Podsumowanie - rysunek, grafika, komiks

Rysunek, należy do najbardziej podstawowych, pierwotnych rodzajów twórczej aktywności człowieka.
Poprzez szkic jest notatką artystycznego pomysłu, początkiem pracy w innych technikach i materiałach, ale jest również samodzielną dziedziną twórczości plastycznej.
Studium rysunkowe to dzieło poprzedzone wnikliwą obserwacją natury, z uwzględnieniem proporcji, kierunków i światłocienia.
Klasyczne techniki rysunkowe to: ołówek, węgiel, sepia i sangwina, kredka, piórko i tusz. Każda z nich ma swoją specyfikę i możliwości przekazania ekspresji, ale decydującą rolę odgrywa sam artysta.
Rysunek może być linearny, ukazując kontury, kształt, zarys postaci lub przedmiotów lub może wykorzystywać różnorodność kreski do tworzenia waloru i światłocienia.
Rysunek, podobnie jak inne dyscypliny sztuki czasem odchodzi od tradycyjnych metod, stosuje nietypowe przybory rysunkowe, staje się intermedialny i interaktywny, będąc środkiem wyrażania emocji i kontaktu z odbiorcą.
Grafika jest jedną z podstawowych dziedzin sztuki.
Rozróżniamy grafikę warsztatową/ artystyczną i użytkową.
Wśród podstawowych technik graficznych należy wymienić: drzeworyt, linoryt, gipsoryt, miedzioryt, sucha igła, akwatinta, akwaforta, litografia, serigrafia, druk cyfrowy;
Druk wypukły - to rodzaj grafiki, w której farba drukarska pokrywa wystające części matrycy, do druku wypukłego zaliczamy: drzeworyt, linoryt, gipsoryt.
Druk wklęsły obejmuje techniki, w których wykorzystywana jest metalowa matryca. Wśród nich są techniki suche (miedzioryt i sucha igła) - gdy rysunek powstaje na powierzchni płytki za pomocą rylców, a farba wypełnia te wgłębienia, oraz techniki mokre, trawione (akwatinta i akwaforta) w których do opracowania matrycy artysta wykorzystuje roztwory kwasów.
Druk płaski - zaliczamy tu techniki, w których matryca jest płaska, bez obróbki rylcami i dłutkami graficznymi. Należy do nich litografia - gdzie matrycą jest kamień litograficzny i serigrafia, zwana również sitodrukiem. W tym przypadku matrycą jest siatka z niewielkimi otworami naciągnięta na ramy.Dzięki technikom komputerowym rozwinął się druk cyfrowy. Posługując się programem graficznym artysta projektuje obraz (np. plakat), a drukarnia drukuje go na dowolnym materiale, często na nowoczesnych urządzeniach tzw. ploterach.
Grafika użytkowa opiera się na praktycznym wykorzystaniu sztuki do realizacji określonych celów, związanych głównie z wydawnictwami i reklamą.
Projektant grafiki przygotowuje wszelkie formy prezentacji i informacji wizualnej, czyli opracowuje tzw. „szatę graficzną”.
Obejrzyj poniższy film. Przypomnij sobie pojęcia związane z grafiką, etapy tworzenia grafiki warsztatowej, zobaczysz pracownię graficzną i grafików podczas pracy.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1O7F76G3PC21
Film rozpoczyna się dźwiękami automatycznych instrumentów perkusyjnych, następnie pojawia się zapętlony motyw z instrumentami klawiszowymi i perkusji. Ukazuje się czarne tło z tytułem filmu: „Pracownia grafiki”. Następuje zbliżenie na stojak z rylcami w drewnianych rękojeściach, na nim napis "wypukłodruk". W tle znajduje się rozmazany obraz z dwiema dziewczętami podczas pracy. Pierwszy plan jest rozmyty, dziewczęta są wyraźne, pracują. Pojawia się zdjęcie ekranu laptopa z widoczną reprodukcją, a na nim napis: "tworzenie matrycy". Kamera kieruje się na pracująca dziewczynę. Ukazuje jej dłonie wycinające w linoleum matrycę. W kolejnym ujęciu przedstawione są dwie osoby przy pracownianym stole: jedna wycina linoryt, druga na kartce sporządza notatki, potem ujęcie zza głowy innej dziewczyny, wycinającej linoryt. Następuje kadr z gotowymi matrycami – jedna ukazuje kwiat, druga twarz mężczyzny z brodą. Potem przedstawione są inne matryce z