Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Właśnie zakończyliśmy poznawanie poszczególnych regionów Polski. Wśród nich był też zapewne i „twój region”. Czy wiesz już wszystko na jego temat? Raczej nie, bo każdy region ma bogatą historię, różnorodne środowisko przyrodnicze, ciekawe społeczeństwo i wciąż zmieniającą się gospodarkę. A zatem wiele jeszcze przed tobą. Dzisiaj lepiej poznasz przyrodę swoich okolic.

RJXZps5gAQ7Hk1
Lasy to zbiorowiska roślinności występujące w każdym regionie Polski
Już wiesz
  • jakie jest ukształtowanie terenu Polski;

  • jaki był przebieg wydarzeń geologicznych mających wpływ na rzeźbę terenu Polski;

  • które czynniki kształtują klimat Polski i jakie są jego cechy;

  • jaki jest układ sieci hydrograficznej w Polsce;

  • jakie gleby występują w naszym kraju i jaki jest ich związek z roślinnością naturalną.

Nauczysz się
  • podawać nazwę i wskazywać na mapie „swój” region przyrodniczy;

  • opisywać przebieg kształtowania się i główne cechy rzeźby terenu we własnym regionie;

  • charakteryzować klimat własnego regionu;

  • opisywać sieć hydrograficzną własnego regionu;

  • wyjaśniać związki między glebami i roślinnością naturalną we własnym regionie;

  • planować trasy wycieczek krajoznawczych mających na celu dokładne poznanie środowiska naturalnego własnego regionu.

iYypVtqwGX_d5e260

1. Jak wyznaczyć „mój” region przyrodniczy?

W temacie 2.7i6DYPhSJXF2.7 dokonana została charakterystyka ludności „twojego” regionu. A zatem region ten został już wyznaczony, tyle że był to wybór na potrzeby określenia cech demograficznych. Czy chcąc opisać środowisko przyrodnicze, możemy się odnieść do tego samego obszaru? W niektórych przypadkach tak, a w niektórych nie. Cechy demograficzne wyrażane są danymi statystycznymi, które zbiera się i opracowuje wg jednostek podziału administracyjnego – województw, powiatów, gmin. Cechy środowiska przyrodniczego nie mają już tak ścisłego charakteru i precyzyjnie wyznaczonego zasięgu. Zachowują pewną jednorodność przede wszystkim w obrębie krain geograficznych. Należało by więc zastanowić się, który rodzaj regionu wybrać, by stworzyć jak najlepszy obraz środowiska przyrodniczego „mojego” regionu. W zależności od naszego miejsca zamieszkania wybór może być różny – kraina geograficzna lub historyczna, makroregion lub mezoregion (wg Kondrackiego) czy województwo lub powiat. Zadanie ułatwią nam poniższe mapy.

R17zmH2x0TXIg1
Mapy hipsometryczne województw
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Przeanalizuj powyższe mapy i wybierz „swój” region do opisu środowiska przyrodniczego. Zacznij od znalezienia swojej miejscowości na mapie i przypisania jej do odpowiednich regionów – geograficznych i historycznego, a także do województwa i powiatu. Następnie oceń, jak daleko sięgają „twoje” okolice i m.in. na tej podstawie określ „swój” region.

iYypVtqwGX_d5e303

2. Geneza i cechy środowiska przyrodniczego „mojego” regionu

Na lekcjach od 1.3 do 1.12 omówiono środowisko przyrodnicze całej Polski. Część przedstawionych tam informacji dotyczyła również „twojego” regionu. Nie mógł to jednak być zbyt szczegółowy opis, bo odnosił się on do całego kraju. Teraz masz okazję skupić się wyłącznie na „swoim” regionie.

Polecenie 2

Korzystając ze zdobytej wcześniej wiedzy, a także z innych źródeł informacji, wypełnij tabelę (pobierz załącznik).

Środowisko przyrodnicze …………………………….

Składniki środowiska przyrodniczego

CHARAKTERYSTYKA

PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA

UKSZTAŁTOWANIE TERENU

BUDOWA GEOLOGICZNA
(w tym surowce mineralne)

KLIMAT
(masy powietrza, temperatury, opady, zjawiska typowe)

WODY POWIERZCHNIOWE
(sieć rzeczna, zlewiska i dorzecza, jeziora, tereny podmokłe)

GLEBY

ROŚLINNOŚĆ
(lasy)

R10aRaj9nEHEg1
załącznik
Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.
iYypVtqwGX_d5e348

3. Wycieczki krajoznawcze po regionie

Najlepszym sposobem poznawania środowiska naturalnego danego miejsca są obserwacje terenowe. Znając już główne cechy przyrody „swojego” regionu, warto wybrać się na kilka wycieczek krajoznawczych, by naocznie przekonać się o tym, co być może znamy tylko z opisów i zdjęć.

