Podsumowanie: rzeźba, formy przestrzenne w naturze

Jedną z ważnych cech rzeźby jest trójwymiarowośćtrójwymiarowość.
Rzeźba istnieje w wielu różnorodnych formach, m.in. takich, jak:
rzeźba pełnoplastycznarzeźba pełnoplastyczna (pełna);
rzeźba reliefowarzeźba reliefowa;
instalacje artystyczneinstalacje artystyczne;
environmentenvironment [czytaj: enwajrement];
W rzeźbie reliefowejrzeźbie reliefowej można wyróżnić:
relief wypukły gdy kompozycja rzeźbiarska występuje przed płaszczyznę więcej, niż połową swej objętości;
relief płaski, kiedy wyrzeźbiona kompozycja nieznacznie wystaje ponad powierzchnię tła, jak na zdjęciu;
relief wklęsły, gdy płaszczyzna tła występuje przed wykonaną w głębi kompozycją rzeźbiarską (kompozycja jest zanurzona poniżej poziomu otaczającej ją powierzchni).
Ponadto rzeźba - zwłaszcza współczesna - to również:
Forma przestrzennaForma przestrzenna - która jest rodzajem rzeźby abstrakcyjnej, ale nie tylko. Może również przedstawiać znane nam kształty rzeczywiste, jednak zmienione, przeobrażone. Różni się ona od tradycyjnej rzeźby, powstałej przez odkuwanie, czy modelowanie, tym, że jest montowana ze specjalnie przygotowanych elementów, które tworzą całość.
Instalacje artystyczneInstalacje artystyczne to wieloelementowe realizacje w konkretnej przestrzeni zastanej lub budujące jakąś przestrzeń. Cechą instalacji jest brak funkcji użytkowych i praktycznych. Elementy instalacji (forma, kolor nawet światło) są wzajemnie powiązane, tworzą też nową relację z przestrzenią.
Instalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza. Mogą reagować w określony sposób na wytwarzane przez niego bodźce – ruch, dźwięk, dotyk.
Do instalacji artystycznych zaliczyć można powstały w połowie XX wieku environmentenvironment [czytaj: enwajrenment] – działanie artystyczne wytwarzające własną przestrzeń.
AsamblażAsamblaż jest odmianą przestrzennego kolażu. To stworzone przez artystów trójwymiarowe formy z gotowych przedmiotów (zazwyczaj codziennego użytku lub odpadów). Przedmioty użyte do asamblażu nie są wykonane przez artystę, ale przez niego przetworzone i zastosowane w nowym znaczeniu.
AbakanAbakan - to nazwa nadana formom przestrzennym z tkaniny, powstałym w określonej technice wymyślonej przez Magdalenę Abakanowicz.
Ze względu na rodzaj przedstawienia, czyli temat, możemy wyróżnić:
rzeźbę antropomorficzną;
rzeźbę zoomorficzną;
rzeźbę floralną;
rzeźbę abstrakcyjną.
Rzeźby antropomorficzne przedstawiają postacie ludzkie, wśród nich można wyróżnić rzeźby pełnofigurowerzeźby pełnofigurowe, popiersiapopiersia i głowy.
Rzeźby przedstawiające zwierzęta noszą nazwę rzeźb zoomorficznych. Zoomorficzne bywają też płaskorzeźby oparte są na stylizowanych motywach, zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
Rzeźba floralna to dekoracje roślinne, dotyczące najczęściej rzeźby reliefowej, czyli płaskorzeźby, która zazwyczaj ma zastosowanie w architekturze i sztuce użytkowej.
Rzeźba abstrakcyjnaRzeźba abstrakcyjna to kompozycja przestrzenna z brył, płaszczyzn i innych form, zbudowana z myślą o relacji z otaczającą przestrzenią.
Rzeźby mogą pełnić różne funkcje:
architektoniczną;
dekoracyjną;
upamiętniającą;
religijną;
nagrobną;
propagandową;
edukacyjną.