motywami roślinnymi. Widzimy scenę z nakładaniem farby - dłonie prowadzą wałek z białym kolorem po matrycy, napis „nakładanie farby”. Pokrywanie powierzchni matrycy w różnych kierunkach, dokładnie. Inne ujęcie tej samej sceny - na pierwszym planie rozmazane: miska ze szmatkami, puszka z farba, rozpuszczalnik. Widok na lezącą matrycę pokrytą farbą i czyszczenie szmatką wybranych jej fragmentów. Kolejne ujęcie z napisem „przygotowanie papieru. Papier zostaje zanurzony w wodzie. Widoczny jest mężczyzna z brodą, następnie ujęcie z daleka ukazuje pracownię i postać wyjmującą papier z wody. Mężczyzna kładzie papier na stole, nakłada materiał w celu jego osuszenia. Przykłada na papier matrycę, zanosi je do prasy. Kolejne ujęcie ukazuje mężczyznę przy prasie i pojawia się napis „drukowanie”. Mężczyzna dociska pracę za pomocą dźwigni. Widzimy zbliżenie na działanie prasy. Mężczyzna unosi odbitkę, oddziela ją od matrycy. Odnosi matrycę na stół, ukazane jest zbliżenie na odbitkę. Następuje zmiana muzyki, słychać instrumenty perkusyjne o głuchym charakterze i pojawia się napis „wklęsłodruk”. Ukazany jest widok na pracownię, w której przy stole stoją dwie dziewczyny. Muzyka industrialna przypomina uderzenia młotków. Pojawia się napis „przygotowanie matrycy” na tle dziewczyny wycierającej blachę, następnie zbliżenie na okulary ochronne, płukanie blachy. Widzimy narzędzia: wałek i rękawice oraz napis „nakładanie werniksu”. Scena ukazuje nakładanie wałkiem werniksu przez kobietę oraz opalanie i kopcenie blachy. Po widoku na komputer pojawia się napis „rysowanie na matrycy”. Ujęcie ukazuje kobietę rysującą wzór twarzy. Po zdjęciu pojemnika z kwasem pojawia się napis „trawienie matrycy”, a potem widok na znak ostrzegawczy z napisem: uwaga kwas azotowy. Kobieta wyciąga blachę, obmywa wodą. Odkłada na stół i wyciera. Pędzlem dokonuje uzupełnień na matrycy. Przygotowuje papier, mocząc go, rozkłada na matrycy, przeciąga przez prasę. Potem oddziela papier od matrycy. Zbliżenie na grafikę, ukazującą twarz mężczyzny, który szmatą i rozpuszczalnikiem myje matrycę. Zbliżenie na farby drukarskie. Mężczyzna przygotowuje farbę. Ukazuje się napis „sitodruk”. Grafik nakłada zieloną farbę na sito, widać napis „nakładanie emulsji światłoczułej na siatkę”. Na tle innego pomieszczenia pojawia się napis „przygotowanie projektu do naświetlania”. Mężczyzna wkłada do maszyny kliszę z ilustracjami oraz sito. Postać zamyka i obraca maszynę. Pojawia się ultrafioletowe światło i napis „naświetlanie”. Po niedługim czasie wyjmuje sito, myje pod prysznicem, nakleja taśmę. Nakłada kontur, dociska przygotowane sito. Grafik dokręca ramiak z sitem. Pojawi się napis „drukowanie”. Przesuwa ramię po sicie, dociskając. Na kartce odbija się motyw: najpierw w kolorze niebieskim, potem czarnym.
Plakat jest dziełem artysty grafika - należy do grafiki użytkowej. Poniżej - plakat teatralny Jana Lenicy przedstawiciela Polskiej Szkoły Plakatu.
Plakat może poruszać również inne ważne problemy. Poniżej dwa plakaty na temat ochrony praw autorskich, istotnych dla każdego twórcy; przestrzega przez podszywaniem się pod cudze pomysły i dzieła (plagiat).
Komiks jest rodzajem opowieści, w których historie są opowiadane za pomocą obrazów i tekstu.
W komiksie to obraz przekazuje więcej informacji niż tekst, który ma charakter jedynie dopełniający ( w dymkach).
Rysunek komiksowy może być bardzo różny, zależnie od stylu artysty - ilustratora, który rysuje konturowo, zróżnicowaną kreską, lub używa akwareli. Zazwyczaj jednak każdy z nich ma swoisty, rozpoznawalny styl budowania historii poprzez obrazy i tworzenia postaci.
Komiks posługuje się często przerysowaniem, wyolbrzymieniem cech bohaterów, karykaturą, różnicuje plany (podobnie jak w filmie), przybliża detale lub je oddala.
Stosuje onomatopeje (wyrazy dźwiękonaśladowcze) w atrakcyjnej formie graficznej, rebusy sytuacyjne, znaki ikoniczne wyrażające emocje (wykrzykniki, znaki zapytania, błyskawice)
Komiks inspiruje artystów, należą do nich np.: Roy LichtensteinRoy Lichtenstein i Tomasz Barczyk.
Znaki ikoniczne to znaki umieszczane w historyjce komiksowej, pozwalające w umowny sposób, w graficznej formie przekazać czytelnikowi dodatkowe informacje m.in. na temat stanów psychicznych postaci; np.: gniew symbolizują błyskawice, zdziwienie - znaki zapytania.
To był obszerny materiał, a w nim 3 tematy, które pokazały znaczenie rysunku w innych dziedzinach sztuki. Zawierał wiele nowych pojęć i wiadomości. Aby utrwalić treści możesz jeszcze raz wróć do wątku o rysunku, grafice i komiksie.
Przeczytaj teksty, obejrzyj ilustracje i wykonaj ćwiczenia jeszcze raz.
Pamiętaj, że możesz zmieniać kolejność rozwiązywania ćwiczeń.
Słownik
technika graficzna polegająca na wytrawieniu rysunku kwasem azotowym na płytce metalowej, najczęściej miedzianej
narzędzie zbudowane z ostrza i uchwytu, używane przez grafików do rycia w linoleum
technika graficzna polegająca na odbijaniu na papierze czystej matrycy bez farby drukarskiej; powstaje w ten sposób relief, czyli wypukłość na kartce, który odwzorowuje wyciętą formę w matrycy
technika drukowania, w której elementami drukującymi są wyryte w matrycy wgłębienia wypełnione farbą
technika drukowania, w której elementami drukującymi są wypukłe fragmenty matrycy, a miejsca wyżłobione pozostają puste
pole, w którym w kadrze komiksowym umieszcza się tekst wypowiadany lub pomyślany przez bohaterów komiksu
(z fr. frottage – pocieranie, tarcie) – jedna z technik graficznych, polegająca na odciskaniu faktury przedmiotów na papier poprzez mocne pocieranie go ołówkiem
kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (w naturze, w przestrzeni galerii, w przestrzeni publicznej itp.); zazwyczaj składa się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane; instalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza
korzystający z dorobku kilku dziedzin, dyscyplin
w komiksie to najmniejsza część narracji komiksowej w postaci pojedynczego obrazka
technika plastyczna, która polega na komponowaniu obrazu z różnych materiałów, np. kawałków tkanin, drewna, ilustracji gazetowych, reprodukcji, fotografii, a także drobnych przedmiotów codziennego użytku; po przyklejeniu ich na wybrane podłoże (np. płótno, papier)
najczęściej jest to linia określająca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur może być gruby i wyrazisty, zróżnicowany, rysowany żywą kreską; kontur w przyrodzie nie występuje
ślad, jaki na płaszczyźnie pozostawia narzędzie rysunkowe, którym posługuje się artysta, kreska nie tylko zależy od rodzaju narzędzia, ale również od rysownika, każdy artysta ma swój styl rysowania, można poznać jego kreskę
technika polegająca na posługiwaniu się rozmytą plamą barwną; służy także do podkolorowania rysunku konturowego, tworzenia światłocienia
jeden z podstawowych elementów formy plastycznej, powstaje na styku form, plam barwnych i światłocieniowych; sama linia może być również formą, jak np. gałęzie drzew, dekoracyjne, kute ze stali ogrodzenia, napisy na szyldach
forma, którą opracowuje artysta grafik, służąca do powielania odbitek; wykonana jest z różnych materiałów, uzależnionych od techniki graficznej, może to być klocek drzeworytniczy, linoleum, lub płytka miedziana
technika graficzna druku wklęsłego należąca do technik suchych, czyli niewymagających trawienia; matrycą jest miedziana płytka równomiernie opracowana specjalnym dłutkiem, chwiejakiem; rysunek na matrycy wykonuje się za pomocą gładzika i skrobaczki
technika graficzna druku wklęsłego należąca do technik suchych, czyli niewymagających trawienia; matrycą jest miedziana płytka, na której żłobi się rysunek za pomocą stalowych rylców
technika graficzna wgłębna, trawiona, także nazwa odbitki wykonanej w tej technice
technika odbijania, która umożliwia stworzenie tylko jednej odbitki graficznej
podstawowymi narzędziami, a zarazem technikami rysunkowymi są ołówek, węgiel, sepia i sangwina, oraz kredki, piórko, patyk i tusze, pędzle i farby (tzw. suchy pędzel), gumka, kreda a także palce; narzędziem rysunkowym może być wszystko, co pozostawia ślad na powierzchni
wyraz lub ciąg wyrazów naśladujących swym brzmieniem dźwięki naturalne
wykonana z tektury oprawa ryciny, fotografii, rysunku, które umieszcza się między dwiema kartkami – spodnią (pełną) i wierzchnią z wyciętym okienkiem
to zastąpienie słowa elementem graficznym, np.: znaki drogowe
kopia utworu (lub jego części) wraz z przypisaniem sobie prawa do autorstwa poprzez ukrycie pochodzenia splagiatowanego dzieła i jego właściwego autora
artystyczny gatunek grafiki użytkowej, spełniający funkcje m.in.: informacyjną i reklamową
twarz widziana z boku, a także jej wizerunek w sztuce.
narzędzie najczęściej z tworzywa sztucznego, służy do przeciskania farby przez odkryte oczka formy drukowej na zadrukowywane podłoże
odwrotna, lewa strona czegoś, np. haftu, obrazu
kompozycja na płaszczyźnie, utworzona poprzez rysowanie na powierzchni różnorodnych kresek, które tworzą kontury postaci lub przedmiotów, albo też walorowe przejścia, przy użyciu odpowiednich narzędzi; rysunek jest także działem sztuk plastycznych
miękka, czerwono‑brązowa kredka używana do szkicowania lub rysowania, może mieć również formę akwareli, tuszy; rysunek wykonany sangwiną i technika plastyczna ją wykorzystująca również noszą tę nazwę
zmniejszanie rozmiarów obiektów w miarę ich oddalania, w celu oddania trójwymiarowości na dwuwymiarowej płaszczyźnie
gruntowanie poznawać, badać coś
wnikliwe przedstawienie studiowanego obiektu zjawiska w oparciu o pogłębioną obserwację, często poprzedzone szkicami
technika graficzna druku wklęsłego należąca do technik suchych, czyli niewymagających trawienia; matrycą jest miedziana płytka, na której wykonuje się rysunek za pomocą ostrego narzędzia – stalowej igły
szybki rysunek, zwykle z natury, będący notatką z postrzeganych zjawisk lub zapis poszczególnych etapów koncepcji artystycznych; służy doskonaleniu techniki i umiejętności obserwacji artysty
ogólny rozkład świateł i cieni w dziele plastycznym
to środki plastyczne, którymi posługuje się artysta, tworząc swoją pracę, należą do nich: kompozycja, linia, perspektywa, barwa, kontur, światłocień, kreska, plama, walor, faktura
druki wielokartkowe wykorzystywane w różnych dziedzinach
to konwencjonalne znaki umieszczane w narracji komiksowej i pozwalające w umowny sposób, w graficznej formie przekazać czytelnikowi dodatkowe informacje m.in. na temat stanów psychicznych postaci; na przykład gniew symbolizują błyskawice, a zamroczenie – gwiazdki unoszące się wokół głowy itd.

Linki do e‑materiałów
https://zpe.gov.pl/a/rysunek–od-szkicu-do-samodzielnego-dziela/DJhVoMUM3
https://zpe.gov.pl/a/o-kilku-technikach-artystycznych/DISiNpomV
https://zpe.gov.pl/a/kresle-szkicuje-rysuje-materialy-rysunkowe-i-sposob-ich-wykorzystania/Dd5JxK2V8
https://zpe.gov.pl/a/linia-i-kreska-jako-srodki-wyrazu-plastycznego/DkHkQQkj0
https://zpe.gov.pl/a/w-pracowni-grafiki-warsztatowej/D12EGq33F
https://zpe.gov.pl/a/pracownia-grafiki-warsztatowej-w-twoim-domu/D9nE6HcWN
https://zpe.gov.pl/a/przedstawianie-uplywu-czasu-w-komiksie/D18DIpu1N
https://zpe.gov.pl/a/przedstawianie-ruchu-w-komiksie/Dgg4Tqzdv
https://zpe.gov.pl/a/kim-jest-grafik-poznajemy-frotaz/DbeJn1vT
https://zpe.gov.pl/a/spotkanie-ze-sztuka–dziedziny-sztuk-plastycznych-cz-2/D14qpLtfJ
https://zpe.gov.pl/a/logo-jako-znak-w-plastyce-projektuje-wlasne-logo/DYoMZtXvF
https://zpe.gov.pl/a/zycie-wsrod-znakow-tworzymy-piktogramy/DdeIR4uT4
https://zpe.gov.pl/a/rola-znaku-w-plastyce-herb-mojej-miejscowosci/DDW7JY5JR