Zdjęcie przedstawia dwa ujęcia tej samej rzeźby plenerowej; z przodu i z boku. Rzeźba została wykonana w drewnie i ustawiona nad jeziorem w miejscowości Brienz w Szwajcarii. Przedstawia śmiejącego się mężczyznę w kapeluszu, z kijem i plecakiem podczas wędrówki. Za rzeźbą i jeziorem rozciąga się pasmo wysokich gór.
"Śmiejący się wędrowiec", drewno, Brienz, Szwajcaria, fot.: krata
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1
R8O6SBG2EV1FF
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a które są Ci nieznane. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te pojęcia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Rzeźba to jedna z dziedzin sztuki. Artyści rzeźbiarze stworzyli wiele różnorodnych dzieł, ale jedną cechą wspólną dla wszystkich rzeźb jest - trójwymiarowość. To znaczy, że rzeźby mają wysokość, szerokość i głębokość, chociaż nie każdą rzeźbę można oglądać ze wszystkich stron. Rzeźby można oglądać na dwa sposoby:
ze wszystkich stron – to rzeźba pełnoplastycznarzeźba pełnoplastycznarzeźba pełnoplastyczna
głównie z przodu i częściowo z boków - to reliefreliefrelief, płaskorzeźbapłaskorzeźbapłaskorzeźba
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Eros spętany”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Eros spętany”.
Eros spętany – film
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
R73CVFDRLSOE3
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rzeźba jest pełnoplastycznarzeźba pełnoplastycznapełnoplastyczna wtedy, gdy możemy ją oglądać ze wszystkich stron. To znaczy, że mamy możliwość obejść ją dookoła i przyjrzeć się jej nie tylko z przodu, ale również z boku i z tyłu. Warto to zrobić, bo możemy dokonać ciekawych odkryć - może się okazać, że rzeźba jest również - lub nawet bardziej - interesująca z boku lub z tyłu niż z przodu. Zwróć uwagę na różne formy rzeźby współczesnej na wybranych przykładach znajdujących się na zdjęciach poniżej.
unikat
rzecz wyjątkowa, niepowtarzalna
R1F9SIBCowTA01
Ilustracja przedstawia rzeźbę Jerzego Jotki Kędziory pt. „Fetysz Dejaniry”. Rzeźba obrazuje nagą kobietę, przechodzącą po zawieszonej na wysokości linie. W rękach trzyma rozciągnięty materiał.
Jerzy Jotka Kędziora, „Fetysz Dejaniry”, Tomaszowice, Polska
Źródło: fot.: Januszk57 pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:616209_pow_krakowski_gm_Wielka_Wies_Tomaszowice_park_3.jpg, licencja: CC BY 3.0.
UnikatoweunikatUnikatowerzeźby pełnoplastycznerzeźba pełnoplastycznarzeźby pełnoplastyczne tworzy na przykład Jerzy Jotka Kędziora. Swoje prace autor nazywa balansującymi, bowiem utrzymując równowagę, przeczą prawom statyki i grawitacji, jak na przykład na ilustracji obok.
R1Fw4Jmxr9fFc1
Zdjęcie przedstawia rzeźbę głowy w w kształcie wydłużonego jaja, z zaznaczonym delikatnie nosem i ustami - to uproszczona forma leżąca na boku, jakby śpiąca. Rzeźba jest wykonana z polerowanego metalu, jej autorem jest Constantin Brancusi. Złoty blask lśniącego materiału dodatkowo wzmacnia dynamicznie zmieniające się efekty światłocieniowe.
Constantin Brâncuși [czytaj: konstantin brenkuszi], „Śpiąca muza", ok. 1910, fot.: krata 2023 w: Muzeum Sztuki w Zurychu, Szwajcaria
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 4.0.
Artyści tworzą rzeźby o różnych formach, często decydując się na eliminację szczegółów. Takim przykładem jest rzeźba głowy, na ilustracji poniżej, której autorem jest Constantin Brâncuși [czytaj: konstantin brenkuszi]. Zwróć uwagę, że materiał, z którego artysta wykonał dzieło jest, szczególnie w tym wypadku, bardzo ważne - może wzbogacić odbiór rzeźby poprzez odbicia w lśniącej powierzchni.
Można w nich doszukać się zmienności otaczającego świata. Może właśnie dlatego artysta zdecydował się wyrzeźbić głowę, która kryje wiele myśli człowieka; myśli, które wciąż zmieniają się, jak odbicia w gładkiej, metalowej powierzchni rzeźby.
Na fotografii poniżej znajduje się seria trzech rzeźb wykonanych w drewnie. Chociaż autor nazwał swoje kompozycje „kapliczkami” niewiele mają wspólnego z tradycyjną formą kapliczek, jakie znamy, to raczej ich współczesna interpretacja.
