Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Milena Lange, Artur Gałkowski, Tamara Roszak

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Regalo di compleanno - Prezent urodzinowy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, poziom A1+

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, konflikty i problemy);
9) kultura (np. twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) układa informacje w określonym porządku;
6) rozróżnia formalny i nieformalny styl tekstu.
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;
7) wyraża uczucia i emocje;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;
7) wyraża uczucia i emocje;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim.
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

  • Uczeń poznaje i posługuje się słownictwem związanym z obchodzeniem świąt, okazji prywatnych i ogólnokulturowych (społecznych, religijnych);

  • Uczeń uczy się wyrażać swoją opinię i konfrontować ją ze zdaniem innych;

  • Uczeń dowiaduje się o niektórych różnicach kulturowych między włoskim i polskim obszarem językowym (w zakresie organizowania i obchodzenia świąt).

Cele motywacyjne:

  • Uczeń rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur;

  • Uczeń aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się;

  • Uczeń rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe;

  • Uczeń wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo;

  • Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych;

  • Uczeń pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  • strategie pamięciowe – powtarzanie i utrwalanie poznanego materiału językowego w nowym kontekście;

  • strategie kognitywne – pozyskiwanie wiedzy językowo‑kulturowej, tworzenie różnych kombinacji zdań, analizowanie danych języka obcego;

  • strategie kompensacyjne – odgadywanie znaczenia wyrazów, poznawanie synonimów, niuansów znaczeniowych;

  • strategie metakognitywne – formułowanie pragmatycznych intencji w wypowiedzi, centralizowanie procesu uczenia na wybranym zagadnieniu;

  • strategie afektywne – odwoływanie się do doświadczeń i upodobań uczniów, podejmowanie ryzyka, akceptacja błędów.

Metody i techniki nauczania:

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);

  • eklektyzm;

  • nauczanie polisensoryczne/wielozmysłowe;

  • zintegrowane nauczanie językowo–przedmiotowe;

  • nauczanie zdalne i hybrydowe.

Formy pracy:

  • praca pod kierunkiem nauczyciela;

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop/smartfon z dostępem do internetu;

  • materiały piśmiennicze;

  • głośniki.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  • Na początek nauczyciel pyta uczniów, z okazji jakich świąt otrzymują i dają innym prezenty. Przypominane są takie okazje jak San Nicola, Natale, compleanno, onomastico, festa delle donne. Można skonfrontować kulturowe różnice między Polską a Włochami, przypominając np. o włoskim zwyczaju dawania prezentów również z okazji Święta Trzech Króli (la Befana), polskim – obchodzenia lub nie obchodzenia imienin. Można też wspomnieć o świętach egzotycznych, np. o chińskim Nowym Roku. Kolejne pytania/dyskusja mogą dotyczyć tego, co uczniowie lubią otrzymywać w postaci prezentów, co chcieliby otrzymać, co otrzymali nietrafnego w postaci prezentu itp. Przywołane zostanie różne słownictwo, które może być zapisywane na tablicy w postaci mapy myślowej z terminem regalo w centrum lub w określonych kategoriach, np. oggetti personali (p.es. vestiti), cose da mangiare, giochi, cultura (libri, dischi, biglietti per concerti, cinema, etc.), impianti elettronici (computer, tablet, smartphone etc.). Dyskusja powinna zaangażować uczniów. Warto do niej włączyć inne pytania zawarte we wprowadzeniu do lekcji: Jak lubisz spędzać swoje urodziny? Wolisz świętować je w gronie przyjaciół czy z najbliższymi? Wybierzesz przyjęcie w domu czy wspólne wyjście do kawiarni albo na piknik?

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przypomina uczniom formy, przy pomocy których mogą wyrazić swoje opinie: mi piace, per me, secondo me; grupuje wyrażenia w polach opinii pozytywnej i negatywnej, wyrażania zgody i przeciwstawnie. Korzysta z informacji zawartych w tekście wyjaśniającym zagadnienia gramatyczne, prosząc następnie uczniów, aby na nie zwrócili uwagę, zapoznając się z tekstem Idee per una festa di compleanno. Uczniowie wykonują polecenia do tekstu, odsłaniają znaczenia słów nieznanych i mniej znanych. O znaczeniu różnych słów i sformułowań mogą rozmawiać w parach lub grupach. Nim odsłonią znaczenie podane w podlinkowaniu, mają okazję przywołać je z pamięci lub się domyślić/postawić hipotezę co do użycia słowa, jego kontekstu itd. Poza przyporządkowaniem sugerowanych tytułów do zaproponowanych postów mogą także podać argumenty, które za takim przyporządkowaniem stoją (przywołując z pamięci lub wprost odczytując z postów). Na koniec tej części nauczyciel jeszcze raz zwraca uwagę na zestaw wyrażeń, które pozwalają wypowiedzieć własną opinię, ale także zareagować na taką czy inną.

  2. Podczas lekcji można wprowadzić uczniów do multimedium – gry edukacyjno‑językowej (gra paragrafowa). Ze względu na swoją złożoność, gra może być zrealizowana podczas innej lekcji (stacjonarnie lub online), ewentualnie samodzielnie przez uczniów w ramach bardziej angażującej, ale ludycznej pracy domowej (zadanej np. na dłuższy okres czasu wolnego – weekend, święta, ferie). Swoistym wprowadzeniem do gry mogą być trzy polecenia, które towarzyszą grze (poza poleceniem wstępnym). Uczniowie mogą je wykonać stawiając określone hipotezy, weryfikowane następnie podczas lub po wykonaniu gry.

Faza podsumowująca:

  • W fazie podsumowującej lekcję można pozwolić uczniom na wykonanie ćwiczeń z sekcji Sprawdź się w zaproponowanym porządku (rozwijanie kompetencji leksykalnych: ćw. 1, 2; rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑frazeologicznych i gramatycznych: ćw. 2, 3, 4, 5; rozwijanie kompetencji interkulturowych: ćw. poprzednie i 6; rozwijanie kompetencji tekstualno‑komunikacyjnych: ćw. 7 i 8).

Praca domowa:

  • O ile pracą domową nie będzie realizacja gry paragrafowej, do domu można zadać wykonanie ćw. 7 i 8 z sekcji Sprawdź się. Inną formą pracy domowej może być zlecenie przygotowania zaproszenia kierowanego do kolegów/koleżanek, przyjaciół, rodziny na imprezę organizowaną z okazji świętowania np. urodzin, imienin, wygrania jakiegoś konkursu, ukończenia roku szkolnego itp.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Multimedium może być wykorzystane podczas lekcji specjalnych, dodatkowych, w ramach koła językowego w szkole; w przypadku uczniów planujących maturę z języka włoskiego można przewidzieć rozszerzenie różnych aspektów komunikacyjno‑gramatycznych, które pojawiają się w grze (np. użycie przyimków, konstrukcje składniowe z przymiotnikiem buono, formy pytajne, rekcja czasowników, modalność).

Słownik i bibliografia