Podsumowanie - plan, bryła, konstrukcja i dekoracje architektoniczne
Architektura to sztuka kształtowania obiektów przestrzennych o różnym przeznaczeniu, ale wszystkie łączą w sobie funkcję, formę i konstrukcję.
Architekt nie tylko wykorzystuje swój zmysł artystyczny i wyobraźnię, ale musi również wiedzieć, jak zaprojektować budynek, aby był trwały i funkcjonalnyfunkcjonalny.
Aby wszystko było jasne dla późniejszego wykonawcy (budowniczego) architekt opracowuje plan budynku.
PLAN jest rzutem budowli w postaci rysunku ujętym „z góry”, na którym są zaznaczone wszystkie elementy wnętrza.
Wyróżnia się budowle na planie:
centralnym ( koła, kwadratu, krzyża greckiego, wieloboku foremnego lub owalu/elipsy),
podłużnym (na planie prostokąta, krzyża łacińskiego),
o nieregularnej formie
Plany całych miast opracowują urbaniści, pracując w zespołach wraz z architektami, konserwatorami zabytków i innymi specjalistami.
Wyjaśnij, na czym polega praca urbanisty. W odpowiedzi uwzględnij czynności, jakimi się zajmuje.
Formę budynku określa jego BRYŁA. Może być jednorodna lub składać się z różnych brył, mających różne formy.
Może być: ciężka, masywna, zwarta, statyczna, symetryczna lub: lekka, dynamiczna, strzelista, rozczłonkowana, asymetryczna.
Niektóre budowle swoim wyglądem przypominają fantastyczne rzeźby.
KONSTRUKCJA. Najważniejsze elementy konstrukcji budynku to: fundament (pozioma podstawa), na nim elementy nośne - pionowe filary lub ściany, na których opierają się belki, stropy, sklepienia i konstrukcja dachu.
Do wspaniałych konstrukcji dawnych epok należą: łuk, kopuła, sklepienia krzyżowe i krzyżowo‑żebrowe, gotycki system łukowo‑przyporowy.

Najstarszym filarem jest kolumna, ulubiony element architektoniczny Egipcjan, Greków i Rzymian. Szczególnym jej rodzajem jest kariatyda, element konstrukcyjny i zarazem dekoracyjny zarazem.

DEKORACJA. Każda epoka ma swój styl w architekturze oraz odpowiednie do stylu dekoracje.
Do architektonicznych elementów dekoracyjnych należą: portale i głowice kolumn, pilastry, gzymsy, attyki, medaliony z umieszczonymi w nich płaskorzeźbami, freski, rzeźby i płaskorzeźby, rozety, witraże, gargulce.