R1E3DpeuVlmPt
Zdjęcie przedstawia trzy rzeźby współczesne Krzysztofa Mazura, które noszą nazwę kapliczek. Wyglądają jak słupy z wybranymi pośrodku ażurami, w różnych kształtach. Wszystkie zostały wykonane z drewna, a kapliczka biała została pomalowana neutralną farbą.
Krzysztof Mazur, od lewej: „Kapliczka frasobliwa”, „Kapliczka biała”, „Kapliczka przełamana”, 2006 r.
Źródło: skanseny.net kolekcja prywatna, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
RQBDHpgVZHueS
Ilustracja przedstawia dwa ujęcia rzeźby „Dyskobola”, która przedstawia sportowca w momencie rzutu dyskiem. Ramiona są ułożone w taki sposób, że wydaje się jakby tworzyły część okręgu. Głowa pochylona jest ku przodowi, ciało pochylone, mięśnie napięte. Rzeźbę można oglądać z kilku stron, mimo że najefektowniej prezentuje się od frontu. Dyskobol to rzymska, marmurowa kopia wykonana z brązu według oryginału Myrona ok. 450 p.n.e. Znajduje się w Palazzo Massimo alle Termew Rzymie (Włochy).
RZqHkEwGTHvZc
Przyjrzyj się reprodukcji rzeźby i uzupełnij tekst znajdujący się poniżej. Zwróć uwagę na formę i sposób zaprezentowania rzeźby.
Przyjrzyj się reprodukcji rzeźby i uzupełnij tekst znajdujący się poniżej. Zwróć uwagę na formę i sposób zaprezentowania rzeźby.
Źródło: online-skills sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę, że ilustracje przedstawiające rzeźbę różnią się: rzeźbę można obejrzeć z rożnych stron.
pełnoplastycznej
Ćwiczenie 1
RCRk6NSQv5dRq
Na podstawie uzyskanych informacji odpowiedz, jakim rodzajem rzeźby jest Dyskobol.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Podaj określenie, jak nazywa się inaczej rzeźba, którą można oglądać ze wszystkich stron.
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia marmurową płaskorzeźbę Michała Anioła Buonarroti (czytaj: błonaroti),„Madonna przy schodach”. Ukazuje siedzącą Matkę Boską z dzieciątkiem karmionym piersią. Kobieta ma na sobie długą, udrapowana suknie oraz założony na głowie welon. Szata miękko układa się na podeście, na którym siedzi postać. Prawą ręką podtrzymuje uniesiony rąbek szaty. Po lewej stronie znajdują się chody z poręczą. Na ich wyższych stopniach zabawiają się dzieci.
Michał Anioł Buonarroti [czytaj: błonaroti], „Madonna przy schodach”, ok. 1491 r., Dom Buonarrotich [czytaj: błonarotich], Florencja, Włochy
Reliefrelief, Relief to taki rodzaj rzeźby, która jest wykonywana lub umieszczana bezpośrednio na ścianach, portalachportalportalach, sufitach, podłogach i innych płaskich powierzchniach.
Reliefrelief, Relief przeznaczony jest do oglądania tylko z przodu i z boku. Z tyłu jest płaską powierzchnią. Może powstać na płycie kamiennej, drewnianej, metalowej lub innej - z pozostawieniem w niej tła.
W zależności od stopnia wypukłości względem tła, wyróżniamy:
relief płaski
relief wypukły
relief wklęsły
Ćwiczenie 2
R1TREC953VHZB
Zdjęcie przedstawia dwa fragmenty „Drzwi Raju”, (Porta del Paradiso) Lorenza Ghibertiego, wykonanych w latach 1425‑1450: pierwszy ukazuje fragment drzwi podzielony na kwatery, drugi - jedną z kwater. Drzwi wykonane zostały techniką odlewu i są przykładem rzeźby reliefowej. Wykonano z brązu, a następnie pozłocono.
Dwie fotografie „Drzwi Raju”, (Porta del Paradiso) Lorenza Ghibertiego
Źródło: licencja: CC BY 3.0.
R1euLNK0ZwF37
Przyjrzyj się reprodukcji rzeźby i uzupełnij tekst znajdujący się poniżej.
Przyjrzyj się reprodukcji rzeźby i uzupełnij tekst znajdujący się poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę, że rzeźba znajduje się na drzwiach, więc nie można jej oglądać ze wszystkich stron.
reliefowej
Ćwiczenie 2
RqaVYIMsDazb3
Odpowiedz, w jakiej formie rzeźbiarskiej są wykonane „Drzwi Raju”.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Forma rzeźbiarska, czyli: rzeźba pełnoplastyczna, rzeźba reliefowa.
„Drzwi Raju” są reliefem.
