Wprowadzenie

Sztuka jest jednym z najstarszych i najbardziej wszechstronnych obszarów ludzkiej działalności. Historia sztuki jest równocześnie historią ludzkości i jej różnorodnych kultur, idei, przekonań i wartości. Wraz z upływem wieków, sztuka ewoluowała i zmieniała swoje oblicze, odzwierciedlając zmieniające się spojrzenia na świat, technologiczny postęp, polityczne i społeczne przemiany oraz dążenia artystów do wyrażania siebie i swojej wizji.
W materiale zostaną zaprezentowane wybrane przykłady dzieł reprezentujących różne epoki, style i kierunki na przestrzeni dziejów. Ze względu na różne źródła i cały czas trwające odkrycia oraz badania periodyzacja, zwłaszcza odnosząca się do sztuki dawnej, może różnić się w zależności od źródeł. Materiał edukacyjny ma za zadanie uzupełnić materiał z zakresu Historii Sztuki w postaci gry edukacyjnej - czyli w materiale znajdziesz wybrane zagadnienia i okresy w dziejach sztuki oraz wybrane dzieła i twórców.

Gra_edukacyjna

Prehistoria

Sztuka prehistoryczna 2,6 mln lat p.n.e. - ok. 1800 p.n.e.

Więcej informacji o Prehistorii wraz z przykładami znajduje się w materiach:

Sztuka_starozytna

Sztuka starożytna: Mezopotamia, Egipt Grecja, Rzym

Sztuka starożytnej Mezopotamii

Więcej informacji o sztuce starożytnej Mezopotamii wraz z przykładami znajduje się w materiale:

Sztuka starożytnego Egiptu

Więcej informacji o sztuce starożytnego Egiptu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka starożytnej Grecji

Więcej informacji o sztuce starożytnej Grecji wraz z przykładami znajduje się w materiale:

Okres archaiczny (XI – V w. p.n.e.)

Więcej informacji o okresie archaicznym wraz z przykładami znajduje się w materiach:

Okres klasyczny (V‑IV w. p.n.e.)

Więcej informacji o okresie klasycznym wraz z przykładami znajduje się w materiale:

Okres hellenistyczny (III – I w. p.n.e.)

Więcej informacji o epoce hellenistycznej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka starożytnego Rzymu

R7fv7bQrmFYKS

Fotografia przedstawia okrągły budynek z licznymi otworami okiennymi, które u góry zakończone są łukami. Ściany budynku są zniszczone. Ozdabiają je kolumny. Jest to kolosem. Budynek ogrodzony jest niską, niebieską siatką. Wokół rosną drzewa. Do Koloseum prowadzi szary chodnik otoczony brązowym placem. Na placu znajdują się kamienne ławki, na których siedzą ludzie.

RrVGuiNn8TqP8

Ilustracja ukazuje plan Koloseum z lotu ptaka. Kształt budynku przypomina owal. Podzielony jest na cztery części. Pośrodku znajduje się scena, a wokół niej miejsca siedzące, które oznaczone zostały na planie za pomocą czarnych linii.

Więcej informacji o sztuce starożytnego Rzymu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_sredniowieczna

Sztuka karolińska (VIII‑IX w.) i ottońska (IX‑X w.)

R1YrOEgraUybH

Ilustracja, w której centrum znajduje się anioł w białej szacie, która przewiązana jest beżowym materiałem. Mężczyzna o jasnych włosach stoi na balach siana ułożonych jedna na drugiej i wyciąga dłoń w stronę innego mężczyzny. Mężczyzna, do którego anioł wyciąga dłoń ubrany jest w białą szatę, niebieskie spodnie oraz czerwoną narzutę. W jednej dłoni, która schowana jest pod narzutą, trzyma kij, drugą kieruje w stronę anioła. Jego ciało jest pochylone i odwrócone w prawą stronę. Na pozostałych balach siedzi dwóch mężczyzn. Jeden z nich ubrany jest w długą, białą szatę, drugi zaś odziany jest w szatę koloru niebieskiego. Mężczyźni również patrzą w kierunku anioła. Sami znajdują się z lewej strony dzieła. Pomiędzy balami pasą się białe oraz żółte owce. Tło obrazu jest beżowo‑różowe.

Więcej informacji o sztuce karolińskiej i ottońskiej wraz z przykładami znajduje się w materiale:

sztuka_romanska

Sztuka romańska (XI‑XIII w.)

Rzeźba romańska

Więcej informacji o sztuce romańskiej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

sztuka_gotycka

Sztuka gotycka poł. (XII - pocz. XVI w.)

Przykład architektury gotyckiej:

RNB8VoUQbqxxy

Plan budowli kształtem przypomina krzyż łaciński, który obejmuje trzy główne części: nawę główną, transept i prezbiterium. Nawa główna jest centralnym elementem, rozciągającym się z zachodu na wschód, z szerokim przekrojem. Transept przecina nawę główną, tworząc krótsze ramiona krzyża. Prezbiterium, umieszczone na wschodnim końcu, jest często wyższe od reszty budowli i zawiera ołtarz główny. Katedra ma również wieże, z których najbardziej charakterystyczna jest wysoka wieża główna, zlokalizowana nad krzyżem transeptu. Wnętrze katedry składa się z nawy głównej, bocznych naw, galerii, kaplic i chóru.

RYieVxzIAlGKB

Fotografia ukazuje ścianę frontalną katedry Notre‑Dame. Na wejściu katedry znajdują się trzy drzwi zdobione portalami gotyckimi. Fasada katedry Notre‑Dame w Paryżu jest uformowana w kształt prostokąta, zakończonego dwoma kwadratowymi wieżami. Całość ozdobiona jest licznymi rzeźbieniami, mozaikami, ornamentami oraz rozetą znajdująca się na środku budowli. W ścianie znajdują się wgłębienia nadając całości trójwymiarowości.

RpEMl6RHk2mFT

Fotografia wnętrza katedry Notre Dame. Na środku znajduje się marmurowe przejście. Po jego obu stronach znajdują się rzędy drewnianych ławek, w których siedzi grupa ludzi. Obok ławek ściany ozdobione są kinkietami, które znajdują się w przejściach wyznaczonych przez ozdobne kolumny. Całość wykonana jest w odcieniach beżu. Na wprost obserwatora znajduje się ołtarz ze złotym krzyżem. Tylna ściana ozdobiona jest kolorowymi witrażami w oknach. Na suficie budynku jest sklepienie krzyżowo‑żebrowe.

Więcej informacji o sztuce gotyckiej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Rzeźba gotycka pełnoplastyczna – nurt dworski i mistyczny

W gotyckiej rzeźbie można wyróżnić dwa nurty:

• nurt mistyczny,

• nurt dworski, określany także jako piękny czy międzynarodowy.

Pierwszy obejmował przede wszystkim wizerunek scen bolesnych i bardzo ekspresyjnych – były to głównie krucyfiksy i piety, ukazujące fizyczne cierpienie i ból, często z wyeksponowanymi naturalistycznymi jego aspektami, w których ciało posiada ślady cierpienia, męki, zgodnie ze średniowiecznym doloryzmem. Służyły temu również takie środki, jak deformacja, konwulsyjne wygięcie ciała, silnie opadająca ku dołowi głowa, ugięte pod ciężarem ciała i przybite jednym gwoździem nogi, pochylenie ciała do przodu przy mocno rozciągniętych ramionach. Rzeźba mistyczna miała za zadanie pobudzać uczucia religijne i skupienie, a także wywoływać kontemplację i refleksję nad tajemnicami wiary.
Natomiast nurt dworski cechuje się wytwornością postaci wydłużonymi postaciami, ubranymi w udrapowane w miękkie kształty. Madonny tak rzeźbione mają także lekko uśmiechnięte, okrągłe twarze, a ich emocjonalny kontakt z Dzieciątkiem jest niewielki – jest trzymane na ramieniu, lekko się z niego osuwając. Przykładem takiego przedstawienia w stylu Pięknych Madonn jest „Madonna z Krużlowej.

R1QTxGhTCBl6U

Fotografia prezentuje rzeźbę. Przedstawia ona kobietę - Maryję, trzymającą nagie dziecko na rękach. Kobieta o długich, brązowych włosach ubrana jest w złoto‑czerwoną szatę oraz koronę. Delikatnie pochyla głowę, spoglądając z uśmiechem na dziecko. Dziecko patrzy na wprost, również uśmiechając się.

