Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Artur Gałkowski, Milena Lange, Tamara Roszak

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: 365 giorni più uno - 365 dni i jeden

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, konflikty i problemy);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) układa informacje w określonym porządku;
6) rozróżnia formalny i nieformalny styl tekstu.
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim.
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • potrafi opowiadać o tym, co dzieje się w danej porze roku czy miesiącu;

  • zna kalendarz najważniejszych świąt obchodzonych we Włoszech;

  • potrafi składać życzenia z różnych okazji i na nie odpowiadać.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  • strategie kognitywne;

  • strategie zapamiętywania;

  • strategie przetwarzanie materiału językowego;

  • strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej;

  • strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

  • konstruktywizm; 

  • strategia domysłu językowego;

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);  

  • strategia pamięciowa (zapamiętywanie przez działanie – np. tworzenie zależności, powiązań); 

  • kognitywizm (ćwiczenie stałych struktur); 

  • zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe;

  • metody wielosensoryczne.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach (również partnersko z nauczycielem);

  • praca w grupach (w zależności od liczebności klasy i strategii lekcyjnej);

  • praca pod kierunkiem nauczyciela.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop/smartfon z dostępem do internetu/głośniki/tablica interaktywna/słownik włosko‑polski/ materiały piśmienne.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie dni lub okresów w ciągu roku, które najbardziej lubią. Uczniowie wskażą zapewne wakacje, ferie, ale także święta/okresy świąteczne.

  2. Po tym można poprosić uczniów, na zasadzie burzy mózgów, o podanie skojarzeń związanych z wymienianymi przez nich okresami/świętami, np. le vacanze – riposo, non andiamo a scuola, andiamo al mare; Natale – regali, famiglia, pasti/piatti speciali, canti.

  3. Można także dopytać, jakie dni w roku są szczególnie osobiste i mogą być świętowane indywidualnie, w rodzinie, wśród przyjaciół, tak aby przywołać compleanno (il giorno di nascita) oraz onomastico (la festa del nome) i pytania powiązane: Chi di voi festeggia il compleanno? Chi di voi festeggia l’onomastico? Quando hai il tuo compleanno/onomastico?

  4. W tym momencie można wypisać pierwsze nazwy miesięcy, którymi musza się posłużyć uczniowie, aby wskazać dzień urodzin.

  5. Można się zastanowić, czy imiona niektórych uczniów są imionami świętych, których święta/wspomnienie przypada na dzień ich imienin, np. Sant’Anna, San Giovanni ecc.

Faza realizacyjna:

  1. W tej fazie uczniowie zapoznają się z listem oraz rymowanką (tekst Settimana bianca). Można to zrealizować w dwóch etapach: dialog, a następnie la filastrocca (rymowanka).

  2. Wykonują polecenia do tekstu, zapoznając się, z pomocą nauczyciela, ze słownictwem w tekstach. Rymowanka służy do przywołania nazw miesięcy. Uczniowie mogą powtórzyć jej lekturę wers po wersie za lektorem/nauczycielem.

  3. W tekście objaśniającym znajdą objaśnienia dotyczące przypadania czegoś na określony miesiąc, porę roku (użycie odpowiedniego przyimka/konstrukcji). Zapoznają się także z możliwymi formułami życzeń, przyporządkowując je odpowiednio do świąt, które wyszukują w katalogu przedstawiającym informacje z kalendarza świąt, okresów wolnych od pracy/szkoły we Włoszech i w Polsce.

  4. Zapoznają się wspólnie z nauczycielem z kolejnymi miesiącami w kalendarzu. Wynotowują daty i nazwy świąt/dni/okresów. Realizują polecenia towarzyszące katalogowi.

  5. Stwarza on wiele możliwości merytorycznych, które mogą być podstawą rozszerzonych zadań dla uczniów oczekujących większej dawki wiedzy językowo‑kulturowej (dodatkowo ćw. otwarte z sekcji Sprawdź się, nr 8 i 9).

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel podsumowuje lekcję przywołując poznane nazwy świąt i okresów wolnych od pracy, zwracając ponownie uwagę na różnice między krajami/kulturami. Może poświęcić więcej uwagi takim różnicom, jak podejście do świętowania urodzin/imienin, aspektów religijnych i komercyjnych świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, symboli z nimi powiązanych.

  2. Celem utrwalenia pozyskiwanej wiedzy uczniowie wykonują zestaw ćwiczeń z sekcji Sprawdź się. Ze względu na złożoność medium tej lekcji mogą one jednak być zrobione przez uczniów w domu, szczególnie jeśli podczas lekcji uda się zrealizować i sprawdzić ćw. 8 i 9.

Praca domowa:

  • Komplet lub wybrane ćwiczenia z sekcji Sprawdź się (1‑7).

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Zaproponowane multimedium stwarza wiele możliwości dalszej pracy (indywidulanej i w klasie). Poszczególne okresy (miesiące, pory roku) i przypadające na nie specjalne dni stanowią punkt wyjścia dla kolejnych lekcji rozwijających kompetencję interkulturową.

  • Warto tu zwrócić uwagę na elementy właściwe dla kultury włoskiej i niewystępujące w innych, a wymagające zastosowania odpowiedniego słownictwa, frazeologii, formuł (np. życzeń), określeń identyfikujących symbole, postaci, miejsca.

  • Kalendarz włoskich wydarzeń może być potraktowany przez uczniów/klasę (pod kierunkiem nauczyciela) jako otwarty projekt, który uzupełniany informacjami kulturowymi, stanowiąc żywe kompendium wiedzy dla wszystkich uczestników procesu dydaktycznego. Jego treść można konfrontować w kontakcie z interlokutorami natywnymi, o co w każdej sytuacji warto zabiegać.

Słownik i bibliografia