Relief płaski
W reliefie płaskim wyrzeźbiona kompozycja tylko nieznacznie wystaje ponad powierzchnię tła, jak na zdjęciu.
R1bvzzgHywcr3
Ilustracja przedstawia jasnobrązową płaskorzeźbę o kształcie poziomego prostokąta. Ukazuje ranną, przebitą trzema strzałami lwicę. Zwierzę przedstawione zostało podczas agonii. Głowę ma uniesioną do góry i otwarty pysk. Tylną część ciała ciągnie za sobą, wspierając się na przednich łapach.
Ranna lwica, 645‑635 p.n.e., Muzeum Brytyjskie, Londyn, Wielka Brytania
Źródło: wikimedia.org, licencja: CC BY 2.0.
Relief wypukły
pentaptyk
malowidło lub płaskorzeźba wkomponowane w pięć pól, które mogą być różnej wielkości;
Dla zainteresowanych
Z filmu dowiesz się, co to znaczy, że dzieło jest pentaptykiempentaptykpentaptykiem. Dowiesz się, z czego składa się „Ołtarz Wita Stwosza” i co na nim się znajduje.
RUZVCUKZP4S7D
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Ołtarz Wita Stwosza”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Ołtarz Wita Stwosza”.
Ołtarz Wita Stwosza – film
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
R16uz7Cm28O6G
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R5THSSKKC1REG
Ilustracja interaktywna przedstawia płaskorzeźbę kobiety opierającej się o ścianę. Płaskorzeźba pozbawiona jest głowy oraz fragmentu lewej ręki. Jej ciało pokryte jest długą szatą. Prawa noga kobiety zgięta jest w kolanie, uniesiona ku górze. Kobieta pochyla się do prawej stopy. Ilustracja posiada dwa punkty interaktywne. Na ilustracji są dwa punkty interaktywne, po kliknięciu na które podświetla się część płaskorzeźby i wyświetla dodatkowa informacja: 1. Kompozycja figury. Ciało kobiety otoczone zostało czerwoną elipsą. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetlona zostaje informacja dodatkowa: Kompozycja figury wpisuje się w kształt elipsy. 2. O stylu rzeźby. Pofalowania szaty oznaczone zostały niebieskimi liniami. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetlona zostaje informacja dodatkowa: Płaskorzeźba nawiązuje do stylu attyckiego, opartego na lirycznej, pełnej wdzięku pochylającej się postawie Ateny, dopracowaniu układającej się w fałdy draperii i przylegającej do jej ciała w taki sposób, że widoczne jest sylwetka (tzw. efekt mokrych szat).
Ilustracja interaktywna przedstawia płaskorzeźbę kobiety opierającej się o ścianę. Płaskorzeźba pozbawiona jest głowy oraz fragmentu lewej ręki. Jej ciało pokryte jest długą szatą. Prawa noga kobiety zgięta jest w kolanie, uniesiona ku górze. Kobieta pochyla się do prawej stopy. Ilustracja posiada dwa punkty interaktywne. Na ilustracji są dwa punkty interaktywne, po kliknięciu na które podświetla się część płaskorzeźby i wyświetla dodatkowa informacja: 1. Kompozycja figury. Ciało kobiety otoczone zostało czerwoną elipsą. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetlona zostaje informacja dodatkowa: Kompozycja figury wpisuje się w kształt elipsy. 2. O stylu rzeźby. Pofalowania szaty oznaczone zostały niebieskimi liniami. Po kliknięciu na przycisk „…” wyświetlona zostaje informacja dodatkowa: Płaskorzeźba nawiązuje do stylu attyckiego, opartego na lirycznej, pełnej wdzięku pochylającej się postawie Ateny, dopracowaniu układającej się w fałdy draperii i przylegającej do jej ciała w taki sposób, że widoczne jest sylwetka (tzw. efekt mokrych szat).
„Nike rozwiązująca sandał”, ok. 410 p.n.e., Muzeum Akropolu, Ateny, Grecja, pinimg.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu), fot.: Cindy Nicole Davis
Źródło: Cindy Nicole Davies, płaskorzeźba, marmur, Muzeum Akropolu, Ateny, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/32228953559012242/ [dostęp 17.11.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Polecenie 4
R9CJ8L8M7CSEC
Odpowiedz na pytanie: na czym polega tzw. efekt mokrych szat? Swoją odpowiedź zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Relief wypukły jest wtedy, gdy kompozycja rzeźbiarska jest wypukła, czyli wystaje przed płaszczyznę więcej, niż około połową swej objętości.
Ryopa240bmp9b
Ilustracja przedstawia płaskorzeźbę w drewnie autorstwa Donatella „Madonna z Dzieciątkiem”. Rzeźba ta przedstawia Marię, trzymającą siedzącego na poduszce Jezusa. Głowy postaci otoczone są nimbem. Kobieta ubrana jest w szaty oraz kaptur, zakrywający głowę. Wokół nich znajduje się rzeźbione, półkoliste obramienie.
