R14UH37ZDOAUH
Rodzaje perspektyw
Źródło: Adobe Spark [czytaj: adobi spaark] zbiory prywatne, licencja: CC BY 3.0.

PerspektywaperspektywaPerspektywa to sposób/metoda pozwalająca na pokazanie trójwymiarowości, czyli przestrzenprzestrzeńprzestrzeni na płaszczyźnie.

PerspektywyperspektywaPerspektywy w sztuce:

  • kulisowaperspektywa kulisowakulisowa;

  • rzędowaperspektywa rzędowa/pasowarzędowa, inaczej pasowa;

  • topograficznaperspektywa topograficznatopograficzna;

  • intencjonalnaperspektywa intencjonalnaintencjonalna, inaczej hieratyczna;

  • linearnaperspektywa zbieżnalinearna, inaczej zbieżna, geometryczna

  • barwnaperspektywa barwnabarwna, inaczej malarska;

  • powietrznaperspektywa powietrznapowietrzna;

  • równoległaaksonometriarównoległa, inaczej aksonometryczna.

Wiesz już, że:

  • bryłabryłabryła to każdy obiekt trójwymiarowy;

  • projektowanie przedmiotów trójwymiarowych najlepiej zacząć od wykonania rysunku na płaszczyźnie;

  • perspektywa zbieżnaperspektywa zbieżnaperspektywa zbieżna, nazywana inaczej linearną służy do stworzenia iluzji przestrzeni na płaszczyźnie;

  • rzeźby i budynki kształtują przestrzeń wokół nas.

Ćwiczenie 1
R1S54TPNR9HB9
Dokończ zdanie. Perspektywa to określenie stosowane w sztukach wizualnych, które odnosi się do: Możliwe odpowiedzi: 1. sposobów przedstawiania iluzji przestrzeni na dwuwymiarowej płaszczyźnie, 2. rodzaju postrzegania wzrokowego umożliwiającego ocenianie odległości do widzianych przedmiotów.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R11URH1CRSVGM
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło Piera della Francesca „Idealne miasto”. Obraz ukazuje opustoszałe miasto. W centrum znajduje się rotunda. Przed nią, pierwszy plan to przestrzeń publiczna - plac z fontannami. Po obu stronach znajdują się budynki, dekorowane gzymsami. Tłem jest niebieskie niebo. Na obrazie znajdują się linie: zielona, horyzontalna oraz dwie czerwone, określające punkt zbiegi na drzwiach wejściowych do rotundy. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: 1. Linie zbiegu. 2. Punkt zbiegu. 3. Linia horyzontu.
Piero della Francesca [czytaj: piero dela franczeska], „Idealne miasto”, ok. 1470 r., Galeria Narodowa Marche[czytaj: marke], Urbino, Włochy
Źródło: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RkgTuAbnWb36r
Przypomnij sobie środki i techniki z dzisiejszej lekcji. Z podanych określeń wybierz te, które pomagają przedstawić przestrzeń na płaszczyźnie. Możliwe odpowiedzi: 1. światłocień, 2. linia, 3. walor, 4. perspektywa barwna, powietrzna, geometryczna, 5. kontrast temperaturowy, 6. kolory dopełniające, 7. kolory podstawowe.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R19XFHMD99D54
Paul Cézanne [czytaj: pol se‑zan], „Martwa natura”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Paul Cézanne [czytaj: se‑zan] dążył do wiernego odzwierciedlenia swoich wrażeń wzrokowych podczas obserwacji rzeczywistości. Dlatego w malowanych martwych naturachmartwa naturamartwych naturach połączenie wnikliwych obserwacji spowodowało w efekcie przedstawienie przedmiotów z różnych perspektywperspektywaperspektyw
Artysta doszedł do wniosku, że wszystkie formy przestrzenneprzestrzeńprzestrzenne istniejące w rzeczywistości można sprowadzić do kształtu brył geometrycznych: kuli, walca i stożka.

Iluzję rzeczywistości starało się przedstawić malarstwo iluzjonistyczne. Sposób malowania wywoływał złudzenie, iż ukazane na dwuwymiarowej powierzchni przedstawienia są trójwymiarowe, przestrzennprzestrzeńprzestrzenneprzestrzeńe.

Podsumowanie kończy polecenie, które przez działanie praktyczne pozwoli Ci sprawdzić Twoją wiedzę i umiejętności dotyczące perspektywyperspektywaperspektywy.