O stylu rzeźby decyduje:
zgodność cech z epoką, w której powstała, kierunkiem artystycznym;
sposób przedstawienia – klasyczny lub nowoczesny;
forma dzieła czyli kształty, proporcje,
charakter kompozycji (dynamiczna/statyczna, pojedyncza/grupowa);
materiał i faktura;
kolorystyka (np. polichromiapolichromia),
Kompozycja, to układ form (postacie też są formami) składających się na całość, lub pojedyncza, jednoelementowa bryła.
KontrapostKontrapost i figura serpentinatafigura serpentinata to sposoby przedstawienia postaci stojącej w rzeźbie, w ujęciu dynamicznym.
FakturaFaktura to rodzaj powierzchni rzeźby opracowany przez rzeźbiarza.
Ekspresja, to siła oddziaływania dzieła sztuki. Może określać też nastrój rzeźby (spokój, niepokój, radość, smutek).
Patrząc na rzeźbę, warto zwrócić uwagę na:
formę dzieła czyli kształty, proporcje między poszczególnymi częściami;
technikę wykonania, czyli: materiał, z którego jest wykonana i narzędzia, których użył artysta - może zauważysz ślady narzędzia na rzeźbie;
fakturę czyli powierzchnię rzeźby: np.: gładka, chropowata, błyszcząca lub inna;
kolorystykę: czy rzeźba jest jednokolorowa, czy np.: polichromowanapolichromowana;
charakter kompozycji: czy rzeźba jest np.: dynamiczna/statyczna - czy w całości, czy tylko częściowo;
jednoelementowa czy jednopostaciowa/grupowa - czy to jest jedna postać, czy dwie, czy więcej albo jeden element - na przykład jedna postać czy drzewo;
zgodność cech z kierunkiem artystycznym, np.: czy rzeźba powstała w renesansie czy baroku albo innym okresie;
sposób przedstawienia: np.: czy rzeźba jest realistyczna czy abstrakcyjna.
Podstawowymi materiałami rzeźbiarskimi są przede wszystkim kamień, metal, drewno, glina. Współcześnie wykorzystuje się wszelkie materiały – zarówno te tradycyjne, jak i nowe, np.: tworzywa sztuczne, beton, papier, szkło, lód, ziemia, tkaniny, przedmioty z otoczenia.
Ze względu na różną twardość i rodzaj materiałów wykorzystywanych w rzeźbiarstwie, stosuje się różnorodne przybory, np.: pobijakipobijaki, dłutadłuta.
PrototypPrototyp - pierwowzór istniejącego już dzieła sztuki (budowli, obrazu lub rzeźby). Prototyp to inaczej wersja dzieła lub rzeczy w bardzo wczesnym stadium rozwoju i może posiadać wady lub niedoskonałości.
Formy przestrzenne wykonywane są także w metalu - rzeźba może być wówczas kuta (przy użyciu technik i narzędzi kowalskich) lub odlewanaodlewana.
Rzeźby mogą być wykonywane wieloma sposobami. Wyróżniamy:
rzeźbienie przez usuwanie,
rzeźbienie przez dodawanie;
rzeźbienie przez usuwanie i dodawanie;
techniki odlewnicze
Abstrakcja organicznaAbstrakcja organiczna to nurt w sztuce, który powstał z inspiracji przyrodą.
Sztuka ziemiSztuka ziemi wykorzystywała krajobraz nie jako tło dzieł, lecz traktowała samą przestrzeń jako dzieło sztuki.