Donatello, „Madonna z Dzieciątkiem”, ok. 1430‑1435 r., Accademia Carrara [czytaj: akademia karrara], Włochy
O reliefie wklęsłym mówimy, gdy płaszczyzna tła występuje przed wykonaną w głębi kompozycją rzeźbiarską. Kompozycja wydaje się „zanurzona” poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni.
RIE1xtcRCaqn1
Na płaskorzeźbie znajduje się scena rodzajowa przedstawiająca faraona Echnatona wraz z żoną Nefertiti i dziećmi. Są oni ubrani w szaty i wysokie korony. Siedzą na krzesłach i bawią się ze swoimi dziećmi. Wokół nich widoczne są liczne napisy zapisane pismem hieroglificznym.
Faraona Echnaton z żona Nefertiti i córkami, ok. 1400 r. p.n.e., Nowe Muzeum, Berlin, Niemcy
Przyjrzyj się ilustracjom. Korzystając z podanych haseł, dopasuj do nich odpowiednie nazwy reliefów.
Przyjrzyj się ilustracjom. Korzystając z podanych haseł, dopasuj do nich odpowiednie nazwy reliefów.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę, że każda ilustracja przedstawia inny rodzaj wypukłości elementów kompozycji.
Ilustracja z lwem - relief płaski; ilustracja z dziełem wieloelementowym - relief wypukły; ilustracja z dziełem jednopostaciowym - relief wklęsły.
Ćwiczenie 3
RoMfxEVZ3kYPi
Zaznacz te cechy, które są charakterystyczne dla reliefu wypukłego:
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Relief może być wypukły, wklęsły lub płaski. Wypukły jest wtedy, gdy część elementów wyraźnie wystaje ponad płaską powierzchnię.
tło elementów rzeźbionych jest wyraźnie oddalone od elementów rzeźbionych; elementy rzeźbione wystają przed płaszczyznę więcej niż połową swej objętości.
Relief współcześnie
Artyści współcześni nie ograniczają się do tradycyjnych technik i materiałów. Wykorzystują także, np.: rzeczy z odzysku. Na ilustracji poniżej przykład takiego dzieła.
RXbXZ24C9GaAI
Zdjęcie przedstawia ekspozycję na wystawie sklepowej: to oszklona witryna w kształcie kwadratu, z umieszczoną w środku formą przestrzenną. Jest to głowa dziewczyny z profilu, zrobiona z umieszczonych blisko siebie różnych kolorowych, niewielkich przedmiotów, które trudno rozpoznać, bo są pozginane. Jest to nowoczesna płaskorzeźba z materiałów odzyskanych, czyli recyklingowa.
Płaskorzeźba recyclingowa, fot.: krata
Źródło: zbiory prywatne, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5
R8UMC72PNNPB3
Zapoznaj się z przykładem płaskorzeźby znajdującej się na ilustracji powyżej. Czy rozpoznasz z czego jest zrobiona? Jak sądzisz, czy ma formę wklęsłą, płaską czy wypukłą? Odpowiedzi wraz z krótkim uzasadnieniem wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
R1KXP6RH1G9KB
Wyjaśnij, kiedy relief jest wypukły, wklęsły lub płaski? Odpowiedź wpisz w polu poniżej.
Ilustracja interaktywna – odwracana karta. Pierwsza strona karty przedstawia rzeźbę imitującą duży kwiat. Dzieło ustawione jest na pasie zieleni zlokalizowanym nad rzeką. Po drugiej stronie rzeki znajduje się las. Niebo jest delikatnie zachmurzone. Samo dzieło wykonane jest głównie w kolorze białym. Dzieło jest pochylone, jego łodyga tworzy łuk. Na samej górze znajdują się liście. Jedna linia łodygi pomalowana została na czerwono. Na czerwonym tle wykonano żółte malunki imitujące łodygę z kolcami. Po kliknięciu na kartę, obraca się ona i wyświetla się jej druga strona. Druga strona karty przedstawia dzieło nocą. W tle ukazują się wysokie, oświetlone światłem z okien budynki. Ze środka łodygi dzieła rozchodzi się oświetlające je światło. Dodatkowo na szarym, półprzezroczystym tle wyświetla się biały tekst. “” Kwiat” to dynamiczna instalacja świetlna, składająca się z podwójnie zakrzywionej, pomalowanej na biało stalowej kolumny, z kilkoma kształtami liści u góry. Wnętrze kolumny ma strukturę pnia z bocznymi rozgałęzieniami w kolorze czerwonym i żółtym. Nocą instalacja jest podświetlana.”