3
Polecenie 1
R1TUEFCO53EK8
Korzystając z aplikacji poniżej narysuj cztery prostopadłościany: kolejno, każdy w następującej perspektywie:
1. Perspektywie aksonometrycznej.
2. Perspektywie zbieżnej (linearnej).
3. Perspektywie żabiej.
4. Perspektywie z lotu ptaka.
W polu poniżej wpisz, który ze swoich rysunków prostopadłościanów uważasz za najciekawszy (wpisz odpowiedni numer).
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
R1WeXxTCzczJ7
Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.
Źródło: ViliusL.
Polecenie 1
R18DRFR8XPDCV
Napisz, co należy uwzględnić, aby wykonać rysunek wybranej bryły dwoma sposobami:
1. W perspektywie zbieżnej.
2. W rzucie aksonometrycznym.
Odpowiedź wpisz w polu poniżej.
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Słownik

barwy ciepłe
barwy ciepłe

barwy znajdujące się w kole barw obok siebie: głównie czerwono‑pomarańczowo‑żółte; obrazowo nazywane „barwami ognia”

barwy zimne
barwy zimne

barwy znajdujące się w kole barw obok siebie: głównie fioletowo‑zielono‑błękitne; obrazowo nazywane „barwami wody”

bryła
bryła

kształt przestrzenny przedmiotu; dotyczy rzeźby, architektury oraz wszystkich form w naturze charakteryzujących się trójwymiarowością; określa m.in. ich wielkość i relacje przestrzenne (konstrukcję)

cloisonizm [czytaj: kluazonizm]
cloisonizm [czytaj: kluazonizm]

sposób malowania, polegający na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem, czyli linią wyznaczającą kształt przedmiotu na płaszczyźnie

faktura
faktura

charakterystyczna powierzchnia dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, obiektu rzemiosła artystycznego itp., zależna od charakteru tworzywa, techniki i indywidualnego stylu artysty

geometryzacja
geometryzacja

stosowanie w sztukach plastycznych form i motywów geometrycznych, lub sprowadzanie kształtów przedmiotów do figur geometrycznych

inspiracja
inspiracja

twórczy zapał, pomysł na własne dzieło pod wpływem czyjejś pracy lub obserwacji natury

kontur
kontur

najczęściej jest to linia ukazująca kształt, zarys postaci lub przedmiotów; kontur nie występuje w przyrodzie; w pracach plastycznych jest wprowadzany do wyznaczenia kształtu na płaszczyźnie

kubizm
kubizm

kierunek w sztuce – głównie w malarstwie i rzeźbie – powstały we Francji na początku XX wieku. Jego twórcami byli Pablo PicassoGeorges Braque. Kubiści poszukiwali nowych zasad budowy przestrzennej dzieła. Odrzucali zasady perspektywy linearnej i zmierzali do geometrycznego uproszczenia elementów kompozycji.

kulisy
kulisy

część teatru za sceną

linia horyzontu
linia horyzontu

miejsce pozornego zetknięcia się nieba z ziemią, bądź morzem, linia oddzielająca ziemię od sklepienia niebieskiego, znajduje się na wysokości oczu patrzącego

martwa natura
martwa natura

pojęcie odnoszące się do sztuk plastycznych; jest to kompozycja zestawionych ze sobą różnorodnych, najczęściej nieożywionych przedmiotów, np. naczyń, kwiatów, owoców

mit
mit

opowieść o życiu bogów w starożytności

nowożytność
nowożytność

epoka w historii obejmująca czasy po średniowieczu a przed XIX wiekiem. Najczęściej za jej początek przyjmuje się rok 1453, tj. datę upadku Konstantynopola (a co za tym idzie upadku cywilizacji bizantyńskiej) lub rok 1492, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę.

perspektywa
perspektywa

określenie stosowane w sztukach wizualnych, które odnosi się do sposobów przedstawiania iluzji przestrzeni na dwuwymiarowej płaszczyźnie

perspektywa barwna
perspektywa barwna

sposób oddania przestrzeni w malarstwie i uzyskanie głębi wykorzystujące odczuwanie temperatury barw – ciepłe występują ku przodowi a zimne cofają się w głąb

perspektywa boczna
perspektywa boczna

przedmiot ukazany z boku, linie zbiegu i punkt zbiegu ustawiony z boku; pionowe krawędzie przedmiotu są do siebie równoległe

perspektywa centralna
perspektywa centralna

przedstawienie przedmiotu od przodu, linie zbiegu przecinają się pośrodku

perspektywa powietrzna
perspektywa powietrzna

technika malarska służąca zwiększeniu iluzji głębi. Za wynalazcę tej techniki uznaje się Leonardo da Vinci, który zastosował ją w większości swoich prac. Wykorzystanie perspektywy powietrznej powoduje, że wraz ze zwiększeniem odległości pomiędzy obiektem a obserwującym, tony i barwy stają się jaśniejsze, bardziej niebieskawe, a kształty stają się mniej wyraźne.

perspektywa rzędowa/pasowa
perspektywa rzędowa/pasowa

występuje wtedy, gdy przedstawione obrazy na płaszczyźnie umieszczone są w poziomych pasach, odpowiadającym planom w obrazie. Najniżej zamieszczone jest to, co znajduje się najbliżej oglądającego, im wyższy rząd, tym dalsza odległość.

perspektywa z lotu ptaka
perspektywa z lotu ptaka

widok ukazany z góry, linia horyzontu przesunięta ponad linię wzroku

perspektywa zbieżna
perspektywa zbieżna

zwana też perspektywą linearną, geometryczną. Jej istotą jest podporządkowanie elementów kompozycji zasadzie geometrycznej. Linie przeprowadzone przez wszystkie poziome elementy obrazu spotykają się w tzw. punkcie zbiegu (patrz: punkt zbiegu), piony zostają zachowane.

perspektywa żabia
perspektywa żabia

widok ukazany z dołu, linia horyzontu poniżej linii wzroku

pilaster
pilaster

w architekturze: płaski filar przyścienny pełniący funkcję dekoracyjną i konstrukcyjną, występuje najczęściej przy otworach okiennych i drzwiowych

plama barwna
plama barwna

ślad powstały po nałożeniu farby na dowolne podłoże; plama barwna może być np.: płaska, jednolita, zróżnicowana

przestrzeń
przestrzeń

trójwymiarowy (3D) obszar, otoczenie. Jest nieograniczona, ale często wyznacza się jej umowne granice, np. przestrzeń pomieszczenia, przestrzeń publiczna

punkt zbiegu
punkt zbiegu

punkt na linii horyzontu, do którego zbiegają się poziome krawędzie rysowanych przedmiotów w perspektywie zbieżnej. Początkowo punkt zbiegu znajdował się zawsze na środku linii horyzontu, przebiegającej na wysokości oczu. Obecnie wskazuje się również na perspektywę linearną ze względu na inne umieszczenie punktu zbiegu: boczną, ukośną, żabią (punkt widzenia położony nisko) i z lotu ptaka (punkt widzenia położony wysoko).

renesans
renesans

(inaczej odrodzenie) – to okres w historii kultury europejskiej odwołujący się do koncepcji antyku, określany też jako początek sztuki nowożytnej, który narodził się po 1400 roku we Włoszech. W wyniku przemian politycznych i społecznych, ruchów reformacyjnych, rozwoju mecenatu, odkryć geograficznych oraz wynalezienia druku nastąpił w tym czasie wielki rozkwit literatury i sztuki. Istotą była nowa humanistyczna postawa wobec rzeczywistości i nowy sposób naukowego myślenia.

rzeźba
rzeźba

to jedna z dziedzin sztuki, której wytworem jest trójwymiarowe dzieło

scenografia
scenografia

projekt i wykonanie wszystkiego, co znajduje się na scenie, czyli: kostiumy, dekoracje, rekwizyty, oświetlenie i całościowe ukształtowanie przestrzeni

sfumato
sfumato

z włoskiego: „przydymiony”, „mglisty”. Technika malarska okresu renesansu. Polegała ona na łagodnym przejściu z partii ciemnych do jasnych połączonym z rozmyciem konturów. Technikę tę stosował m.in. Leonardo da Vinci.

symbol
symbol

pojęcie, przedmiot, znak itp., mające jedno znaczenie dosłowne i większą liczbę znaczeń ukrytych; symbole często są niejednoznaczne, zależne od kontekstu, czasu, kultury i miejsca

światłocień
światłocień

rozłożenie i przenikanie się miejsc ciemnych i jasnych w rysunku, grafice i malarstwie w celu imitowania oświetlenia mającego podkreślić trójwymiarowość przedstawianych obiektów

tonacja barwna
tonacja barwna

dominacja lub takie zestawienie barw np.: w dziele malarskim, które nadaje ogólny ton dziełu sztuki

walor
walor

ciężkość koloru czyli różne tonacje (natężenie) tego samego koloru

Źródła

  • sjp.pwn.pl

  • encyklopedia.pw

Linki do e‑materiałów

link2
perspektywa topograficzna
perspektywa topograficzna

występuje wtedy, gdy część elementów jest przedstawiona z lotu ptaka (jak na mapie), a część z widoku z boku (na płasko);

perspektywa intencjonalna
perspektywa intencjonalna

inaczej hierarchiczna; występuje wtedy, gdy osoby ważniejsze przedstawione są jako większe od otoczenia oraz pozostałych osób na obrazie;

aksonometria
aksonometria

zajmuje się sposobami przedstawiania figur przestrzennych na płaszczyźnie za pomocą rzutowania równoległego; cechą odróżniającą aksonometrię od innych rodzajów rzutu równoległego jest dążenie do zachowania prawdziwych wymiarów rzutowanych obiektów;

perspektywa kulisowa