Słownik
(z łac. aquaeductus – wodociąg, od aqua – woda, ductus – prowadzenie, od ducere – wodzić, prowadzić) wodociąg zaopatrujący miasto w wodę z górskich źródeł
element architektoniczny składający się z dwóch podpór (kolumn, słupów, filarów), które zostały połączone u góry łukiem; występuje w architekturze pojedynczo, jak i w rzędzie, tworząc istotny składnik budowli
luksusowy budynek mieszkalny, położony w prestiżowym miejscu; portiernia i obsługa przypominają hotel
specjalista w dziedzinie projektowania i wznoszenia budowli
sztuka projektowania, wznoszenia i artystycznego kształtowania budowli
ścianka, balustrada, rząd sterczyn ponad gzymsem wieńczącym fasadę
kształt przestrzenny w architekturze i rzeźbie
nieruchome, trwale połączone z gruntem dzieło rąk ludzkich; każdy obiekt budowlany (na przykład most, zapora, droga, kanał) nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury
obiekt, które są powiązany z gruntem; ze względu na przeznaczenie mogą być nimi budynki zarówno mieszkalne jak i niemieszkalne – przemysłowe, handlowe, biurowe, związane z kulturą, religią, oświatą
zewnętrzna powierzchnia ścian budynku ze wszystkimi jej elementami
najbardziej dekoracyjna i efektowna elewacja budynku
1. w architekturze starożytnej : środkowa część belkowania
2. ornament w postaci poziomego pasa, zdobiący np. ściany, ale też i naczynia
poziomo biegnący profilowany występ ściany, chroniący ścianę budynku przed deszczem - dlatego zwykle znajduje się na szczycie budynku, ale może także oddzielać kondygnacje budynku
kolumna rzeźbiona na kształt kobiety, podtrzymująca strop budynku
pionowa, dekoracyjna podpora architektoniczna o przekroju kolistym lub wielokątnym, składająca się z bazy, trzonu i głowicy lub tylko z trzonu i głowicy; historia kolumny sięga czasów starożytnych i jest stosowana w architekturze do dziś
rząd lub kilka rzędów kolumn pełniących funkcję dekoracyjną i konstrukcyjną
piętro/poziom w budynku; ilość kondygnacji jest liczona od parteru do poddasza
układ elementów (także niewidocznych) budynku oraz technika ich połączenia; musi zapewnić trwałość i funkcjonalność
osoba wspierająca rozwój sztuki
technika malarska; polega na układaniu wzoru z drobnych, różnego kształtu barwnych kamieni, szkła i ceramiki na odpowiednio przygotowanym podłożu, np.: świeżej zaprawie wapiennej lub cemencie.
motyw zdobniczy stosowany w architekturze i innych sztukach plastycznych, może występować w formie pasów (o układzie ciągłym lub rytmicznym), wypełniać określone pola (symetrycznie lub asymetrycznie) albo pokrywać jednolicie całą powierzchnię.
pogrubienie ściany w formie płaskiego filara dostawionego do ściany, z bazą, trzonem i głowicą; wzmacnia ścianę oraz dodatkowo dzieli ją na mniejsze powierzchnie, element zdobniczy
wchodzi w skład projektu architektoniczno‑budowlanego, wraz z rysunkami technicznymi, określeniem materiałów oraz opisem, zawierającym wszelkie niezbędne szczegóły do właściwej realizacji projektu budowli
ozdobne obramienie otworu wejściowego, na które składają się elementy architektoniczne i rzeźbiarskie
(od porta – brama) frontowa część budynku z rzędem lub rzędami kolumn, wspierająca dach przed głównym wejściem
inaczej: odrodzenie (fr. renaissance „odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk”
w sztuce – cechy charakterystyczne dla danego okresu czasu; w przeciwieństwie do epoki, style powracają i bywają modyfikowane
plan miasta wykazujący regularność układu przestrzennego poszczególnych elementów zabudowy; ulice proste, równoległe i prostopadłe względem siebie, krzyżują się pod kątem prostym
termin na określenie różnych dziedzin twórczości artystycznej odbieranych wzrokowo; obejmuje architekturę, rzeźbę, malarstwo, grafikę, rzemiosło artystyczne, a także nowe zjawiska w sztuce, np. instalacje, performance
mający trzy wymiary: długość, szerokość i wysokość
dział architektury zajmujący się zasadami planowania przestrzennego miast i osiedli
obiekt lub przedmiot mający szczególną wartość ze względu na wiek lub walory estetyczne
Źródła
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007
Linki do e‑materiałów
https://zpe.gov.pl/a/kazda-epoka-ma-swoj-jezyk–czytanie-dziel-architektury/Dr4ICzscL
https://zpe.gov.pl/a/rzezba-i-architektura-jako-bryla-w-sztukach-wizualnych/D1Bj6SNut
https://zpe.gov.pl/a/jestem-mlodym-architektem-projektowanie-planu-miasta/Dl5EJmKMx
https://zpe.gov.pl/a/czy-budowla-moze-byc-idealna-o-architekturze-renesansu/DTecVZV7O
https://zpe.gov.pl/a/rzezba-i-architektura-jako-bryla-w-sztukach-wizualnych/D1Bj6SNut
https://zpe.gov.pl/a/gotyk-we-wloszech–kraju-antycznych-tradycji/DgkZDdOWT
https://zpe.gov.pl/a/francuskie-katedry–budowle-ponad-ludzka-wyobraznie-cz-2nbsp/DR7ctb178
https://zpe.gov.pl/a/kamienie-milowe-sredniowiecznej-architektury-sakralnej/DfEbtmkh0
https://zpe.gov.pl/a/kamienie-milowe-sredniowiecznej-architektury-sakralnej-cz-2/D100VoHM9
https://zpe.gov.pl/a/sztuka-gotycka-w-polsce-cz-i–architektura/DPeUxta0Q
https://zpe.gov.pl/a/motyw-zdobniczy-projektuje-wlasny-ornament/D9PWSNCWb
https://zpe.gov.pl/a/bogata-architektura–co-to-znaczy-poznajemy-budowle-barokowe/D15TeQEUz
https://zpe.gov.pl/a/secesja–roslinne-i-zwierzece-motywy-w-sztuce/DLAkF5Co2
https://zpe.gov.pl/a/wnetrza-i-detale-dekoracji-zewnetrznej/D5MBEpGVp