Ilustracja interaktywna – odwracana karta. Pierwsza strona karty przedstawia rzeźbę imitującą duży kwiat. Dzieło ustawione jest na pasie zieleni zlokalizowanym nad rzeką. Po drugiej stronie rzeki znajduje się las. Niebo jest delikatnie zachmurzone. Samo dzieło wykonane jest głównie w kolorze białym. Dzieło jest pochylone, jego łodyga tworzy łuk. Na samej górze znajdują się liście. Jedna linia łodygi pomalowana została na czerwono. Na czerwonym tle wykonano żółte malunki imitujące łodygę z kolcami. Po kliknięciu na kartę, obraca się ona i wyświetla się jej druga strona. Druga strona karty przedstawia dzieło nocą. W tle ukazują się wysokie, oświetlone światłem z okien budynki. Ze środka łodygi dzieła rozchodzi się oświetlające je światło. Dodatkowo na szarym, półprzezroczystym tle wyświetla się biały tekst. “” Kwiat” to dynamiczna instalacja świetlna, składająca się z podwójnie zakrzywionej, pomalowanej na biało stalowej kolumny, z kilkoma kształtami liści u góry. Wnętrze kolumny ma strukturę pnia z bocznymi rozgałęzieniami w kolorze czerwonym i żółtym. Nocą instalacja jest podświetlana.”
Frans i Marja De Boer Lichtveld, „Kwiat”, 1997 r., Spijkenisse, Holandia, fot.: Peter van der Sluijs
Źródło: Frans De Boer Lichtveld, Marja De Boer Lichtveld, „Kwiat”, instalacja świetlna, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Artflower_of_iron.jpg [dostęp 17.11.2023], licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 6
R1RC43D5GKBQC
Który widok instalacji „Kwiat” podoba Ci się bardziej: w świetle dziennym czy nocnym? Wpisz swoją odpowiedź poniżej i podaj jeden argument uzasadniający Twoją opinię.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6
R13N47C18RGOA
Jak sądzisz, czy instalacja, np.: świetlna może być bardziej interesująca w dzień czy w nocy? Uzasadnij swoją odpowiedź i wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
RLPzQhKrIHuf5
Ilustracja przedstawia instalację Julity Wójcik pt. „Tęcza”. Instalację tworzy wysoka na 9 metrów i szeroka na 26 metrów konstrukcja wielobarwnego łuku inspirowanego zjawiskiem optycznym tęczy, stworzonego z różnokolorowych, sztucznych kwiatów umieszczonych na metalowym szkielecie. Umiejscowiona jest nad ulicą. W tle widać zabudowania.
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
Ze względu na związek z przestrzenią instalacje artystyczneinstalacja artystycznainstalacje artystyczne wywodzą się z rzeźby. Z pojedynczych figur zaczęła przekształcać się w formy bardziej rozbudowane. Zaczęto stosować nietypowe konstrukcje i materiały rzeźbiarskie, także takie, na które do tej pory nie zwracano uwagi jako na materiał rzeźbiarski, jak np.: sztuczne kwiaty w instalacji „Tęcza” - na ilustracji powyżej.
R14cuXAvl4hKP1
Ilustracja przedstawia instalację rzeźbiarską Magdaleny Abakanowicz „Nierozpoznani”. Rzeźby ustawione są podłużnym utwardzonym pasie gruntu pomiędzy trawą. Instalacja składa się ze stu dwunastu wysokich na ponad dwa metry, odlanych z żeliwa figur, tworzących pozornie bezładną grupę, ustawioną na trawniku. Figury są niekompletne: to wydrążone w środku korpusy, jakby skorupy, które są tylko częścią postaci, pozbawionych tyłu. Nie posiadają pleców i sprawiają wrażenie kroczących w różnych kierunkach. Sylwetki pozbawione są głów, a stopy są nieproporcjonalnie duże. Tłem jest gęsty las.
Magdalena Abakanowicz, „Nierozpoznani", 2002 r., Poznań; fot.: Radomil
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Instalacje artystyczneinstalacja rzeźbiarskaInstalacje artystyczne to wieloelementowe realizacje w konkretnej przestrzeni zastanej lub budujące jakąś przestrzeń.
Cechą instalacjiinstalacja rzeźbiarskainstalacji jest brak funkcji użytkowych i praktycznych. Elementy instalacjiinstalacja rzeźbiarskainstalacji (forma, kolor, a nawet światło) są wzajemnie powiązane, tworzą też nową relację z przestrzenią.
Instalacjeinstalacja rzeźbiarskaInstalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza. Mogą reagować w określony sposób na wytwarzane przez niego bodźce – ruch, dźwięk, dotyk. Instalacjeinstalacja rzeźbiarskaInstalacje mogą być czasowe lub stałe.
R1cZI8L3m9fON
Ilustracja przedstawia instalację rzeźbiarską Magdaleny Abakanowicz pt. „Nierozpoznani”. Instalacja to 112, wysokich na ponad dwa metry, odlanych z żeliwa, antropomorficznych figur, tworzących pozornie bezładną grupę pośród otaczającego ich trawnika. Sylwetki pozbawione są głów i sprawiają wrażenie kroczących w różnych kierunkach. Mają brązowy kolor i nieregularną fakturę. W odróżnieniu od poprzedniej ilustracji zdjęcie zostało zrobione tak, jakbyśmy znajdowali się w środku spacerujących figur.
Magdalena Abakanowicz, „Nierozpoznani", 2002 r., Poznań; fot.: Radomil
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
Możesz dowiedzieć się więcej o instalacjiinstalacja rzeźbiarskainstalacji z filmu:
RB478MLN2V8LC
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Magdalena Abakanowicz, „Nierozpoznani”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany: Magdalena Abakanowicz, „Nierozpoznani”.
Magdalena Abakanowicz, „Nierozpoznani” - film
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7
R18LFJ9G8CHBZ
Wybierz z poniższej listy liczbę figur z których składa się kompozycja „Nierozpoznani”. Możliwe odpowiedzi: 1. 112, 2. 110, 3. 100, 4. 105
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zapoznaj się z ilustracją znajdującą się poniżej. Czasami tytuł dzieła lub kilka zdań wyjaśnienia mogą zmienić jej postrzeganie. Przeczytaj tytuł instalacjiinstalacja rzeźbiarskainstalacji. Czy znajomość tytułu wpłynęła na Twój odbiór dzieła?
R13BDPR5EBQDA
Ilustracja interaktywna – odwracana karta. Pierwsza strona karty przedstawia fotografię parku. Przez park przebiega asfaltowa ścieżka. Teren otoczony jest lasem. Przy ścieżce ustawiono pionowo, trzy okrągłe pierścienie. Jeden z nich znajduje się po lewej stronie ścieżki, pozostałe dwa po przeciwnej jej stronie. Przy pierścieniach znajduj się również rabaty kwiatowe porośnięte różnymi, długimi trawami. Po kliknięciu na kartę, obraca się ona i wyświetla się jej druga strona. Druga strona karty przedstawia fotografię wykonaną stojąc przy jednym z pierścieni, co sprawia, że pierścienie ukazane są jeden za drugim. Dodatkowo na szarym, półprzezroczystym tle wyświetla się biały tekst. “” Wir” to rzeźba amerykańskiego artysty Thomasa Sayre’a, która wznosi się na wysokość 18 stóp (około 5,5 metra) wzdłuż zielonego szlaku w 164‑hektarowym Parku‑Muzeum. Praca składa się z trzech monumentalnych pierścieni, rzuconych płasko na ziemi, a następnie za pomocą dźwiga podniesionych i ustawionych w tym samym miejscu. Taki zamysł sprawia, że instalacja jest dowodem na współzależność między człowiekiem a naturą.
Ilustracja interaktywna – odwracana karta. Pierwsza strona karty przedstawia fotografię parku. Przez park przebiega asfaltowa ścieżka. Teren otoczony jest lasem. Przy ścieżce ustawiono pionowo, trzy okrągłe pierścienie. Jeden z nich znajduje się po lewej stronie ścieżki, pozostałe dwa po przeciwnej jej stronie. Przy pierścieniach znajduj się również rabaty kwiatowe porośnięte różnymi, długimi trawami. Po kliknięciu na kartę, obraca się ona i wyświetla się jej druga strona. Druga strona karty przedstawia fotografię wykonaną stojąc przy jednym z pierścieni, co sprawia, że pierścienie ukazane są jeden za drugim. Dodatkowo na szarym, półprzezroczystym tle wyświetla się biały tekst. “” Wir” to rzeźba amerykańskiego artysty Thomasa Sayre’a, która wznosi się na wysokość 18 stóp (około 5,5 metra) wzdłuż zielonego szlaku w 164‑hektarowym Parku‑Muzeum. Praca składa się z trzech monumentalnych pierścieni, rzuconych płasko na ziemi, a następnie za pomocą dźwiga podniesionych i ustawionych w tym samym miejscu. Taki zamysł sprawia, że instalacja jest dowodem na współzależność między człowiekiem a naturą.