Malarstwo

Więcej informacji o malarstwie wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Szkoła sieneńska

Więcej informacji o szkole sieneńskiej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

R1U25guPPd3Vn

Zdjęcie przedstawia obraz w kształcie prostokąta, który zakończony jest trójkątnym daszkiem. W centrum dzieła znajduje się kobieta w czarnej, długiej szacie, która okrywa również jej głowę. Szata ozdobiona jest złotymi gwiazdkami a spod niej widać fragmenty czerwonej sukni. Spod szaty widać fragmenty czerwonej sukni. Kobieta siedzi na dużym, ozdobnym, złoto‑czerwonym tronie. Na kolanach trzyma dziecko. Chłopiec w krótkich, brązowych włosach ubrany jest w biało‑pomarańczową szatę. Wokół tronu znajduje się sześć aniołów, które trzymają go. Anioły ubrane są w kolorowe stroje, w których przeważają odcienie niebieskiego, różowego oraz zielonego. Włosy aniołów są brązowe, a ich skrzydła są koloru złotego. Rama obrazu wykonana jest z niebieskich pasków, które oddzielają małe, okrągłe portrety.

Szkoła florencka

Więcej informacji o szkole florenckiej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

R1BPVCB7jukqX

Zdjęcie obraz ukazuje wnętrze kaplicy, której sklepienie jest zaokrąglone. Ściany pomieszczenia ozdobione są kolorowymi freskami ułożonymi obok siebie po cztery w jednej linii, w których przeważa barwa niebieska. Freski przedstawiają sceny z biblii. Sufit pokryty został niebieską farbą. Znajdują się na nim okrągłe portrety.

Więcej informacji o sztuce gotyckiej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_nowozytna

Renesans pocz. (XV w. - II poł. XVI w.)

Renesans to termin pochodzący od francuskiego renaissance, [czytaj: renesans] - odrodzenie i ma związek z odrodzeniem kultury antycznej. Był to czas ożywienia i poszukiwania harmonii między człowiekiem a światem poprze dążenie do równowagi między wiarą a rozumem oraz poszukiwania harmonii między człowiekiem a naturą.

Renesans został zapoczątkowany we Włoszech, a jego kolebką jest Florencja. Rozwój włoskiego renesansu można podzielić na trzy okresy:

• pierwszy to wczesny renesans, który przypada na lata od 1401/1420 do 1500 roku.

• drugi to dojrzały renesans, obejmujący okres od  1500 do 1540 roku, określany także jako złoty wiek.

• trzeci to późny renesans, trwający od 1540 do 1580 roku.

RL5Fq8r0HwhgG

Obraz ukazuje nagą kobietę siedzącą na niewielkim wzniesieniu tuż obok drzewa. Jej ramiona okryte są białym materiałem. Kobieta karmi piersią niemowlę. Drzewo, przy którym siedzi otoczone jest krzewami. Kobietę obserwuje mężczyzna o brązowych, średniej długości włosach. Ubrany jest w białą koszulę, krótkie beżowe spodnie i czerwoną narzutę. Podpiera się o długi kij. Tło stanowi drewniany most, który przebiega nad fragmentem rzeczki oraz jasne budynki otoczone roślinnością. Niebo na obrazie jest ciemne. Pomiędzy chmurami znajduje się piorun.

RvP93iM4jVOFK

Obraz ukazuje nagą kobietę, która leży na białym materiale oraz czerwonej poduszce. Kobieta posiada długie, brązowe włosy. Znajduje się na górzystej polanie. W tle znajdują się jasne domy.

Rx7DKwFrSxUrg

Obraz prezentuje nagą kobietę o brązowych, długich włosach. Kobieta leży na czerwonym łóżku okrytym białą pościelą. Kobieta trzyma w dłoni różowe kwiaty. Obok niej leży biało‑brązowy pies. W rogu na drugim planie pomieszczenia znajduje się kobieta w czerwono‑białym stroju. Posiada brązowe, spięte włosy. Kobieta przez ramię przewieszoną ma ciemną sukienkę. Przed nią znajduje się klęcząca dziewczynka w białej sukience. Po lewej stronie kobiet znajduję się okno, za którym znajduję się drzewo oraz błękitne niebo. Dziewczynka opiera się o ciemny fotel. Ściany pomieszczenia, w którym się znajdują, pokryte są ciemnymi malunkami.

RMSbxq3I8bGn8

Obraz ukazuje przejście pomiędzy budynkami oraz schody i taras z balustradą. Ściany budynków są beżowe oraz szare, ozdobione posągami oraz kolumnami. W przejściu znajduje się duży stół ustawiony na kształt litery “U”. Przy stołach siedzi grupa wielu ludzi w kolorowych szatach. Kilku mężczyzn gra na lirze czy przelewa napoje z waz. Wśród grupy ludzi znajduje się pies. Na tarasie i schodach również znajduje się grupa ludzi w kolorowych szatach. Tło stanowi zachmurzone niebo.

Więcej informacji o sztuce renesansu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_manieryzmu

Sztuka manieryzmu (XVI w.)

Więcej informacji o sztuce manieryzmu wraz z przykładami znajduje się w materiale:

RSeRQW3QvQp4Y

Obraz ukazuje mężczyznę o długich brązowych włosach oraz zaroście. Ubrany jest w długą, czerwoną szatę. Mężczyzna spogląda ku górze, a jedną z dłoni trzyma na swojej piersi. Dłoń ta obwiązana jest sznurem, który trzyma mężczyzna w zielonej szacie. Wokół mężczyzn znajduje się grupa strażników z włóczniami w dłoni. Przed mężczyzną znajduje się również grupa trzech kobiet, które klęczą na ziemi przed mężczyzną, który wbija gwóźdź w fragment drewna. Przedstawione na obrazie postaci ubrane są w kolorowe szaty.

Więcej informacji o sztuce manieryzmu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_baroku_i_rokoka

Sztuka baroku (ok. 1540‑pocz. XVIII w.) i rokoka (XVIII w.)

Architektura baroku i rokoka

Barok w sztuce rozkwitał we Włoszech, zwłaszcza w Rzymie, w drugiej połowie XVI wieku i trwał w Europie do połowy XVIII wieku. Architekturę barokową charakteryzuje monumentalność, dynamika oraz bogactwo dekoracji i form ornamentalnych. Ważnym elementem była hierarchizacja elementów kompozycyjnych, które kulminowały na osi środkowej. Efekty światłocieniowe były osiągane głównie poprzez zastosowanie wygiętych elewacji, przerywanych gzymsówGzymsgzymsów.

Rzeźba barokowa

Więcej informacji o rzeźbie barokowej wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

ROZBQqtCKPcCK

Fotografia rzeźby ukazującej młodego muskularnego mężczyznę o krótkich, kręconych włosach w momencie napinania procy w celu strzelenia z niej. Zaprezentowanie mężczyzny w trakcie tej czynności nadaje dziełu dynamiki. Ciało postaci jest skręcone oraz pochylone. Jego ciało okryte jest szatą przewiązaną przez pas, a przez ramię ma przewieszony worek. Mężczyzna zaciska usta, a jego twarz wyraża skupienie. Pomiędzy jego nogami znajdują się materiały ułożone na fragmencie liry. Dzieło ustawione zostało w jasnym pomieszczeniu o ścianach pokrytych ozdobnymi rzeźbieniami oraz obrazami.

Więcej informacji o architekturze i rzeźbie baroku i rokoka wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_klasycyzmu

Sztuka klasycyzmu (II poł. XVIII w. - ok. 1830 r.)

Więcej informacji o sztuce klasycyzmu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka_XIX_wieku

Sztuka XIX wieku

Preromantyzm, romantyzm i historyzm

XIX wiek był okresem intensywnych zmian społeczno‑politycznych, które znalazły swoje odzwierciedlenie w sztuce europejskiej. Sztuka tego okresu rozwijała się w różnych tendencjach, nurtach i kierunkach artystycznych. Różnorodne przejawy prezentuje romantyzm, rozwijający się zwłaszcza w malarstwie od 1820 do ok. 1860 roku. Romantycy odrzucali racjonalizm na rzecz religijności, dużą rolę zwracali na duchowość i uczuciowość, akcentowali poczucie narodowego patriotyzmu, przywiązanie do natury. Romantycy podkreślali także bunt, niezgodę wobec rzeczywistości, uciekali w świat wątków fantastycznych i ludowych. Malarstwo romantyczne jest bogate kolorystycznie, różnorodne kompozycyjnie - pojawiają się zarówno obrazy dynamiczne, szkicowe, o bogatej fakturze, jak i dzieła spokojne, stonowane i monochromatyczne. Prekursorami romantyzmu w malarstwie są: Francisco de Goya y Lucientes,[czytaj: fransisko de goja lucjentes] Johanna Heinricha Füssli [czytaj: johana hainrisia fysli)] oraz William Blake. [czytaj: łiliam blejk] Goya, [czytaj: goja] hiszpański malarz króla Karola III i nadworny artysta króla Karola IV artysta, słynął z graficznych obrazów wojny i wyrażania wewnętrznego niepokoju. Romantyczny charakter ma cykl antywojennych rycin „Okropności wojny”, powstały po wkroczeniu prócz wojsk napoleońskich w 1808 roku, a także namalowany po upadku Napoleona obraz „Rozstrzelanie powstańców 3 maja 1808 roku”.

RwLm5ykoPgwKR

Obraz ukazuje starszego mężczyznę o ciemnych włosach oraz zaroście. Ubrany jest w szaro‑zielony mundur oraz beret. Mężczyzna skierowany jest do obserwatora lewym ramieniem. Głowę oraz spojrzenie kieruje ku górze. Dzieło jest ciemne. Przeważają odcienie zieleni, czerni oraz szarości.

Więcej informacji o sztuce romantyzmu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Akademizm

RUh6anji6M3pl

Obraz prezentuje nagą kobietę o długich, brązowych włosach. Jej ciało ułożone jest pod kątem. Jedną rękę ułożoną ma na czole, drugą wyciąga za siebie. Kobieta leży na morskiej fali. Nad nią znajdują się aniołki. Piątka dzieci o jasnych, kręconych włosach przedstawione zostały nago. Posiadają niebieskie oraz białe skrzydła. Ułożone są w różnych pozycjach. Dwójka z nich dmucha w duże muszle. Niebo na obrazie jest delikatnie zachmurzone.

Prerafaelici

Szkoła barbizońska i realizm

Rk8VoUBa1lVDC

Obraz ukazuje portret czwórki dzieci oraz psa. Od prawej przedstawiono dziewczynkę o długich, blond włosach ubraną w białą sukienkę, która w dłoni trzyma kurę oraz podtrzymuje ręką kotarę, która znajduje się za nią. Znajduje się za stołem, który okryty jest czerwonym obrusem w biało‑niebieskie zdobienia. Na stole ustawiono złoty wazon z bukietem konwalii. Następnie przedstawiona jest dziewczynka o długich, kręconych, brązowych włosach, Ubrana jest w niebiesko‑białą sukienkę. Jedną dłoń opiera na stojącym obok niej stole, drugą zaś na ozdobnym, brązowym krześle. Fotel pokryty jest złotymi zdobieniami. Opiera się o niego również chłopiec o krótkich, brązowych włosach, który odziany jest w białą koszulę oraz czarny garnitur. Na fotelu ułożony ma łokieć, a głowę podpiera o dłoń. Drugą ręką obejmuje najmłodszą siostrę o krótkich, brązowych włosach. Dziewczynka ubrana jest w czerwoną sukienkę oraz białą koszulę. Siedzi ona na krześle. Przed nią ustawiony jest fioletowy stołek, na którym siedzi biało‑brązowy pies. Dzieci znajdują się w pomieszczeniu o czerwonych ścianach, które częściowo okryte są czerwono‑złotymi zasłonami. Za dziećmi znajduje się również fragment obrazu, który prezentuje las.

Więcej informacji o barbizończykach i sztuce realizmu wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Impresjonizm

RuCVIybKRRVhO

Fotografia ukazuje rzeźbę ustawioną na drewnianym postumencie, w pomieszczeniu o beżowych ścianach. Rzeźba wykonana z brązu przedstawia dziewczynkę - baletnicę. Dziewczynka ma długie włosy związane żółtą wstążką. Dziewczynka jedną nogę wyciąga przed siebie, jej ciało jest wyprostowane, a ręce znajdują się za jej plecami. Głowa dziewczynki wyciągnięta jest ku górze. Na jej stopach znajdują się puenty. Dziewczynka ubrana jest w złoty gorset z brązu oraz spódniczkę wykonaną z tiulu.

Neoimpresjonizm

Sztuka_przelomu_XIX_i_XX_wieku

Sztuka przełomu XIX i XX wieku

Postimpresjoniści

Architektura przełomu XIX i XX wieku. Nurt inżynieryjny w architekturze

Sztuka secesji

Malarstwo

W Wiedniu ogromną rolę w rozwoju secesji odegrał Gustav Klimt. W swoich pracach stosował bogate i dekoracyjne tło, wprowadzał elementy ornamentu, geometryczne wzory, roślinne formy czy dekoracje wykonane z płatków złota. Dzieła Klimta korespondują z tradycją bizantyjską, często były integralną częścią dekoracji wnętrz. Dążenie do malarstwa totalnego Gustava Klimta wynikało z jego przekonania, że sztuka powinna przenikać wszystkie dziedziny życia i być obecna we wszystkich aspektach społecznych i kulturalnych.

Rzeźba

Auguste Rodin [czytaj: august rodę] to najwybitniejszy rzeźbiarz secesyjny pochodzący z Francji. Jego prace są niezwykle ekspresyjne, postaci są w skomplikowanych układach kompozycyjnych, faktura dzieł jest zróżnicowana. W swojej twórczości Rodin czerpał inspirację z twórczości Michała Anioła. Eksperymentował z formą i materiałem, tworząc dzieła, które emanowały silnym realizmem, a nawet naturalizmem.

Architektura

W początkowych latach istnienia secesji, dołączyli do niej architekci, m.in. Joseph Maria Olbrich [czytaj: jozef maria olbriś] czy Otto Wagner. Olbrich [czytaj: olbriś] który zaprojektował Budynek Secesji, natomiast Wagner - kilka budynków, stanowiących wkład w rozwój stylu. Charakterystyczne są dla niego: zastosowanie organicznych form, asymetrii, kształtów inspirowanych naturą, a także bogatej dekoracji roślinnej i zwierzęcej. Budynki secesyjne często posiadały wyraziste fasadyFasadafasady, zdobione rzeźbami, kafelkami, mozaikami i metaloplastyką.

Sztuka symbolizmu

Sztuka protoekspresjonizmu

Protoekspresjonizm to nurt artystyczny, który pojawił się jako reakcja na kryzys duchowy na początku XX wieku. Poszukiwania twórcze artystów prowadziły do odnowienia wartości duchowych i dążeniu ku mistycyzmowi oraz dążenie do tego, co stanowi o pierwotności, czyli nawiązanie do sztuki prymitywnej. Artyści nurtu odrzucali mimetyczny realizm oraz obrazowanie naturalistyczne, skupiając się na uzewnętrznianiu przeżyć i wyrażaniu emocji. Uważali, że artysta ma prawo uznać prawdę za ważniejszą od estetyki, co prowadziło do operowania brzydotą, deformacją, groteską, zniekształceniem, kontrastem, grozą i zaskoczeniem.

Sztuka_I_polowy_XX_wieku

Sztuka I połowy XX wieku

Sztuka pierwszej połowy XX wieku powstawała w czasach niezwykłej niepewności i niepokoju, a jej narodzinom towarzyszyły dramatyczne wydarzenia – rewolucje i wojny. Artyści tego okresu starali się wyrazić swoje spojrzenie na świat, eksperymentowali z nowymi formami i technikami, odnosili się do istniejących napięć społecznych i politycznych. Ich dzieła często były reakcją na otaczającą ich rzeczywistość, a także próbą wyrażenia głębszych emocji i przemyśleń.

Za artystę, którego twórczość wpłynęła na sztukę awangardową XX wieku, dwaj jej pionierzy — Henri Matisse [czytaj: ąri matis] i Pablo Picasso [czytaj: pablo pikasso], uważają postmodernistę, Paula Cézanne’a [czytaj: pola sezana]. Sposób ukazywania  przez niego przedmiotów jednocześnie z wielu punktów widzenia i używanie koloru do budowania formy dzieła m.in. wpłynęły na kształt pierwszej fazy kubizmu Picassa [czytaj: pikassa], oraz na odejście od naturalistycznego znaczenia koloru u fowistów. Odejście Matisse'a [czytaj: matisa] w „Radości życia” od tej właśnie zasady doprowadziło do autonomicznej roli barwy i jej oddzielenie od formy.

Fowizm

Ekspresjonizm

Kubizm – Pablo Picasso

Kubizm jest kierunkiem w malarstwie, który został zainicjowany przez Pabla Picassa [czytaj: pabla pikassa] w 1906 roku we Francji. Jednak za pierwszy obraz kubistyczny uznaje się „Panny z Avignon” z roku 1907. Nurt trwał do roku 1914. Kubizm był wynikiem artystycznych poszukiwań i rozwiązań, a nazwa pochodzi od łac. słowa kostka (cubus) [czytaj: kubus]. Do Picassa [czytaj: pikassa] dołączył również francuski artysta Georges Braque [czytaj: żorż brak].

Więcej informacji o sztuce kubizmu i Picassa wraz z przykładami znajduje się w materiałach:

Sztuka futuryzmu

Futuryzm to ruch artystyczny, którego działalność przypada na lata 1909 – 1914. Za początek uznaje się opublikowanie przez włoskiego poetę Filippo Marinettiego manifestu poezji futurystycznej w piśmie „Figaro” w 1909 r. Rok później, w 1910 roku, malarze wydali manifest sztuki, a w kolejnych latach ukazały się manifesty dotyczące techniki malarstwa futurystycznego, rzeźby i innych dziedzin kultury.

Sztuka formizmu

Formiści to awangardowe ugrupowanie, działające w latach 1917 – 1921 w Krakowie, początkowo pod nazwą Ekspresjoniści Polski, a od 1919 roku jako Formiści. Nazwa pochodzi od założenia ugrupowania, zakładającego, że w dziele sztuki nadrzędną rolę pełni jego forma. Ugrupowanie powstało pod wpływem ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu. Formiści inspirowali się także sztuką prymitywną i ludową. Jedną z koncepcji dzieła opracowaną przez Leona Chwistka jest strefizm. Do ugrupowania należeli oprócz Chwistka m.in: Zbigniew Pronaszko, Tytus Czyżewski, Tymon Niesiołowski.

Koloryzm (Kapiści)

École de Paris [czytaj: ekol de pari]

École de Paris [czytaj: ekol de pari], czyli Szkoła Paryska, to powstała już przed 1900 rokiem roku i działająca z przerwami do okresu powojennego, szkoła utworzona przez grupę artystów, reprezentujących różne tendencje artystyczne, którzy działali w Paryżu, a przybyli tu z różnych środowisk, głównie z Europy Środkowo‑Wschodniej. École de Paris [czytaj: ekol de pari] nie jest kierunkiem, a odnosi się wyłącznie do twórczości emigrantów z terenów Polski i Rosji, zwłaszcza artystów pochodzenia żydowskiego, którzy przybyli do Paryża, aby rozwijać działalność twórczą. Ośrodkiem ich działania była dzielnica Montparnasse [czytaj: mąparnas] w Paryżu, a także Bretania. Ich twórczość ulegała wpływom różnych nurtów artystycznych, które w tym czasie rozwijały się w Europie Zachodniej. Dostrzec w nich można zwłaszcza wpływy kubizmu, ekspresjonizmu i inne. Z École de Paris [czytaj: ekol de pari] związani byli m.in.: Władysław Ślewiński, Tadeusz Makowski, Eugeniusz Żak, Mojżesz Kisling, Marc Chagall [czytaj: mark szagal], Amadeo Modigliani. [czytaj: amadeo modiliani]

Abstrakcjonizm geometryczny i niegeometryczny

Więcej informacji na temat abstrakcjonizmu znajduje się w materiale:

Neoplastycyzm

Suprematyzm

Styl art déco [czytaj: art deko]

Modernizm w architekturze

Już na przełomie XIX i XX wieku, w architekturze pojawiła się tendencja poszukiwania prostych i funkcjonalnych rozwiązań. Szczególny rozwój projektów budowlanych nastąpił w pierwszej połowie XX wieku, czego początek dała szkoła Bauhausu [czytaj: bałhałsu], która inspirowała wielu projektantów i architektów przez kolejne pokolenia. Walter Gropius, dyrektor Bauhausu [czytaj: bałhałsu] i jeden z „ojców modernizmu”, eksperymentował z nowoczesnymi materiałami, takimi jak beton i szkło, ale przywiązywał także wagę do aspektów przestrzennych i socjologicznych. Podobne cele realizował Le Corbusier [czytaj: le korbusier], który opracował system proporcji zwany „Modulorem” i odniósł go do projektowania architektury. Ludwig Mies van der Rohe [czytaj: ludwiś mis wan de roe] projektował funkcjonalne budowle cechujące się minimalizmem i wykorzystaniem otwartych przestrzeni.

Dadaizm

Sztuka surrealizmu

Surrealizm to kierunek w sztuce, który wyłonił się w latach 20. XX wieku. Ruch ten wynikał z fascynacji światem podświadomości i marzeń sennych. Za prekursora uważa się malarza metafizycznego, Giorgia de Chirico [czytaj: dżordżia kiriko]. Swój manifest surrealiści ogłosili w 1924 roku. Przedstawiciele surrealizmu, m.in. Salvador Dalí [czytaj: salwador dali], René Magritte [czytaj: rene magrit], Paul Delvaux [czytaj: pol delwo], Max Ernst [czytaj: maks ernst], Joan Miro[czytaj: żoan miro], Francis Picabia [czytaj: fransis pikabia], głosili swobodę twórczą, opartą na wyobraźni i grze słów, uwolnienie nieświadomości. Obrazy surrealistyczne są zawsze nasycone atmosferą niezwykłości, tajemniczości i często grozy.

Sztuka_drugiej_polowy_XX

Sztuka II połowy XX wieku

Silny rozwój w sztuce po II wojnie światowej nastąpił w latach 50. i 60. XX wieku. Inna była sytuacja w Stanach Zjednoczonych - podczas gdy Europa koncentrowała się na odbudowie, Ameryka silnie rozwijała się i stawała się potęgą polityczną, gospodarczą i kulturową. W rezultacie punkt ciężkości świata sztuki przesunął się z Europy do Nowego Jorku.

W drugiej połowie XX wieku miały miejsce różne ruchy artystyczne, które miały znaczący wpływ na świat sztuki. Artyści, wzorem sztuki awangardowej, eksperymentowali z technikami i sposobem ujęcia tematu, a także odrzucali klasyczne kanony estetyczne, zastępując je nowymi koncepcjami. Jednak istniały także tendencje odwrotne, zwłaszcza gdy sztuka miała służyć propagandzie.

Socrealizm

Abstrakcja w sztuce drugiej połowy XX wieku

Ekspresjonizm abstrakcyjny

Op‑art

Op‑art, czyli sztuka optyczna to jeden z nurtów rozwoju malarstwa w latach 60. XX wieku, rodzaj sztuki abstrakcyjnej, wywodzący się z abstrakcji geometrycznej, zajmujący się głównie wykorzystaniem efektów optycznych i form geometrycznych do tworzenia efektów optycznych, sprawiających wrażenie ruchu, falowania, migotania, pulsowania oraz wprowadzających dezorientuję i niepokój. Prekursorami op‑artu byli artyści związani z Bauhausem [czytaj: bałhałsem] oraz futuryści. W malarstwie op‑artu artyści czerpali z teorii koloru i zestawiali je w sposób, który powodował migotanie, poruszanie się, a także zgłębiali wiedzę na temat psychologii percepcji. Wybitnymi postaciami tego nurtu byli Bridget Riley [czytaj: bridżet rajli], Victor Vasarely [czytaj: wiktor wasareli], Richard Anuszkiewicz [czytaj: riczard anuszkiewicz].

Nowy Realizm

Tendencja zerowa

Tendencja zerowa jest charakterystycznym nurtem w sztuce w latach 60. XX wieku, który eksploruje minimalizm i prostotę w tworzeniu dzieł. Przedstawiciele tego ruchu, np. francuski artysta Yves Klein [czytaj: iws klajn] i włoski artysta Lucio Fontana [czytaj: lusjo fontana], tworzą płaszczyzny o jednolitych barwach. „IKB 79” Kleina jest doskonałym przykładem wrażenia czystości i transcendencji. Kolejnym aspektem, który można zaobserwować w twórczości tendencji zerowej, jest eksploracja faktury i tekstury płaszczyzn. Lucio Fontana, tworząc płótna, celowo dodaje jednolite pobrużdżenia lub uszkadza je ostrym narzędziem. Ten zabieg wzmacnia wrażenie głębi i dynamiki płaskiej powierzchni obrazu, jednocześnie nawiązując do idei minimalizmu i prostoty.

Pop‑art

Pop‑art był ruchem artystycznym, który narodził się w latach 50. XX wieku w Ameryce i Wielkiej Brytanii jako bunt przeciwko dominującym poglądom na sztukę i kulturę oraz tradycyjnym wyobrażeniom na temat sztuki. Jego źródła tkwią głównie w kulturze popularnej i komercyjnej. Ruch silnie rozwinął się w latach 60. i 70. XX wieku.

Hiperrealizm

Hiperrealizm jest stylem artystycznym, który pojawił się na początku lat 70. XX wieku. Związany był z odrodzeniem się realizmu, szczególnie w rzeźbie i malarstwie. Ulubionymi tematami artystów w malarstwie są sceny miejskie z wystawami sklepowymi, ulice, karoserie samochodowe, a w rzeźbie ludzka postać.

RNc3oddT0URvu

Przedstawiona rzeźba ukazuje dwie starsze kobiety. Jedna z nich posiada białe, kręcone włosy, druga zaś siwe, spięte w koka. Kobieta o kręconych włosach ubrana jest w szaro‑fioletowy, długi płaszcz, czarną spódnicę oraz buty. Druga z nich odziana jest w długi, brązowy płaszcz, czarną spódnicę oraz szare buty. Sylwetki kobiet są nieco zgarbione. Każda z nich trzyma ręce założone na siebie. Spoglądają w stronę obserwatora z grymasami na twarzy. Dzieło ustawione jest na białym postumencie na tle białej ściany.

Land art

Konceptualizm i minimal art

Neofiguracja

Nowa figuracja to kierunek w sztuce po II wojnie światowej, który rozwinął się w latach 50. i 60. XX wieku jako reakcja na abstrakcję i jako krytyka kondycji egzystencjalnej człowieka. Nowa figuracja powróciła do przedstawiania postaci ludzkich i obiektów rzeczywistych, ale z odświeżonym spojrzeniem i eksperymentami formalnymi.

Charakterystycznymi cechami nowej figuracji są ekspresyjność, subiektywizm, atmosfera niepokoju, lęku, pesymizm i katastrofizm. Artyści tego nurtu posługiwali się symbolami, aluzjami oraz deformacjami, aby wyrazić tragiczność okrucieństwa i absurdalności współczesnego świata. Ta estetyka miała za zadanie podkreślić napięcie i dramatyzm w przedstawianych scenach. W malarstwie nowej figuracji często dominowały ciemne barwy, takie jak czerń, brązy i błękity, lub ostre kontrasty jaskrawych kolorów. Najważniejszymi przedstawicielami nowej figuracji byli artyści Francis Bacon [czytaj: fransis bejken], Willem de Kooning [czytaj: wilem de kunig], Jean Dubuffet [czytaj: żą dibife], który także reprezentuje nurt art brutArt brutart brut, natomiast w rzeźbie Alberto Giacometti [czytaj: alberto dżiakometi].

Style w architekturze II połowy XX wieku

Architektura organiczna

Architektura organiczna, zapoczątkowana przez Franka Lloyda Wrighta [czytaj: franka lojda łrajta], ponownie popularność zyskuje w latach 70. XX w. Opiera się na idei harmonii między budynkami a środowiskiem naturalnym. Zamiast prostych linii i geometrycznych form, artyści wykorzystują faliste linie i zakrzywione kształty, które sugerują organiczne formy występujące w naturze. Przykładem architektury organicznej jest Opera w Sydney, zaprojektowana przez Jorna Utzona [czytaj: jorna utsona]. Jej kształt nawiązuje do form muszli i zdaje się płynnie wynurzać z portu. Ta organiczna forma jest wyrazem harmonii między budynkiem a jego otoczeniem.

Postmodernizm

Styl Blob

Nurt organiczny i kinetyczny w rzeźbie

Sztuka krytyczna i zaangażowana

Sztuka krytyczna jest terminem odnoszącym się do zjawisk w sztuce polskich artystów debiutujących w pierwszej połowie lat 90. XX wieku. Jest to nurt, który skupia się na krytycznym komentowaniu sytuacji społecznej, politycznej i ekonomicznej w Polsce po transformacjach ustrojowych w 1989 roku. Sztuka krytyczna stosuje prowokację i wykorzystuje różne formy ekspresji artystycznej.

Podsumowanie

Podsumowanie

Sztuka jest wyrazem ludzkiej kreatywności, emocji, przekonań i wizji. Przez wieki ewoluowała – zmieniły się techniki, materiały, sposoby ukazywania rzeczywistości dialog z nią lub jej negacja. Przez wieki istniały różne style artystyczne, wprowadzające nowe idee, techniki. Sztuka uległa przemianom wraz ze zmieniającymi się trendami kulturowymi. Sztuka nie tylko ewoluowała pod względem formy i stylu, ale również w kwestii treści i znaczenia. Artyści eksplorowali różne tematy, od religijnych i mitologicznych, poprzez portrety, krajobrazy, abstrakcję, politykę, życie codzienne, po kwestie tożsamości. Sztuka stawała się też narzędziem krytyki, komentarza społecznego i wyrazem indywidualnej wizji artysty. Wraz z postępem technologicznym i społecznym, pojawiły się nowe formy sztuki, takie jak performance, instalacje i sztuka wideo. Sztuka stała się bardziej interdyscyplinarna, eksperymentalna i interaktywna. Współczesna sztuka jest zdominowana przez pluralizm stylistyczny i różnorodność wyrażeń artystycznych. Artyści często eksplorują granice tradycyjnych mediów i wchodzą w interakcje z odbiorcami. Sztuka staje się coraz bardziej globalna, z artystami czerpiącymi inspirację z różnych kultur i kontekstów. Cwiczenia

Ćwiczenia

1

Ćwiczenie 2

Odpowiedz, z jaką malarską szkołą związani są artyści: Giorgione [czytaj: dżjordżjone], Bellini, Tycjan, Veronese [czytaj: weroneze].

RE6RFG8G43qS0

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Warto zwrócić uwagę na miejsce działalności artystów oraz cechy charakterystyczne ich dzieł, które często wpisują się w określone style i  szkoły malarskie. W przypadku tych artystów, ich związki z Wenecją oraz techniki malarskie typowe dla renesansu weneckiego są kluczowe.

Pokaż odpowiedź

• Giorgione - związany jest z wenecką szkołą malarską, szczególnie z jej okresem przejściowym między gotykiem a renesansem.

• Bellini - był związany z wenecką szkołą malarską, uważany za jednego z jej pionierów, szczególnie w kontekście wprowadzania nowych technik malarskich charakterystycznych dla renesansu.

• Tycjan - jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli weneckiej szkoły malarskiej, znany z doskonałego opanowania technik malarskich oraz zaawansowanych kompozycji.

• Veronese - był związany z wenecką szkołą malarską, jego prace charakteryzują się bogactwem kolorów i dekoracyjnością, a także wysokim poziomem realizmu.

1

Ćwiczenie 2

Określ szkołę malarstwa renesansowego, którą reprezentują poniższe dzieła.

RWWd08WAH1c0z

Przedstawiony obraz ukazuje nagą kobietę, która leży na białym materiale oraz czerwonej poduszce. Kobieta posiada długie, brązowe włosy. Znajduje się na górzystej polanie. W tle znajdują się jasne domy.

Rz4nJyOMXbuWv

Ukazany obraz prezentuje nagą kobietę o brązowych, długich włosach. Kobieta leży na czerwonym łóżku okrytym białą pościelą. Kobieta trzyma w dłoni różowe kwiaty. Obok niej leży biało‑brązowy pies. W rogu pomieszczenia znajduje się kobieta w czerwono‑białym stroju. Posiada brązowe, spięte włosy. Kobieta przez ramię przewieszoną ma ciemną sukienkę. Przed nią znajduje się klęcząca dziewczynka w białej sukience. Dziewczynka opiera się o ciemny fotel. Ściany pomieszczenia, w którym się znajdują pokryte są ciemnymi malunkami.

RByo83YUMPOW1

Przedstawiony obraz ukazuje nagą kobietę siedzącą na niewielkim wzniesieniu tuż obok drzewa. Jej ramiona okryte są białym materiałem. Kobieta karmi piersią niemowlę. Drzewo, przy którym siedzi otoczone jest krzewami. Kobietę obserwuje mężczyzna o brązowych, średniej długości włosach. Ubrany jest w białą koszulę, krótkie beżowe spodnie i czerwoną narzutę. Podpiera się o długi kij. Tło stanowi drewniany most, który przebiega nad fragmentem rzeczki oraz jasne budynki otoczone roślinnością. Niebo na obrazie jest ciemne. Pomiędzy chmurami znajduje się piorun.

R1UGdbOaJUDdb

Przedstawiony obraz ukazuje przejście pomiędzy budynkami oraz schody ogrodzone białą barierką. Ściany budynków są beżowe oraz szare, ozdobione posągami, fasadami oraz kolumnami. Na przejściu znajduje się duży stół ustawiony na kształt litery “U”. Przy stołach siedzi grupa wielu ludzi w kolorowych szatach. Kilki mężczyzn gra na lirze czy przelewa napoje z waz. Wśród grupy ludzi znajduje się pies. Na schodach również znajduje się grupa ludzi w kolorowych szatach. Tło stanowi zachmurzone niebo.

R16YEZdbtVFg8

Powyższe dzieła przedstawiają: Szkołę Tu uzupełnij

Powyższe dzieła przedstawiają: Szkołę Tu uzupełnij

Ćwiczenie 7

Podaj nazwy technik, które opisano poniżej. Nazwy technik wybierz spośród podanych do charakterystyki definicji.

Opis pierwszej techniki: Sposób działania artystycznego polegający na tworzeniu dzieł powstałych ze złożenia fragmentów trójwymiarowych przedmiotów, często przypadkowo znalezionych, uznanych za bezużyteczne. Do wyboru masz techniki: kolaż, sitodruk, asamblaż

Opis drugiej techniki: Jedna z metod drukowania, w której stosuje się formę drukową najczęściej w postaci prostokątnej ramy z napiętą na niej siatką z włókien naturalnych lub syntetycznych (poliamidowych lub poliestrowych) albo z metalu, z wytworzonymi w niej elementami drukującymi (nie zakryte oczka siatki przepuszczające farbę) i niedrukującymi (zakryte oczka siatki). Do wyboru masz techniki: kolaż, sitodruk, asamblaż

Opis trzeciej techniki: Technika artystyczna polegająca na formowaniu kompozycji z różnych materiałów i tworzyw. Są one naklejane na płótno lub papier i łączone z tradycyjnymi technikami plastycznym. Do wyboru masz techniki: kolaż, sitodruk, asamblaż

R1VG3q6hBTGsl

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Każda technika ma swoje własne cechy i zastosowania, które pozwalają na ich identyfikację. Warto zrozumieć definicje i charakterystyczne elementy każdej z nich, aby móc poprawnie przyporządkować opisy do odpowiednich technik.

Pokaż odpowiedź

• Opis pierwszy odpowiada technice asamblaż.

• Opis drugi odpowiada technice sitodruk.

• Opis trzeci odpowiada technice kolaż.

2

Ćwiczenie 7

Poniższe ilustracje przedstawiają przykłady dzieł wykonanych w różnych technikach charakterystycznych dla XX wieku.

Hasła do uzupełnienia: asamblaż, sitodruk,  kolaż

RQcSWtHDZEJSi

Ilustracja przedstawia kolaż złożony z trzech zdjeć. Od lewej: portret Marilyn Monroe, kran z korbkami oraz fragmenty gazet leżące na niebieskim tle.

RIv1JNshaSiTH

Kolaż był techniką spopularyzowaną w ostatniej fazie kubizmu, a sitodruk to graficzna technika charakterystyczna dla twórców pop-artu. Asamblaże tworzył Hasior.

Kolaż był techniką spopularyzowaną w ostatniej fazie kubizmu, a sitodruk to graficzna technika charakterystyczna dla twórców pop-artu. Asamblaże tworzył Hasior.

Ćwiczenie 8

Odpowiedz, jak nazywa się podpora architektoniczna w kształcie kobiety, stosowana w okresie Starożytnej Grecji. Podaj także nazwę budowli, w której występuje.

RQ30fRIwrIPne

Uzupełnij.

Pokaż podpowiedź

Kariatydy są jednym z charakterystycznych elementów greckiej architektury, której style i techniki wywarły znaczący wpływ na rozwój architektury zachodniej.

Pokaż odpowiedź

Podpora architektoniczna w kształcie kobiety, stosowana w okresie Starożytnej Grecji, nosi nazwę kariatyda. Nazwana została na cześć miasta Karyi w Azji Mniejszej. Jedną z najbardziej znanych budowli, w której występują kariatydy, jest Erechtejon na ateńskim Akropolu.

2

Ćwiczenie 8

Wpisz nazwę elementu architektonicznego wskazanego na ilustracji.

RcX58TUbw6S9B

Ilustracja przedstawia kolaż złożony z trzech zdjęć. Po lewej stronie znajduje się budowla złożona z pięciu posągów kobiet podtrzymujących dach budynku. Na środku znajduje się budynek z dwoma wieżami oraz wieloma oknami, na środku budynku znajduje się okrągłe okno. Po prawej stronie znajduje się budynek z wieloma prostokątnymi oknami. Na wszystkich rysunkach zaznaczone zostały poszczególne fragmenty architektoniczne.

R3Y2ljXrlOASX

Odpowiedz A: Tu uzupełnij Odpowiedz B: Tu uzupełnij Odpowiedz C: Tu uzupełnij Odpowiedz D: Tu uzupełnij

Odpowiedz A: Tu uzupełnij Odpowiedz B: Tu uzupełnij Odpowiedz C: Tu uzupełnij Odpowiedz D: Tu uzupełnij

Wybierz element, który pełni funkcję podporową. Poniżej wpisz jego oznaczenie literowe.

R12CQr3FxzVb0

Element, który pełni funkcję podporową : A

Element, który pełni funkcję podporową : A

Ćwiczenie 9

Z podanych określeń wybierz te, które dotyczą cech malarstwa baroku:

• Kompozycja statyczna, oparta na trójkącie

• Kompozycja dynamiczna, w której występują układy diagonalne (ukośne)

• Asymetria w układzie elementów w dziele Stosowanie symetrii

• Mimika postaci podkreślająca uczucia

• Brak mimiki, brak emocji ukazanych na twarzach postaci

R1FS0tYwMHKi1

(Uzupełnij).

Pokaż podpowiedź

Malarstwo baroku charakteryzuje się często dramatycznymi kompozycjami oraz intensywną ekspresją emocji, co jest odzwierciedlone zarówno w  dynamice układów, jak i w wyrazistej mimice postaci.

Pokaż odpowiedź

Cechy malarstwa baroku to:

• Kompozycja dynamiczna, w której występują układy diagonalne (ukośne)

• Mimika postaci podkreślająca uczucia

2

Ćwiczenie 9

Do poniższych ilustracji dzieł przyporządkuj właściwe im cechy. Przeciągnij i upuść odpowiednie informacje w miejsca pod ilustracją, której dotyczą.

RkQEjgkkbuDKa

Ilustracja przedstawia kolaż złożony z dwóch zdjęć. Po lewej stronie znajduje Maryja siedzącą na tronie z dzieciątkiem Jezus na kolanach. Maryja została przedstawiona jako kobieta w średnim wieku, ubrana w ciemne szaty zdobione złotymi nićmi, spod której wystaje różowe sukno. Kobieta spogląda z półprofilu, na jej kolanach widoczny jest mały Jezus ubrany w biało‑pomarańczową szatę. Wokół Maryi i Jezusa klęczą aniołowie. Po lewej znajduje się ilustracja przedstawiająca zdjęcie Jezusa z krzyża, mężczyzna przepasany jest białą szatą. Wokół Jezusa znajdują się inne osoby.

RxeFTtwcAvYIl

Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja asymetryczna, 2. Brak emocji, sztywność póz postaci, 3. Kolory nienasycone, blade, 4. Intensywna kolorystyka, barwy nasycone, 5. Kompozycja symetryczna, 6. Silny modelunek światłocieniowy, podkreślający rzeźbiarski wygląd postaci, 7. Kompozycja dynamiczna, 8. Kompozycja statyczna, 9. Kompozycja diagonalna, oparta na skosach, 10. Brak modelunku światłocieniowego, płaskość kompozycji, 11. Podkreślenie emocji wyrażonych w gestykulacji i mimice, 12. Kompozycja wertykalna z dominacją elementów pionowych Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja asymetryczna, 2. Brak emocji, sztywność póz postaci, 3. Kolory nienasycone, blade, 4. Intensywna kolorystyka, barwy nasycone, 5. Kompozycja symetryczna, 6. Silny modelunek światłocieniowy, podkreślający rzeźbiarski wygląd postaci, 7. Kompozycja dynamiczna, 8. Kompozycja statyczna, 9. Kompozycja diagonalna, oparta na skosach, 10. Brak modelunku światłocieniowego, płaskość kompozycji, 11. Podkreślenie emocji wyrażonych w gestykulacji i mimice, 12. Kompozycja wertykalna z dominacją elementów pionowych

Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja asymetryczna, 2. Brak emocji, sztywność póz postaci, 3. Kolory nienasycone, blade, 4. Intensywna kolorystyka, barwy nasycone, 5. Kompozycja symetryczna, 6. Silny modelunek światłocieniowy, podkreślający rzeźbiarski wygląd postaci, 7. Kompozycja dynamiczna, 8. Kompozycja statyczna, 9. Kompozycja diagonalna, oparta na skosach, 10. Brak modelunku światłocieniowego, płaskość kompozycji, 11. Podkreślenie emocji wyrażonych w gestykulacji i mimice, 12. Kompozycja wertykalna z dominacją elementów pionowych Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Kompozycja asymetryczna, 2. Brak emocji, sztywność póz postaci, 3. Kolory nienasycone, blade, 4. Intensywna kolorystyka, barwy nasycone, 5. Kompozycja symetryczna, 6. Silny modelunek światłocieniowy, podkreślający rzeźbiarski wygląd postaci, 7. Kompozycja dynamiczna, 8. Kompozycja statyczna, 9. Kompozycja diagonalna, oparta na skosach, 10. Brak modelunku światłocieniowego, płaskość kompozycji, 11. Podkreślenie emocji wyrażonych w gestykulacji i mimice, 12. Kompozycja wertykalna z dominacją elementów pionowych

Slownik_pojec

Słownik pojęć

Notatki_ucznia

Notatki ucznia

Galeria

Galeria

R7fv7bQrmFYKS

Fotografia przedstawia okrągły budynek z licznymi otworami okiennymi, które u góry zakończone są łukami. Ściany budynku są zniszczone. Ozdabiają je kolumny. Jest to kolosem. Budynek ogrodzony jest niską, niebieską siatką. Wokół rosną drzewa. Do Koloseum prowadzi szary chodnik otoczony brązowym placem. Na placu znajdują się kamienne ławki, na których siedzą ludzie.

RrVGuiNn8TqP8

Ilustracja ukazuje plan Koloseum z lotu ptaka. Kształt budynku przypomina owal. Podzielony jest na cztery części. Pośrodku znajduje się scena, a wokół niej miejsca siedzące, które oznaczone zostały na planie za pomocą czarnych linii.

R1YrOEgraUybH

Ilustracja, w której centrum znajduje się anioł w białej szacie, która przewiązana jest beżowym materiałem. Mężczyzna o jasnych włosach stoi na balach siana ułożonych jedna na drugiej i wyciąga dłoń w stronę innego mężczyzny. Mężczyzna, do którego anioł wyciąga dłoń ubrany jest w białą szatę, niebieskie spodnie oraz czerwoną narzutę. W jednej dłoni, która schowana jest pod narzutą, trzyma kij, drugą kieruje w stronę anioła. Jego ciało jest pochylone i odwrócone w prawą stronę. Na pozostałych balach siedzi dwóch mężczyzn. Jeden z nich ubrany jest w długą, białą szatę, drugi zaś odziany jest w szatę koloru niebieskiego. Mężczyźni również patrzą w kierunku anioła. Sami znajdują się z lewej strony dzieła. Pomiędzy balami pasą się białe oraz żółte owce. Tło obrazu jest beżowo‑różowe.

R7TP0VjDG8L0d

Fotografia ukazuje jasny, beżowy, kamienny budynek. Fasada kościoła jest solidna i masywna, wykonana z kamienia. Budynek posiada wieże, które wznoszą się nad jej fasadą. Połączone zostały ze sobą prostokątne oraz zaokrąglone części. Półokrągłe fragmenty budynku zakończone są zaokrąglonymi dachami. Wyróżniająca jest jedynie jedna z tylnych wież. Zbudowana jest z czerwonej cegły. Budynek otoczony jest jesiennymi, kolorowymi drzewami.

RO1ePg4Gq34hq

Plan budowli Kolegiaty Świętych Piotra i Pawła w Kruszwicy przedstawia charakterystyczną bryłę kościoła z dwoma wieżami wznoszącymi się na przeciwległych końcach fasady. Wejście główne prowadzi do przestronnej nawy głównej, która rozdziela się na boczne nawy, tworząc trójnawowy układ. W centrum kościoła znajduje się prezbiterium z ołtarzem głównym, otoczone ambitem. Całość budowli otacza linia masywnych murów obronnych.

RNB8VoUQbqxxy

Plan budowli kształtem przypomina krzyż łaciński, który obejmuje trzy główne części: nawę główną, transept i prezbiterium. Nawa główna jest centralnym elementem, rozciągającym się z zachodu na wschód, z szerokim przekrojem. Transept przecina nawę główną, tworząc krótsze ramiona krzyża. Prezbiterium, umieszczone na wschodnim końcu, jest często wyższe od reszty budowli i zawiera ołtarz główny. Katedra ma również wieże, z których najbardziej charakterystyczna jest wysoka wieża główna, zlokalizowana nad krzyżem transeptu. Wnętrze katedry składa się z nawy głównej, bocznych naw, galerii, kaplic i chóru.

RYieVxzIAlGKB

Fotografia ukazuje ścianę frontalną katedry Notre‑Dame. Na wejściu katedry znajdują się trzy drzwi zdobione portalami gotyckimi. Fasada katedry Notre‑Dame w Paryżu jest uformowana w kształt prostokąta, zakończonego dwoma kwadratowymi wieżami. Całość ozdobiona jest licznymi rzeźbieniami, mozaikami, ornamentami oraz rozetą znajdująca się na środku budowli. W ścianie znajdują się wgłębienia nadając całości trójwymiarowości.

RpEMl6RHk2mFT

Fotografia wnętrza katedry Notre Dame. Na środku znajduje się marmurowe przejście. Po jego obu stronach znajdują się rzędy drewnianych ławek, w których siedzi grupa ludzi. Obok ławek ściany ozdobione są kinkietami, które znajdują się w przejściach wyznaczonych przez ozdobne kolumny. Całość wykonana jest w odcieniach beżu. Na wprost obserwatora znajduje się ołtarz ze złotym krzyżem. Tylna ściana ozdobiona jest kolorowymi witrażami w oknach. Na suficie budynku jest sklepienie krzyżowo‑żebrowe.

R1QTxGhTCBl6U

Fotografia prezentuje rzeźbę. Przedstawia ona kobietę - Maryję, trzymającą nagie dziecko na rękach. Kobieta o długich, brązowych włosach ubrana jest w złoto‑czerwoną szatę oraz koronę. Delikatnie pochyla głowę, spoglądając z uśmiechem na dziecko. Dziecko patrzy na wprost, również uśmiechając się.

R1U25guPPd3Vn

Zdjęcie przedstawia obraz w kształcie prostokąta, który zakończony jest trójkątnym daszkiem. W centrum dzieła znajduje się kobieta w czarnej, długiej szacie, która okrywa również jej głowę. Szata ozdobiona jest złotymi gwiazdkami a spod niej widać fragmenty czerwonej sukni. Spod szaty widać fragmenty czerwonej sukni. Kobieta siedzi na dużym, ozdobnym, złoto‑czerwonym tronie. Na kolanach trzyma dziecko. Chłopiec w krótkich, brązowych włosach ubrany jest w biało‑pomarańczową szatę. Wokół tronu znajduje się sześć aniołów, które trzymają go. Anioły ubrane są w kolorowe stroje, w których przeważają odcienie niebieskiego, różowego oraz zielonego. Włosy aniołów są brązowe, a ich skrzydła są koloru złotego. Rama obrazu wykonana jest z niebieskich pasków, które oddzielają małe, okrągłe portrety.

