie w grze i zapisać mechanikę gry czyli przeanalizować, w jaki sposób autor gry przeprowadzał gracza po zakresie materiału.

• Kolejnym elementem, który grupy mają za zadanie wykonać przed zajęciami będzie określenie zakres materiału, którego ich gra będzie uczyła. Nauczyciel określa założenia projektu grupy: „Wasz gracz będzie specjalistą ds. wyważania (grupa $1$), koordynatorem rejsu (ramp agent'em)(grupa $2$), specjalistą ds. załadunku (grupa $3$), specjalistą ds. operacyjnych (grupa $4$), przedstawicielem agenta handlingowego (grupa $5$). Waszym zadaniem będzie określenie informacji, które są niezbędne tej osobie do prowadzenia swojej pracy w zakresie dokumentacji operacyjnej w porcie lotniczym, a potem ułożenie zadań do własnej gry”

• Zatem uczniowie pracując w grupach:

  • analizują mechanikę gry — grając w grę dydaktyczną „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym”,

  • określają zakres materiału dla przydzielonej roli zawodowej,

  • przygotowują zadania związane z zagadnieniem,

  • przygotowują prezentację pomysłu gry wraz z jej zawartością.

Podczas lekcji

• Nauczyciel na zajęciach lekcyjnych prosi uczniów o zaprezentowanie swoich prezentacji dotyczących projektowanych gier.

• Nauczyciel i inni uczniowie z pozostałych grup zgłaszają swoje uwagi, które prezentujący zespół zapisuje.

• Nauczyciel po wysłuchaniu prezentacji prosi, najciekawszą jego zdaniem, grupę o przeprowadzenie gry w klasie.

• Inne grupy grają w najciekawszą grę.

• Nauczyciel prosi inne grupy o poprawienie swoich materiałów zapowiadając, że na kolejnych zajęciach uczniowie zagrają w ich skorygowaną grę.

Praca z uczniami z SPE

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych pozostawienie więcej swobody.

Przykładem użycia e‑materiałów w przypadku uczniów zdolnych może być pozwolenie na stworzenie własnej koncepcji gry „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym” na podstawie analizy mechanizmów tego e‑materiału lub w przypadku uczniów potrzebujących więcej uwagi — stworzenie ikon do gry z opisami.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których jedna osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkowa rolą tego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje dodatkowych wyjaśnień. W szczególnych przypadkach może taka osoba potrzebować wsparcia nauczyciela wspierającego, a jego zadania samodzielne mogą obejmować proste polecenia np.: zamiast „stwórz pytania do ...” można wskazać „znajdź w zasobach internetu” lub „poproś o pomoc osobę, która pomoże Ci opracować pytania”

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji. Podstawą opracowania działania będzie przede wszystkim rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Poznanie barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia pozwoli odpowiednio dopasować pracę z e‑materiałami. Analiza profilu dominacji sensorycznej pozwoli dobrać odpowiedni e‑materiał.

Gra „Dokumentacja operacyjna w porcie lotniczym” będzie aktywizowała osoby lubiące rywalizację lub (jeśli będzie ona przeprowadzana w grupie) współpracę, jednak materiał związany z interaktywną dokumentacją ugruntuje wiedzę poprzez praktyczne uzupełnienie druków. Dodatkowo gra zawiera w sobie mikrodawki wiedzy, które są łatwiej przyswajalne przez uczniów poprzez gry (wiedza z nich jest niezbędna do wykonania zadania, a więc w prostym przekonaniu jest celowa)

Podczas pracy z e‑materiałem należy pamiętać o wzroku, ruchu, słuchu i emocjach, jakie możemy wyzwolić poprzez odpowiednie użycie e‑materiału. Innym aspektem, które należy wziąć pod uwagę to kwestie sposobu pracy ucznia. Wielu preferuje pracę indywidualną, inny wolą pracować w grupie. Stąd wybór techniki uczenia może zależeć w znacznym stopniu od zidentyfikowania preferencji lub realizacji tematu z e‑materiałami poprzez mix obu sposobów (np.: w treści zadania dla grupy właściwie określić pewien obszar dedykowany dla uczniów przydzielonych do grupy, którzy jednak wolą pracować nad czymś samodzielnie, a potem dzielić się efektem.

Ważne jest, aby świadomie wykorzystać potencjał e‑materiałów, który odpowiednio użyty będzie sprzyjał rozwojowi kompetencji ucznia, a nie tylko „podawał” wiedzę. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. To może zaciekawić, pobudzić element rywalizacji z samym sobą i znacząco podnieść motywację do nauki poprzez zastosowanie materiałów interaktywnych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści