Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Artur Gałkowski, Adriana Grzelak‑Krzymianowska, Milena Lange, Tamara Roszak, Marta Sterna

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Non c'è posto come la famiglia - Nie ma jak w rodzinie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, konflikty i problemy);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
7) wyraża uczucia i emocje;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • potrafi nazywać członków rodziny oraz określać relacje między nimi;

  • umie opowiadać o swojej rodzinie;

  • rozumie proste teksty o rodzinie;

  • poznaje formy i zasady użycia zaimków przymiotników określających przynależność/dzierżawczość.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  • strategie kognitywne;

  • strategie zapamiętywania;

  • strategie przetwarzanie materiału językowego;

  • strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej;

  • strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

  • konstruktywizm;

  • strategia domysłu językowego;

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);

  • strategia pamięciowa (zapamiętywanie przez działanie – np. tworzenie zależności, powiązań); 

  • kognitywizm (ćwiczenie stałych struktur);

  • zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe. 

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach (również partnersko z nauczycielem);

  • praca w grupach (w zależności od liczebności klasy i strategii lekcyjnej);

  • praca pod kierunkiem nauczyciela.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop/smartfon z dostępem do internetu/głośniki/tablica interaktywna/słownik włosko‑polski/materiały piśmienne.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel może na początek pokazać uczniom na tablicy interaktywnej lub innym nośniku (również w tradycyjnej formie) zdjęcie rodziny, pytając się np.: Chi sono queste persone? Che cosa rappresenta questo gruppo di persone? W odpowiedziach na pewno padnie: È una famiglia.

  2. Dla przypomnienia niektórych informacji językowych można zadać kolejne pytania typu: Quante persone ci sono? Secondo voi, di che nazionalità è questa famiglia? Dove vivono? Da dove vengono? Można wskazać wybrane osoby i postawić pytanie: Questa signora chi è? Questo ragazzo chi è in questa famiglia? Questo uomo anziano chi è? W odpowiedziach mogą zostać przywołane podstawowe i najważniejsze nazwy członków rodziny: la madre, il padre, la figlia, il figlio, la nonna, il nonno.

  3. Zanim przejdziemy do dalszych faz lekcji, można zadać wstępne pytania o rodziny uczniów: La vostra famiglia è grande o piccola? Quanti siete? Hai fratelli/sorelle, nonni/nonne? Pytania nie powinny wywołać konsternacji bądź niepotrzebnego zakłopotania. Alternatywnie można z uczniami ustalić modele współczesnej rodziny włoskiej i polskiej, np. i genitori: la mamma, il papà, i bambini: uno/due.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel poleca uczniom zapoznanie się z dialogiem w sekcji Przeczytaj/posłuchaj.

  2. Uczniowie wykonują polecenie wstępne po pierwszym odsłuchaniu i odczytaniu.

  3. Po kolejnym objaśniane jest słownictwo i nieznane bądź mniej znane konstrukcje.

  4. Nauczyciel poleca wykonanie dwóch poleceń następujących po dialogu w sekcji Przeczytaj/posłuchaj.

  5. Przed objaśnieniem zasad tworzenia i używania zaimków przymiotnych dzierżawczych nauczyciel prosi o wynotowanie z dialogu form określających nazwy członków rodziny w dialogu.

  6. Uczniowie ustalają niektóre z form zaimków przymiotnych dzierżawczych. Zwracają uwagę na konstrukcje z rodzajnikami i bez rodzajnika, jak np. le mie sorelle vs mia sorella.

  7. Nauczyciel objaśnia zasady tworzenia przedmiotowych form gramatycznych. Szczególnie podkreśla reguły używania/nieużywania rodzajników określonych przed zaimkami przymiotnymi dzierżawczymi.

  8. Uczniowie zapoznają się z materiałem i przykładami zdaniowymi/komunikacyjnymi pod dialogiem w sekcji Przeczytaj/posłuchaj.

  9. Przed przystąpieniem do zapoznania się z medium uczniowie mogą wykonać ćw. 1 z sekcji Sprawdź się.

  10. Medium bazowe (ilustracje interaktywne) pozwala na poznanie/utrwalenie nazw członków rodziny, a przy tym określanie kulturowe i gramatyczne rodzaju (męskiego i żeńskiego). Uczniowie wykonują polecenie poprzedzające i towarzyszące medium. W zależności od czasu, jaki jest do dyspozycji mogą wykonać ćw. 3, 5 i 6.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel podsumowuje lekcję, korzystając z podstawy potrzebnej do wykonania ćw. 8 z sekcji Sprawdź się – stawianie pytań dotyczących rodziny i jej członków.

  2. Uczniowie rozszerzają perspektywę informacyjną ze wstępu lekcji, potrafią prawidłowo użyć odpowiednich nazw członków rodziny oraz form zaimków przymiotnych dzierżawczych.

  3. Można zaproponować zabawę polegającą na podziale uczniów na grupy, w których uczniowie wskażą między sobą role w rodzinie (mama, tata, syn brat, dziadek, wujek itd.). Mogą o tak utworzonych rodzinach opowiadać, wskazując kolejne osoby, a następnie zrobić to wzajemnie między grupami („rodzinami”) – na zasadzie gry (Kasia è la mamma, Patryk è il papà. Stasiek è vostro figlio. = weryfikacja).

  4. Nauczyciel upewnia się, czy uczniowie zapamiętali/zrozumieli zasady użycia zaimków przym. dzierżawczych (odnosząc się w szczególności do form odpowiadających posiadaczom w 3 os. l.poj. i mn.).

Praca domowa:

  • Jako pracę domową uczniowie mogą wykonać ćw. 2, 4 i 7 z sekcji Sprawdź się. Specjalnym zadaniem wykonanym samodzielnie lub na zasadzie projektu w parach/grupach może być ćw. 8.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Multimedium bazowe można wykorzystać do tworzenia bardziej rozbudowanych informacji o kolejno nazywanych osobach (członkach rodziny): określanie wieku, wyglądu, cech charakteru itd.; ustalanie form męskich/żeńskich; relacji między poszczególnymi osobami.

Słownik i bibliografia