RL5Fq8r0HwhgG

Obraz ukazuje nagą kobietę siedzącą na niewielkim wzniesieniu tuż obok drzewa. Jej ramiona okryte są białym materiałem. Kobieta karmi piersią niemowlę. Drzewo, przy którym siedzi otoczone jest krzewami. Kobietę obserwuje mężczyzna o brązowych, średniej długości włosach. Ubrany jest w białą koszulę, krótkie beżowe spodnie i czerwoną narzutę. Podpiera się o długi kij. Tło stanowi drewniany most, który przebiega nad fragmentem rzeczki oraz jasne budynki otoczone roślinnością. Niebo na obrazie jest ciemne. Pomiędzy chmurami znajduje się piorun.

RvP93iM4jVOFK

Obraz ukazuje nagą kobietę, która leży na białym materiale oraz czerwonej poduszce. Kobieta posiada długie, brązowe włosy. Znajduje się na górzystej polanie. W tle znajdują się jasne domy.

Rx7DKwFrSxUrg

Obraz prezentuje nagą kobietę o brązowych, długich włosach. Kobieta leży na czerwonym łóżku okrytym białą pościelą. Kobieta trzyma w dłoni różowe kwiaty. Obok niej leży biało‑brązowy pies. W rogu na drugim planie pomieszczenia znajduje się kobieta w czerwono‑białym stroju. Posiada brązowe, spięte włosy. Kobieta przez ramię przewieszoną ma ciemną sukienkę. Przed nią znajduje się klęcząca dziewczynka w białej sukience. Po lewej stronie kobiet znajduję się okno, za którym znajduję się drzewo oraz błękitne niebo. Dziewczynka opiera się o ciemny fotel. Ściany pomieszczenia, w którym się znajdują, pokryte są ciemnymi malunkami.

RMSbxq3I8bGn8

Obraz ukazuje przejście pomiędzy budynkami oraz schody i taras z balustradą. Ściany budynków są beżowe oraz szare, ozdobione posągami oraz kolumnami. W przejściu znajduje się duży stół ustawiony na kształt litery “U”. Przy stołach siedzi grupa wielu ludzi w kolorowych szatach. Kilku mężczyzn gra na lirze czy przelewa napoje z waz. Wśród grupy ludzi znajduje się pies. Na tarasie i schodach również znajduje się grupa ludzi w kolorowych szatach. Tło stanowi zachmurzone niebo.

RSeRQW3QvQp4Y

Obraz ukazuje mężczyznę o długich brązowych włosach oraz zaroście. Ubrany jest w długą, czerwoną szatę. Mężczyzna spogląda ku górze, a jedną z dłoni trzyma na swojej piersi. Dłoń ta obwiązana jest sznurem, który trzyma mężczyzna w zielonej szacie. Wokół mężczyzn znajduje się grupa strażników z włóczniami w dłoni. Przed mężczyzną znajduje się również grupa trzech kobiet, które klęczą na ziemi przed mężczyzną, który wbija gwóźdź w fragment drewna. Przedstawione na obrazie postaci ubrane są w kolorowe szaty.

ROZBQqtCKPcCK

Fotografia rzeźby ukazującej młodego muskularnego mężczyznę o krótkich, kręconych włosach w momencie napinania procy w celu strzelenia z niej. Zaprezentowanie mężczyzny w trakcie tej czynności nadaje dziełu dynamiki. Ciało postaci jest skręcone oraz pochylone. Jego ciało okryte jest szatą przewiązaną przez pas, a przez ramię ma przewieszony worek. Mężczyzna zaciska usta, a jego twarz wyraża skupienie. Pomiędzy jego nogami znajdują się materiały ułożone na fragmencie liry. Dzieło ustawione zostało w jasnym pomieszczeniu o ścianach pokrytych ozdobnymi rzeźbieniami oraz obrazami.

RwLm5ykoPgwKR

Obraz ukazuje starszego mężczyznę o ciemnych włosach oraz zaroście. Ubrany jest w szaro‑zielony mundur oraz beret. Mężczyzna skierowany jest do obserwatora lewym ramieniem. Głowę oraz spojrzenie kieruje ku górze. Dzieło jest ciemne. Przeważają odcienie zieleni, czerni oraz szarości.

RUh6anji6M3pl

Obraz prezentuje nagą kobietę o długich, brązowych włosach. Jej ciało ułożone jest pod kątem. Jedną rękę ułożoną ma na czole, drugą wyciąga za siebie. Kobieta leży na morskiej fali. Nad nią znajdują się aniołki. Piątka dzieci o jasnych, kręconych włosach przedstawione zostały nago. Posiadają niebieskie oraz białe skrzydła. Ułożone są w różnych pozycjach. Dwójka z nich dmucha w duże muszle. Niebo na obrazie jest delikatnie zachmurzone.

Rk8VoUBa1lVDC

Obraz ukazuje portret czwórki dzieci oraz psa. Od prawej przedstawiono dziewczynkę o długich, blond włosach ubraną w białą sukienkę, która w dłoni trzyma kurę oraz podtrzymuje ręką kotarę, która znajduje się za nią. Znajduje się za stołem, który okryty jest czerwonym obrusem w biało‑niebieskie zdobienia. Na stole ustawiono złoty wazon z bukietem konwalii. Następnie przedstawiona jest dziewczynka o długich, kręconych, brązowych włosach, Ubrana jest w niebiesko‑białą sukienkę. Jedną dłoń opiera na stojącym obok niej stole, drugą zaś na ozdobnym, brązowym krześle. Fotel pokryty jest złotymi zdobieniami. Opiera się o niego również chłopiec o krótkich, brązowych włosach, który odziany jest w białą koszulę oraz czarny garnitur. Na fotelu ułożony ma łokieć, a głowę podpiera o dłoń. Drugą ręką obejmuje najmłodszą siostrę o krótkich, brązowych włosach. Dziewczynka ubrana jest w czerwoną sukienkę oraz białą koszulę. Siedzi ona na krześle. Przed nią ustawiony jest fioletowy stołek, na którym siedzi biało‑brązowy pies. Dzieci znajdują się w pomieszczeniu o czerwonych ścianach, które częściowo okryte są czerwono‑złotymi zasłonami. Za dziećmi znajduje się również fragment obrazu, który prezentuje las.

RuCVIybKRRVhO

Fotografia ukazuje rzeźbę ustawioną na drewnianym postumencie, w pomieszczeniu o beżowych ścianach. Rzeźba wykonana z brązu przedstawia dziewczynkę - baletnicę. Dziewczynka ma długie włosy związane żółtą wstążką. Dziewczynka jedną nogę wyciąga przed siebie, jej ciało jest wyprostowane, a ręce znajdują się za jej plecami. Głowa dziewczynki wyciągnięta jest ku górze. Na jej stopach znajdują się puenty. Dziewczynka ubrana jest w złoty gorset z brązu oraz spódniczkę wykonaną z tiulu.

Bibliografia

Bibliografia

Baran B., Postmodernizm, Kraków 1992

Białostocki J., Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa 2013

Broniewski T., Historia architektury dla wszystkich, Warszawa

Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978

Encyklopedia PWN

Estreicher K., Historia sztuki w zarysie, Warszawa- Kraków 1982

Fijałkowska B., Polityka i twórcy (1948–1959), Warszawa 1985

Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, oprac. T. Richardson i N. Stangos, Warszawa 1980

Kotula A., Krakowski P., Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

Kowalska B., od impresjonizmu do konceptualizmu, Warszawa 1989

Lewińska B., Kieler W., Ars longa. Przemiany sztuki od Wenus z Willendorfu do Ogrodu rozkoszy ziemskich. Podręcznik dla liceum sztuk plastycznych i policealnego studium plastycznego, Tom 1

Osińska B., Sztuka i czas, część I, II, III i IV, B. Warszawa 1986

Porębski M., Granica współczesności, Wrocław 1965

Porębski M., Kubizm. Wprowadzenie do sztuki XX w., Warszawa 1966

Porębski M., Dzieje sztuki w zarysie ( wiek XIX i XX), Warszawa 1988

Porębski M., Dzieje sztuki w zarysie (od paleolitu po wieki średnie), Warszawa 1976

Richter H., Dadaizm, Warszawa 1983 Stopczyk S., Ekspresjonizm, Warszawa 1987 Stopczyk S., Pod znakiem konstruktywizmu, Warszawa 1987