Polecenie 3

Zaplanuj przebieg co najmniej dwóch różnych wycieczek krajoznawczych, mających na celu poznanie głównych cech środowiska przyrodniczego własnego regionu. Wycieczki mogą trwać od kilku godzin do kilku dni i wykorzystywać różne środki transportu, np.:

  • kilkugodzinna, piesza wycieczka po naszej miejscowości i okolicach;

  • kilkugodzinna, rowerowa wycieczka po naszej miejscowości i okolicach;

  • kilkugodzinny, samochodowy objazd po naszej miejscowości i okolicach;

  • jednodniowa, piesza wycieczka z dojazdem własnym (samochód, pociąg, autobus);

  • jednodniowa, rowerowa wycieczka po najbliższej okolicy;

  • jednodniowy, samochodowy objazd po części regionu;

  • kilkudniowe, piesze wycieczki z dojazdem własnym;

  • kilkudniowy, rowerowy objazd po części regionu;

  • kilkudniowy, samochodowy objazd po całym regionie.

    PLAN WYCIECZKI nr 1, trasa: ………………………………

    DATA

    GODZINA

    MIEJSCE

    OBSERWOWANE SKŁADNIKI ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEZGO

    R1BbfBYd6SBcq1
    załącznik
    Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.

iYypVtqwGX_d5e417

Podsumowanie

Odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia:

  • W którym regionie geograficznym leży „twoja” miejscowość? Wskaż go na mapie Polski.

  • Jak nazywa się „twój” region historyczny?

  • Wymień jednostki podziału administracyjnego, w których mieszkasz.

  • Określ położenie geograficzne regionu. Wskaż na mapie swoją miejscowość.

  • Wymień główne cechy ukształtowania powierzchni „twojego” regionu.

  • Jakie bogactwa mineralne wydobywane są w najbliższej okolicy?

  • Które wpływy – morskie, lądowe czy górskie – przeważają w klimacie „twojego” regionu?

  • Wymień rzeki główne i ich większe dopływy znajdujące się w „twoim” regionie.

  • Czy w „twoim” regionie są jeziora? Jeśli tak, to jakie jest ich pochodzenie?

  • Gdzie w regionie występują najlepsze gleby?

  • Jakie lasy rosną w twoich okolicach?

Praca domowa
Polecenie 4.1

Sporządź opisy z wycieczek krajoznawczych po własnym regionie. Zwróć szczególną uwagę na te składniki środowiska przyrodniczego, które są charakterystyczne dla „twojego” regionu; dołącz do opisu odpowiednie zdjęcia.

Zobacz także

Moje miejsce zamieszkania i jego położenie na administracyjnej mapie Polskii2N8kGWP80Moje miejsce zamieszkania i jego położenie na administracyjnej mapie Polski
Geologiczna przeszłość PolskiiuAbOZ08BuGeologiczna przeszłość Polski
Współczesna rzeźba Polski a dawne wydarzenia geologiczneiikthmJDuAWspółczesna rzeźba Polski a dawne wydarzenia geologiczne
Wpływ zlodowaceń na rzeźbę Polskiibv7iXNGUEWpływ zlodowaceń na rzeźbę Polski
Surowce mineralne PolskiiHpDjXpxgVSurowce mineralne Polski
Czynniki kształtujące klimat PolskiiwNGe3UYyhCzynniki kształtujące klimat Polski
Cechy klimatu PolskiiKAvfw8TYYCechy klimatu Polski
Wody powierzchniowe i podziemne w Polsceidz3kbLYuCWody powierzchniowe i podziemne w Polsce
Zróżnicowanie gleb i roślinności na obszarze Polskiig0DrBcVI8Zróżnicowanie gleb i roślinności na obszarze Polski
Ludność w moim regioniei6DYPhSJXFLudność w moim regionie
Geograficzne regiony PolskiiS7jkMgAKPGeograficzne regiony Polski

Dowiedz się więcej

Regionalne serwisy internetowe

iYypVtqwGX_d5e531

Zadania

Ćwiczenie 1
R1SzEH6GQOn8p1
zadanie interaktywne
Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.