1. Co różni rzeźbę od obrazu malarskiego?
2. Z jakich materiałów może powstać dzieło rzeźbiarskie?
3. Jakie znaczenie ma rodzaj materiału użytego przez rzeźbiarza?
4. Jak na odbiór dzieła rzeźbiarskiego wpływa miejsce, w którym zostało ono wyeksponowane?
Słownik
odmiana sztuki abstrakcyjnej w rzeźbie, malarstwie lub grafice, która wykorzystuje formy nieregularne, miękkie, przypominające kształty zwierzęce lub roślinne
przedstawienie nagiego człowieka w sztuce, najczęściej wykonane w oparciu o studium z żywego modela; jeden z głównych tematów w sztuce
typ tkaniny artystycznej najczęściej przestrzennej, tworzony przez Magdalenę Abakanowicz; nazwę utworzono od nazwiska artystki
motyw dekoracyjny przedstawiający postać nagiego chłopczyka ze skrzydłami
to osoba tworząca dzieła sztuki - wyjątkowe, niepowtarzalne wytwory wykonane według własnego pomysłu. Artysta może działać w jednej, lub kilku dziedzinach. Są nimi np.: malarstwo, rzeźba, grafika, film, fotografia, teatr, muzyka i inne. Jego nazwa wskazuje uprawianą dziedzinę sztuki, np. artysta - plastyk.
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów; forma kolażu
kształt przestrzenny w architekturze i rzeźbie; jedna z dziedzin twórczości, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło sztuki
zespół dzieł, z których każdy stanowi samodzielną jednostkę, ale łączy się z innymi w całość kompozycyjną lub tematyczną
metalowe narzędzie do ręcznej obróbki kamienia lub drewna, którym kształtuje się formę rzeźby za pomocą pobijaka; współcześni rzeźbiarze stosują również dłuta elektryczne
jest to rodzaj dzieła i działania artystycznego, w którym twórca wpływa na przestrzeń, aranżując ją tak, by oddziaływała wszechstronnie na widza i jego otoczenie
frontowa (zewnętrzna) ściana budynku
napis nagrobkowy upamiętniający zmarłą osobę; ozdobna tablica ku czci zmarłego umieszczana najczęściej w kościołach
rodzaj powierzchni opracowany przez rzeźbiarza
reprezentacyjna, frontowa ściana budynku, zazwyczaj z głównym wejściem
w religiach pierwotnych: przedmiot, któremu przypisywano siłę magiczną; także przedmiot mający przynosić szczęście
kompozycja figuralna, ujmująca kulminacyjny moment ruchu i akcji, charakteryzująca się takim ułożeniem ciał postaci, że tworzą one rodzaj spirali
rodzaj rzeźby abstrakcyjnej, która powstaje przez montowanie elementów specjalnie przygotowanych (z metalu, tworzyw sztucznych, itp.) lub gotowych (różnych przedmiotów lub odpadów przemysłowych); formy przestrzenne są przeważnie ażurowe, wykonane w dużej skali, usytuowane w otwartej przestrzeni
inaczej: przeznaczenie
„rzadkie” płótno bawełniane, używane do bandażowania i opatrywania ran
kamień o ziarnistej strukturze, bardzo trwały
podkreślanie w dziele sztuki dostojeństwa postaci, np. poprzez wielkość w stosunku do pozostałych
to myśl przewodnia, która wyznacza cel i kierunek działania w twórczości naukowej, artystycznej
to zbiór przekonań, wartości i poglądów dotyczących społeczeństwa, polityki, ekonomii i innych dziedzin życia
kompozycja artystyczna (rzeźbiarska) umiejscowiona w konkretnej przestrzeni, składająca się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane (zachodzą pomiędzy nią konkretne interakcje), powstałe przy wykorzystaniu dowolnych materiałów, w tym także nowych mediów; może być intermedialna lub interaktywna
kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (dopasowana do niej), składająca się z jednego lub wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane (zachodzą pomiędzy nią konkretne interakcje), powstałe przy wykorzystaniu dowolnych materiałów, w tym także nowych mediów; może być stała lub czasowa
wydobycie i wyjaśnienie sensu czegoś; sposób odtworzenia danej roli przez aktora, wykonania utworu np.: muzycznego
tkanina o płóciennym splocie o szarym lub złotawym kolorze, z którego zazwyczaj szyje się worki
kopalnia odkrywkowa kamienia użytkowego
ogólnie przyjęta w danej epoce norma, np.: estetyczna
technika plastyczna, która polega na komponowaniu obrazu z różnych materiałów, np. kawałków tkanin, drewna, ilustracji gazetowych, reprodukcji, fotografii
inaczej funkcja: upamiętniająca
dowódca oddziałów wojsk najemnych w służbie miast lub dworów książęcych, który na własny rachunek werbował ludzi do swojego oddziału; popularny od XIV do XVI wieku
zasada kompozycji, polegająca na ustawieniu postaci ludzkiej tak, aby ciężar ciała spoczywał na jednej nodze i na zrównoważeniu tej postawy lekkim wygięciem tułowia i ramienia w stronę przeciwną
szacunek i uwielbienie okazywane komuś lub czemuś; także wykonywanie czynności, które są przejawem tej czci
rzemiosło artystyczne obejmujące projektowanie i wytwarzanie medali
lekka, ruchoma rzeźba abstrakcyjna skonstruowana z drucików, blaszek, kulek itp.
oznacza przyrodę i odnosi się do otaczającej nas rzeczywistości, zjawisk tworzących świat i wszechświat. Składają się na nią rośliny, zwierzęta, ale też powietrze, woda, lasy, łąki, niebo i zachodzące w nich zjawiska.
zamierzone pozostawienie przez artystę niektórych części niewykończonych np. w rzeźbie
przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej w metalu, modelu wykonanego z nietrwałej masy (glina, wosk i tym podobne) za pomocą formy odlewniczej
(czytaj: papje masze) – masa papierowa dająca się formować, twardniejąca po wysuszeniu, uzyskuje się ją rozdrobnionego i rozmiękczonego papieru z dodatkiem substancji wiążących: kleju, czasem gipsu
słowo oznacza: miłosierdzie, litość; w sztuce to przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwe ciało Syna, Jezusa Chrystusa
przezroczyste tworzywo sztuczne, szkło akrylowe
rodzaj kompozycji rzeźbiarskiej powstałej z kamiennej, drewnianej lub rzadziej metalowej płyty, której tylna ściana ma tworzyć tło dla frontu
młotek z twardego drewna służący do pomocy w trakcie obróbki materiału dłutem. Pobijakiem uderza się w dłuto, co powoduje odłupywanie elementów materiału. Pobijaki wykorzystuje się na każdym etapie prac.
barwna dekoracja malarska rzeźby i wyrobów rzemiosła artystycznego (np. średniowieczna rzeźba polichromowana, rzeźba ludowa)
półpostać; przedstawienie modelu w ujęciu do ramion
ozdobne architektoniczno–rzeźbiarskie obramowanie otworu wejściowego budowli, a także drzwi lub brama mające takie obramowanie;
pierwowzór istniejącego już dzieła sztuki (budowli, obrazu lub rzeźby). Prototyp to inaczej wersja dzieła lub rzeczy w bardzo wczesnym stadium rozwoju, może posiadać wady lub niedoskonałości.
ma wiele znaczeń. Podstawowe z nich - to otoczenie, obszar, który może być ograniczony, np. przestrzeń mojego pokoju lub przestrzeń otwarta, bez granic, jak nad morzem, na pustyni, na polu po horyzont. Przestrzeń jest bardzo ważna dla rzeźby - rzeźba istnieje w przestrzeni.
rodzaj rzeźby lub przedstawienie malarskie, przedstawiającej małego, pulchnego chłopca
(czytaj: risajklin) proces przetwarzania odpadów w celu ich ponownego wykorzystania, np.: do produkcji nowych produktów; jest metodą ochrony środowiska naturalnego
przedstawienie skomponowane łącznie z tłem, przeznaczone do oglądania od frontu; uzyskane techniką rzeźbienia, kucia, odlewania itp. Rozróżnia się relief płaski, wypukły, wklęsły w zależności od stopnia wydobycia form z płaszczyzny.
rzeźba nieprzedstawiająca świata rozpoznawalnych przedmiotów, oderwana od obrazowania rzeczywistości; dzieło abstrakcyjne jest samodzielną kompozycją w przestrzeni, zbudowaną z układów form lub odrębną bryłą
rzeźba w ruchu, której kluczową rolę odgrywa ukazanie ruchu i wyeksponowanie zmienności; związana jest z warunkami atmosferycznymi – porusza się np. pod wpływem wiatru, ruchów wody albo zmiany temperatury
inaczej rzeźba pełna - wolnostojąca, przeznaczona do oglądania ze wszystkich stron
nadawać religijny charakter
inaczej: związana z pochówkiem osoby zmarłej
twarde i bardzo wytrzymałe włókno naturalne, otrzymywane z agawy sizalowej, która jest gatunkiem tropikalnego krzewu; doskonałe na sznury i liny, używane też przez twórców tkaniny artystycznej
inaczej: realizm socrealistyczny; kierunek w literaturze, filmie i sztukach plastycznych, głoszący zaangażowanie polityczne i ideowe sztuki ze stalinizmem; od ok. lat 30‑tych do ok. lat 80‑tych XX w.
działania artystyczne w świecie przyrody. Artyści Land Artu nie używali krajobrazu jako dekoracyjnego tła dla swoich dzieł, lecz nadawali samej przestrzeni charakter dzieła sztuki.
elementy, jakimi twórcy posługują się tworząc dzieło sztuki; są dostosowane do dziedziny: np.: środki wyrazu plastycznego w rzeźbie to: kompozycja, bryła, światło, faktura, przestrzeń
rodzaj porowatej, lekkiej skały, występuje zazwyczaj na terenach powulkanicznych
tworzywa wytwarzane przez człowieka, głównie z ropy naftowej, gazu ziemnego, soli, węgla. Podczas ogrzewania miękną i stają się plastyczne, po wystudzeniu twardnieją. Mają wiele zastosowań; jako opakowania produktów spożywczych, napojów, w sztuce - niekiedy do tworzenia rzeźb oraz instalacji.
stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami
Źródła
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Linki do e‑materiałów
https://zpe.gov.pl/a/kazda-epoka-ma-swoj-jezyk–czytanie-dziel-rzezbiarskich/DTXnJulwi
https://zpe.gov.pl/a/w-pracowni-artysty-rzezbiarza–cz-1/D1GKWdoNl
https://zpe.gov.pl/a/w-pracowni-artysty-rzezbiarza–cz-2/DktguNH0G
https://zpe.gov.pl/a/kamienie-milowe-rzezby-nowozytnej-cz-2/D3w9YR2Gs
https://zpe.gov.pl/a/kamienie-milowe-rzezby-nowozytnej/DYv7V0lFE
https://zpe.gov.pl/a/sztuka-w-trzech-wymiarach-cz-3-rzezba-wspolczesna/D1D74fntL
https://zpe.gov.pl/a/greckie-posagi-ozyly-rzezba-klasycyzmu/D3jzPLWw0
https://zpe.gov.pl/a/dynamiczna-instalacja-w-przestrzeni–rzezba-kinetyczna/D7XMIMqQP
https://zpe.gov.pl/a/land-art–sztuka-ziemi-interwencja-w-swiat-przyrody/D3YpTu5cS
https://zpe.gov.pl/a/dary-natury-tworzymy-dekoracyjne-kompozycje-z-elementow-przyrody/DFNSTRfjr
https://zpe.gov.pl/a/twory-natury-tworzymy-kompozycje-abstrakcyjne-w-plenerze/DuPYwTEqK