Thomas Sayre, „Wir”, 1999 r. Muzeum Sztuki, Raleigh, Stany Zjednoczone, https://21cmuseumhotels.com (pierwsza strona), thomassayre.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Thomas Sayre, „Wir”, instalacja rzeźbiarska, odlew ziemny (żelbet z tlenkiem żelaza odlany w formach wykopanych z ziemi), Muzeum Sztuki, Raleigh, dostępny w internecie: https://www.21cmuseumhotels.com/durham/blog/2020/trails-brews/north-carolina-museum-of-art_ncma-park-with-thomas-sayre-gyre-2-conde-nast-traveler-photo/ [dostęp 17.11.2023], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Polecenie 8
R1GLOM5OHQCPJ
Odpowiedz na pytanie: które elementy dzieła znajdującego się na ilustracji powyżej zdradzają, że jest to instalacja rzeźbiarska? Skorzystaj z definicji instalacji rzeźbiarskiej i swoją odpowiedź zapisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
RNfkcbiOnniNO
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Yayoi Kusamy pt. „Narcyzowy ogród”. Jest to instalacja zbudowana ze srebrnych kół, które zostały umieszczone na wodzie. Ich rozkład wydaje się losowy. Po lewej stronie jest kawałek skały i widać również roślinność. Na ilustracji umieszczony jest punkt interaktywny nr 1. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje:
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Yayoi Kusamy pt. „Narcyzowy ogród”. Jest to instalacja zbudowana ze srebrnych kół, które zostały umieszczone na wodzie. Ich rozkład wydaje się losowy. Po lewej stronie jest kawałek skały i widać również roślinność. Na ilustracji umieszczony jest punkt interaktywny nr 1. Po kliknięciu kursorem myszki w punkt wyświetlą się dodatkowe informacje:
Yayoi Kusama [czytaj: jajoj ksana] „Narcyzowy ogród”, instalacja czasowa;1966 r., New Canaan [czytaj: nju kejna], USA
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Instalacja Yayoi Kusamy określana jest także jako rzeźba kinetyczna.rzeźba kinetycznazeźba kinetyczna.
RUZEF7PGNXC2N
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Narcyzowy ogród" autorstwa Yayoi Kasumy”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Narcyzowy ogród" autorstwa Yayoi Kasumy”.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Narcyzowy ogród" autorstwa Yayoi Kasumy”.
Polecenie 9
R1SJQUU4BSP2M
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Dla zainteresowanych
Environment [czytaj: enwajronment]
Do instalacji artystycznychinstalacja rzeźbiarskainstalacji artystycznych zaliczyć można powstały w połowie XX wieku environment [czytaj: enwajronment] – działanie artystyczne wytwarzające własną przestrzeń.
Asamblaż
Rb0Igda6HSd7I1
Ilustracja przedstawia dzieło Isma Kajandera „Kocham Paryż”. Asamblaż przedstawia kozę stojącą na szczycie rozkładanej, drewnianej drabiny, przykrytej haftowaną serwetą. Koza jest biała, a przy rogach ma umieszczone różnej wielkości artystyczne pędzle. Głowę ma pochyloną. Z jej grzbietu wystają dwa skrzydła.
Ismo Kajander , „Kocham Paryż”, 2006, Museum of Modern Art[czytaj: miuzijem of modernart], Espoo [czytaj: e‑spo], Finlandia
Źródło: online-skills, domena publiczna.
AsamblażasamblażAsamblaż jest odmianą przestrzennego kolażu.kolażkolażu. To stworzone przez artystów trójwymiarowe formy z gotowych przedmiotów, zazwyczaj codziennego użytku lub odpadów.
Przedmioty użyte do asamblażuasamblażasamblażu nie są wykonane przez artystę, ale przez niego przetworzone. W ten sposób nabierają nowych znaczeń - jak na przykład na ilustracji obok i poniżej.
Zapoznaj się z asamblażamiasamblażasamblażami na poniższych ilustracjach i spróbuj zidentyfikować przedmioty, z których artysta wykonał dzieło.
R1BM8t26FERXW
Ilustracja przedstawia asamblaż Ludo Giels skonstruowany z maszyny pisarskiej. Instalacja to dwie postacie kobiet wykonane z metalu. Stoją obok siebie trzymając ręce złożone. Jedna z nich trzyma bukiet kwiatów wykonany z liter z maszyny do pisania. Litery są również u dołu sukni obu kobiet.
Ludo Giels [czytaj: ludo hilłs], „Dwa asamblaże", Belgia
Źródło: online skills,, licencja: CC BY-SA 4.0.
R1ZQfcHmmNK2E
Ilustracja przedstawia dzieło Katarzyny Adaszewskiej pt. „ Enfant terrible [czytaj: ąfą terible] II”. Praca przedstawia zabawki, ciasno jedna przy drugiej, umieszczone na metalowej konstrukcji. Wśród zabawek dominują pluszaki w różnych kolorach. Są to głównie zwierzęta, postacie z bajek i plastikowe zabawki. Sposób kompozycji przypomina koronę drzewa z pluszaków, umieszczoną na konarze z metalowych prętów.
Katarzyna Adaszewska, „ Enfant terrible [czytaj: ąfą terible] II”, 2014 r., kolekcja prywatna
Źródło: licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 10
RJ48HK2GOUD56
Zaprojektuj instalację artystyczną lub asamblaż. W tym celu: 1. Wykonaj wykonaj fotokolaż z fotografii różnorodnych przedmiotów zrobionych samodzielnie. 2. Oprócz własnych fotografii, możesz również wykorzystać fotografie innych twórców - pamiętając o prawach autorskich. . 3. Możesz dowolnie wycinać fragmenty fotografii i zestawiać ze sobą. 4. W swoim projekcie uwzględnij zmianę przeznaczenia wykorzystanych form przedmiotów znajdujących się na zdjęciach. 5. Nadaj tytuł swojej pracy i wpisz w polu poniżej. 6. Wpisz również jaki jest rodzaj Twojego projektu: instalacja artystyczna czy asamblaż.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 10
R17GLHXGSQ1PA
Zaprojektuj instalację artystyczną lub asamblaż. W swoim projekcie uwzględnij zmianę przeznaczenia wykorzystanych form przedmiotów lub ich fragmentów, a także przedmiotów - odpadów cywilizacyjnych. Nadaj tytuł swojej pracy i wpisz w polu poniżej. Wpisz również, jaki jest rodzaj Twojego projektu: instalacja artystyczna czy asamblaż.
kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (dopasowana do niej), składająca się z jednego lub wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane (zachodzą pomiędzy nią konkretne interakcje), powstałe przy wykorzystaniu dowolnych materiałów, w tym także nowych mediów; może być stała lub czasowa;
odlew
odlew
przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej w metalu, modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk i tym podobne) za pomocą formy odlewniczej;
pentaptyk
pentaptyk
malowidło lub płaskorzeźba wkomponowane w pięć pól, które mogą być różnej wielkości;
płaskorzeźba
płaskorzeźba
rodzaj kompozycji rzeźbiarskiej powstałej z kamiennej, drewnianej lub rzadziej metalowej płyty, której tylna ściana ma tworzyć tło dla frontu;
popiersie
popiersie
półpostać; przedstawienie modelu w ujęciu do ramion;
przestrzeń
przestrzeń
ma wiele znaczeń. Podstawowe z nich - to otoczenie, obszar, który może być ograniczony, np. przestrzeń mojego pokoju lub przestrzeń otwarta, bez granic, jak nad morzem, na pustyni, na polu po horyzont. Przestrzeń jest bardzo ważna dla rzeźby - rzeźba istnieje w przestrzeni.
recycling
recycling
(czytaj: risajklin) czytaj: rproces przetwarzania odpadów w celu ich ponownego wykorzystania, np.: do produkcji nowych produktów; jest metodą ochrony środowiska naturalnego;
relief
relief
przedstawienie skomponowane łącznie z tłem, przeznaczone do oglądania od frontu; uzyskane techniką rzeźbienia, kucia, odlewania itp. Rozróżnia się relief płaski, wypukły, wklęsły w zależności od stopnia wydobycia form z płaszczyzny;
rzeźba pełnoplastyczna
rzeźba pełnoplastyczna
inaczej rzeźba pełna - wolnostojąca, przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron; rzeźba pełnofigurowa rodzajem rzeźby pełnej przedstawiającej postać: całą, popiersie lub głowę.
ozdobne architektoniczno–rzeźbiarskie obramowanie otworu wejściowego budowli, a także drzwi lub brama mające takie obramowanie;
instalacja artystyczna
instalacja artystyczna
kompozycja artystyczna (rzeźbiarska) umiejscowiona w konkretnej przestrzeni, składająca się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane (zachodzą pomiędzy nią konkretne interakcje), powstałe przy wykorzystaniu dowolnych materiałów, w tym także nowych mediów; może być intermedialna lub interaktywna
rzeźba kinetyczna
rzeźba kinetyczna
rzeźba w ruchu, której kluczową rolę odgrywa ukazanie ruchu i wyeksponowanie zmienności; związana jest z warunkami atmosferycznymi – porusza się np. pod wpływem wiatru, ruchów wody albo zmiany temperatury;
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
kolaż
kolaż
technika plastyczna, która polega na komponowaniu obrazu z różnych materiałów, np. kawałków tkanin, drewna, ilustracji gazetowych, reprodukcji, fotografii
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
rzeźba kinetyczna
rzeźba kinetyczna
rzeźba w ruchu, której kluczową rolę odgrywa ukazanie ruchu i wyeksponowanie zmienności; związana jest z warunkami atmosferycznymi – porusza się np. pod wpływem wiatru, ruchów wody albo zmiany temperatury;
asamblaż
asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu